Tavakuairetã Índiaभारत गणराज्य Bhārat Gaṇarājya Republic of India {{{nombre_común}}} Poyvi Ha'erã'i
Tetã ñe'ẽ akã: सत्यमेव जयतेSatiam eva jayate sánskritope : «Añete mante ipu'aka»)[ 1] Tetã Momorãhéi: जन गण मनJana-Gana-Mana hindi ñe'ẽme : ‘Opaite tetãygua ãnga’)[ 2] noicon Vande Mātaram sánskritope : «Romomba'eguasu, Che Sy») Tavusu Pyahu Deli Ñe'ẽnguéra hindi ñe'ẽ haingleñe'ẽ .Tetãygua réra Indiagua Tekuái reko Tetã ñembyatypyre amandajerapépe Tenondeta Droupadi Murmu Tetã Amandaje Parlamento de la India Sasõ • Declarada Sasõ15 jasypoapy 1947gua Yvy apekue Ñemoĩha 7.º • Opaite3 287 263[ 3] km² • Y (%)9,5%[2] Tembe'y 14,103 km Yvyty yvatevéva Kãchẽjunga Ava hetakue Ñemoĩha 2.º • Hetakue1 372 065 957[ 4] hab. • Typy'ũ 377,6 hab/km² hab./km²* PIB (PPA )Ñemoĩha 3.º • Opaite(2017) US$ 9,489 billones[ 5] • Per cápita 7153 USD[ 5] PIB (nominal) Ñemoĩha 6.º • Opaite(2017) US$ 2,454 billones[ 5] • Per cápita 1850 USD[ 5] IDH (2019)[ 6] 129.º ) – ivai Viru Índia rrúpia Tetã renda tee Ñandutíme .in,.ભારત,.भारत,.ଭାରତ,.ਭਾਰਤ,.ভারত,.இந்தியா,.భారత్,.ভাৰত,.بھارت,.ಭಾರತ,.ഭാരതംTetã pumbyry papapy ++91COI Jehero IND Opaite Tetã Yvýgui [editar datos en Wikidata
Índia ―héra tee hínaTavakuairetã Índia (hindi ñe'ẽme , भारत गणराज्य,Bhārat Gaṇarājyala ;ingleñe'ẽme ,Republic of India )― ha'e peteĩtetã hekosãsóva ojejuhúvaÁsia ipehẽngue ñembyguápe. Ko tetãme oikove amo 1380 sua tapicha, upéicha ko tetã niko upe mokõihaorekovéva tapichakuéra ipype opaYvýgui . Índia ijyvy apekue niko 3.287.263km² ,[ 3] tuichavéva pokõiha . Ijerére ojejuhu ñemby gotyoparaguasu Índiko , kuarahyreike gotyo upepara Árave ha kuarahyresẽ ngotyoVengála parapyte ojejuhu, ko tetã y rembe'y ohupyty amo 7.517 kilómetro .[ 7]
Índia jerére ojejuhu yvýre kuarahyreike gotyo tetãPakitã , yvate gotyoChína Tetarã Retã ,Nepal haVutã ojejuhu ha kuarahyresẽ ngotyo oĩVangalande haMiama . Upéicha avei, Índia ykére oĩ yguasúre ypa'ũSeilãu ,Mayndíva haIndonésia . Índia itavusu niko távaNdéli Pyahu ha itáva orekovéva tapichakuéra hínaMumbái .
Ko yvýpe ojehechaÍndo avano'õ ñepyrũ (tekovekuéra oiko va'ekue 3300 Kirito mboyve guive 1300 Kirito rire peve ysyry Índo jerekuévo), yvy herakuã hape omoñemurã hetaitégui ymaite guive ha ojehechahápe hetamburuvi guasu oñepyrũ ha oñemyasãi upe guive, ojehechakuaa Índia avano'õ ijypykue opaichagua, hembiasakue ipukuiteha ha itavarandu mba'eguasuiteha.[ 8] jerovia tuichavévagui opa Yvýgui,Indu jerovia ,Vuda rape ,Jain Dharma haSíki jerovia oñepyrũ ko tetãme, upéicha avei oguahẽ upépe jerovia tetãnguéra ambuéva techapyrãme pemasdaiásna ,Moise rape ,Hesu rape haislã oiko aja ary 1000 Kirito rire, upéicha omoheñói jerovia ambuéva opaichagua ko tetãme mante ikatu ojejuhu.
Mbeguehápe upeKuarahyresẽ Índia Atyvete (aty omoñemúvaIngyatérra pegua) oñembojára ko tetã yvy apekuére oñepyrũ guivesaro'y XVIII ha oiko chugui peteĩ kolóniaTavetã Joaju peguasaro'y XIX guive, Índia oñemosãsónte Tavetã Joaju poguýgui ary1947 -me, hetãygua oheka rire isãsorã ñerairõ'ỹre.[ 9]
Índia ha'e hína ko'ãga peteĩtetã ñembyatypyre [ 10] tavakuairetã amandajerapépe . Ary1991 guive Índia pya'eite oñemomba'eheta ha oñemoporã porãve, oikógui upépe heta ñemyatyrõ oñemboguata porãverã iviru remimono'õ;[ 11] imboriahuitéve , umi nomoñe'ẽkuaáiva ha ndohaikuaáiva,[ 12] oñemongaru vaíva ha kuñanguéra ndaikatúiva ohupytytekoiterapekuéra .
Índia avano'õ ko'ãgagua nikoijerovia opaichagua, iñe'ẽ hetaitéva (iléi guasu ohechakuaa 22 ñe'ẽnguéra hákatu ojeikuaa oĩveha) ha ijypy opaichagua, ojehechágui heta tetã ambuéva retãygua oguahẽ akue upépe ymaite guive ha ojopara, ojehechakuaa avei Índia apekue ka'aguy guasu hayvytyrysýi henyhẽva, upépe oikomymbakuéra haguyrakuéra opaichagua, ndaikatúi jajuhu tenda ambuévape.
Upéicha avei, Tavakuairetã Índia oĩ umi tetã ipokatúva apytépe orekógui iñorairõha atýpembokapu guasu oipurúvaátomo mbaretekue . Ojehechakuaa ñehesa'ỹijo rupi Índia apekue rekoha oñembyaiha, Índia ho'a ñemoĩha 140-gui ha oho ñemoĩha 177-pe ary 2016 guive 2018 peve upe Tekoha Ñangarekorã Techaukahápe ojapóva mbo'ehára kuéra ohesa'ỹijóva, mbo'ehaorusu Yale ha Columbia pegua. Tenondeite, ko ñehesa'ỹijo ohechauka yvytu ko tetãme "oñembyaiete".[ 13]
Índia rera ou "Índo" ñe'ẽnguégui, upéva niko ouPeysiañe'ẽgui hindu (/jíndu/),sánskrito ñe'ẽgui Sindhu, kóicha ojeherógui ymaite guive upeysyry Índo .[ 14] Gyrésia Ymaguare retãygua ojehero umi Índia retãygua ινδοί (/indoí/), he'iséva umíva ysyry Índo pegua.[ 15] [ 16]
Ko ñe'ẽngue Bharat niko ou upe mburuvichaveteBharata , karai guasu imombe'uguau ymaguareite Indu tavarandúpe.Hindustán ―ijypýpe niko peteĩ ñe'ẽngue Peysiañe'ẽgui he'iséva ‘indukuéra retã’―, oñembohera Índia retã ipehẽngue yvategua hákatu sapy'apy'a ojeipuru oñembohera opaite tetã.[ 17]
Hindi haingleñe'ẽ ha'e ñe'ẽnguéra tee Índia-pe; hindi ha'e avei ñe'ẽ tetã mba'éva ojeiporúva tetã sãmbyhyhárupi. Tekome'ẽrusu ohechakuaa 22 ñe'ẽnguéra (oñembohérava "ñe'ẽnguéra tekome'ẽrusugua",ñe'ẽ tee ambue ñe'ẽndi (sánskrito ndoikéi ijapytépe) umi 28 tetãvorekuéra oĩva India Tavakuairetã ryepýpe: asames,vengali ñe'ẽ , vodo, dogri,hindi , kanares, kachemiro, konkani, maitili, malavar, meitéi, marati,nepali ñe'ẽ , oriya,urdu , penyabi,sánskrito , santali, sindi,tamil ha telugu.[ 18]
