Naceu nunha pequena localidade daprovincia de Belluno (Véneto,Italia), daquela coñecida comoForno dei Canale, era fillo de Giovanni Luciani e Bortola Tancon, sendo o maior de catro irmáns. Ós 10 anos, e logo de vivir na pobreza durante aprimeira guerra mundial, a súa nai morreu e o seu pai contraeu novas nupcias cunha muller de gran devoción; foi entón cando naceu a súa vocación sacerdotal, segundo el declarou, grazas á predicación dun frade capuchino. En1923 ingresou no seminario menor da localidade deFeltre, pasou logo ao seminario maior de Belluno, onde foi ordenado sacerdote en 1935. Trala súa ordenación trasladouse a Roma onde completou os seus estudos teolóxicos na Pontificia Universidade Gregoriana deRoma, na que obtería o grao de Doutor en teoloxía en1947. Ó remata-los estudos regresou á súa localidade natal onde empezou o seu labor pastoral como párroco de Forno dei Canale e de Agordo, labor que compatibilizou cunha función docente no Instituto Tecnolóxico Mineiro.
Antes de se converter no"Papa do sorriso" (como sería coñecido por moitos), ocupou cargos como Vicerreitor do seminario deBelluno e Vicario Xeral de Belluno (diocese a cargo da cal estivo 11 anos) en1954. En1958 Xoán XXIII conságrao como bispo deVittorio Veneto e o15 de decembro de1969 foi nomeado Patriarca deVenecia, penúltimo paso antes da súa elección como Sumo Pontífice ó que intermediaría a súa creación como cardeal o5 de marzo de1973.
Foi elixido como o 263ºPapa daIgrexa católica o26 de agosto de1978. Foi o primeiro Papa con dous nomes, xesto co que pretendía honrar ós seus dous predecesores:Xoán XXIII ePaulo VI. Despois da súa elección, Xoán Paulo I estableceu un ambiente de optimismo e reformas. Pero nunca chegaría a avanzar máis alá das propostas. Morreu, aparentemente por infarto, 33 días despois, o28 de setembro de1978, tras o undécimo pontificado máis breve a historia (o primeiro corresponde ó deUrbano VII quen ocupou a sé por 13 días).
O ambiente de optimismo e proximidade establecido por Xoán Paulo I nunca chegaría a avanzar pola brevidade do seu pontificado. Foi atopado morto na súa cama pouco antes do amencer do29 de setembro de1978, 33 días logo da súa elección. Segundo as fontes oficiais, o papa, de 65 anos, morreu duninfarto. Díxose que o Vaticano ocultou algúns aspectos sobre o descubrimento do cadáver para evitar dar detalles indecentes[1][2] no feito de que foi descuberto pola irmá Vincenza, unha monxa.[3] Como é costume trala morte dun papa, non se realizou autopsia. Aínda que isto, xunto con declaracións contraditorias realizadas trala morte do papa, deron lugar a unha serie deteorías conspiradoras en torno a ela. Estas declaracións refírense a quen atopou o cadáver e onde, a que hora e que papeis tiña na man.
O Vaticano afirma que Xoán Paulo I faleceu dun infarto na súa cama e que non se levou a caboautopsia ningunha pola oposición dos seus familiares. Algúns aspectos desta declaración oficial, con todo, víronse contraditos máis tarde: non foi o irlandés John Magee (posteriormente bispo), quen fose secretario persoal dePaulo VI, Xoán Paulo I eXoán Paulo II, a primeira persoa en achar o cadáver do pontífice, senón unha das relixiosas que se encargaban do traballo doméstico, como se soubo en1988.[4] A familia do falecido papa revelou en1991 que a morte non o viu na cama, senón no seu escritorio;[5] e ademais, si se lle realizou unha autopsia, segundo outros informes.[6] Estas incoherencias oficiais, xunto a outros factores de índole económica, deron orixe a teorías conspiradoras que apuntan a un envelenamento do Pontífice.[7]
Xoán Paulo I pretendía afondar nas reformas iniciadas porXoán XXIII. A clarificación das contas vaticanas era unha das súas prioridades. Mentres foiPatriarca de Venecia, en1972, oBanco Vaticano vendeu aoBanco Ambrosiano, propiedade deRoberto Calvi, aBanca Cattolica do Veneto, sen consultar ao bispado metropolitano de Venecia, do cal monseñor Albino Luciani era xerarca. O responsable desta acción foi o arcebispoPaul Marcinkus, o cal levou a certas desavinzas entre Luciani, aínda non nomeado papa, e o norteamericano, responsable da dubidosa administración Vaticana de entón. A Banca Cattolica do Veneto estaba especializada en préstamos con baixos tipos de xuro cara aos máis necesitados; quizais por isto o papa Luciani tomou cartas no asunto.Giovanni Benelli, substituto doSecretario de Estado Vaticano, cóntalle que existe un plan entre Roberto Calvi,Michele Sindona e Marcinkus para aproveitar a ampla marxe de manobra que ten o Vaticano: «evasión de impostos, movemento ilegal de accións». A reacción de Luciani, recollida no libroCo corazón posto en Deus: intuicións proféticas de Xoán Paulo I, é dunha enorme decepción.
O9 de maio dese mesmo ano da morte de Xoán Paulo I,1978, fora asasinado o primeiro ministro de Italia,Aldo Moro, líder daDemocracia Cristiá. As estrañas circunstancias do deceso de Albino Luciani -un ataque cardíaco, para alguén que gozaba de boa saúde- e outros sucesos misteriosos, como que a defunción non fose certificada polo forense vaticano, senón por outro, e o precipitado do seu embalsamamento, dispararon a teoría de que en realidade Xoán Paulo I foi asasinado. A dobre confesión da monxa, Sor Vicenza Taffarel, quen atopou o cadáver do Sumo Pontífice (nunha primeira versión: vestido aínda, no seu baño, posiblemente no chan, onde vomitou; e a outra: na súa cama, con documentos desordenados e as lentes caídas do seu rostro, xa desposuído do hábito papal) inducen a pensar que foi envelenado.
Algunhas obras de investigación abundan na teoría do envelenamento. O libroO día da conta do sacerdote español Jesús López Sáez, presume que o sumo pontífice foi envelenado cunha forte dose dun vasodilatador.[6] O libroIn God's Name (No nome de Deus), do xornalista inglésDavid Yallop, defende que foi envelenado por altos xerarcas da Igrexa católica en complicidade con mafiosos vinculados co Banco Ambrosiano e as irmandades secretas masónicas.[8]
En1988 o Vaticano abriu as súas portas ao xornalistaJohn Cornwell e deulle todo tipo de facilidades para entrevistar ás testemuñas da vida e morte de Xoán Paulo I, ata algúns que nunca declararan en público os seus vivencias. No seu libroComo un ladrón na noite. A morte do papa Xoán Paulo I entrevista aos secretarios do papa defunto, a Paul Marcinkus, á sobriña (médico de profesión) do papa Luciani, a un sarxento da garda suíza, aos embalsamadores, a xornalistas, un axente doFBI que traballou en Roma, aJoaquín Navarro-Valls,Radio Vaticano, os médicos do papa etc. A conclusión foi que parecía inverosímil que o papa fose asasinado, atribuíndo a súa morte a unha conxunción de factores. O seu carácter afable viuse esmagado pola burocracia vaticana e a presión de traballo á que foi sometido (o cardealVillot recoñeceu que se sentía culpable de habelo angustiado de traballo con maletas de documentos), a pouca axuda que recibiu da contorna para desempeñar a súa nova función, os seus problemas de saúde (sobre todo circulatorios, embolias, trombos etc.) que combinado co estrés e un posible descoido na medicación xunto coa ausencia de trato por parte dos médicos do Vaticano, puideron producir unhaembolia pulmonar a noite do28 de setembro de1978.
Con todo, varias fontes acusaron a Cornwell de ser contratado polo propio Vaticano para dar esta información falsa, xa que se demostrou que Albino Luciani non tiña ningún dos problemas de saúde mencionados nin tomaba medicación algunha, o que deixou numerosas dúbidas sen resolver sobre a morte do Sumo Pontífice.[9]
Nunha cerimonia deslucida pola chuvia que caía sobreRoma o domingo4 de setembro de2022,Jorge Mario Bergogliobeatificou a Xoán Paulo I, que pasou á historia porque o seu pontificado durou só 33 días, ao falecer aos 65 anos de idade de maneira inesperada, o que deu lugar a todo tipo de especulacións que acabaron converténdose en argumento de libros e filmes.Albino Luciani, pontífice que sorprendeu aos fieis ao dirixirse a eles con sinxeleza e deixar de utilizar o "plural maxestático", alcanzou o status previo ásantidade grazas a unmilagre logrado por medio da súa intercesión, segundo a Igrexa católica. Trátase da curación en2011 da nena arxentina Candela Giarda, afectada por unha grave enfermidade e que, segundo os médicos, non tiña esperanzas de sobrevivir.[10]
Ante os ao redor de 25 000 fieis presentes napraza de San Pedro doVaticano para participar na cerimonia debeatificación,Francisco cualificou a Xoán Paulo I de «pastor apracíbel e sereno» e fixo referencia o «sorriso» que mostraba. Era a mellor maneira de transmitir «unha Igrexa co rostro alegre, sereno e riseiro», dixo Bergoglio, trazando así un evidente paralelismo coa súa idea de como quere el que se mostre a comunidade cristiá. O coñecido como "papa do sorriso" era a imaxe dunha Igrexa católica «que nunca pecha as portas, que non endurece os corazóns, que non se queixa nin alberga resentimentos, que non está enfadada nin é impaciente, que non se presenta de modo áspero nin sofre pola nostalxia do pasado».[10]
OSanto Pai, na súa homilía na beatificación do papa Luciani recordou que seguir aXesús é tomar como El as propias cargas e as dos demais, facer da vida un don, gastala imitando o amor xeneroso e misericordioso deDeus. Tal como o novo beato que, co seu sorriso, logrou transmitir a bondade do Señor.[11]