Micrografía electrónica de varrido dun eritrocito, unha plaqueta e un leucocito.Sangue humano fraccionado porcentrifugación. Plasma (parte superior, capa amarela), tampón (no medio, capa branca delgada) e capa de eritrocitos (no fondo, capa vermella).Circulación do sangue: Vermello = oxixenado Azul = desoxixenado.
Osangue é unfluído corporal dosanimais que ten como función principal transportarnutrientes eoxíxeno áscélulas e os residuos metabólicos producidos polas células. Enanatomía ehistoloxía o sangue considérase un tipo especializado detecido conectivo conmatriz líquida (o plasma), dada a súa orixe nos ósos e a presenza de fibras proteicas en potencia en forma defibrinóxeno. Os termos médicos relacionados co sangue xeralmente empezan porhemo ouhemato, dogrego αἷμα (haima) 'sangue'.
Nosvertebrados, o sangue está composto por células sanguíneas suspendidas noplasma sanguíneo. O plasma, que constitúe o 55 % do fluído sanguíneo, é principalmente auga (92 % do seu volume),[1] e conténproteínas dispersas,glicosa,ións minerais,hormonas,dióxido de carbono (e outros produtos residuais), e nel flotan as propias células sanguíneas. Aalbumina é a principal proteína do plasma, que funciona regulando apresión osmótica coloidal do sangue; o plasma tamén contén osanticorpos. As células sanguíneas constitúen o 45 % volume do sangue son de tres tipos: na súa maioría songlóbulos vermellos (tamén chamados eritrocitos ou hemacias), que transportan o oxíxeno, as outras songlóbulos brancos (leucocitos), que interveñen na defensa inmunitaria, e asplaquetas (ou trombocitos), que interveñen nacoagulación do sangue. Os glóbulos vermellos conteñen a proteínahemoglobina, que conténferro, e á que se une (reversiblemente) o oxíxeno que o sangue transporta, o que incrementa a capacidade de disolver oxíxeno do sangue. Ao contrario, o dióxido de carbono transpórtase extracelularmente na súa gran maioría disolvido libre no plasma en forma do iónbicarbonato.
Cando o sangue chega aos pulmóns prodúcese un intercambio de gases entre o sangue e o airealveolar no que, pordifusión, se expulsadióxido de carbono e se capta oxíxeno. Deste modo, o sangue queda oxixenado e diríxese desde os pulmóns ao lado esquerdo do corazón. Despois sae do corazón pola aorta e o sangue oxixenado distribúese por medio dearterias ecapilares por todo o corpo, onde as células consumirán o oxíxeno e cederán dióxido de carbono, de maneira que regresa ao corazón desoxixenado porveas e cargado de dióxido de carbono, desde onde é enviado aos pulmóns.
O sangue dos vertebrados é vermello brillante cando a súa hemoglobina está oxixenada e vermello escuro cando está desoxixenada. Algúns animais invertebrados teñen outras proteínas respiratorias distintas da hemoglobina, que transportan o oxíxeno e lle dan ao seu sangue outra cor. Osinsectos e algúns moluscos teñen un fluído chamadohemolinfa en lugar de sangue; a hemolinfa non está contida dentro dun sistema circulatorio pechado. Na maioría dos insectos este "sangue" non transporta oxíxeno.
Funciónsinmunolóxicas, contén as células defensivas do corpo, que son osglóbulos brancos, que o sangue fai circular por todo o corpo, e distribución dosanticorpos, que neutralizan as substancias alleas.
Coagulación, a resposta ante as hemorraxias, na que o sangue pasa do estado líquido ao dun xel semisólido que detén a hemorraxia.
Funcións de mensaxeiro, como o transporte dehormonas e moléculas sinalizadoras dos tecidos lesionados.
Ilustración dos elementos figurados do sangue.Dous tubos de sangue anticoagulado conEDTA. Tubo da esquerda: despois de esperar, os glóbulos vermellos sedimentaron no fondo do tubo. Tubo da dereita: contén sangue fresco recentemente extraído.
