Alexandre-Pierre Georges "Sacha" Guitry, nado enSan Petersburgo o21 de febreiro de1885 e finado enParís o24 de xullo de1957, foi unactor,dramaturgo,escenógrafo,director de cinema eguionista cinematográficofrancés.
Escribiu máis de cen obras teatrais, moitas das cales adaptou el mesmo ao cine. Actuou en case a totalidade dos seus trinta e tres filmes.
Famoso polo seu humor caústico, abordou todos os xéneros. A maior parte das súas comedias musicais escribiunas para a súa segunda esposa, a actriz e cantanteYvonne Printemps, con quen estivo casado entre 1919 e 1934. Estas comedias musicais proporcionáronlle un grande éxito (comoMozart ouL’amour masqué), así como o sete revistas musicais que fixo co seu amigo o compositorAlbert Willemetz.
Guitry era fillo do célebre actor cómicoLucien Guitry (1860-1925), moi apreciado na súa época. A súa nai, Renée Delmas (1858–1902),[1] era filla do escritor e xornalistaRené de Pont-Jest. Mudáranse á capital rusa, onde Lucien dirixiu a compañía do teatro francés, oThéâtre Michel, dende 1882 a 1891. O matrimonio foi breve. Lucien Guitry era un persistente adúltero e a súa esposa iniciou o procedemento de divorcio en 1888.[1] Dous dos seus fillos morreron na infancia (un en 1883 e o outro en 1887); o outro fillo supervivente, Jean (1884–1920) foi actor e xornalista.[2] A asistenta rusa da familia adoitaba a acurtar o nome de Alexandre-Pierre co diminutivo ruso "Sacha", polo que foi coñecido toda a súa vida.[3]
Estudou noLycée Janson de Sailly deParís. Guitry foi un alumno mediocre, pero axiña mostrou dotes teatrais, como autor e escenógrafo. Escribía as súas propias obras (con frecuencia, en menos de tres días), dirixíaas e interpretábaas. En 1905 obtivo un grande éxito conNono.[4][5]
Non obstante, en 1907, sufriu un sonoro fracaso coa súa obraLa Clef, o que desanimou enormemente a Sacha Guitry. O apoio do seu grande amigo o escritorOctave Mirbeau foi moi importante para que Guitry perseverase na súa carreira teatral. Guitry solicitou a Mirbeau un prólogo para a súa obraPetite Hollande (1908) e, máis tarde, dedicoulle a obraUn sujet de roman, estreada o 4 de xaneiro de 1924, co seu pai Lucien Guitry como protagonista no papel de Mirbeau.Sarah Bernhardt tamén debería participar nesa estrea, no papel deAlice Regnault (esposa de Mirbeau), mais faleceu antes da primeira representación.
O 3 de outubro de 1916 estreou noTeatro das Bouffes Parisiens outro dos seus grandes éxitos: a obraFaisons un rêve, coa que se deu a coñecer o grande actor e cómico de revistaRaimu. Á parte do éxito popular, esa obra obtivo críticas moi adversas, xa que o teatro de Guitry simbolizaba todo o oposto a algunhas correntes do seu momento, como a postura defendida unha década despois poloCartel des Quatre (formado porLouis Jouvet,Charles Dullin,Gaston Baty eGeorges Pitoëff), os cales aborrecían o teatro comercial e defendían a calidade dos textos e unha posta en escena de vangarda.
O seu primeiro intento cinematográfico data de 1915, cando rodouCeux de chez nous como reacción a un manifesto alemán onde se exaltaba a cultura xermánica. Guitry rodou imaxes de artistas franceses amigos do seu pai, comoAuguste Rodin,Claude Monet,Anatole France ouPierre-Auguste Renoir, entre outros.[6] Tomou notas das súas palabras e, durante as proxeccións públicas, repetíaas en voz alta. Deste xeito inventou en certa forma avoz en off. Non volveu rodar outro filme ata 1935, cando, por influencia da súa nova esposaJacqueline Delubac, comezou a facer versións cinematográficas das súas propias obras teatrais.Pasteur (escrito para que o seu pai interpretase o protagonista, o doutorLouis Pasteur) foi protagonizado no cinema polo propio Sacha. Ese mesmo ano filmouBonne chance. A protagonista feminina foi a súa esposa, Jacqueline Delubac.
En 1936 adaptou ao cinema outra das súas obrasLe nouveau testament e rodou a que moitos consideran a súa obra mestra:Le roman d'un tricheur. Este filme, que carece case por completo de diálogos, está baseado na única novela escrita por Guitry,Mémoires d'un tricheur. O propio Guitry é o narrador do filme e amosa o seu gusto por contar historias e o seu amor poloilusionismo.
Estes catro primeiros filmes de Guitry xa conteñen todo o seu mundo artístico: a súa capacidade de experimentar e xogar cos procedementos fílmicos, a reconstrución de acontecementos históricos ou de biografías de grandes personaxes e adaptacións teatrais. En só tres anos, Guitry dirixiu dez filmes.[7]
Nos anos finais dadécada de 1930 logrou grandes éxitos. Por esas datas divorciouse de Jacqueline Delubac e casou con Geneviève de Séréville, a única das súas cinco esposas que adoptou o apelido Guitry. Rexeitou a proposición de formar parte daAcademia Francesa porque lle impuñan a condición de abandonar a súa carreira de comediante. Foi elixido membro daAcademia Goncourt.
RodouIls étaient neuf célibataires (1939), sobre osmatrimonios de conveniencia. No filme participaron numerosasvedettes, comoElvire Popesco. A estrea coincidiu co decreto do Goberno que obrigaba os estranxeiros a abandonar Francia. Ao día seguinte, estalou asegunda guerra mundial.
Guitry non abandonouParís, senón que permaneceu na cidade durante aocupación alemá. Durante ese tempo continuou coa súa actividade nos escenarios e no cinema, co propósito de manter vivo o espírito francés naquel tempo. Utilizou as súas influencias para conseguir a liberación de personalidades perseguidas polos nazis (como o escritorTristan Bernard e a súa esposa). Mesmo chegou a rodar a obra patrióticaLe Destin fabuleux de Désirée Clary (estreada en 1942), baseada na vida da amante de Napoleón,Désirée Clary. Tamén estreou durante aquel períodoDonne-moi tes yeux (1943). Guitry negouse a que as súas obras se representasen neses momentos enAlemaña.
O 23 de agosto de 1944, no momento daliberación de París, poucas horas despois de telefonar a súa amigaArletty, Guitry foi arrestado por un grupo daresistencia francesa, que lle reprocharon a súa actitude durante a ocupación alemá. Guitry estivo encarcerado durante sesenta días sen que lle chegasen a inculpar por ningún delito concreto. O seu peche parece que foi instigado por rumores infundados propagados por escritores comoPierre Descaves e xornalistas deLe Figaro (que naquel tempo estaba dirixido porPierre Brisson, gran detractor de Guitry). O xuíz de instrución preguntou en anuncios publicados nos xornais, por dúas veces, que acusacións recaían sobre Guitry, sen obter ningunha resposta convincente.[8] O xuíz arquivou o caso e en 1947 Guitry conseguiu osobresemento (Guitry asegurou que preferiría un proceso). As súas lembranzas daqueles días de prisión servíronlle posteriormente para recrear a cela que aparece enLa Poison (1951, protagonizada porPauline Carton) e en dúas narracións:Quatre ans d'occupations (sobre o período de 1940 a agosto de 1944) e60 jours de prison.
En 1951 estreouse o filmeAdhémar ou le jouet de la fatalité, baseado nunha comedia de Guitry con guión escrito por el mesmo, mais que non puido dirixir por mor dunha intervención cirúrxica. FoiFernandel en quen confiou para que se encargase da obra, mais o resultado non lle satisfixo, sentiuse traizoado e estableceu un preito contra Fernandel, que gañou este último. As obras seguintes de Guitry caracterizáronse polo seu ton máis melancólico (Le comédien,Deburau,Le Trésor de Cantenac), en ocasións cáustico (Je l'ai été trois fois,La Poison,La Vie d'un honnête homme), aínda que non perdeu a súa predilección pola comedia (Toâ,Aux deux colombes,Tu m'as sauvé la vie). Tamén rodou grandes producións históricas (Versailles m'était contei,Napoleón,Si Paris nous était conté). O recordo do seu arresto inspiroulleAssassins et voleurs, protagonizado porJean Poiret eMichel Serrault e en que debutou como actorDarry Cowl.Les trois font a paire foi o seu último filme. A doenza de Guitry tíñao moi debilitado, e recorreu á axuda deClément Duhour para poder rodar un filme que se pode tomar como un resumo do espírito de Guitry: xogo cos procedementos cinematográficos, fidelidade a certos actores, humor cáustico.
Guitry non puido rodar o seu último guión,La Vie à deux, e foi Clément Duhour quen o levou á gran pantalla.
Sacha Guitry foi enterrado nocemiterio de Montmartre de París, xunto ao seu pai Lucien,[9] o seu irmán Jean (morto en 1920) e a súa última esposa, Lana Marconi, finada en 1990.
Sacha Guitry reservouse o papel protagonista de todos os seus filmes, aínda que tamén foi fiel a un conxunto de actores favoritos. En primeiro lugar, tiña unha alta consideración polo seu pai,Lucien Guitry, a quen consideraba (conSarah Bernhardt) o mellor actor do mundo e para o que realizou unha biografía (Le comédien) e unha adaptación teatral (Mon père avait raison). Outra actriz á que apreciaba enormemente foiPauline Carton, que apareceu en practicamente todos os seus filmes en papeis que Guitry escribiu expresamente para ela. AMichel Simon confioulle o papel protagonista de La Poison eLa Vie d'un honnête homme. Simon tamén participou no último filme de GuitryLes trois font a paire, a pesar de que o seu papel non lle gustaba. Aceptou actuar só pola amizade que o unía con Guitry, por entón xa moi enfermo.
Tamén soubo descubrir novos talentos e encomendou papeis aos mozosLouis de Funès,Darry Cowl,Michel Serrault,Jacqueline Delubac ouRaimu, que alcanzaron todos grande éxito grazas aos filmes de Guitry. Raimu, agradecido polo apoio de Guitry, actuou gratuitamente enLes Perles de la couronne. ParaFernandel escribiu o guión deAdhémar ou le jouet da fatalité e tamén apoiou aGaby Morlay.
 | Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Sacha Guitry |
