Xosé Filgueira Valverde (1931)Nome orixinal Xosé Fernando Filgueira Valverde Biografía Nacemento 28 de outubro de 1906Pontevedra, España Morte 13 de setembro de 1996 (89 anos)Pontevedra, España Causa da morte morte natural Día das Letras Galegas 2015 – ← Xosé María Díaz Castro –Manuel María → Presidente Consello da Cultura Galega 2 de novembro de 1990 – 13 de setembro de 1996 ← Ramón Piñeiro –Carlos Casares → Q136101919 22 de xaneiro de 1982 – 16 de setembro de 1983 ← sen valor Académico da Real Academia da Historia 12 de decembro de 1980 – 13 de setembro de 1996 ← Salvador de Moxó –Alfonso Pérez Sánchez →Director Instituto Padre Sarmiento de Estudos Galegos 28 de novembro de 1971 – 1981 ← Francisco Javier Sánchez Cantón –Francisco Río Barxa → Procurador nas Cortes 6 de novembro de 1967 – 12 de novembro de 1971 Procurador nas Cortes 3 de xullo de 1964 – 15 de novembro de 1967 Procurador nas Cortes 31 de maio de 1961 – 6 de xuño de 1964 Procurador nas Cortes 26 de novembro de 1959 – 18 de abril de 1961 ← Prudencio Landín Carrasco Alcalde de Pontevedra 10 de novembro de 1959 – 1968 ← Prudencio Landín Carrasco –Ricardo García Borregón → Datos persoais Educación Universidade de Santiago de Compostela Actividade Campo de traballo Lingua castelá ,lingua galega eliteratura medieval Lugar de traballo Madrid Ocupación Intelectual , xurista , historiador da literatura , arqueólogo , escritor , político , historiador Partido político Partido Galeguista Membro de Xénero artístico Historia, arqueoloxía e antropoloxía. Alumnos Xosé Carlos Valle Pérez Obra Obras destacables
Familia Cónxuxe M.ª Teresa Iglesias de Oscáriz.[ 1] Fillos Araceli (1939), José Fernando (1940), María Teresa (1942), Pilar (1944) e Ángeles (1947).Premios Sinatura
Xosé Fernando Filgueira Valverde , nado enPontevedra o28 de outubro de1906 e finado na mesma vila o13 de setembro de1996 ,[ 2] foi unhistoriador ,arqueólogo ,antropólogo eescritor polígrafo galego, de abundante produción literaria ehumanística .
Cofundou oSeminario de Estudos Galegos , dirixiu oInstituto Padre Sarmiento e oMuseo de Pontevedra . Presidiu oConsello da Cultura Galega e foi membro daReal Academia Galega . Persoa de fonda cultura humanista e de obra extensa e divulgativa nunha época na que as institucións que hoxe cumpren esa función non a cumprían ou non existían.
Adicóuselle oDía das Letras Galegas de2015 polo seu traballo divulgativo a prol dalingua e dacultura galega .[ 3] Trátase dunha figura que suscita controversia[ 4] [ 5] [ 6] e ao mesmo tempo resulta un persoeiro fundamental no decorrer da cultura e literatura galegas ao longo doséculo XX .
Xosé Fernando fotografado, aínda debebé , no colo da nai. Naceu na praza do Peirao de Pontevedra. Foi fillo de José María Filgueira Martínez (Mourente , 1871-1938), médico en Pontevedra, e Araceli Valverde Yaquero (Ugíjar ,Granada , 1870-1946).
Estudou o bacharelato de man deAntón Losada Diéguez . No outono de1922 comezou os estudos deFilosofía e Letras enSantiago de Compostela .[ 7] Desde moi novo estivo involucrado en toda sorte de proxectos culturais. Con 17 anos de idade, o 12 de outubro de1923 , na casa da infancia deRosalía de Castro enOrtoño , xunto conFermín Bouza Brey ,Wenceslao Requejo Buet , Xosé Pena e Pena,Lois Tobío Fernández ,Ramón Martínez López ,Manoel Magariños Negreira ,Francisco Romero de Lema e Alberte Vidán Freiría, fundou a terceira grande institución da época de preguerra (tras asIrmandades da Fala ,1916 , e oGrupo Nós ,1920 ), oSeminario de Estudos Galegos ,[ 8] onde dirixiría a sección deHistoria da Literatura ata o seu desmantelamento, en1936 .[ 9] Colaborou enA Nosa Terra e enEl Pueblo Gallego . En 1935 comezou a organizar unha escolma da poesía galega de todos os tempos para conmemorar o centenario do nacemento de Rosalía de Castro. Proxéctanse en total nove volumes, e comeza con dous volumes adicados aos autores vivos, desde Noriega Varela e Cabanillas, até os máis novos como Celso Emilio ou Carvalho Calero. Reparte unha enquisa ás persoas que quere incluír na escolma, preguntando polos datos do autor, a súa formación, obra, poética, linguaxe, bibliografía e unhas preguntas xerais sobre a propia escolma.
X.F. Filgueira aos 17 anos. Licenciouse enDereito naUniversidade de Santiago de Compostela en1927 e doutorouse en Filosofía e Letras naUniversidade Central de Madrid , coa tese "La Cantiga CIII: noción del tiempo y gozo eterno en la narrativa medieval" dirixida porArmando Cotarelo Valledor , defendida o 15 de novembro de 1935 ante un tribunal constituído polo propio Cotarelo,Juan Hurtado y Jiménez de la Serna ,Américo Castro Quesada eÁngel González Palencia .[ 10] En1959 diplomouse enPsicoloxía , tamén na USC.
Comezou a súa traxectoria pública en 1928, como secretario da Xunta Provincial de Pontevedra do Padroado Nacional de Turismo, que presidíaDaniel de la Sota .[ 11]
Foi profesor axudante deliteratura no Instituto de Ensino Medio de Pontevedra en 1928, conseguindo acátedra en1933 . Dous anos máis tarde gaña por oposición a cátedra da mesma especialidade do Instituto Jaime Balmes deBarcelona , para pasar ao deMelilla e, o mesmo ano, ó deLugo , onde toma posesión da praza o 8 de novembro, vila na que coñeceu a María Teresa Iglesias de Oscáriz (1908-1995), filla dun médico, coma el, coa que casou o 15 de agosto de 1938 e con quen tería cinco fillos:Araceli , José Fernando, María Teresa, Pilar e Ángeles.
Manuel Lesteiro , Claudio Losada,Álvaro das Casas e Filgueira Valverde cos Ultreya en Noia, retrato enVida Gallega , 1932.O profesor Filgueira foi o grande impulsor do Museo de Pontevedra.[ 12] En1940 volveu a Pontevedra, ó instituto, que logo se chamaríaInstituto Sánchez Cantón , do que sería director desde1946 até axubilación , en1976 . Desde ese 1940 tamén foi cronista oficial da provincia de Pontevedra.[ 13]
Participou na creación doMuseo Provincial de Pontevedra en 1927, do que foi secretario ata1942 , ano no que se converteu no director,[ 14] mantendo a colaboración ata a fin dos seus días.
Foi proclamado correspondente da Real Academia Galega en 1925 e recibido como académico de número o27 de xullo de1941 [ 15] en sesión extraordinaria celebrada na Universidade de Santiago, sucedendo nacadeira aCasto Sampedro y Folgar .[ 16] O seu discurso de ingreso foiDa épica na Galicia medieval , respondido porRamón Otero Pedrayo .
Participou sempre dogaleguismo , sendo membro desde os comezos doPartido Galeguista . En maio de1935 encabezou un grupo de militantes deste partido en Pontevedra que abandonan o partido como protesta pola política de pactos coaesquerda , organizando aDereita Galeguista .
Ocupou cargos públicos nofranquismo , como director do Instituto de Lugo[ 17] ou presidente do Tribunal Tutelar de Menores de Pontevedra ata 1967.
O 24 de maio de 1959 finouLuis Suárez-Llanos Menacho , presidente daDeputación de Pontevedra . O alcalde de Pontevedra,Prudencio Landín Carrasco , pasou a ocupar ese cargo, deixando baleira a cadeira no concello, que ocupou, en funcións,José Luis Peláez Casalderrey . O nomeamento de Filgueira como novo alcalde asinouse o 27 de outubro de 1959 polo Ministro da GobernaciónCamilo Alonso Vega , a proposta dogobernador civil Rafael Fernández Martínez . Filgueira pronunciou o discurso de toma de posesión o10 de novembro de1959 [ 11] . No cargo, estimulou a acción cultural e promoveu numerosas medidas dirixidas á conservación do conxunto histórico e monumental da vila.
Nomeamento como Presidente doCCG . Durante o seu mandato anexionousePonte Sampaio ao concello enabril de1960 ; instalouse apapeleira deEnce enLourizán , cuxa instalación se decidira entre finais de 1955 e comezos de 1956; co gallo do ascenso doPontevedra Club de Fútbol aSegunda División na tempada 1959-60, mercáronse á familia deValentín Paz-Andrade os terreos doEstadio de Pasarón ; inaugurouse a novaestación de ferrocarril (o8 de agosto de1966 ); urbanizouse opolígono de Campolongo ; construíuse oPavillón Municipal dos Deportes e asentouse o Centro de Instrución de Recrutas n.º 13 (posteriormenteBRILAT ) en terreos deFigueirido eSalcedo .[ 18]
Casa natal de Filgueira Valverde. Foi procurador enCortes ata 1971[ 19] e Conselleiro provincial de Belas Artes en1969 .[ 20] De1971 a1981 dirixiu oInstituto Padre Sarmiento de Estudos Galegos [ 21] . Formou parte do primeiro padroado doInstituto da Lingua Galega .[ 22] Tamén chegou a dirixir aCasa Museo Rosalía de Castro .[ 23]
No eido académico foi, amais, membro correspondente daReal Academia de Belas Artes de San Fernando , nomeado o 28 de xuño de 1971,[ 24] membro numerario daReal Academia da Historia desde 1980[ 25] (co discurso "Ideas y sistema de la historia de Fray Martín Sarmiento" contestado porAntonio Blanco Freijeiro )[ 26] e membro honorario daReal Academia Galega de Belas Artes desde 1990.[ 27]
Xa nademocracia , no primeiro goberno deXerardo Fernández Albor , en xaneiro de 1982, foi nomeado Conselleiro Adxunto ó Presidente para a Cultura[ 28] e, en decembro do mesmo ano,Conselleiro de Cultura ,[ 29] ata1983 .[ 30] Dende1990 , e por dous mandatos, foi Presidente do Consello da Cultura Galega[ 31] e en 1995 foi nomeado xuíz protector daFundación Manuel Ventura Figueroa .[ 32]
Xosé Filgueira Valverde faleceu na casa familiar da rúa Arcebispo Malvar de Pontevedra o13 de setembro de1996 , a piques de cumprir os 90 anos de idade.[ 33]
Ten unha obra moi extensa, tanto científica coma literaria, fundamentalmente divulgativa, que supera os trescentos títulos entre libros e folletos,[ 34] máis de mil artigos en xornais e revistas e máis de 1.600 conferencias,[ 35] en galego e en castelán.[ 36]
A primeira obranarrativa foi a recolleita de narracións breves:Os nenos , en1925 , recollida despois enQuintana Viva (Galaxia, 1971).[ 37] Como articulista publicou numerosas colaboracións en diferentes medios, quedando recollidos 616 artigos na serieAdral , de nove volumes, editada entre1979 e1996 .[ 38]
Conferencia do cabodano dePaz-Andrade . A eirexa pre-románica de Francelos (1929), Publicacións do Seminario de Estudos Galegos.Revista Nós , n.º 62, 15 de febreiro de 1929.[ 39] O baldaquino en Galicia denantes do arte barroco , conXosé Ramón Fernández-Oxea , enArquivos do Seminario de Estudos Galegos , T. V, 1930.[ 40] Lago González . Arcebispo galego (1934), 40 p, Pontevedra.Da épica na Galicia medieval , discurso de ingreso na RAG en 1941.[ 41] “ Ningunha lírica do medievo románico mellora o número das nosas cancións; poucas poiden ter comparanza con ela na fondura do sentimento e na gama dos seus xeitos Expresivos. ” — XFV,Da épica na Galicia medieval , 1934.
Con Rosalía de Castro no seu fogar /Con Rosalía de Castro en su hogar (1974). Patronato. Ed. bilingüe.Adral (1979),Sada ,Ediciós do Castro , 410 pp.[ 42] A poesía medieval galego-portuguesa fóra dos seus lindeiros (1980).Segundo Adral (1981), Sada, Ediciós do Castro, 458 pp.[ 42] Terceiro Adral (1984), Sada, Ediciós do Castro, 405 pp.Cuarto Adral (1987), Sada, Ediciós do Castro, 204 pp.O arquivo do Museo de Pontevedra e unha guía sucinta (1988 ), ISSN 0210-7791.Quinto Adral (1989), Sada, Ediciós do Castro, 393 pp.Santiago de Compostela , con fotos deManuel G. Vicente , ed. trilingüe (1989),Ir Indo ,ISBN 84-7680-025-8 .Sexto Adral (1990), Sada, Ediciós do Castro, 315 pp.O Himno Galego. Da "Marcha do Reino de Galicia" a "Os Pinos" (1991), 41 pp.,Caixa de Pontevedra .[ 43] Sétimo Adral (1992), Sada, Ediciós do Castro, 346 pp.Estudios sobre lírica medieval: traballos dispersos (1925-1987) , 1992, Galaxia,ISBN 84-7154-789-9 .[ 44] Octavo Adral (1994), Sada, Ediciós do Castro, 254 pp.Noveno Adral (1996), Sada, Ediciós do Castro, 249 pp.Arredor do libro: artigos de bibliografía (1996), Santiago, Xunta,ISBN 84-453-1847-0 .Cuberta deO vigairo , deseño deCamilo Díaz Os nenos , ilustrado porL. Pintos e cuberta e contracuberta de Castelao (1925),Lar .[ 45] [ 46] O vigairo: ensaio simbólico, orixinal e inédito , con portada deCamilo Díaz Baliño (1927), 22 p.,Lar .[ 45] [ 47] [ 48] Quintana viva , inclúeOs nenos , con ilustracións de L. Pintos,Seoane ,Sesto ,Castelao eTorres (1971),Galaxia ,ISBN 84-7154-004-5 .[ 49] [ 50] Agromar . Farsa pra rapaces (1936 ), asinado baixo o pseudónimoJ. Acuña .[ 48] [ 51] Aucto de Santa María [Aucto de como Santa María foi levada aos ceos pra a festa da nosa señora en agosto (refeito con testos dos séculos XIII e XIV) ],Grial , n.º 25 (1969).[ 48] “ Porque non seca a morte a fonte das cantigas eu vos chamo, segreles, que veñades cantar onde os verdes loureiros gardan vellas ermidas, cabo das sabias ondas sulcadas do luar, das insuas da ribeira nun antigo lugar, ¡San Cremenço do mar! ” —XFV,6 canciones de mar "in modo antico" , 1941.[ 52] [ 53]
Algunhas das obras poéticas da Filgueira Valverde foron musicalizadas. O compositorponteareán Rogelio Groba , realizou trescantatas sobre textos seus:Cantigas de mar (1981 -1982 ),[ 56] Anxos de Compostela (1989 e outra versión en2004 )[ 57] [ 58] eCantata de Maio (1989 ).[ 59]
Cancioneiriño de Compostela (1932), antoloxía poética,Nós , n.os : 103 e 104.[ 60] Martín Sarmiento (1695-1772): Epistolario do P. Sarmiento (1945), con M.ª Xesús Fortes Alén,CCG .Cancioneiriño novo de Compostela (1969), Pombal, Edicións Castelos, Vigo.Afonso X e Galicia e unha escolma de cántigas (1980), Real Academia Galega.[ 61] Armando Cotarelo Valledor (1879-1950) , 1984, Real Academia Galega.Antón Losada Diéguez . Escolma. Publicacións da Real Academia Galega. 1985.[ 62] Enrique Campo (1989), Deputación de Pontevedra.Álvaro Cunqueiro (1991), Publicacións da Real Academia Galega, A Coruña, 71 p.[ 63] Antoloxía do conto galego de medo (1996), Galaxia,ISBN 84-8288-035-7 .Os poetas galegos (1936). Antoloxía consultada (2008), Deputación de Pontevedra,ISBN 978-84-95632-36-4 .Páxina de miniaturas que ilustra aCantiga 103 (códiceescurialense ). Filgueira Valverde analizouna polo miúdo na súa tese de doutoramento. Guía de Pontevedra (1931), edición deXerardo Álvarez Gallego .La Cantiga CIII: noción del tiempo y gozo eterno en la narrativa medieval (1936), Instituto de Estudios Regionales, USC. Tese de doutoramento defendida en Madrid o 15 de novembro de 1935.Formas paródicas en la lírica medieval gallega (1947), AAEPC, Madrid."La lírica medieval gallega y portuguesa" no vol. I deHistoria General de las Literaturas Hispánicas deDíaz-Plaja (1949). Ed. Barna, Barcelona.[ 64] El libro de Santiago , con debuxos deJ. Sesto (1948), Editorial Nacional.Cervantes en nuestro camino (1949), Revista de la Obra de Protección de Menores, 29 p.Santiago de Compostela. Guía de sus monumentos e itinerarios (1950),Porto y Cía. Editores .La artesanía en Galicia (1953),Ediciones Galicia ,Centro Gallego de Buenos Aires .[ 65] Tierras Hispánicas. Compostela, la ciudad del Apostol (1954).Camoens, conmemoración del centenario de "Os Lusiadas" (1958).Pontevedra y el mar, textos para la antología de una tradición (1963).Pontevedra, la tierra y sus gentes (prólogo ), conGerardo González Martín (ep. ) (1967).La ascendencia pontevedresa de Camoens (1968). Editado porTipografía del Hogar Provincial , Pontevedra. 38 páxinas.El viaje a Galicia deUrrabieta Vierge (1880) (1969). Colección "Obradoiro" XI,Bibliófilos Gallegos .Guía breve del Museo de Pontevedra (1970),Fundación Pedro Barrié de la Maza, Conde de Fenosa .Historias de Compostela (1970), Bibliófilos Gallegos, Biblioteca de Galicia XII.[ 68] Adiciones a la "Carta Arqueológica de la Provincia de Pontevedra". Inventario de localidades con hallazgos paleolíticos , conAlfredo García Alén (1975), enEl Museo de Pontevedra n.º XXIX.Los canteros gallegos (1976), Asociación de Amigos de los Pazos,ISBN 84-400-1573-9 .Galicia (1976), colectiva, canda Ángel Cabo Alonso,José Luis Varela eChamoso Lamas . Noguer, Barcelona. Publicaciones de la Fund. Juan March. Colecc. Tierras de España.Sobre lírica medieval gallega y sus perduraciones (1977), Bello, Valencia.Manuel Ventura Figueroa , Arzobispo de Laodicea, Patriarca de las Indias, Gobernador del Consejo de Castilla (1978), 32 p.Sargadelos (1978),Cuadernos del seminario de estudios cerámicos de Sargadelos ,Ediciós do Castro ,ISBN 84-85134-80-X .El almirante pontevedrésSarmiento de Gamboa : descubridor, cronista, poeta (1980), 49 p.Ideas y sistema de la historia en Fray Martín Sarmiento (1981) discurso contestado por Antonio Blanco Freijeiro.[ 26] Tiempo y gozo eterno en la narrativa medieval (La cantiga CIII) (1982), Edicións Xerais de Galicia,ISBN 84-7507-057-4 .Pontevedreses universales (1985), dous tomos, reeditado no ano2000 en tres tomos.[ 69] Baldaquinos Gallegos , con José Ramón y Fernández-Oxea (1987), Fundación Barrié,ISBN 84-85728-57-2 .AA.VV. (1991).Historia de Galicia (encastelán ) .Faro de Vigo .ISBN 84-404-9520-X . .La escultura gallega, el centenario deFrancisco Asorey (1991),ISBN 84-88051-09-3 .La Basílica de Santa María de Pontevedra (1992), Fundación Pedro Barrié de la Maza,ISBN 84-87819-14-1 .Camoens (1993), Xunta de Galicia, Santiago de Compostela,ISBN 84-453-0641-3 .Compostela, camino y estela (1993), Alsa,Oviedo ,ISBN 84-604-6362-1 .Fray Martín Sarmiento (1695-1772) (1994), Fundación Pedro Barrié de la Maza,ISBN 84-87819-65-6 .Rúa Filgueira Valverde, naEiriña , Pontevedra. Tumba de Filgueira Valverde en Mourente. Foi amplamente recoñecido con premios, como aCruz de Honra de San Raimundo de Pañafort (1961 ),[ 70] aGran Cruz da Orde do Mérito Civil (1964 ),[ 71] a Medalla de Ouro da Cidade de Pontevedra (1969 ), o Premio daDeputación da Coruña (1973 )[ 72] , a Medalla de Ouro da Provincia de Pontevedra (1977 ), aMedalla de Ouro ao Mérito nas Belas Artes (1980 ),[ 73] aMedalla Castelao (1984 ), oPremio Otero Pedrayo (1986 ),[ 74] o PremioFernández-Latorre (1989),[ 75] oPremio Trasalba (1990 ) daFundación Otero Pedrayo . Foi nomeadoGalego Egrexio pola Fundación Premios da Crítica (1995 ),[ 76] doutor honoris causa polas universidades de Santiago de Compostela eVigo (ámbalas dúas en 1996).[ 77] [ 78] Déronlle oPremio das Artes e das Letras de Galicia (1996). Foille outorgado oPremio Nacional de Historia de España , de xeito colectivo, porEspaña: Reflexiones sobre el ser de España (1998 ).[ 79] Días despois do seu pasamento oCentro Superior Bibliográfico de Galicia pasou a denominarseCentro Superior Bibliográfico de Galicia Xosé Fernando Filgueira Valverde ,[ 80] e en 2007 foi nomeado Fillo Predilecto da Provincia de Pontevedra.[ 81]
Levan o seu nome rúas en Pontevedra,[ 82] Santiago de Compostela ,Monforte de Lemos ePastoriza (Arteixo )[ 83] e a Fundación Filgueira Valverde foi clasificada, en 1984, como de interese galego.[ 84]
O 5 de xullo de 2014 foi escollido pola Real Academia Galega como autor a homenaxear no Día das Letras Galegas do ano 2015,[ 85] [ 86] cos avais deFrancisco Díaz-Fierros ,Pegerto Saavedra ,Ramón Villares eXosé Ramón Barreiro .
Os outros propostos foronRicardo Carvalho Calero (apoiado porManuel González González ,Francisco Fernández Rei eEuloxio Ruibal ),Celestino Fernández de la Vega (promovido porRosario Álvarez Blanco ,Andrés Fernández-Albalat eAndrés Torres Queiruga ),Manuel María (defendido porMargarita Ledo Andión ,Darío Xohán Cabana ,Fina Casalderrey eXosé Luís Regueira Fernández ) eXela Arias (defendida porRamón Lorenzo ,Antón Santamarina eXosé Fernández Ferreiro ).[ 87]
A decisión final resultou polémica e recibiu críticas daMesa pola Normalización Lingüística [ 5] ,Manuel Rivas ,Xosé Manuel Carril ,[ 88] Fran Alonso ,Bernardo Máiz [ 89] eSuso de Toro ,[ 90] e mesmo provocou que a comisión executiva da Academia publicase unha nota na que afirmaba que “non tivo máis papel na elección da figura para as Letras Galegas 2015 cá que sinala o Regulamento de Réxime Interno da RAG, isto é, dar trámite ao Plenario das propostas recibidas”.[ 85]
↑ Necrolóxica de María Teresa enABC , 10/5/1995(encastelán ) .↑ El intelectual gallego Xosé Filgueira Valverde falleció ayer... El País , 14/9/1996(encastelán ) ,↑ Día das Letras Galegas a Xosé Filgueira Valverde Arquivado 14 de xullo de 2014 enWayback Machine ., Real Academia Galega, 4/7/2014.↑ O historiador galegoLucio Martínez Pereda , nunhaentrevista Arquivado 08 de marzo de 2015 enWayback Machine . realizada pola xornalistaMontse Dopico e publicada en marzo de 2015 a teor da publicación do ensaioMedo político e control social na retagarda franquista (Xerais, 2015), contestaba así respecto ao papel de Filgueira Valverde na comisión de substitución de mestres por persoas ideoloxicamente afíns ao réxime:"...o seu papel foi o dunha persoa astuta que tivo o poder suficiente para eliminar probas sobre a súa importantísima colaboración coa ditadura franquista. Como premio polos “servizos prestados” en tres organismos de depuración -bibliotecas, docentes, e revisión de sancións- foi nomeado catro veces procurador nas cortes franquistas". ↑5,0 5,1 "A Mesa non apoia dedicar o Día das Letras Galegas 2015 a Filgueira Valverde Arquivado 14 de xullo de 2014 enWayback Machine . 6/7/2014.↑ González Gómez Xesús ."A estraña ausencia de biografías de Filgueira Valverde e outras curiosidades literarias" Arquivado 02 de abril de 2015 enWayback Machine .,Biosbardia , 19/3/2015.↑ Xusto Beramendi : "Filgueira Valverde e o nacionalismo. Polos vieiros da Dereita Galeguista" enFaro da Cultura ,Faro de Vigo , 16/5/2015.↑ Gómez Sánchez, Anxo ;Queixas Zas, Mercedes (2001).Edicións A Nosa Terra , ed.Historia xeral da literatura galega (1ª ed.). Vigo. p. 185.ISBN 84-95350-79-3 . ↑ Aniversario do Seminario de Estudos Galegos Arquivado 14 de xullo de 2014 enWayback Machine ., Real Academia Galega, 15/10/2013.↑ Ponte Hernando, Fernando:"La tesis doctoral de Filgueira Valverde" Arquivado 24 de maio de 2015 enWayback Machine .El Correo Gallego , 24/5/2015(encastelán ) . ↑11,0 11,1 "El día que Filgueira dejó el Museo" Faro de Vigo , 11/12/11.↑ Filgueira Valverde, José Fernando reportaxe de PontevedraTV enYouTube , 22/11/2011.↑ Troyano Viedma , José Manuel."Cronistas oficiales de las comunidades autónomas de Cantabria, Cataluña, Extremadura y Galicia (España)" .Real Asociación Española de Cronistas Oficiales (encastelán ) . ↑ Persoeiros do Museo Arquivado 18 de xullo de 2011 enWayback Machine ., Museo de Pontevedra.↑ "Membros de número: Xosé Filgueira Valverde" .Real Academia Galega . .↑ "Membros de número: Casto Sampedro y Folgar" .Real Academia Galega . .↑ Ínsua, Emilio Xosé (10-4-2015)."Sobre Filgueira Valverde" . ↑ López Torre, Rafael (2015):Filgueira Valverde. Crónica de una alcaldía (1959-1968) , Concello de Pontevedra eFaro de Vigo , D.L.: PO 314-2015(encastelán ) .↑ Ficha no Congreso dos Deputados (encastelán ) .↑ Orde de 27 de maio de 1969 ,Villar Palasí ,BOE n.º 154, 28 de xuño de 1969.↑ Historia do Instituto , IEGPS-Instituto de Estudios Gallegos Padre Sarmiento.↑ "40º aniversario da fundación do Instituto da Lingua Galega..." ILG, 21/3/2011↑ A historia da Casa-Museo ,Fundación Rosalía de Castro .↑ Relación de membros da Real Academia de Bellas Artes de San Fernando ↑ "Académicos Numerarios da Real Academia de la Historia" . Arquivado dendeo orixinal o 11 de xullo de 2013. Consultado o 09 de xullo de 2014 . ↑26,0 26,1 "Ideas y sistema de la historia de Fray Martín Sarmiento" enGoogle Books .↑ Académicos honorarios Real Academia Galega de Belas Artes.↑ Decreto, DOG. n.º 1 22 de xaneiro de 1982.↑ Decreto, DOG. n.º 33 17 de decembro de 1982.↑ Decreto, DOG. n.º 128 16 de setembro de 1983.↑ Decreto 489/1990 ,Manuel Fraga Iribarne ,DOG n.º 216, de 3 de novembro de 1990.↑ Decreto 288/1995 Manuel Fraga Iribarne, DOG. n.º 214, de 8 de novembro de 1995.↑ Pita Andrade, José Manuel (1996): "Necrología del Excmo. Sr. D. José Filgueira Valverde" enBoletín de la Real Academia de la Historia t. CXCIII, c. III p. 373,Madrid .↑ "A obra de Xosé Filgueira Valverde supera os 300 títulos" La Voz de Galicia , 5/7/2014.↑ Ferro Ruibal, Xesús.Boletín n.º 361 da RAG Arquivado 15 de xullo de 2014 enWayback Machine . Ano 2000.ISBN 84-87987-21-4 . ↑ Listaxe parcial de artigos, colaboracións e libros de Filgueira Valverde enDialnet .↑ Filgueira Valverde, un sabio na corte do Teucro: "O mal" 25/10/2008.↑ Índices dos nove tomos do Adral ↑ Iglesias , Xabier .Os libros de Ánxel Casal 22/3/2014.↑ Iglesias , Xabier.Os libros de Ánxel Casal 6/5/2015.↑ Da épica na Galicia medieval Arquivado 18 de xullo de 2014 enWayback Machine ., discurso de ingreso na RAG en 1941, publicado en 1973.↑42,0 42,1 Reeditado en 2015 por Editorial Galaxia. ↑ Otero, Isaac :Crónicas de la Emigración Arquivado 24 de maio de 2015 enWayback Machine . 18/5/2015(encastelán ) .↑ Estudios sobre lírica medieval vista previa en Google Books.↑45,0 45,1 Ánxel Casal, un editor para un país Consello da Cultura Galega, 2007.↑ Reeditado en 2015 ("Reeditan "Os nenos", de Filgueira Valverde, en edición facsímil e ilustrada" Faro de Vigo , 11/4/2015). ↑ Casares Mouriño , Carlos , ed. (1990).Antoloxía da novela curta .Editorial Galaxia .ISBN 84-7154-746-5 . ↑48,0 48,1 48,2 En abril de 2015, Galaxia editou o libroO Vigairo / A monxa-frade / Agromar / Aucto de Santa María , 164 pp, con portada deOvidio Murguía ,ISBN 978-84-9865-602-2 . ↑ Quintana viva, prosas de Xosé Filgueira Valverde , imaxe da portada .↑ Quintana viva (ed. 1990). Vista previa en Google Books.↑ Descarga dispoñible do orixinal e da versión en galego normativo ↑ Programa do Concerto das Letras Galegas, 2014 (extracto )Círculo das Artes de Lugo , Consello da Cultura Galega.↑ Tres pezas audiovisuais con textos de Filgueira Valverde TVG e Xunta de Galicia.↑ Méndez Fernández, Luz ."Algunhas notas sobre Filgueira Valverde e o neotrobadorismo" enCinguidos por unha arela común: homenaxe ó profesor Xesús Alonso Montero , v. 2, USC, Departamento de Filoloxía Galega, 1999.↑ Descarga de6 canciones de mar "in modo antico" ↑ Fundación Rogelio Groba (ed.)."Cantigas de Mar (cantata in modo antico)" . Arquivado dendeo orixinal o 18 de maio de 2015. Consultado o 16 de maio de 2015 . ↑ Fundación Rogelio Groba (ed.)."Anxos de Compostela (cantata in modo antico)" . Arquivado dendeo orixinal o 18 de maio de 2015. Consultado o 16 de maio de 2015 . ↑ Fundación Rogelio Groba (ed.)."Anxos de Compostela (Cantata in modo antico. Versión 2004)" . Arquivado dendeo orixinal o 18 de maio de 2015. Consultado o 16 de maio de 2015 . ↑ Fundación Rogelio Groba (ed.)."Cantata de Maio (in modo antico)" . Arquivado dendeo orixinal o 24 de setembro de 2015. Consultado o 16 de maio de 2015 . ↑ RevistaNós , números:103 (xullo) completo e104 (agosto) páxinas 151-155 ↑ "Afonso X e Galicia e unha escolma de cántigas " . Arquivado dendeo orixinal o 31 de xullo de 2021. Consultado o 31 de xullo de 2021 . ↑ Imaxe da portada ↑ Álvaro Cunqueiro , imaxe da portada↑ Fernández del Riego, Francisco (1971) [1951].Historia da Literatura Galega (2ª ed.). Vigo: Galaxia. p. 245. ↑ La artesanía en Galicia enGaliciana. Biblioteca de Galicia .↑ Conferencia: "Camoens, clásico español" na voz de Filgueira Valverde Arquivado 02 de abril de 2015 enWayback Machine . 12/06/1980, Fundación Juan March.↑ Ferro Ruibal, Xesús (2015):Xosé Filgueira Valverde, O noso Adral , 136 pp.,La Voz de Galicia ,ISBN 978-84-9757-289-7 .↑ Datos da edición de 1970 Arquivado 09 de agosto de 2014 enWayback Machine . (hai unha edición posterior, de1982 , de Edicións Xerais,ISBN 84-7507-059-0 .)↑ "Los «Pontevedreses universales» de Filgueira, reunidos en tres tomos" Arquivado 22 de xuño de 2015 enWayback Machine .La Voz de Galicia , 14/10/2000.↑ Orden de 1 de outubro de 1961 ,Iturmendi ,BOE n.º 251, de 20 de outubro de 1961.↑ Decreto 1144/1964 ,Francisco Franco , BOE n.º 102, de 28 de abril de 1964.↑ Boletín de la Real Academia Gallega nº. 355Arquivado 14 de xullo de 2014 enWayback Machine .(encastelán ) .↑ Real Decreto 514/1980 ,Xoán Carlos R. , BOE n.º 69, de 20 de marzo de 1980.↑ "El investigador y poeta Filgueira Valverde, ganador del premio Otero Pedrayo" ABC , 15/11/1986(encastelán ) .↑ "Premiados 1989. Fundación Santiago Rey Fernández-Latorre" . Arquivado dendeo orixinal o 24 de setembro de 2015. Consultado o 09 de xullo de 2014 . ↑ "Do 1978 ao 2012. Fundación Premios da Crítica Galicia" . Arquivado dendeo orixinal o 11 de xullo de 2016. Consultado o 09 de xullo de 2014 . ↑ Vídeo, Doutor Honoris Causa pola Universidade de Santiago Televisión de Galicia .↑ Doutores e doutoras Honoris Causa polaUniversidade de Vigo .↑ Orden de 17 de decembro de 1998 ,Aguirre y Gil de Biedma , BOE n.º 8, 9 de xaneiro de 1999.↑ Decreto 357/1996 DOG. nº 190, de 27 de setembro de 1996.↑ Boletín Oficial da Provincia de Pontevedra [Ligazón morta ] 9/3/2007.↑ Mapa de mobilidade do Concello de Pontevedra Arquivado 21 de xuño de 2013 enWayback Machine . 5'25 MB.↑ Plano rueiro do Concello de Arteixo Arquivado 14 de xullo de 2014 enWayback Machine . 4'1 MB.↑ Orde DOG. n.º 205, 25 de outubro de 1984.↑85,0 85,1 Nota aclaratoria da Executiva da Academia sobre a elección da figura dedicataria do Día das Letras Galegas 2015 Arquivado 27 de xullo de 2014 enWayback Machine ., 10 de xullo de 2014.