O sangue supón o 7 % do peso do corpo humano,[2][3] e ten unha densidade media duns 1060 kg/m3, moi próxima á da auga pura, que é 1000 kg/m3.[4] Un adulto medio ten unvolume sanguíneo de aproximadamente 5litros de sangue,[3] o cal está composto de plasma e varios tipos de células. Estas células sanguíneas, que se denominancorpúsculos ou "elementos formes" ou "elementos figurados" constan de eritrocitos (glóbulos vermellos do sangue), leucocitos (glóbulos brancos do sangue, dos que hai varios tipos), e trombocitos (plaquetas). Por volume, os glóbulos vermellos constitúen un 45 % do sangue total, o plasma o 54,3 %, e os glóbulos vermellos o 0,7 %.
O sangue completo (plasma e células) mostra unhadinámica de fluídosnon newtoniana; as súas propiedades de fluxo están adaptadas a fluír eficazmente por diminutoscapilares con menos resistencia có propio plasma considerado por separado. Ademais, se toda a hemoglobina humana estivese flotando libre no plasma (en lugar de estar toda dentro dos glóbulos vermellos), o fluído circulatorio sería demasiado viscoso para que osistema cardiovascular puidese funcionar eficazmente.
De 4,7 a 6,1 millóns (en homes), ou de 4,2 a 5,4 millóns (en mulleres) deglóbulos vermellos:[5] Os glóbulos vermellos, eritrocitos ou hemacias conteñen ahemoglobina do sangue e distribúen o oxíxeno. Os glóbulos vermellos maduros carecen denúcleo eorgánulos nosmamíferos. Os glóbulos vermellos (xunto coas célulasendoteliais dos vasos sanguíneos e outras células) están tamén marcados porglicoproteínas que definen osgrupos sanguíneos. A proporción de sangue ocupada polos glóbulos vermellos denomínasehematócrito, e é normalmente do 45 %. A área superficial combinadas de todos os glóbulos vermellos do corpo humano sería aproximadamente 2.000 veces maior que a superficie exterior do corpo.[6]
De 4.000 a 11.000leucocitos:[7] Os glóbulos brancos do sangue ou leucocitos forman parte dosistema inmunitario humano; destrúen e eliminan as células vellas e anormais e os refugallos celulares, e atacan aos axentes infecciosos (patóxenos) e substancias estrañas ao organismo. Ocancro de leucocitos denomínaseleucemia.
De 200.000 a 500.000trombocitos:[7] Tamén se chamanplaquetas, e toman parte nacoagulación do sangue. A proteínafibrina da fervenza de coagulación crea un rede sobre o tapón de plaquetas na zona de coagulación. En realidade, as plaquetas non son células completas, senón que se orixinan como fragmentos de células máis grandes (osmegacariocitos damedula ósea).
Aproximadamente o 55 % do volume sanguíneo éplasma sanguíneo, un fluído que é o medio líquido do sangue, que cando está só ten unha cor amarelada. O volume do plasma sanguíneo chega a 2,7–3,0 litros nun humano medio. É esencialmente unha solución acuosa que contén un 92 % de auga, un 8 % deproteínas do plasma sanguíneo, e cantidades traza doutros materiais. O plasma circulante leva disolvidos nutrientes, comoglicosa,aminoácidos, eácidos graxos (disolvidos no sangue ou unidos a proteínas plasmáticas), e retira os produtos residuais, comodióxido de carbono,urea, eácido láctico.
Cando ao plasma se lle retiran as proteínas de coagulación denomínasesoro sanguíneo. A maioría das proteínas que quedan no soro son a albumina e asinmunoglobulinas.
OpH do sangue está regulado para permanecer nun intervalo estreito entre 7,35 e 7,45, o que fai que sexa lixeiramente básico.[8][9] Cando o sangue ten un pH por debaixo de 7,35 é demasiadoácido, mentres que por riba de 7,45 é demasiadobásico. O pH do sangue, apresión parcial de oxíxeno (pO2), a presión parcial de dióxido de carbono (pCO2), e deHCO3− están regulados coidadosamente por varios mecanismoshomeostáticos, que exercen a súa influencia principalmente por medio dosistema respiratorio e osistema urinario para controlar oequilibrio ácido-básico e a respiración. Unha proba degasometría arterial pode medir estes valores. Polo plasma tamén circulanhormonas que transmiten a súa mensaxe a diversos tecidos do corpo. A lista derangos de referencia para os diversos electrólitos do sangue é extensa.
Os tipos de glóbulos vermellos de vertebrados medidos enmicrómetros.Glóblols vermellos de ra a un aumento de 1000x.Glóbulos vermellos de tartaruga a un aumento de 1000x.Glóbulos vermellos de polo a un aumento de 1000x.Glóbulos vermellos humanos a un aumento de 1000x.
O sangue humano ten as características típicas do sangue de mamífero, aínda que os detalles precisos en canto aos números de células, tamaños, estrutura das proteínas etc. varían algo entre especies. Porén, en vertebrados non mamíferos hai algunhas diferenzas importantes:[10]
Os glóbulos vermellos dos vertebrados non mamíferos son aplanados e ovoides, e manteñen o seu núcleo celular cando son maduros.
Hai unha variación considerable nos tipos e proporcións dos glóbulos brancos; por exemplo, osacidófilos son xeralmente máis comúns que nos humanos.
As plaquetas (que se orixinan como fragmentos celulares sen núcleo) son exclusivas dos mamíferos; noutros vertebrados o que hai sontrombocitos pequenos, nucleados e fusiformes, que son os responsables da coagulación.
O sangue circula polo corpo humano porvasos sanguíneos pola acción bombeante do corazón. Nos humanos, o sangue bombéase desde o forte e musculosoventrículo esquerdo do corazón cara áaorta e de alí a outrasarterias, que o distribúen aoscapilares dos tecidos periféricos, e regresa, a través deveas que desembocan nasveas cavas superior einferior, áaurícula dereita. Desde alí pasa aoventrículo dereito, desde onde é bombeada aospulmóns a través dasarterias pulmonares, e regresa oxixenado áaurícula esquerda polasveas pulmonares, e de alí pasa ao ventrículo esquerdo pechando o dobre circuíto (circulación maior ou sistémica entre o corpo e o corazón, e circulación menor ou pulmonar entre os pulmóns e o corazón). O sangue transporta o oxíxeno procedente do aire inhalado polos pulmóns e lévao a todas as células do corpo, mentres que o sangue venoso transporta o dióxido de carbono, producido polarespiración celular, aos pulmóns, onde é exhalado. En xeral, o sangue arterial é oxixenado e o sangue venoso desoxixenado, coa excepción das arterias pulmonares, que levan o sangue menos oxixenado do corpo, e as veas pulmonares, que levan o sangue máis oxixenado.
Un fluxo de retorno adicional é xerado polo movemento domúsculo esquelético, que comprime as veas e pula o sangue cara a adiante. O retroceso non é posible nas veas, porque teñen válvulas que o impiden.
Nos vertebrados, todas as células do sangue prodúcense namedula ósea nun proceso chamadohematopoese, que inclúe aeritropoese, ou produción de glóbulos vermellos (eritrocitos), e amielopoese ou produción de glóbulos brancos e plaquetas. Durante a infancia, case todos os ósos humanos producen glóbulos vermellos; nos adultos, a produción de glóbulos vermellos está limitada a algúns ósos: o corpo dasvértebras, oesterno, ascostelas, os ósospelvianos, e os ósos longos das extremidades. Ademais, durante a infancia, otimo, situado nomediastino, é unha fonte importante delinfocitos T.[12]O compoñente proteináceo do sangue (entre o que están as proteínas para a coagulación) prodúcese predominantemente nofígado, mentres que ashormonas prodúcense nasglándulas endócrinas, e a cantidade da fracción acuosa do sangue está regulada polohipotálamo e mantida polosriles.
Oseritrocitos sans teñen unha vida no plasma de aproximadamente 120 días antes de seren degradados nobazo, e polascélulas de Kupffer do fígado. O fígado tamén elimina algunhas proteínas, lípidos e aminoácidos do sangue. Os riles excretan activamente produtos residuais presentes no sangue, formando aurina.
Curva de saturación da hemoglobina básica. Está movida cara á dereita en condicións de maior acidez (máis dióxido de carbono disolvido) e cara á esquerda con menor acidez (menos dióxido de carbono disolvido).
O 98,5 % dooxíxeno nunha mostra de sangue arterial nun ser humano san respirando aire a nivel do mar está combinado quimicamente coahemoglobina (Hgb). Aproximadamente o 1,5 % está disolvido fisicamente no líquido do sangue e non está ligado á hemoglobina. A molécula de hemoglobina é o principal transportador de oxíxeno nos mamíferos e en moitas outras especies (ver excepcións máis abaixo). A hemoglobina ten unha capacidade de unirse ao oxíxeno de entre 1,36 e 1,37 mL O2 por gramo de hemoglobina,[13] o cal multiplica por 7 acapacidade de oxíxeno sanguínea total,[14] se a comparamos coa que tería se o oxíxeno se transportase só pola súa solubilidade, que é de 0,03 ml O2 por litro de sangue por mm Hg depresión parcial de oxíxeno (aproximadamente de 100 mm Hg en arterias).[14]
Coa excepción dasarterias pulmonares e aumbilical (fetal) e as súas veas correspondentes, asarterias levan sangue oxixenado desde o corazón ao corpo, para o cal se dividen enarteriolas ecapilares. As células consomen o oxíxeno; despois, asvénulas, e asveas levan o sangue desoxixenado de volta ao corazón.
En condicións normais nun humano adulto en repouso; a hemoglobina do sangue que sae dos pulmóns está saturada de oxíxeno nun 98–99 %, chegando a unha capacidade de ceder oxíxeno (entrega de oxíxeno) ao corpo de entre 950 e 1150 mL/min.[15] Nun adulto san en repouso oconsumo de oxíxeno é de aproximadamente 200-250 mL/min,[15] e no sangue desoxixenado que volve aos pulmóns a saturación é aínda aproximadamente do 75 %[16][17] (do 70 ao 78 %)[15]. O aumento do consumo de oxíxeno durante o exercicio sostido reduce a saturación de oxíxeno do sangue venoso, a cal pode chegar a só o 15 % nun atleta adestrado; e aínda que a frecuencia respiratoria e o fluxo de sangue se incrementan para compensalo, a saturación de oxíxeno no sangue arterial pode caer ao 95 % ou menos nesas condicións.[18] Unha saturación de oxíxeno así de baixa considérase perigosa nun individuo en repouso (por exemplo, durante unha operación cirúrxica baixoanestesia). Ahipoxia duradeira (oxixenación de menos do 90 %), é perigosa para a saúde, e a hipoxia grave (saturación de menos do 30 %) pode ser rapidamente mortal.[19]
Unfeto, que reciba oxíxeno por víaplacentaria, está exposto a presións de oxíxeno moito menores (arredor do 21 % do nivel que se atopa nos pulmóns adultos), pero os fetos producen outra forma da hemoglobina con moita maior afinidade polo oxíxeno chamadahemoglobina F para poder funcionar nesas condicións.[20]
O CO2 transpórtase polo sangue de tres maneiras. (As porcentaxes exactas varían dependendo de se é sangue arterial ou venoso). A maioría do CO2 (un 70 %) convértese en iónsbicarbonato (HCO3−) por acción doencimaanhidrase carbónica nos glóbulos vermellos mediante a reacción CO2 + H2O → H2CO3 → H+ + HCO3−; aproximadamente outro 7 % viaxa disolto noplasma sanguíneo; e outro 23 % está unido áhemoglobina en forma de compostoscarbamino.[21]Xa que logo, a hemoglobina transporta tanto oxíxeno coma dióxido de carbono, pero o CO2 non se une á hemoglobina no mesmo sitio có oxíxeno, senón que se combina cos gruposN-terminais nas catro cadeas deglobina. Porén, debido aos efectosalostéricos na molécula de hemoglobina, a unión de CO2 diminúe a cantidade de oxíxeno que se une a unha presión parcial de oxíxeno dada. A diminución da unión de dióxido de carbono no sangue debido a un incremento dos niveis de oxíxeno coñécese comoefecto Haldane, e é importante no transporte de dióxido de carbono desde os tecidos aos pulmóns. Un incremento da presión parcial de CO2 ou un menor pH causa a descarga do oxíxeno da hemoglobina, o que se chamaefecto Bohr.
Parte das moléculas de oxihemoglobina perden oxíxeno e convértense en desoxihemoglobina. A desoxihemoglobina únese á maioría dos ións hidróxeno, xa que ten moita maior afinidade polo hidróxeno cá oxihemoglobina.
Nos mamíferos o sangue está en equilibrio coalinfa, que está formándose continuamente nos tecidos a partir do sangue pola ultrafiltración de plasma nos capilares. A linfa recóllese nun sistema de pequenosvasos linfáticos que se dirixen aoconduto torácico, que desemboca navea subclavia esquerda, onde a linfa volve á circulación sanguínea sistémica.
A circulación sanguínea transportacalor polo corpo, e os axustes do seu fluxo son unha parte importante datermorregulación. Un incremento do fluxo sanguíneo na superficie (por exemplo, durante o tempo cálido ou un exercicio extenuante) fai que a pel aumente de temperatura, o que fai que haxa unha perda de calor máis rápida. Ao contrario, cando a temperatura externa é baixa, o fluxo de sangue ás extremidades e á superficie da pel redúcese e impide a perda de calor, e o sangue circula preferentemente polos órganos internos importantes.
A restrición do fluxo de sangue pode tamén utilizarse en tecidos especializados para causar conxestión, o que ten como resultado aerección deses tecidos, como ocorre notecido eréctil dopene eclítoris.
Outro exemplo de función hidráulica é o dasarañas saltadoras (Salticidae), nas cales o sangue forzado a entrar nas patas a presión causa que estas se estiren e orixinen un poderoso salto, sen necesidade de teren patas musculosas voluminosas.[22]
Nosinsectos, o sangue chámase con máis propiedadehemolinfa, que non está implicada no transporte de oxíxeno (un sistema de tubos chamadostraqueas ramifícase dentro do corpo e leva o oxíxeno directamente ás células). A súa función é levar nutientes aos tecidos e retirar os residuos nunsistema circulatorio aberto.
Outros invertebrados utilizan proteínas respiratorias para incrementar a súa capacidade de transporte de oxíxeno. A hemoglobina (con ferro e vermella) é a proteína respiratoria máis común na natureza, e algúns invertebrados como osanélidos tamén a teñen (outros anélidos teñenclorocruorina). Ahemocianina (azul) conténcobre e encóntrase encrustáceos emoluscos. Ossipuncúlidos,priapúlidos,braquiópodos, e o xénero de anélidosMagelona teñen o pigmento sanguíneohemeritrina (con ferro, violeta). Crese que ostunicados poderían utilizar asvanabinas (proteínas que conteñenvanadio) comopigmento respiratorio (de cor verde brillante, azul ou laranxa), pero non é seguro, xa que tamén poden ter hemocianina.
En moitos invertebrados estas proteínas transportadoras de oxíxeno están disolvidas libremente no sangue, e non dentro de células como a hemoglobina dos vertebrados.
Osvermes tubícolas xigantes (Riftia pachyptila) teñen unhas hemoglobinas especiais que lles permiten vivir en ambientes extraordinarios, como aschemineas hidrotermais. Estas hemoglobinas tamén transportan CO2 e sulfuros, que normalmente son letais para outros animais.[23]
A materia que lle dá cor ao sangue (hemocromo) é fundamentalmente a proteína que transporta o oxíxeno. Nos humanos esta proteína é a hemoglobina, pero os distintos grupos de organismos utilizan diferentes proteínas.
Sangue capilar dun dedo ferido.Sangue venoso extraído durante unha doazón de sangue.
A hemoglobina é o principal determinante da cor do sangue dosvertebrados. Cada molécula ten catro gruposhemo conferro, e a súa alteración con diversas moléculas posibles altera a cor exacta. Nos vertebrados e outras criaturas que usan a hemoglobina, o sangue arterial e capilar é de cor vermella brillante, xa que o oxíxeno unido á hemoglobina lle dá unha forte cor vermella ao grupo hemo. O sangue desoxixenado é dun ton vermello máis escuro; este sangue circula en xeral polas veas, e pode verse durante as extraccións endoazóns de sangue ou cando se toman mostras de sangue para análises. Isto é así porque o espectro de luz absorbida pola hemoglobina varía entre os estados oxixenado e desoxixenado.[24]
O sangue nos casos deenvelenamento por monóxido de carbono é vermello brillante, porque omonóxido de carbono causa a formación decarboxihemoglobina. Nos envelenamentos porcianuro, o corpo non pode utilizar o oxíxeno, polo que o sangue venoso permanece oxixenado, e é máis vermello brillante. Hai algunhas condicións que afectan aos grupos hemo presentes na hemoglobina que poden facer que a pel apareza azulada, un síntoma chamadocianose. Se o hemo éoxidado, fórmasemethemoglobina, que é máis marrón e non pode transportar oxíxeno. Na rara condición chamadasulfhemoglobinemia, a hemoglobina arterial está parcialmente oxixenada, e parece de cor vermella escura cun ton azulado.
As veas que están preto da superficie da pel parecen azuis por diversas razóns. Porén, os factores que contribúen a esta alteración da percepción da cor están relacionadas coas propiedades da dispersión da luz da pel e o procesamento do sinal visual polocórtex visual, en vez de pola cor real do sangue venoso.[25]
A presenza de ferro na hemoglobina aprovéitase pola policía científica para buscar restos de sangue en escenarios de crimes utilizando a proba doluminol, que reacciona co ferro dando un resplandor azul.
O sangue da maioría dosmoluscos, entre eles o decefalópodos egasterópodos, e tamén os dalgúnsartrópodos, como os cangrexosXiphosura, é azul, xa que contén a proteína que contén cobrehemocianina en concentracións de aproximadamente 50 gramos por litro.[27] A hemocianina é incolora cando esta desoxixenada e azul escura cando está oxixenada. O sangue que circula nestes animais, que viven xeralmente en lugares fríos e con baixas tensións de oxíxeno, é de gris claro a amarelo claro,[27] e vólvese azul escuro cando se expón ao oxíxeno do aire, como ocorre cando sangran,[27] o que se debe ao mencionado cambio de cor da hemocianina cando se oxida.[27] A hemocianina transporta o oxíxeno nofluído extracelular, a diferenza do transporte intracelular de oxíxeno dos mamíferos feito pola hemoglobina que está dentro dos eritrocitos.[27]
O sangue da maioría dosanélidos terrestres e algúnspoliquetos mariños usan a clorocruorina para transportar oxíxeno. É verde en solucións diluídas.[28] Outros anélidos usan hemoglobina.
A hemeritrina utilízase para o transporte de oxíxeno en invertebrados mariños como ossipuncúlidos,priapúlidos,braquiópodos, e os vermes anélidosMagelona. A hemeritrina é rosa violácea cando se oxixena.[28]
O sangue dalgunhas especies deascidias e outrostunicados, contén proteínas chamadasvanabinas. Estas proteínas únense aovanadio, e a concentración de vanadio no corpo destes animais é 100 veces maior que na auga mariña que os rodea. Non está claro se están vanabinas transportan realmente oxíxeno. Cando se expoñen ao oxíxeno vólvense amarelas mostaza.
Asferidas poden causarhemorraxias.[29] Un adulto san pode perder case o 20 % do seu volume de sangue (1 L) antes de sentir os primeiros síntomas, a inquedanza; e hai que perder un 40 % (2 L) antes de que se produza unshock. Ostrombocitos (plaquetas) son importantes para acoagulación do sangue e a formación de coágulos de sangue, que poden parar as hemorraxias. Os traumas en órganos importantes e ósos poden causarhemorraxias internas, que ás veces poden ser graves.
Adeshidratación pode reducir o volume de sangue ao reducir o contido de auga do sangue. Isto raramente producirá un shock circulatorio (a non ser en casos moi graves) pero pode causar unhahipotensión ortostática eesvaecementos.
Trastornos da circulación
O shock é a ineficaz perfusión dos tecidos, e pode ser causado por diversas condicións, como a perda de sangue,infeccións ougasto cardíaco malo.
Aaterosclerose reduce o fluxo de sangue a través das arterias, porque os ateromas tapizan as arterias e estreitan a súaluz. Os ateromas tenden a incrementarse coa idade, e a súa progresión pode ser agravada por moitas causas, como fumar,hipertensión arterial, exceso de lípidos circulatorios (hiperlipidemia), ediabetes mellitus.
A coagulación pode orixinar unhatrombose, que pode obstruír os vasos sanguíneos.
Problemas coa composición do sangue, a acción bombeante do corazón, ou o estreitamento dos vasos sanguíneos poden ter moitas consecuencias, como hipoxia (falta de oxíxeno) nos tecidos afectados. O termoisquemia aplícase a tecidos que non teñen unha axeitada perfusión de sangue e están pouco oxixenados, einfarto indica que eses tecidos morreron (necrose), o cal se produce cando o rego sanguíneo quedou bloqueado ou é insuficiente.
Unha masa de glóbulos vermellos insuficiente (anemia) pode ser o resultado de hemorraxias, trastornos sanguíneos como atalasemia, ou deficiencias nutricionais; e pode requirir unhatransfusión de sangue. O sangue dos doantes gárdase en bancos de sangue, que proporcionan o sangue necesario para as transfusións. O sangue que se transfunde a unha persoa debe ser dungrupo sanguíneo compatible.
Anemia falciforme. Fórmanse glóbulos vermellos con forma anormal debido a defectos xenéticos.
Trastornos da proliferación de células
Asleucemias son un grupo decancro das células e tecidos que forman as células sanguíneas.
Ahemofilia é untrastorno xenético que causa a disfunción dun dos mecanismos de coagulación do sangue. Isto pode facer que feridas pequenas poidan ser mortais, pero máis comunmente orixinahemartrose, ou hemorraxias nos espazos articulares, que poden deixar eivado ao paciente.
Cando as plaquetas son insuficientes ou ineficaces poden orixinarse taméncoagulopatías.
O estado hipercoagulable (trombofilia) orixínase por defectos na regulación da función das plaquetas ou de factores de coagulación, e pode causar trombose.
Trastornos infecciosos do sangue
O sangue é un importante vector de infección. Unha das vías de transmisión doVIH, ovirus que causa aSIDA, é por contacto co sangue dunha persoa infectada. Ashepatites B eC transmítense principalmente por medio de contacto con sangue infectado. Debido ainfeccións transmitidas polo sangue, os obxectos manchados de sangue son tratados como materiais bioóxicos perigosos.
As infeccións bacterianas do sangue chámansebacteremias ousepses. A infección viral denomínase viremia. Amalaria e atripanosomíase (enfermidade do sono) son infeccións porparasitos por vía sanguínea.
Á hemoglonbina poden unirse outras substancias distintas do oxíxeno; nalgúns casos isto pode causar un dano irreversible no corpo. Omonóxido de carbono, por exemplo, é extremadamente perigoso cando chega ao sangue por inhalación pulmonar, porque o monóxido de carbono se une irreversiblemente á hemoglobina para formarcarboxihemoglobina, de modo que hai menos hemoglobina que se una ao oxíxeno, e poden transportarse menos moléculas de oxíxeno polo sangue. Isto pode causar asfixia insidiosamente. Un lume aceso nun cuarto pechado e pouco ventilado pode ser moi perigoso porque xera monóxido de carbono, que se acumula no aire. Parte do monóxido de carbono únese á hemoglobina cando se fumatabaco.
O sangue para transfusións obtense de doantes humanos e almacénase enbancos de sangue. Hai moitos tipos degrupos sanguíneos humanos, pero os importantesantixenicamente son osistema AB0, e osistema Rhesus ou Rh. A transfusión de sangue dun grupo incompatible pode causar graves e ás veces mortais complicacións, polo que se comproba a compatibilidade antes das transfusións para asegurar que se vai transfundir un produto compatible.
Outros produtos sanguíneos administrados por vía intravenosa son plaquetas, plasma sanguíneo, crioprecipitados, e concentrados de factores de coagulación específicos.
Moitas formas de medicación (desdeantibióticos aquimioterapia) adminístranse por vía intravenosa, xa que non se absorben axeitadamente polo tracto dixestivo.
Despois dunha perda aguda de sangue grave, poden administrarse por vía intravenosa preparacións líquidas, xenericamente chamadas expansores do plasma, xa sexa en solucións de sales (NaCl, KCl, CaCl2 etc.) a concentracións fisiolóxicas, ou soluciónscoloidais, comodextranos,albumina sérica humana, ou plasma conxelado fresco. Nestas situacións de emerxencia, un expansor do plasma é un procedemento máis efectivo para salvar vidas que unha transfusión de sangue, porque o metabolismo dos glóbulos vermellos transfundidos non se recupera inmediatamente despois dunha transfusión.
Na modernamedicina baseada en evidencias, utilízase asangría no tratamento dunhas poucas doenzas raras, como ahemocromatose e apolicitemia. Porén, a sangría e o uso desamesugas (hirudoterapia) eran intervencións comúns utilizadas ata oséculo XIX que hoxe non se consideran válidas para o seu uso común ou mesmo considéranse prexudiciais, xa que moitas doenzas se pensaba incorrectamente que se debían a un exceso de sangue, seguindo os conceptos dos equlibrios doshumores corporais da medicinahipocrática. Porén, modernamente, o uso das samesugas é útil en microcirurxía (para evitar a conxestión venosa),tromboflebite,artrose e outras condicións.
Na medicina grega clásica, o sangue estaba asociado co aire, coa primavera, e cunha personalidade leda e cobizosa (sanguínea). Críase que o sangue era producido exclusivamente polo fígado.
↑Robert B. Tallitsch; Martini, Frederic; Timmons, Michael J. (2006).Human anatomy (5th ed.). San Francisco: Pearson/Benjamin Cummings. p. 529.ISBN0-8053-7211-3.
↑Waugh, Anne; Grant, Allison (2007). "2".Anatomy ans Physiology in Health and Illness (Tenth ed.). Churchill Livingstone Elsevier. p. 22.ISBN978-0-443-10102-1.
↑Franck Zal, François H. Lallier, Joseph S. Wall, Serge N. Vinogradov, e André Toulmond. The Multi-hemoglobin System of the Hydrothermal Vent Tube Worm Riftia pachyptila. The Journal of Biological Chemistry. Vol. 271, No. 15, Número do 12 de abril, pp. 8869–8874, 1996.[1]
↑Austin CC, Perkins SL (2006). "Parasites in a biodiversity hotspot: a survey of hematozoa and a molecular phylogenetic analysis of Plasmodium in New Guinea skinks".J. Parasitol.92 (4): 770–7.PMID16995395.doi:10.1645/GE-693R.1.
.svg)
