República Tunecina
الجمهورية التونسية(en árabe)
Tagduda en Tunest(en bereber) |
|---|
| Estado miembro laUnión Africana |
Poyvi | 
Ha'erã'i
|
|
Tetã ñe'ẽ akã: حرية، نظام، عدالة (árabe)
Tilelli, Udus, Taɣdemt (bereber)
«Orden, Libertad, Justicia» |
Tetã Momorãhéi:حماة الحمى
Humat el Hima
(Áraveñe'ẽme: «Umi oñangarekóva Sy Retãre») |
 |
Tavusu
(ha táva tuichavéva) | Túne |
|---|
| Ñe'ẽ tee | Áraveñe'ẽ |
|---|
| Tetãygua réra | tunecino, -na |
|---|
| Tekuái reko | Tavakuairetãmburuvichavy rapépe |
|---|
| • Tendota | Kaïs Saied |
|---|
| Tetã Amandaje | Asamblea de Representantes del Pueblo |
|---|
Formación
•Estado púnico
•Dinastía Aglabí
•Dinastía Fatimí
• Dinastía Almohade
•Dinastía Hafsí
•Eyalato
•Beylicato
• Protectorado
Independencia
•Reino
•República
•Revolución tunecina |
s. VIII a. C.-146 a. C.
800-909
909-1171
1171-1229
1229-1574
1574-1705
1705-1881
1881-1956
deFrancia
20 de marzo de1956
25 de julio de1957
14 de enero de2011 |
|---|
| Yvy apekue | Ñemoĩha 93.º |
|---|
| • Opaite | 163 610[1]km² |
|---|
| •Y (%) | 5 |
|---|
| Tembe'y | 1495km[1] |
|---|
| Y rembe'y | 1148 km[1] |
|---|
| Yvyty yvatevéva | Djebel Chambi |
|---|
| Ava hetakue | Ñemoĩha 79.º |
|---|
| • Hetakue | 11725253 hab. (2019) |
|---|
| •Typy'ũ | 71,6 hab./km²* |
|---|
| PIB (PPA) | Ñemoĩha 78.º |
|---|
| • Opaite(2019) | US$ 151 566 sua |
|---|
| •Per cápita | US$ 12 862 dólar |
|---|
| PIB (nominal) | Ñemoĩha 93.º |
|---|
| • Opaite(2019) | US$ 42 272 sua |
|---|
| •Per cápita | US$ 3 587 dólar |
|---|
| IDH (2017) |  0,739[2] (91.º) – Iporã |
|---|
| Viru | Dinar tunecino (DT, د.ت,TND) |
|---|
| Ára | CET (UTC + 1) |
|---|
| •Arahakúpe | Ndorekói |
|---|
| ISO Jehero | 788 / TUN / TN |
|---|
| Tetã renda tee Ñandutíme | .tn |
|---|
| Tetã pumbyry papapy | +216 |
|---|
| Tetã puhoe papapy | 3VA-3VZ, TSA-TSZ |
|---|
| Tetã aviõ papapy | TS |
|---|
| Mba'yrumýi papapy tee | TN |
|---|
| COI Jehero | TUN |
|---|
|
| Opaite Tetã Yvýgui |
- ↑De jure
- ↑De facto
|
| [editar datos en Wikidata] |
Tunísia (Vereve ñe'ẽme:Tunest,araveñe'ẽme: تونس) héra tee nikoTavakuairetã Tunísia ha'e hína peteĩtetã hekosãsóva ojejuhúvaÁfrika ipehẽngue yvateguápe, upepara Yvy mbytépe rembe'ýre. Ko tetã rekuái hekotavakuairetã hína, oñesãmbyhývamburuvichavy rapépe. Ijyvy apekue oñemohenda 24 tetãvore térãwilayat. Itavusu ha'e nikoTúne, ko tetã táva orekovéva tapichakuéra ipype, ko táva ombohéra ko tetã.
Kóva nikoMageréve retã michĩvéva, ojejuhupara Yvy mbytépe hayvytyrysýi Atlas ijapykuéra yvatéva kuarahyresẽygua mbytépe. Tunísia yvy apekue ha'e 163 610 km²,[1] hetãygua retakue ha'e amo 11,8 sua tetãygua. Haimete amo 40 % ko tetã yvýgui oñemo'ãSaára tave'ỹme, hembýva katu yvy porã hína, ikatúvaoñemitỹhápe; hi'ariete, ijerére y rembe'y pukukue niko 1148 km.[1] Kuarahyreike gotyo ijerére ojejuhuAhélia retã ha ñemby kuarahyresẽ ngotyoLívia ojejuhu.
Ymaitépe, Tunísiape oikoverevekuéra añónte. UmiFenísia retãygua oñepyrũ oguahẽ Tunísiape amo saro'y XII Kirito mboyve aja. Umi oguahẽva omoheñóiKártago, táva guasu oñeñemuitehápe ha ombohováiva ñorairõhápeRróma tavakuairetãre. Umi Rróma retãygua ipu'aka Kártago rehe, ary 146 Kirito mboyve. Umíva opyta Tunísia apekuépe 800 ary aja ha omoguahẽ upépeHesu rape, upéicha avei oheja hikuái óga guasu opaichagua, techapyrãme upe óga ñoha'ãngarã El Djem pegua.Musulmãnguéra oñembojára Tunísiare amo ary 697-pe, oñepyrũ rire oñeha'ã omoĩ hag̃ua ipoguýpe ko tetã ary 647 guive, ha upéiMburuvi otománo oñeha'ã oñembojára hese 1534 guive 1574 peve. Otomanokuéra ipoguýpe oĩ akue ko yvy pehẽngue amove 300 ary aja, oiko peve imburuvi oñemokangy ha ko yvýgui oikoHyãsia retãvore1881-me. Ary1956-me, ko tetã oñemosãso Hyãsiagui ha oiko chugui peteĩ tetãoporokuái peteĩme léi guasu rupive, hákatu peteĩ ary rire oñemosẽ porokuái peteĩme.Aty ojokuaikuaáva héraNeo-Destour ruvicha,Habib Bourguiba, ojapo ko tetãgui peteĩtavakuairetã ha opyta imburuvicháicha oñemosẽ meve chupe1987-me, oñemoĩ hendáre ombuekovia hag̃ua chupe karaiZine El Abidine Ben Ali, oúva ambue aty ojokuaikuaávagui. Ben Ali oisãmbyhy ha'eño ha hatã hetãre osẽse peve tetã rekuáigui ára14 jasyteĩme ary2011-me, oiko aja upeTunísia ñepu'ã, avano'õ revolusiõ guasu opáva oiko peve jeporavo guasu opavavépe ha ojejapo peve léi guasu ipyahúva, tekorãnguéra oheko me'ẽ ko tetã2014 guive. Upe aryitépe, tetãyguakuéra ikatu oiporavo peteĩháme hetã mburuvicharã ha umi hetã rekuái ruvichakuéra ambuéva.[3][4]
Upe léi guasu pyahu rupive, oiko Tunísiagui peteĩ tavakuairetã oñesãmbyhývamburuvichavy rapépe ha heko peteĩva, tetã rekuái oguatajekopytyjoja oporombuekoviáva rupive. Hetaite atyvete ohechakuaáva mba'éichapa oĩtekoiterape opa tetãme he'i Tunísia añónte upe tetã jekopytyjojáre oikóva añetehápe tetãnguéra Árave apytépe.[5][6] Ojehechakuaa avei ko tetã oĩha umi iporãvéva yvypóra oikove hag̃uaÁfrika-pe,yvypóra ñakãrapu'ã rechaukaha rupive.[7]
.svg)
