Tipu Sultan (Tippoo Sultaun) ouTipu Sahib (Sultan Fateh Ali Sahab Tipu) nado o 1 de decembro de1751 en Devanahalli,Bangalore e finado o 4 de maio de1799, comunmente coñecido como oTigre de Mysore,[1] foi o gobernantemusulmán indio do Reino deMysore con sede no sur daIndia.[2] Tipu Sultan foi considerado como o pioneiro da construción de estradas, especialmente en Malabar, como parte das súas campañas, conectaba a maioría das cidades por estradas.[3] Foi nomeado "Tipu Sultan" en honor ao santo Tipu Mastan Aulia deArcot.
Introduciu unha serie de innovacións administrativas durante o seu goberno, incluíndo un novo sistema de moedas e calendario, e un novo sistema de ingresos por terras, que iniciou o crecemento da industria daseda de Mysore.[4]
Baixo o reinado de Tipu Sultan, Mysore alcanzou o seu apoxeo económico noséculo XVIII, superando aBengala Subah (que incluía partes deBengala Occidental e o actualBangladesh) en poderío económico grazas a unha agricultura e manufactura téxtil florecentes. Tipu iniciou a industria da seda en Mysore despois dun agasallo do embaixador dadinastía Qing,[5] propuxo a construción doencoro de Kannambadi (hoxe KRS) e patrocinou osxoguetes de Channapatna, mostrando apreciación polasartes e aartesanía.[6]
O pai de Tipu,Hyder Ali, era un oficial militar que se convertera no gobernantede facto de Mysore en1761 mentres que a súa nai Fátima Fakhr-un-Nisa era filla de Mir Muin-ud-Din, o gobernador do forte deKadapa. Hyder Ali nomeou profesores capaces para darlle a Tipu unha educación temperá en materias comourdú,persa,árabe,kannará,bearés,Corán,Fiqh (xurisprudencia islámica),equitación,tiro eesgrima.[7][8]
Entre as súas moitas innovacións, Tipu introduciu novas denominacións de moedas e novos tipos de moedas, incluíndo este fermoso paisa dobre de cobre que pesa máis de 23 anos. gm. A moeda da esquerda tamén contén o emblema do sultanato de Mysore .
Sendo analfabeto, Hyder foi moi particular ao dar ao seu fillo máis vello unha educación de príncipe e unha exposición moi temperá aos asuntos militares e políticos. A partir dos 17 anos, Tipu recibiu o cargo independente de importantes misións diplomáticas e militares. Foi o brazo dereito do seu pai nas guerras das que Hyder emerxeu como o gobernante máis poderoso do sur da India.
A lingua materna de Tipu Sultan erao urdú. Os franceses sinalaron que "a súa lingua é o mouro [urdú] pero tamén falanpersa".[9]
Palacio de verán de Tipu Sultan en Srirangapatna, Karnataka
Mouro (moors) naquel momento era unha designación europea para o urdú: "Teño un profundo coñecemento [je possède à fond ] da lingua común daIndia, chamadamoors polos ingleses eourdouzebain polos nativos da terra".[10]
Tipu Sultan nomeou xuíces de ambas as comunidades para súbditos hindús e musulmáns.Qadi para os musulmáns ePandit para os hindús en cada provincia. Os tribunais superiores tamén tiñan sistemas similares.[11] O uso delicor e aprostitución estaban estritamente prohibidos na súa administración.[12] Tamén se prohibiu o uso e cultivo depsicodélicos, comoo cannabis.[13] Apoliandria foi prohibida e aprobou un decreto para que todas as mulleres cubran os seus peitos, que non se practicaba en Kerala na época anterior.[14][15]
Abrigo de guerra usado porTipu Sultan de Mysore.c. 1785-1790
Foi un pioneiro da artillaría defoguetes.[16][17] Ampliou os foguetes de Mysore con carcasa de ferro e encargou o manual militarFathul Mujahidin. Despregou os foguetes contra os avances das forzas británicas e os seus aliados durante asGuerras Anglo-Mysore, incluíndo a Batalla de Pollilur e o Cerco de Srirangapatna.[18]
Tipu Sultan e o seu pai utilizaron o seu exército adestrado enFrancia en alianza cos franceses na súa loita cos británicos, e nas loitas de Mysore con outras potencias circundantes: contra os marathas, Sira e os gobernantes deMalabar, Kodagu, Bednore, etc. Carnatic e Travancore.
