Movatterモバイル変換

Saltar ao contido

Século X

Editar as ligazóns

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.

I milenio

século IX ← Século X →século XI

6 de xaneiro de 901

Editar o valor en Wikidata

- 6 de xaneiro de 1001 e 1000^(Gregoriano)

Editar o valor en Wikidata

Composto por

Década de 900 • Década de 950 • Década de 970 • Década de 920 • Década de 980 • Década de 990 • Década de 930 • Década de 960 • Década de 910 • Década de 940

<Século IX			Século X			Século XI >
01	02	03	04	05	06	07	08	09	10
11	12	13	14	15	16	17	18	19	20
21	22	23	24	25	26	27	28	29	30
31	32	33	34	35	36	37	38	39	40
41	42	43	44	45	46	47	48	49	50
51	52	53	54	55	56	57	58	59	60
61	62	63	64	65	66	67	68	69	70
71	72	73	74	75	76	77	78	79	80
81	82	83	84	85	86	87	88	89	90
91	92	93	94	95	96	97	98	99	00

Hemisferio Oriental a inicios do século X d.C.

Hemisferio Oriental a finais do século X d.C.

Tempo que transcorre dende o ano901 ó ano1000 da era cristiá.

Acontecementos destacados

[editar |editar a fonte]

Galiza

[editar |editar a fonte]

Compostela terceira meta deperegrinación dacristiandade.
905 -910:peregrinación a Santiago de Compostela deAfonso III.
950: visita aoApóstolo do bispoGotestalco de Le Puy.

Europa

[editar |editar a fonte]

O emperadorSimeón o Grande solidifica oPrimeiro Imperio Búlgaro como un dos estados máis poderosos de Europa.
899 -970: incursións da cabalaría maxiar (húngara) en todaEuropa Occidental (47 expedicións naAlemaña,Italia eFrancia).907: o exércitohúngaro destrúe as forzasbávaras baixo o mando do duqueLiutpold e do reiLois o Neno nabatalla de Pozsony. Toda a forza alemá é aniquilada.
907: osviquingos doLoira invaden aBretaña. A corte bretoa foxe áInglaterra deEduardo o Vello.
910: fundación daOrde de Cluny.

911: os viquingos aséntanse ao norte de Francia, concédeselle aHrolf Ganger o condado deRuán: fundación oficial deNormandía.
917: os búlgaros destruíron o exército bizantino nabatalla de Anquíalo, unha das batallas máis sanguentas daIdade Media.925: o estadocroata medieval convértese nun reino unificado baixo o reiTomislav.
927: recoñecemento oficial da primeira Igrexa nacional independente de Europa, oPatriarcado de Bulgaria.
927: oreino de Inglaterra convértese nun estado unificado.929:Abderramán III é proclamado califa, nace oCalifato de Córdoba.
c.936:Gorm o Vello convértese no primeiro rei recoñecido deDinamarca, e fúndase a monarquía danesa.

936:Alan II, co apoio deÆthelstan, comeza a reconquista daBretaña.

939: abatalla de Simancas convértese nunha importante vitoria dos cristiáns contra os musulmáns na Península Ibérica.

955: abatalla de Lechfeld supón unha vitoria decisiva deOdón I o Grande, rei dos xermanos, sobre aharka húngaraBulcsú e os xefesLél (Lehel) eSúr.
966:Miecislao I, primeiro duque dePolonia, bautizado comacristián.
968: ocorre abatalla de Silistra entrerusos ebúlgaros.
985 -986: o nórdicoErik o Roxo comeza a colonización deGroenlandia.987: comeza adinastía dos Capetos en Francia.
988:Vladimir I, príncipe daRus' de Kíiv, bautizado comacristián.

África

[editar |editar a fonte]

O reino cristián deNubia alcanza o seu cumio de prosperidade e poder militar.
c.909: xorde ocalifato fatimí enKabylie, a triboKutama.
c.948: comeza o reino de Nri no que hoxe é o sueste de Nixeria.
c.980: aUniversidade Al-Azhar establécese noCairo poladinastía fatimí.

Asia

[editar |editar a fonte]

