Tavakuairetã Kóngo térãTetã Kóngo (Hyãsiañe'ẽme:République du Congo;lingalañe'ẽme:Repubilika ya Kongo;kikongo ñe'ẽme:Repubilika ya Kongó), ojeikuaa aveiCongo-Brazzaville haKóngo réraicha, ha'e peteĩtetã hekosãsóva MbyteÁfrika-pe.
Ijerére ojejuhu yvate gotyo tetãKamerũ haTetã Mbyteafrikagua, ñemby ha kuarahyresẽ ngotyo ojejuhu upeTetã Jekopytyjoja Kongo (Sáire tetãkue), kuarahyreike gotyo ojejuhuGavõ ha ñemby kuarahyreike gotyo ojejuhuparaguasu Atlántiko ha peteĩ tetã pehẽnguemiAngola pegua (Cabinda).
Umi Tetã Kóngogua hetakue ndohasái 5.000.000 tekovekuéra.[2] Umi ñe'ẽ tee ha'e Hyãsiañe'ẽ, kikongo ha lingala ñe'ẽ; umijeroviapy ijypykuégui ha'e orekovéva tapichakuéra ojeroviáva. Tetã Kóngo ipirapire mba'apo ñemohenda oiko gueteriñemitỹre haitakyra ñemúre.
KaraikuéraEurópa pegua oguahẽ va'ekue Kóngo retãme amo sa'ary XVI iñepyrũme.Hyãsia ojapo ikolóniarã Kóngo retãme, ha ombohéra «Kóngo Hyãsia pegua». Ohupyty rire isãso sa'ary XX imbytépe, Tetã Kóngo ohasa heta tekuái mbarete ha vai rupive ohupyty pevejekopytyjojaaty ojokuaikuaáva hetáva rupive. Itavusu ha'e távaBrazzaville, táva opytávaysyry Kóngo rembe'ýre, upeTetã Jekopytyjoja Kongo itavusu renondépe, távaKinsasa.
.svg)
