Áfrika rembiasakue oñepyrũ ojechaukárõguareyvypóra ypykuekuéra.Ára Ymaguare pukukuévo ojehecha ko yvýpe oñepu'ã ha okakuaárõguareEhíto. Upéicha avei oñemongakuaa heta tetã ambuéva ndojejuhúiva ysyryNílo rembe'ýpe, heta oñemu ha omba'ejogua ko'ã tetã umi pytagua ndive Áfrika okágui.
Arykuéra 600 pahápe, Yvate ha Kuarahyresẽ Áfrikape hetaite umi ojeroviávaIslã rehe. Upégui heñóiarandupy ha tetã pyahu imba'eguasúva avei ko yvy rembiasakuépe, ha'évasuahilikuéra haMali Mburuvi. Upe rupi avei oñembohetatembiguái reko ha upéicha ivaive Áfrika rekoteépe amo sa'ary XIX peve.
Oikoháicha oparupi yvy ape ári, ojehecha avei kotembiguái reko Áfrika yvýpe.[1][2] Hákatu oiko mokõitembiguái ñemu ombohetave ha ombojetu'uve tembiguái reko ko yvýpe, ha'éva ojeporoguerahárõguare mbaretehápe Saára ha Atlántiko rupive.
Sa'ary VII guive amo sa'ary XX peve, oikotembiguái ñemu árave, ojeporoguerahárõguare amo 18 sua Áfrika peguaSaára haparaguasu Índiko rupive oiko tembiguái ramo. Amo 500 ary pukukuévo,tembiguái ñemu Atlántiko rupive ojeporogueraha amo 7 térã 12 sua Afrikagua oho hag̃ua oipota'ỹreAmérikape.[3][4][5] Oĩramo jepe Afrikagua oipytyvõ va'ekue Europaguápe ha Asiaguápe toiko hag̃ua tembiguái reko, hetaiteve umíva oñemoĩ hese, ombohovái ha oñorairõ ohekávo opa hag̃ua tembiguái ñemu ijyvýpe.[6][7]
Umi Afrikagua ojegueraha va'ekue upe kolóniaHyãsia mba'éva héravaSaint Domingue tuichamba'e ojapo oguete hag̃ua tembiguái ñemuparaguasu Atlántiko rupive. Oñepyrũ hikuáiHaiti Ñepu'ã, ñorairõguasu omoheñói ha omosãso va'ekue tetãHaiti, tetã peteĩha ojoko hekópe tembiguái reko.[8] Oiko rire ko ñorairõ, Európa retãnguéra oñepyrũ omomichĩ tembiguái ñemu ha oheka avei oguete hag̃ua tembiguái reko.[9]
Áfrika yvykuéra ojehecha va'ekue Európa poguýpe ary 1914 jave.
Koloniakuérape ijetu'u, Europagua omba'eguerahapágui ha oguenohẽ mba'ereta, omonandívo tetãnguéra ha oporomomboriahúvo. Hetaite umi Afrikagua ohasa'asy vai ha oiko jejopy vaípe kolónia ára pukukuévo.
Ary 1951 jave,Lívia oñemosãso, kóva niko koloniakue peteĩha ohupyty va'ekue isãsorã, upe guive ipu'akave Áfrika retãnguéra ha Europagua oñepyrũ osẽ upe yvýgui, ikangyve hikuáiÑorairõ Guasu Mokõiha rire. Áfrika rembiasakue javegua henyhẽmba ñorairõguasúgui, ohekávo tetãnguéra isãsorã ha iñesãmbyhy, upéicha avei ojehecha okakuaaha heta tetã ha oñemyasãijekopytyjoja.
Oñepyrũ ary 1998-pe ko ñorairõguasu tetãyguaKóngo Jekopytyjoja Retãme, tetãnguéra ambuéva ijykegua oike avei ñorairõme ha upe guive omano amo 6 sua tapicha.[10] Ko ára peve, ojehecha ñorairõguasu koichagua, ipukúva ha oporojukaitéva.
Ára 26 jasypo 2001-me ojejapo koÁfrika Joaju, peteĩ Áfrika retãnguéra atyguasu omba'apo joáva ohekávo jokupyty, ñopytyvõ ha py'aguasu ijyvy tuichakuévo.
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
_political.svg)
.svg)
.svg)