↑ "Xosé Filgueira Valverde será o protagonista das Letras Galegas en 2015" Diario de Pontevedra , 5/7/2014.↑ "Filgueira Valverde, no olimpo das Letras Galegas" Faro de Vigo , 6/7/2014.↑ "Un grupo de académicos de la RAG manifiesta incomodidad por la elección ..." Arquivado 14 de xullo de 2014 enWayback Machine .Cadena SER , 7/7/2014.↑ "Aumenta a polémica pola escolla de Filgueira Valverde para as Letras 2015" Praza Pública .↑ «Un ano para Filgueira Valverde: burla, loucura ou provocación?» 7 de xullo de 2014.Aparisi , Luis M. (2016).Gallegos en la Real Academia Española (PDF) (encastelán ) .Asociación Cultural da Vieira . Alonso Montero, Xesús (2015):Xosé Filgueira Valverde. O intelectual, galeguista, o profesor, o investigador .Ir Indo , 80 p..[1] Alonso Montero, Xesús (2015):Xosé Filgueira Valverde. Biografía intelectual .[2] Edicións Xerais , 296 p.ISBN 978-84-9914-833-5 Blas, Ceferino de (2015):Filgueira Valverde y Faro de Vigo, El hombre que más sabía de Galicia ,ISBN 978-84-606-8044-4 .Fernández del Riego, Francisco (1997): "Filgueira Valverde na nosa memoria" enHomenaxe a Xosé Filgueira Valverde .El Museo de Pontevedra , n.º LI.[3] Arquivado 14 de xullo de 2014 enWayback Machine .Ferro Ruibal, Xesús (2015):Xosé Filgueira Valverde, O noso Adral , 136 pp.,La Voz de Galicia ,ISBN 978-84-9757-289-7 .Fortes Alén, M.ª Jesús :Ó Dr. Filgueira Valverde nos seus noventa anos (1906-1996). Bibliografía. Traballos. Eloxios ,Caixa de Pontevedra .[4] Freixeiro Mato, X. R. (2015):A poesía oculta de Filgueira Valverde. Guerra Civil, literatura franquista e galeguismo n' O Gaiteiro de Lugo , 128 pp.,Baía ,ISBN 978-84-9995-161-4 .[5] Fuentes Alende, José (1976):Filgueira Valverde. Publicaciones. Conferencias. Curriculum. Homenaje de sus discípulos .[6] Pontevedra.García Alén, Alfredo et al. : artigo "Filgueira Valverde, Xosé Fernando" enGran Enciclopedia Galega Silverio Cañada .López Torre, Rafael (2015):Filgueira Valverde. Crónica de una alcaldía (1959-1968) , 352 pp., Concello de Pontevedra eFaro de Vigo , D.L.: PO 314-2015.Pardo de Guevara y Valdés, Eduardo (1996):"José Filgueira Valverde 1906-1996" Revista de la Sociedad Española de Estudios Medievales 6,UM .Rei Núñez , Luís (1990).Oficio de escribir . Ensaio. Sada: Ediciós do Castro.ISBN 84-7492-464-2 . Rodríguez, Pedro (1958): "Galicia a través de sus hombres: José Filgueira Valverde".El Pueblo Gallego , 14, 17, 18 e 19 de decembro de 1958.Valle Pérez, José Carlos (2015)Biobibliografía de Xosé Fernando Filgueira Valverde 28 pp.AAVV (2006): "Filgueira Valverde, Xosé Fernando (1906-1996)" enEnciclopedia Universal Micronet EnDVD .Micronet ,San Sebastián de los Reyes . AAVV (2007):Xosé Filgueira Valverde. 1906-1996. Un século de Galicia Arquivado 18 de abril de 2015 enWayback Machine . , Museo de Pontevedra,ISBN 978-84-95632-34-0 : Fundación Filgueira Valverde Especial Letras Galegas 2015 Consello da Cultura Galega .Persoeiros do Museo de Pontevedra Arquivado 18 de xullo de 2011 enWayback Machine .Contextualizando a Filgueira Valverde Documental deGonzalo E. Veloso (participan:Carlos Reigosa ,Alonso Montero ,Francisco Fernández Rei ,Xusto Beramendi ,Lourenzo Fernández Prieto ,Víctor Freixanes ,Ramón Villares ,Inma López Silva ,Henrique Monteagudo ,Pegerto Saavedra ,Carlos Valle ,Francisco Díaz-Fierros ,Xosé R. Fandiño ,Antón Lopo ,Luis Cochón ,Xabier Fortes ,Xosé Fortes ...) Brea López, Mercedes ."José Filgueira Valverde (1906-1996)" Arquivado 17 de maio de 2015 enWayback Machine . Asociación Hispánica de Literatura Medieval.Fandiño Veiga, X.R. ;"Xosé Filgueira Valverde" Arquivado 07 de agosto de 2014 enWayback Machine .Álbum da JAE ,CCG .Ferro Ruibal, Xesús (2015):Biografía de Xosé Filgueira Valverde 27 pp., Consello da Cultura Galega.Pedrosa, José Manuel .MCN biografias.com Micronet(encastelán ) .Xosé F. Filgueira Valverde. IES Sánchez Cantón
1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025
Algúns dos persoeiros ou institucións que dan nome ás
rúas ,
prazas , avenidas, travesías, camiños,
parques e paseos da vila do Lérez