| Xerga chinook chinuk wawa, wawa, chinook lelang, lelang, chinook | ||
|---|---|---|
| Falado en: | Canadá e osEstados Unidos de América | |
| Rexións: | Noroeste do Pacífico | |
| Total de falantes: | 1 (2013)[1] | |
| Familia: | Linguas crioulas Crioulo de base wakash Xerga chinook | |
| Escrita: | Alfabeto latino historicamentetaquigrafía duployana | |
| Status oficial | ||
| Lingua oficial de: | De facto na costa noroeste do Pacífico até 1920. | |
| Códigos de lingua | ||
| ISO 639-1: | -- | |
| ISO 639-2: | chn | |
| ISO 639-3: | chn | |
| Mapa | ||
| Status | ||
 | ||
Axerga chinook (chinuk wawa ouchinook wawa, tamén coñecida sinxelamente comochinook oujargon) é unha lingua que xurdiu como unpidgin ou lingua de comercio no noroeste do Pacífico norteamericano. Estendeuse durante oséculo XIX desde o baixorío Columbia, primeiro a outras áreas dos actuaisOregón eWashington, despois áColumbia Británica e partes deAlasca, norte deCalifornia,Idaho eMontana, ás veces tomando as características dunhalingua crioula.[3] Descende en parte dalingua chinook, na que se basea gran parte do seu vocabulario.[4] Aproximadamente o 15 por cento do seu léxico é francés, e tamén fai uso de palabras de préstamo en inglés e doutros sistemas lingüísticos. Toda a súa forma escrita está nataquigrafía duployana desenvolvida polo sacerdote francés Émile Duployé.
Moitas palabras da xerga chinook seguen sendo de uso común no oeste dosEstados Unidos e na Columbia Británica doCanadá, e foi descrita como parte dunha herdanza multicultural que comparten os habitantes modernos do noroeste do Pacífico. O número total de palabras en xerga publicadas nos léxicos é só duns poucos centos.[5] Ten un sistema gramatical sinxelo. Na xerga chinook, a consoante/r/ é rara, e as palabras de préstamo en inglés e francés, comorice emerci, cambiaron na súa adopción á xerga, alays emahsi, respectivamente.
A maioría dos libros escritos en inglés aínda usan o termo "chinook jargon", mais algúns lingüistas que traballan coa preservación dunha forma crioulizada da lingua usada enGrand Ronde, Oregón, prefiren o termochinuk wawa (coa ortografía 'chinuk' no canto de 'chinook'). Os falantes históricos non usaban o nome dechinook wawa, senón de"the Wawa" ou"Lelang" (do francésla langue, a lingua).Wawa tamén significa fala ou palabras; "have a wawa" significa "manteña unha charla", mesmo no inglés idiomático moderno,[6] elelang tamén significa a parte física do corpo, a lingua.[7]
O nome da xerga variou ao longo do territorio no que se usaba. Por exemplo:skokum hiyu na área deBoston Bar-Lytton docanón Fraser, ou en moitas áreas simplemente "a antiga lingua comercial" ou "a lingua da baía de Hudson".
 | Vexa a proba daWikipedia en Xerga chinook |
 | A Galipedia ten unportal sobre:Pobos indíxenas de América |