907:Zhu Quanzhong depón ao emperadorAi de Tang e establece unha nova dinastía posteriorLiang.
907: entra en erupción ovolcán Sumbing, segundo ainscrición de Rukam.
907: o reiBalitung crea ainscrición Mantyasih que contén a lista dos reis deMataram, traslada a capital deMamratipura aPoh Pitu e amplía o templo dePrambanan.
910:Parantaka I dadinastía Chola expulsa aosPandyan do sur daIndia cara aLanka (agoraSri Lanka), que tamén finalmente conquista.
914: adinastía Warmadewa gobernaBalí.
919: o primeiro uso dapólvora na batalla ocorre na China coabatalla de Langshan Jiang, onde a frota naval deWuyue ao mando deQian Yuanguan vence á frota deWu. Qian utilizara lanzachamas acendidos por mechas de pólvora para queimar a frota Wu.
928: establécese adinastía Ziyarid no norte deIrán.
929:Mpu Sindok traslada a sede do poder do reino deMataram desde a chaira deKewu, enXava Central, ataTamwlang, en Xava Oriental e establece adinastía Isyana. O cambio é probablemente como resultado da erupción domonte Merapi e/ou da invasión deSrivijaya.
930: a dinastía persaShia Buyid establece e controla a parte central e occidental deIrán, así como a maior parte deIraq.
936: adinastía Goryeo unifica os tres reinos posteriores deCorea.
937:Mpu Sindok traslada a capital de novo deTamwlang aWatugaluh, ambos preto da beira dorío Brantas no modernoJombang, en Xava Oriental.
960:Zhao Kuangyin establece adinastía Song.
960: osselxúcidas convértense aoislam.
965: oreino Khazar é atacado e derrotado polaRus de Kíiv.
971: adinastía Song rexistrou o antigo estado soberano deMa-i na lista de estados que realizan comercio nos mares do sur e os esforzos do goberno para regular e taxar este comercio "luxoso".
975: a dinastía dosGhaznavids, como primeiro sultanato turco, foi establecida en Asia Central.
979: a dinastía Song unifica a China.
980: casamento dinástico entre a princesa xavanesaMahendradatta deIsyanas e o rei balinésUdayana deWarmadewas.
990: o reiDharmawangsa do reino deMataram lanza unha invasión naval enPalembang nun intento infrutuoso de conquistarSrivijaya.
990:Airlangga, fillo do reiUdayana e da raíñaMahendradatta naceu en Balí.
996:Dharmawangsa encargou a tradución doMahabharata aoxavanés antigo.
999: adinastía Samánida foi derrotada e conquistada polosghaznavides.

América

[editar |editar a fonte]

Colapso da civilización centralMaia. Comeza o período Maia posclásico.Chichén Itzá convértese nunha capital rexional dapenínsula de Iucatán.
Aumento dosToltecas enMéxico.
Idade de ouro dosAnasazi.
Acultura de Mississippi comeza no sueste de norteamérica.
987:Ah Mekat Tutul Xiu unificouUxmal,Mayapan eChichen Itza fundando aLiga de Mayapan.

Personaxes destacadas

[editar |editar a fonte]

Afonso III (866-910): rei deGalicia,Asturias eLeón.
Abderramán III (891-961): primeiro califa doCalifato de Córdoba.
Adalberto de Praga (956-997): santo e bispo dePraga.
Athelstan (895-939): primeiro rei daInglaterra unificada.
Al-Farabí (872-950): filósofo árabe.
Alhazen (965-1040): matemático, físico e astrónomo árabe.
Basilio II (958-1025): emperador bizantino, coñecido por ampliar de novo as fronteiras do imperio.
Erik o Roxo (950-1003): explorador viquingo e pirata.
Ferdowsi (935-1020): poeta persa.
Harald I de Noruega (850-933): primeiro rei de Noruega.
Hugo Capeto (940-996): rei de Francia, fundador dadinastía dos Capetos.
Nicéforo II Focas (912-969): emperador bizantino.
Olavo I de Noruega (963-969-1000): rei de Noruega.
Odón I (912-973): primeiro emperador doSacro Imperio Romano Xermánico.
Odón II (955-983): segundo emperador do Sacro Imperio Romano Xermánico.
Sancho III de Navarra (990/992-1032): rei deNavarra.
Silvestre II (945-1003): papa de Roma, chamado "o papa do ano 1000".
Simeón I (864/865-927): rei doPrimeiro Imperio Búlgaro.
Taizu de Song (927-976): fundador dadinastía Song.
Udalrico de Augsburgo (890-973): santo, bispo deAugsburgo.
Vladimir I de Kíiv (958-1015): príncipe deKíiv eNóvgorod.

Invencións, creacións e descubrimentos

[editar |editar a fonte]

Comeza a construción doTemplo Brihadisvara daIndia, durante o reinado deRajaraja Chola I.
A primeiraesclusa foi inventada polo enxeñeiro chinésQiao Weiyo, mellorando o sistema de peche de canles.
Asfrechas de lume son inventadas polos chineses.
A primeira aparición coñecida enMéxico de fundición ácera perdida.
Publícanse tres dosCatro Grandes Libros de Song, que eran enormes enciclopedias chinesas con millóns de caracteres chineses escritos cada unha.
Lúpulo mencionado por primeira vez en relación coa elaboración decervexa.
Zhang Sixun da China utiliza por primeira vezmercurio líquido no canto de auga para alimentar o mecanismo de escape que xira unhaesfera armilar, xa que o mercurio líquido non se conxela facilmente como a auga durante o inverno e non oxida as pezas metálicas.

Este artigo tan só é un bosquexo

Este artigo sobreefemérides é, polo de agora, só un bosquexo.Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipediamellore e medre.
Existen igualmente outrosartigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.

Obtido de «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Século_X&oldid=7100576»

Século X

Categorías agochadas:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp