Aabioxénese é o proceso natural polo que a vida xorde a partir de materia non viva, como oscompostos orgánicos simples. A hipótese científica predominante é que a transición de entidades non vivas a entidades vivas non foi un acontecemento único, senón un proceso gradual de complexidade crecente. A vida na Terraapareceu por primeira vez fai 4280 millóns de anos, pouco despois daformación dos océanos, fai 4410 millóns de anos, e non moito despois daformación da Terra, fai 4540 millóns de anos.[2][3][4][5] As primeiras formas de vida coñecidas sonmicrofósiles de bacterias.[6][7] A vida na Terra descende probablemente dunmundo de ARN, aínda que a vida baseada noARN pode que non fora a primeira en existir.[8][9] O clásicoExperimento de Miller e Urey de 1952 e investigacións similares demostraron que a maioría dosaminoácidos, os constituíntes químicos dasproteínas utilizadas en todos os organismos vivos, poden sintetizarse a partir decompostos inorgánicos en condicións similares ás atopadas naTerra primitiva. As moléculas orgánicas complexas atópanse nosistema solar e noespazo interestelar e poden proporcionarmateria prima para o desenvolvemento da vida na Terra.[10][11][12][13]
Desde os seus inicios, a vida na Terra cambiou a súa contorna nunhaescala de tempo xeolóxico, pero tamén se adaptou para sobrevivir na maioría deecosistemas e condicións. Algúns microorganismos, denominadosextremófilos, prosperan en contornas física ou xeoquimicamente extremos que son prexudiciais para a maioría das demais formas de vida da Terra. Acélula considérase a unidade estrutural e funcional da vida.[14][15] Existen dous tipos de células,procariota eeucariota, ambas as dúas formadas porcitoplasma encerrado por unhamembrana e que conteñen moitasbiomoléculas, comoproteínas eácidos nucleicos. As células reprodúcense mediante un proceso dedivisión celular, no que a célula nai divídese en dúas ou máis células fillas.
No pasado houbo moitos intentos de definir o que se entende por "vida" mediante conceptos obsoletos comoforza ódica,hilomorfismo,xeración espontánea evitalismo, hoxe refutados poladescubrimentos biolóxicos.Aristóteles é considerado a primeira persoa queclasificou os organismos. Máis tarde,Carl Linnaeus introduciu o seu sistema denomenclatura binomial para a clasificación deespecies. Co tempo, descubríronse novos grupos e categorías de vida, como as células e os microorganismos, o que obrigou a revisar drasticamente a estrutura das relacións entre os organismos vivos. Aínda que actualmente só se coñece naTerra, a vida non ten por que limitarse a ela, e moitos científicos especulan coa existencia devida extraterrestre. O concepto devida artificial defínese por unhasimulación por computador ou unha reconstrución feita polo home de calquera aspecto da vida, que a miúdo se utiliza para examinar sistemas relacionados coa vida natural. Morte]] é a terminación permanente de todos os procesos biolóxicos que sustentan un organismo e, como tal, é o final da súa vida. O termoextinción describe a morte dun grupo outaxón, normalmente unhaespecie. Os fósiles son os restos conservados ouvestixios de organismos.
A pesar de que non pode indicarse con precisión, a evidencia suxire que existiu vida naTerra durante 3700millóns de anos polo menos,[16][17] aínda que algúns estudos dátana dende hai 4250 millóns de anos,[18] ou mesmo 4400 millóns de anos, segundo un estudo publicado enNature.[19]
Cientificamente, pode definirse como a capacidade de administrar os recursos internos dunserfísico de formaadaptada aos cambios producidos no seumedio, sen que exista unhacorrespondencia directa decausa eefecto entre o ser que administra os recursos e o cambio introducido no medio por ese ser, senón unhaasíntota de aproximación ó ideal establecido por dito ser, ideal que nunca chega á súa consecución completa pola dinámica do medio.[20]
ATerra é o único lugar doUniverso do que se sabe que hai vida.
A definición de vida foi un reto para científicos e filósofos, que propuxeron definicións moi variadas..[21][22][23] En parte, isto débese a que a vida é un proceso, non unha substancia.[24][25][26] Isto complícase polo descoñecemento das características das entidades vivas, se as hai, que poidan desenvolverse fóra da Terra.[27][28] Tamén se presentaron definicións filosóficas da vida, con dificultades similares sobre como distinguir o vivo do inerte.[29] Tamén se describiron e debatido definicións xurídicas da vida, aínda que xeralmente céntranse na decisión de declarar morto a un ser humano e as ramificacións xurídicas desa decisión.[30] Recompiláronse ata 123 definicións da vida.[31] Unha definición parece ser favorecida polaNASA: "un sistema químico autosustentable capaz de evolución darwiniana."[32][33][34][35] Máis sinxelamente, a vida é "materia que pode reproducirse e evolucionar segundo díteo a supervivencia".[36][37][38]
Dado que non existe unha definición inequívoca de vida, a maioría das definicións actuais en bioloxía son descritivas. Considérase a vida como unha característica de algo que conserva, favorece ou reforza a súa existencia nun ambiente determinado. Este trazo mostra todos ou a maioría dos seguintes trazos:[23][39][40][41][42][43][44]
Homeostase: regulación do medio interno para manter un estado constante e estable; por exemplo, suar para reducir a temperatura;
Organización: estar estruturalmente composto por unha ou máiscélulas, que son as unidades básicas da vida;
Metabolismo: transformación da enerxía mediante a conversión de produtos químicos e enerxía en compoñentes celulares (anabolismo) e descomposición da materia orgánica (catabolismo). Os seres vivos necesitanenerxía para manter a organización interna (homeostase) e para producir outros fenómenos asociados á vida;
Crecemento: mantemento dunha taxa de anabolismo máis alta que a do catabolismo. Un organismo en crecemento aumenta de tamaño en todas as súas partes, no canto de simplemente acumular materia;
Adaptation: a capacidade de cambiar co tempo en resposta ao medio. Esta habilidade é fundamental para o proceso deevolución e está determinada polaherdanza do organismo, a dieta e os factores externos;
Resposta aestímulos: unha resposta pode adoptar moitas formas, desde a contracción dunorganismo unicelular a substancias químicas externas, ata reaccións complexas que implican todos os sentidos dosorganismos pluricelulares. Unha resposta adoita expresarse mediante o movemento; por exemplo, as follas dunha planta mirando cara ao sol (fototropismo) equimiotaxe;
Reprodución: a capacidade de producir novos organismos individuais, xa sexaasexualmente a partir dun só organismo pai ousexualmente a partir de dous organismos pais.
Desde opunto de vista da física, os seres vivos sonsistemas termodinámicos cunha estrutura molecular organizada que pode reproducirse e evolucionar segundo o indica a supervivencia.[45][46] Termodinámicamente, a vida foi descrita como un sistema aberto que fai uso de gradientes no seu contorno para crear copias imperfectas de si mesma.[47] Outra forma de expresar isto é definir a vida como "un sistema químico autosustentable capaz de sufrir oevolución darwiniana", unha definición adoptada por un comité daNASA que intenta definir a vida para os propósitos deexobioloxía, baseada nunha suxestión deCarl Sagan.[48][49][50] Un dos principais puntos fortes desta definición é que distingue a vida polo proceso evolutivo e non pola súa composición química.[51]
Outros teñen un punto de vista sistémico que non depende necesariamente da química molecular. Unha definición sistémica da vida é que os seres vivos sonautoorganizados eautopoiéticos (autoproductores). Variacións desta definición inclúen a definición deStuart Kauffman dun axente autónomo ou unsistema multiaxente capaz de reproducirse a si mesmo ou de completar polo menos unciclo de traballo termodinámico.[52] Esta definición amplíase coa aparición de novas funcións ao longo do tempo.[53]
A cuestión de si os virus deben considerarse vivos ou non segue sendo controvertida. A maioría das veces, considérase que son sóreplicadores quecodifican xenes, en lugar de formas de vida.[54]Describíuselles como «organismos ao bordo da vida»[55] porque teñenxenes, evolucionan porselección natural[56][57] e replícanse creando múltiples copias de si mesmos mediante autoensamblaxe. Con todo, os virus non metabolizan e necesitan unha célula hóspede para facer novas copias de si mesmos. O autoensamblaxe de virus dentro de células hóspede ten implicacións para o estudo daorixe da vida, xa que podería apoiar a hipótese de que a vida podería comezar comomoléculas orgánicas que se autoensamblaron.[58][59][60]
En termoscientíficos, e para afísica e outras ciencias afíns, a vida fai referencia á duración das cousas ou ó seu proceso de evolución (vida media,ciclo vital das estrelas).[61]
Enbioloxía, considérase acondición interna esencial que categoriza, tanto polas súas semellanzas como diferenzas, aosseres vivos. En xeral, é o estado intermedio entre onacemento e amorte. Desde un punto de vistabioquímico, a vida pode definirse como un estado ou carácter especial da materia alcanzado por estruturas moleculares específicas, con capacidade para desenvolverse, manterse nun ambiente, recoñecer e responder a estímulos e reproducirse permitindo a continuidade.
As estruturas de vida biomoleculares establecen un rango de estabilidade que permite que a vida sexa continuada, dinámica e finalmente evolutiva. Así pois, os seres vivos distínguense dos seres inertes por un conxunto de características, sendo as máis importantes a organización molecular, a reprodución, a evolución e o manexo non espontáneo da súa enerxía interna.
Namedicina, existen distintas interpretacións científicas sobre o momento determinado no que comeza a existir avida humana,[62] segundo as diferentes perspectivas filosóficas, relixiosas, culturais, e segundo os imperativos legais. Para algúns, a vida existe desde que se fecunda oóvulo;[63] para outros, desde que xa non é posible legalmente oaborto,[64] até o cesamento irreversible da actividade cerebral oumorte cerebral. Defínese tamén avida vexetativa como un conxunto de funcións involuntarias nerviosas e hormonais que adecúan o medio interno para que o organismo responda nas mellores circunstancias ás condicións do medio externo, funcións que parecen estar rexidas polohipotálamo e o eixo hipotálamo-hipofisario.[65]
Encosmoloxía, aínda non se coñece nin se sabe se será posible coñecer a existencia de vida noutros lugares do Universo distintos da Terra, pero científicos como o divulgadorCarl Sagan (1934-1996), pensan que,probabilísticamente falando, e tendo en conta as condicións necesarias para a vida tal como a coñecemos, o cosmos é tan inmenso que se fainecesaria a existencia de, mesmo, civilizacións avanzadas noutros planetas.[66] Aecuación de Drake é un intento de estimación inicial do número de civilizacións existentes fóra da Terra.[67] Unha serie de proxectos científicos, os proxectosSETI, están dedicados á procura de vida intelixente extraterrestre. Por outra banda, a recenteteoría de supercordas leva, entre outras conclusións, á posible existencia deinfinitosuniversos paralelos en parte dos cales existirían mundos con vida idénticos ó que coñecemos, así como tamén, noutros universos, mundos con variacións respecto ó noso desde sutís até totais, dentro dun enorme -aínda que finito- abano de posibilidades.
Desde a perspectiva dapsicoloxía, a vida é un sentimento apreciativo polas interaccións doego comedio, e, por reacción ó devandito sentimento, a loita por soster a súahomeostase en estado preferente.
Segundo oPremio Nobel de QuímicaIlya Prigogine a vida é o reino do non lineal, da autonomía dotempo, da multiplicidade das estruturas, algo que non se ve no universo non vivente. A vida caracterízase pola inestabilidade pola cal nacen e desaparecen estruturas en temposxeolóxicos.
ParaIlya Prigogine a vida é otempo que se inscribe na materia e os fenómenos irreversibles son a orixe da organizaciónbiolóxica. Todos os fenómenos biolóxicos son irreversibles. Estairreversibilidade é unha propiedade común a todo oUniverso, todos envellecemos na mesma dirección porque existe unhafrecha do tempo.
Para Prigogine é a función a que crea a estrutura e os fenómenos irreversibles son a orixe da organización biolóxica, é dicir, da vida.
A vida non se corresponde a un fenómeno único; a vida fórmase cada vez que as circunstancias planetarias son favorables. A partir dos principios datermodinámica sabemos que o porvir da vida é incerto e descoñecemos até onde pode chegar. Os sistemas dinámicos da bioloxía son inestables, polo tanto diríxense cara a un porvir que é imposible de determinar a priori. O futuro está aberto a procesos sempre novos de transformación e de aumento da complexidade dos sistemas vivos, dacomplexidade biolóxica, nunha creación continua.[68]
Desde unha perspectivafilosófica, pode abordarse desde diferentes modos de conceptualización: objectivismo (Edmund Husserl), dualidade alma-corpo (Platón,Descartes,Max Scheller,Ludwig Klages), mente e cerebro (Henri Bergson), vida e ser (Albert Vilanova), e a fenomenoloxía do coñecemento e a aprehensión (Nicolai Hartmann).[69] O concepto devida ouexistencia, inseparable do demorte ouinexistencia, e a súa transcendencia, foron e son diferentes nos distintos lugares e épocas dahistoria da humanidade. A importancia primordial da vida para o ser humano inflúe na linguaxe, de forma que son numerosos os diferentes usos e expresións que conteñen este termo.[1]
Tradicionalmente a vida foi un concepto abstracto e, polo tanto, difuso e de difícil definición. Por isto adoitábase definir en contraposición ánon vida ou oinerte, especialmente aludindo ás propiedades diferenciadoras. O que máis confundía eran as estruturasvíricas, que non comparten todas as propiedades máis comúns do resto das estruturas vivas. Así mesmo tampouco estaba clara a fronteira entre a vida e amorte, facendo difícil determinar cando acontecía exactamente esta última.
Dada a confusión á hora de definir a vida, optouse por facelo en función dos resultados obtidos tras o desenvolvemento completo do ADN, e non respecto ao potencial mesmo desa molécula, de tal modo que se estableceron algunhas características comúns:
Os seres vivos requiren enerxía. É dicir, nútrense.
Os seres vivos crecen e desenvólvense.
Os seres vivos responden ó seu medio ambiente.
Os seres vivos reprodúcense por si mesmos, sen necesitar axuda externa; sendo este un feito clave.
Estas características apuntaban a unha definición de vida tan simple que permitía incluír como seres vivos, por exemplo, aos cristais minerais, os cales crecen, responden ao medio, reprodúcense e por suposto consomen enerxía ao crecer e propagarse. Facíase necesario, pois, buscar outras características propias da vida máis aló das puramente intuitivas.
A definición universal de vida expúñase como algo bastante máis complexo e difícil. Ofrecíanse diferentes definicións, e era cuestión de gusto dar por boa unha ou outra. En calquera caso, o concepto de vida seguiu unha evolución paralela á da ciencia que se dedica ao seu estudo, abioloxía.
O vivo é o estado característico dabiomasa, manifestándose en forma deorganismos unicelulares ou pluricelulares. As propiedades comúns aos organismos coñecidos que se atopan naTerra (plantas,animais,fungos,protistas,archaea ebacteria), son que eles están baseados nocarbono e aauga, son conxuntos celulares con organizacións complexas, capaces de manter e soster xunto co medio que lles rodea, o proceso homeostático que lles permite responder a estímulos, reproducirse e, a través de procesos de selección natural, adaptarse en xeracións sucesivas.
Nabioloxía, considérase vivo o que teña as características:
Reprodución: Capaz de xerar ou crear copias de si mesmo.
Crecemento: Capaz de aumentar nonúmero decélulas que o compoñen ou no tamaño das mesmas.
Evolución: Capaz de modificar a súa estrutura e conduta co fin de adaptarse mellor ao medio no que se desenvolve.
Homeostase: Utilizaenerxía para manter o equilibrio e a harmonía do medio interno constante.
Movemento: Desprazamentomecánico dalgunha ou todas as súas partes compoñentes, Enténdese como movemento ostropismos das plantas, e mesmo ao desprazamento de distintas estruturas ao longo docitoplasma.
Unha entidade coas propiedades indicadas previamente é considerado unorganismo.
Todos os seres vivos sobre a face da Terra realizan tres funcións básicas,relación,nutrición ereprodución. Exclúese desta definición aosvirus pois non son capaces de realizar as tres, unicamente relaciónanse, no entanto, realizan todas unha vez que infectan á célula obxectivo e son capaces de manipular a súa maquinaria celular. Outros procesos chave que deben realizar todos os organismos vivos son: O metabolismo, ter unha membrana celular e realizar a duplicación xenética, para poder sobrevivir no ambiente que os rodea.
Non é vida calquera estrutura do tipo que sexa (aínda que conteñaADN ouARN) incapaz de establecer un equilibrio homeostático (virus,virións,prións,células canceríxenas ou calquera outra forma de reprodución) e incapaz de manifestar unha forma estable retroalimentaria sustentable co medio, e provoque o colapso termodinámico.
Pódese concluír que unha célula está viva, cando posúe unsistema de regulación homeostática relativa a ela mesma, pero se non conta co devandito sistema, a célula é un parasito incapaz de sustentar e ostentar vida por si mesma, polo tanto non forma parte dun organismo vivo, consome recursos e pon en perigo a sostibilidade do medio no cal se manifesta.
A existencia de vida, e concretamente a vida terrestre, pode definirse con máis especificidade indicando, entre outras cousas, que os seres vivos son sistemas químicos cuxo fundamento son cadeas de átomos decarbono ricas enhidróxeno que se distribúen en compartimentos cheos de disoluciónsacuosas e separados por membranas funcionalmente asimétricas cuxa zona interior é hidrófoba; eses compartimentos constitúencélulas ou forman parte delas, as cales se orixinan por división de células anteriores, e permítese así ocrecemento e tamén areprodución dosindividuos. Os sistemas vivos non forman un sistema continuo, pechado e hermético, senón unha multitude de sistemas discretos, que chamamosorganismos.
Non existe aínda ningún modelo consensual para a orixe da vida, mais a maioría dos modelos actualmente aceptados baséanse dunha forma ou doutra nas seguintes descubertas:
Condicións prebióticas plausíbeis resultan na creación das moléculas orgánicas máis simple, como o demostrado polaexperiencia de Urey-Miller.
Procesos para a produción aleatoria de moléculas deARN poden producirribozimas capaces de se replicaren baixo determinadas condicións.
Existen moitas hipóteses diferentes no que respecta ao camiño percorrido das moléculas orgánicas simple ásprotocélulas e aometabolismo. A maioría das posibilidades tenden quer para aprimacía dos xenes quer para aprimacía do metabolismo; unha tendencia recente avanza modelos híbridos que combinan aspectos de ambas as abordaxes.
Ata á data, aTerra é o únicoplaneta douniverso coñecido que sustenta vida. A cuestión da existencia da vida noutros lugares do universo permanece aberta, pero análises como aecuación de Drake foron usadas para estimar a probabilidade dela para existir. Das innumerabéiss reivindicacións de descuberta de vida noutros lugares do universo, ningunha sobreviviu ao escrutinio científico.
O máis próximo que a ciencia moderna chegou a descubrir de vida extraterrestre é a proba fósil de posíbel vidabacteriana enMarte (por vía dometeoritoALL84001). A procura de vida extraterrestre céntrase hoxe en día en planetas elúas que se cre posúen ou posuíron auga no estado líquido. Datos recentes dos vehículos da NASASpirit eOpportunity parecen apoiar a teoría de que Marte tivo no pasado auga na superficie (verVida en Marte para máis detalles). As lúas deXúpiter son tamén consideradas boas candidatas para albergaren vida extraterrestre, especialmenteEuropa, que parece terocéanos de auga líquida.
↑ A "evolución" e clasificación dos virus e outras formas similares son aínda incertas. Por tanto, esta lista pode serparafilética se a vida celular evolucionou a partir de vida non celular oupolifilética se non se incluíu o devanceiro común máis recente.
↑ Osprións, moléculas proteínicas infecciosas, non se consideran organismos vivos, pero poden describirse como "estruturas orgánicas comparables a organismos".
↑Schopf, J. William; Kitajima, Kouki; Spicuzza, Michael J.; Kudryavtsev, Anatolly B.; Valley, John W. (2018). "SIMS analyses of the oldest known assemblage of microfossils document their taxon-correlated carbon isotope compositions".PNAS115. pp. 53–58.Bibcode:2018PNAS..115...53S.PMC5776830.PMID29255053.doi:10.1073/pnas.1718063115.
↑Ehrenfreund, Pascale; Cami, Jan (Dezembro de 2010). "Cosmic carbon chemistry: from the interstellar medium to the early Earth.".Cold Spring Harbor Perspectives in Biology2. p. a002097.PMC2982172.PMID20554702.doi:10.1101/cshperspect.a002097.
↑Bose, Debopriya (14 de maio de 2019)."Six Main Cell Functions".Leaf Group Ltd./Leaf Group Media. Arquivado dendeo orixinal o 2 de xuño do 2023. Consultado o 2 de xuño do 2023.
↑Lammer, H.; Bredehöft, J.H.; Coustenis, A.; Khodachenko, M.L.; et al. (2009)."What makes a planet habitable?"(PDF).The Astronomy and Astrophysics Review17: 181–249.Bibcode:2009A&ARv..17..181L.doi:10.1007/s00159-009-0019-z. Arquivado dendeo orixinal(PDF) o 2 de xuño de 2016. Consultado o 28 de decembro do 2023.A vida tal e como a coñecemos describiuse como un sistema (termodinámicamente) aberto (Prigogine et ao. 1972), que aproveita os gradientes da súa contorna para crear copias imperfectas de si mesmo.
↑Koonin, E.V.; Starokadomskyy, P. (7 de marzo de 2016). "Are viruses alive? The replicator paradigm sheds decisive light on an old but misguided question".Stud Hist Philos Biol Biomed Sci59. pp. 125–34.PMC5406846.PMID26965225.doi:10.1016/j.shpsc.2016.02.016.
↑Rybicki, EP (1990). "The classification of organisms at the edge of life, or problems with virus systematics".S Afr J Sci86. pp. 182–86.
"Un tema clave no debate [dos tempos] do aborto é o status moral do embrión e o feto", sinalaba un informe elaborado pola British Medical Association. "A cuestión de cando empeza a vida debateuse durante anos e continúa sendo un tema no cal os membros da sociedade teñen visións opostas (...). Probablemente nunca sexa posible alcanzar un acordo sobre esta cuestión"