Canón moi pequeno usado polas forzas deTipu Sultan agora no Museo do Goberno (Egmore),Chennai
Aos 15 anos, acompañou ao seu pai contra os británicos na Primeira guerra de Mysore en1766. Comandou un corpo de cabalería na invasión de Carnatic en1767 aos 16 anos. Tamén se distinguiu na Primeira guerra Anglo-Maratha de1775–1779.[19] En 1779, os británicos capturaron o porto de Mahé, controlado polos franceses, que Tipu puxera baixo a súa protección, proporcionando algunhas tropas para a súa defensa. En resposta, Hyder lanzou unha invasión do Carnatic, co obxectivo de expulsar aos británicos deMadrás.[20] En1780, Tipu coroouseBadshah ouEmperador de Mysore, e acuñou moedas. Inmediatamente despois da súa coroación comoBadshah, Tipu Sultan buscou a investidura doemperador mogol. Gañou o título de"Nasib-ud-Daula" co corazón pesado dos leais a Shah Alam II. Tipu era unsultán autodeclarado. Este feito atraeu cara a el a hostilidade de Nizam Ali Khan, o Nizam deHyderabad, quen expresou claramente a súa hostilidade disuadindo ao emperador mogol e reclamando Mysore. Desanimado, Tipu Sultan comezou a establecer contactos con outros gobernantes musulmáns daquel período.[21]
Un trabuco de chispa, construído paraTipu Sultan en Srirangapatna, 1793–94. Tipu Sultan utilizou moitos artesáns occidentais, e esta arma reflicte as tecnoloxías máis actualizadas da época[22]
Tipu Sultan considerou que os británicos eran un novo tipo de ameaza na India. Converteuse no gobernante de Mysore o domingo, 22 de decembro de1782 (20Muharram, 1197Hijri). Despois traballou para comprobar os avances dos británicos facendo alianzas cos marathas e osmogoles. A Segunda guerra de Mysore chegou ao seu fin co Tratado de Mangalore de1784.[23]
O pai de Tipu,Hyder Ali, subiu ao poder e Tipu sucedeuno como gobernante de Mysore tras a súa morte por cancro en1782. Obtivo importantes vitorias contra os británicos na Segunda guerra Anglo-Mysore e negociou con eles o Tratado de Mangalore de1784, poñendo fin á guerra.
Mantivo conflitos cos seus veciños, como a Guerra Maratha-Mysore, que rematou coa sinatura do Tratado de Gajendragad.[24] O tratado esixía que Tipu Sultan pagase 4,8 millóns de rupias como custo dunha guerra aos marathas, e un tributo anual de 1,2 millóns de rupias, ademais de devolver todo o territorio capturado por Hyder Ali.[25][26]
Hyder e Tipu, debido aos seus constantes compromisos militares, reformaron o exército de Mysore, substituíndo a milicia agrícola local por un exército permanente; esta decisión, combinada coa imposición deimpostos máis altos, levou á implementación do sistemaRyotwari e ao declive daescravitude en Mysore.[27]
Tipu Sultan sentado no seu trono (1800), de Anna Tonelli
En1786 Tipu Sultan, seguindo de novo o exemplo do seu pai, decidiu construír unhaarmada formada poracoirazados efragatas.
No ano1790 nomeou a Kamaluddin o seuMir Bahar e estableceu enormesestaleiros. Tipu Sultan ordenou que osbarcos tivesen fondos de cobre, unha idea que aumentou a lonxevidade dos barcos e foi presentada a Tipu polo almirante Suffren.[28]
En1787, Tipu Sultan solicitou axuda militar e apoio ao sultán otomán Abdul Hamid I contra aCBIO e ofreciuse a contribuír ao mantemento de santuarios islámicos como aMeca,Medina eNajaf. Porén, os otománs estaban en crise e aínda se recuperaban da devastadora guerra austro-otomá e comezara un novo conflito coImperio Ruso. Porén, a correspondencia de Tipu co Imperio Otomán continuou até 1799, e tamén mantivo relacións coa dinastía Zand enPersia e co sultanato de Omán.
Mural da batalla de Pollilur nas paredes do palacio de verán deTipu, pintado para celebrar o seu triunfo sobre os británicos. Canón usado polas forzas de Tipu Sultan na batalla de Srirangapatna en 1799
Tipu seguiu sendo un inimigo implacable daCompañía Británica das Indias Orientais, provocando un conflito co seu ataque contra o aliado británico Travancore en 1789. Na Terceira Guerra Anglo-Mysore, foi obrigado a entrar no Tratado de Seringapatam, perdendo unha serie de territorios previamente conquistados, incluíndo Malabar eMangalore . Enviou emisarios a estados estranxeiros, incluíndo oImperio Otomán, Afganistán eFrancia, nun intento de reunir a oposición aos británicos. Tipu practicou unha diplomacia independente e, ás veces, apoiou causas estranxeiras en detrimento de Shah Alam II. Tras o cegamento de Shah Alam II por Ghulam Qadir en 1788, Tipu sentiuse profundamente afectado. A pesar da derrota de Tipu en 1799, Shah Alam II confiaba máis no Nizam de Hyderabad. Ademais, Tipu buscou axuda de Zaman Shah Durrani, líder do Imperio Durrani afgán, contra británicos e marathas. Aunque Zaman Shah inicialmente aceptou, non puido axudar a Tipu debido a ameazas persas na súa fronteira occidental.
Debido á incapacidade otomá de organizar unha frota no océano Índico, os embaixadores de Tipu Sultan volveron a casa só con agasallos dos seus irmáns otománs. Non obstante, a correspondencia de Tipu Sultan co Imperio Otomán e particularmente co seu novo sultánSelim III continuou até a súa batalla final no ano 1799.[29] Como o seu pai antes que el, Tipu Sultan mantivo relacións amistosas con Mohammad Ali Khan, gobernante da dinastía Zand enPersia . Tipu Sultan tamén mantivo correspondencia con Hamad bin Said, o gobernante dosultanato de Omán.[30]
O xeneral Lord Cornwallis, recibindo a dous dos fillos de Tipu Sultan como reféns no ano 1793.
No ano 1789, Tipu Sultan opúxose á adquisición por parte de Dharma Raja de Travancore de dúas fortalezas en Cochin que estabanen poder dos holandeses. Lanzou un ataque contra Travancore, aliado daCBIO. En resposta, Lord Cornwallis interveu con aliados. A pesar dos esforzos de Tipu, que intentou envolver a Francia na contenda e aplicou unha táctica de "terra queimada", en1792, tras ser asediado en Srirangapatna, tivo que negociar. Cedeu metade dos seus territorios, abonou unha indemnización e entregou temporalmente a dous dos seus fillos enMadrás como garantía até completar o pago. En1794, Tipu, coa colaboración de oficiais franceses, tería axudado a crear o Club Xacobino de Mysore, proclamándose como "Cidadán Tipoo" e plantando unha Árbore da Liberdade. Porén, en2005, o historiadorJean Boutier suxeriu que a existencia do club e a implicación de Tipu foran inventadas pola Compañía das Indias Orientais como pretexto para intervir militarmente. Un dos obxectivos deNapoleón ao invadirExipto era aliarse coaIndia contra os británicos, aspirando a colaborar con Tipu Sahib. Aínda que Napoleón planeou enviar tropas a India para unirse a Tipu e confrontar aos británicos, estes plans fracasaron tras derrotas enAcre en1799 eAbukir en1801.[31]
O último esforzo e a caída de Tipu Sultan de Henry Singleton, c. 1800
Na Cuarta Guerra Anglo-Mysore, unha forza combinada de tropas daCompañía Británica das Indias Orientais apoiadas polos Marathas e os Nizam de Hyderabad derrotou a Tipu.
Horatio Nelson derrotou a François-Paul Brueys D'Aigalliers na batalla do Nilo en Exipto en 1798. Tres exércitos marcharon a Mysore en 1799: un deBombai e dous británicos, un dos cales incluía a Arthur Wellesley.[32] Asediaron a capital Srirangapatna na Cuarta guerra de Mysore.[33] Había máis de 60.000 soldados da Compañía Británica das Indias Orientais, aproximadamente 4.000 europeos e o resto indios; mentres que as forzas de Tipu Sultan eran só 30.000. A traizón dos ministros de Tipu ao traballar cos británicos e debilitar as murallas para facilitarlles un camiño fácil.[34][35] Tipu Sultan foi asasinado o 4 de maio de1799 mentres defendía a súa fortaleza. Cando os británicos atravesaron as murallas da cidade, os
conselleiros militares franceses dixéronlle a Tipu Sultan[36] que escapara por pasadizos secretos e que loitara no resto das guerras desde outros fortes, pero el negouse.[37] Tipu dixo:"Máis vale vivir un día como un tigre que mil anos como unha ovella".[38] Cando morreu houbo celebracións de xúbilo enGran Bretaña, con autores, dramaturgos e pintores creando obras para celebralo.[39] A morte de Tipu Sultan celebrouse coa declaración de festivo en Gran Bretaña.[40] A morte de Tipu levou ao xeneral británico Harris a exclamar "agora a India é nosa".[41][42]
Tipu Sultan enfróntase aos seus opoñentes durante o asedio de Srirangapatna.
Museo Nacional. Espada de Tipu Sultan,Nova Delhi. Tipu perdera a súa espada nunha guerra cos Nairs de Travancore apoiados polo exército británico en 1789. A espada foi tomada como trofeo de guerra polos británicos despois de anexionar Arcot e enviada a Londres. Tigre de Tipu Sultan.Victoria and Albert Museum,Londres
Tipu Sultan é unha figura histórica polarizada naIndia,[43] eloxiada polo Congreso Nacional e criticada polo Partido Bharatiya Janata. Oficialmente, é considerado un "loitador pola liberdade" nos libros de texto indios e aparece nunha pintura na Constitución da India.[44] O 14º presidente indio,Ram Nath Kovind, recoñeceu os seus logros militares e a súa morte heroica fronte aos británicos.[45] Tamén é venerado enPaquistán, onde o ex primeiro ministroImran Khan o eloxiou. Alén das súas conquistas militares, Tipu Sultan tamén apoiou as artes, particularmente osxoguetes de Channapatna e as tarxetas Ganjifa de Mysore, que hoxe teñen a etiqueta GI daOMC.[46]
As forzas de Tipu Sultan durante o asedio de Srirangapatna.
Tipu Sultan organizou as súas brigadas de artillería coñecidas comoCushoons, Tipu Sultan ampliou o número de militares nos distintosCushoons de 1500 a case 5000. Os foguetes Mysorean utilizados por Tipu Sultan, foron máis tarde actualizados polos británicos e empregados sucesivamente durante asGuerras Napoleónicas.
Tipu era comunmente coñecido como oTigre de Mysore e adoptou este animal como símbolo (babri) do seu goberno.[47] Dise que Tipu Sultan estaba cazando no bosque cun soldado francés e viron cara a cara un tigre. O tigre abalanzouse primeiro sobre o francés e matouno. A arma de Tipu non funcionou e o seu puñal caeu ao chan cando o tigre saltaba sobre el. Alcanzou o puñal, colleuno e matou o tigre con el. Iso valeulle o nome de "o Tigre de Mysore" e fixo que enxeñeiros franceses construísen un tigre mecánico para o seu palacio.[48] O dispositivo, coñecido comoTipu's Tiger, está exposto noVictoria and Albert Museum.[49] A última espada utilizada por Tipu na súa última batalla, en Sri Rangapatnam, e o anel que levaba foron tomados polas forzas británicas como trofeos de guerra. Até abril de2004, estiveron expostos noMuseo Británico de Londres como agasallos para o museo do maior xeral Augustus WH Meyrick e Nancy Dowager. Nunha poxa en Londres en abril de 2004, Vijay Mallya comprou a espada de Tipu Sultan e algúns outros artefactos históricos, e levounos de volta á India.[50]
En2015, o goberno de Karnataka, liderado polo primeiro ministro Siddaramaiah do partido do Congreso, estableceu a celebración anual do "Tipu Sultan Jayanti" o 20 de novembro. Porén, en2019, o novo ministro xefe BS Yediyurappa do BJP cancelou o evento citando incidentes de violencia. Siddaramaiah criticou esta decisión, eloxiando a Tipu Sultan pola súa contribución ao desenvolvemento e resistencia contra os británicos. O ano anterior, líderes do JD(S), incluído o primeiro ministro HD Kumaraswamy, non asistiron ao evento.[51] O líder do Congreso de Lok Sabha, Mallikarjun Kharge, tamén criticou anteriormente a BJP e RSS pola súa oposición a celebrar as celebracións e preguntou: "Cando RSS pode celebrar a Nathuram Godse, non podemos celebrar a Tipu Sultan?"[52]
Gumbaz en Srirangapatna, mausoleo de Tipu Sultan. A tumba de Tipu Sultan en Srirangapatna, adxacente ás da súa nai e do seu pai.O lugar en Srirangapatna onde se atopou o cadáver de Tipu.
O doutorAbdul Kalam, antigopresidente da India, destacou a Tipu Sultan como o pioneiro do primeiro foguete de guerra do mundo. O seu pai iniciou a innovación dos foguetes en Mysore. Tipu ampliou o seu uso, incorporando tubos deferro, o que aumentou o seu alcance até 2 km. Durante a batalla de Srirangapatna en 1799, foguetes de Mysore causaron unha explosión masiva. Tras a derrota de Tipu, os británicos capturaron varios destes foguetes, dous deles expostos no Royal Artillery Museum deLondres, que inspiraron o desenvolvemento do foguete Congreve, empregado nasGuerras napoleónicas.[18]
Alexander Beatson, que publicou un volume sobre a Cuarta Guerra de Mysore tituladoView of the Origin and Conduct of the War with Tippoo Sultaun, describiu aTipu Sultan do seguinte xeito: "A súa estatura era duns cinco pés e oito polgadas; tiña un pescozo curto, ombreiros cadrados, e era bastante corpulento: os seus membros eran pequenos, especialmente os pés e as mans; tiña ollos grandes e cheos, cellas pequenas arqueadas e un nariz aguileño; a súa complexión era clara e a expresión xeral do seu rostro non carecía de dignidade".[53]
Ten un papel no libro de GA Henty de1896The Tiger of Mysore, e tamén se menciona no1902 de HentyAt the Point of the Bayonet, que trata boa parte do mesmo período.[54]
Foi interpretado porPaidi Jairaj na película dramática histórica india de1959Tipu Sultan, dirixida por Jagdish Gautam.[55]
Bharat Ek Khoj, unha serie de televisión india de1988 baseada enThe Discovery of India deJawaharlal Nehru que se emitiu en DD National, dedicou un episodio a Tipu Sultan conSalim Ghouse interpretando ao rei.
A vida e as aventuras de Tipu foron o tema central da miniserieThe Adventures of Tipu Sultan, e da popularserie de televisiónThe Sword of Tipu Sultan baseada nunha novela histórica de Bhagwan Gidwani.[56]
Os soños de Tipu Sultan é unhaobra de teatro de1997 escrita enkannará polo escritor indioGirish Karnad. Segue os últimos días así como os momentos históricos da vida de Tipu, a través dos ollos dunhistoriador da corte india e dun erudito oriental británico.
Tipu Sultan: The Tiger Lord é unha serie de televisiónpaquistaní que se emitiu en PTV en 1997 e trata sobre a vida de Sultan.
As novelas deNaseem HijaziMuazam Ali eAur Talvar Ṭūṭ Gaye (E a espada rompeu) describen as guerras de Tipu.
Nas súas novelas históricas en linguakonkani sobre a catividade en Seringapatam dos católicos konkani do literato indio VJP Saldanha,Belthangaddicho Balthazar (Balthazar de Belthangady ),Devache Krupen (Pola graza de Deus),Sardarachi Sinol (O signo dos cabaleiros) eInfernachi Daram (As portas do inferno), Tipu é retratado como "astuto, altivo, duro de corazón, vinganza, pero cheo de autocontrol".[57]
A liña familiar paterna de Tipu Sultan afirma descendencia deMahoma, polo que os seus nomes conteñen Sayyid e WalSharif. Tipu tivo dezaseis fillos, un deles morto ao nacer, e varias esposas.[58] Unha delas,Sindh Sahiba, era coñecida pola súa beleza e intelixencia e cuxo neto foiSahib Sindh Sultan coñecido como Súa Alteza Shahzada Sayyid walShareef Ahmed Halim-az-Zaman Khan Sultan Sahib.[59] A familia de Tipu foi enviada a Calcuta polos británicos. Moitos outros descendentes seguen vivindo enCalcuta e expresaron obxeccións ao uso do nome de Tipu Sultan polos partidos políticos para polarizar os votos.[60][61]
Na ficción, oCapitán Nemo, personaxe da dúas novelas deJules Verne, é sobriño de Tipu Sultan.
↑"gunpowder-age-v-jamil"(PDF).history.emory.edu; Emory Endeavors in World History - Volume 5(eninglés). Arquivado dendeo orixinal(PDF) o 16 de xuño de 2022. Consultado o 16 de agosto de 2023.
Dalrymple, William (2019).The Anarchy: The Relentless Rise of the East India Company.Nova York: Bloomsbury publishing.ISBN 978-1-63557-395-4 .
Habib, Irfan, ed. (2002).Confronting Colonialism: Resistance and Modernization Under Haider Ali and Tipu Sultan (Anthem South Asian Studies). Anthem Press.ISBN 1-84331-024-4.
