Amérika Retãvorekuéra Joaju (Ingleñe'ẽme :United States of America ), térãTetãvorekuéra Joaju , ha'éko peteĩtavakuairetã ñembyatypyre ha tekome'ẽ guasúre oñembyatýva 50 tetãvore ha peteĩ táva joaty rupive. Ipehẽngue tuichave opytaYvateamérika mbytépe —umi 48 tetãvore haWashington D. C. —, umi paraguasuPy'aguapy haAtlántiko mbytépe, ijerére ojejuhu yvate gotyoKanatã ha ñemby gotyo ojejuhuMéhiko . TetãvoreAlaska oĩ yvate kuarahyreike yvyrusúpe, ijerére oĩ kuarahyresẽ ngotyo Kanatã ha ypo'i Bering omboja'o chupeRrúsia rehe. TetãvoreHawái ha'e nikoypa'ũ aty Polinésia pegua paraguasu Py'aguapýpe ojejuhúva, ha ha'e añoite Tetãvore Joapykueragua ndojejuhúivaAmérika -pe. Oguereko avei heta yvypara Karívepe ha paraguasu Py'aguapýpe.
Oguereko amo 9.830.000 km² ha 316.000.000 tapicha kuéra oikovéva ipype, Tetãvorekuéra Joaju ha'etetã tuichavéva irundyha hatetã orekovéva tapicha kuéra mbohapyha. Kóva tetãheko tee ypykue hetáva ha opaichaguáva, heta tekove hetã ambuéva oho oikove hag̃ua ha omba'apo hag̃ua ko tetãme.[ 8] billones ).[ 5]
Umi ypykue oikove va'ekue te'ýipe ndahetavéima omanógui hikuái mba'asýre térã ñorairõre. Tetãvorekuéra Joaju oñepyrũ umi 13 kolóña Vyretáña pegua, ojejuhúvaAtlántiko rembe'ýre. Ára4 jasypokõi ary1776 -me, oñemosãso ha oñembojoaju hikuái. Umi tetãvore ipu'akáva sãso ñorairõme. Tetãvorekuéra Joaju léi guasu oñemboaje ára 17 jasyporundy ary 1787-me ha ombojoaju umi tetãvorekuéra peteĩ tavakuairetãme.
Saro'y XIX aja, Tetãvorekuéra Joaju oñembojára heta yvy vore ambuévare:Hyãsia pegua,Epáña pegua,Tavetã Joaju pegua,Méhiko haRrúsia pegua, ha oñembojoaju avei hese Tetã Texas ha Tetã Hawái. Arykuéra 1860 pukukuévo, Tetãvorekuéra Joaju ñembygua oguerekóva hetañemitỹ ha umi tetãvore yvategua oguerekóva hetamba'eapopyha róga, umíva niko oñombohovái vai, umi tetãvore ñembygua oipotatembiguái reko ha upéicha oikoAmérika Retãvorekuéra Joaju ñorairõ . Tetãvorekuéra yvategua ipu'aka ha ndohejái tetã oñemboja'opa, upéicha avei opa tembiguái reko ko tetãme. Arykuéra1870 pukukuévo, Tetãvorekuéra Joaju oguerekovéma pirapire opa tetã ambuévagui[ 9] Ñorairõ Guasu Peteĩha . Oiko rire peÑorairõ Guasu Mokõiha , Tetãvorekuéra Joaju oreko ipoguýpe tembipu mboka guasu (armas nucleares ) ha oikeONU -pe oñangareko hag̃ua Yvýpe tetãnguéra ambuéva ñepytyvõ reheve. UpeÑorairõ Ro'y opávo ha oñemboja'óvoJoaty Soviétiko , Tetãvorekuéra Joaju ha'eño upe tuichavéva.[ 10] [ 11]
Tetãvorekuéra Joaju yvyrusúpe ijyvy'apekue hína 7 700 000 km².Alaska hína tetãvore tuichavéva ha ijyvy'apekue ha'e 1 500 000 km².Hawái ha'e peteĩypa'ũ aty paraguasuPy'aguapýpe , ijyvy'apekue hína 16 000 km².[ 14] Rrúsia haKanatã rire, ha'e hínatetã tuichavéva opaite apekuére (y ha yvy), hákatu ojeipapárõ yvy'apekuénteChina Tekoha Tetã ituichavéva.
Iyvy ape ysaja niko opaichagua ha ojehecha hetayvytyrysyi . Umi yvytyApaláche omboja'o Atlántiko rembe'y ha umi Ypa Guasu. YsyryMisisipi –Misuri , ha'e hínaysyry pukuvéva mbohapyha opaite Yvýpe, osyry yvate guive ñemby ngotyo ha ohasa Tetãvorekuéra Joaju mbytépe. Ko tetã mbytépe oĩ heta ñu guasu porã yvypóra oipuruoñemitỹ koga'a hag̃ua. Kuarahyreike gotyo oĩ umiyvytyrysýi Itáva .
Tetãvorekuéra Joajuararova hetaitéva, ituichaitereígui ha ijyvy'apekue opaichaguágui, oguereko heta yvy hakuitéva ha yvy ro'ysã asýva. Umi tetãvore ñembyguápe sapy'ánte oiko yvytu vai mbaretéva.[ 15]
Ojeikuaa Tetãvorekuéra Joaju apekuére ojehechaha mymba ha ka'a opaichagua: amo 17.000yvyramáta ha ka'ajuehegua oikove upépe ha Alaska avei, haHavái mante oguereko amo 1.800 yvoty juehegua.[ 16] okambúva juehegua, 750guyra juehegua ha 500 mymbaotyryrýva haygua oikove Tetãvorekuéra Joajúpe.[ 17] tymbachu'i juehegua.[ 18]
.svg)
.svg)
