.jpg)
Os"voos da morte" foron un selo atroz daGuerra sucia na Arxentina, durante o chamadoProceso de Reorganización Nacional (1976-1983). Mediante os"voos da morte" miles dedetidos-desaparecidos foron tirados ao mar vivos e drogados, desde avións militares.
As evidencias sobre o asasinato de opositores arroxándoos desde avións son incuestionábeis e non hai controversia sobre iso. Xa en1977, durante o réxime militar apareceron varios corpos nas costas dos balnearios atlánticos deSanta Teresita eMar do Tuyú, uns 200 km ao sur da Cidade de Bos Aires. Os cadáveres foron enterrados axiña como NN no cemiterio de Xeneral Lavalle, pero previamente os médicos policiais que interviñeron informaron que a causa de morte debeuse ao“choque contra obxectos duros desde grande altura”.[1]
En 1995, o ex represor da ESMAAdolfo Scilingo, contou cumpridamente, ao xornalista Horacio Verbitsky, a metodoloxía de exterminio ao que os propios verdugos referíanse comovoos. O testemuño foi logo publicado como libro, co título de“O voo”. Scilingo, nos seus testemuños, detalla o procedemento, a autorización da Igrexa católica, a utilización de inxeccións anestésicas, o tipo de avións (Electra[2], Skyvan[3]; páx 30), a ampla participación dos oficiais, a utilización do aeroporto militar que se atopa enAeroparque (cidade de Bos Aires)...
Sen ben existen poucos datos, a desaparición dos cadáveres dos detidos-desaparecidos arroxándoos ao mar desde avións parece ser un método xeneralizado, ademais das tumbas clandestinas. Ademais da ESMA, hai referencias aos mesmos enO Olimpo[4], enLa Perla , enO Campito (Campo de Maio). Neste último, oCentro clandestino de detención (CCD) instalouse próximo ao aeródromo precisamente para facilitar o traslado dos detidos aos avións. A Forza Aérea uruguaia recoñeceu en 2005 que se realizaban voos da morte en combinación coas Forzas Armadas arxentinas (Operación Cóndor)[5]. Scilingo declarou tamén ante o xuíz españolBaltasar Garzón que se recolleron prisioneiros na base que a mariña de guerra posúe enPunta Indio (Provincia de Bos Aires).[6].
O CCD coñecido como "Quinta de Funes" en Rosario atopábase situado a 400 metros do aeroporto e hai constancias de que detidos alí foron guindados ao mar, na zona daBaía de Samborombón (provincia de Bos Aires).[7][8]
En novembro de 2004 o Equipo Arxentino de Antropoloxía Forense (EAAF) descubriu que os restos dunha persoa enterrada como NN no cemiterio de Xeneral Lavalle (Provincia de Bos Aires) correspondía a un desaparecido. Procederon entón a revisar os libros do cemiterio e descubriron que esa persoa e outras cinco foran atopadas nas praias entre os días 20 e 29 de decembro de 1977, sospeitando entón que poderían ser todas vítimas dun mesmovoo da morte. Poucos días despois os corpos foron exhumados. No lapso duns meses foise establecendo que se trataban dos restos dasnais de Praza de Maio,Esther Ballestrino,María Eugenia Ponce,Azucena Villaflor[9], a militante Angela Auad[10], e a monxa francesasLéonie Duquet[11]. En abril de 2006 esperábase atopar tamén aAlice Domon, a outra monxa francesa secuestrada e torturada co grupo.
| Vídeo |
Un trailer do filme "Garage Olimpo", relacionado cosvoos da morte, pode ser vistoneste sitio. |
OEquipo Arxentino de Antropoloxía Forense determinou tamén que os corpos presentaban"fracturas múltiples a nivel de membros superiores e inferiores no cranio, compatibles coa caída desde altura contra unha superficie dura que podería ser o mar"[12].
Todas elas actuaban na Igrexa da Santa Cruz, no barrio de San Cristóbal, foron secuestradas entre o 8 e o 10 de decembro de 1977, levadas á ESMA, torturadas durante uns 10 días, trasladadas en avión e guindadas vivas ao océano, á altura do balneario turístico de Santa Teresita ao redor do 20 de decembro de 1977. Os seus corpos foron arrastrados polas correntes ata a praia e enterrados rapidamente pola policía local como NN, non sen antes deixar constancia de que a se morte produciu por unha caída desde grande altura. O descubrimento pecha un capítulo importante da reconstrución da memoria histórica durante aGuerra Sucia na Arxentina.