Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Saltar ao contido
Wikipediaa Wikipedia en galego
Procura

Reino Unido

Este é un dos 1000 artigos que toda Wikipedia debería ter
Coord.:54°36′N2°00′O / 54.6,-2
Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Atención!
Atención:Este artigo ou apartado precisa dun traballo de revisión.
Desactualizado (brexit).
Por favor, vexa a lista de problemas indicados neste modelo emellóreo de acordo coas indicacións.
Cando os problemas se resolvan, retire esta mensaxe, peronon quite esta mensaxe ata que estea todo solucionado.
De ser posible, sería mellor substituír este marcador poroutro máis específico.(Desde agosto de 2017)

Modelo:Xeografía políticaReino Unido
United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland (en-gb)Editar o valor en Wikidata
Imaxe

HimnoGod Save the KingEditar o valor en Wikidata

Lema«Dieu et mon droit»Editar o valor en Wikidata
EpónimofusiónEditar o valor en Wikidata
Localización
Editar o valor en WikidataMapa
 54°36′N2°00′O / 54.6,-2
CapitalLondresEditar o valor en Wikidata
Contén a división administrativa
Poboación
Poboación67.326.569(2021)Editar o valor en Wikidata (277,64hab./km²)
Lingua oficiallingua inglesaEditar o valor en Wikidata
RelixióncristianismoEditar o valor en Wikidata
Xeografía
Parte de
Superficie242.495 km²Editar o valor en Wikidata
Punto máis altoBen Nevis (1.344 m)Editar o valor en Wikidata
Punto máis baixoThe Fens(en)Traducir (−4 m)Editar o valor en Wikidata
Comparte fronteira con
Datos históricos
Precedido por
Creación 12 de abril de 1927:  (Lei de títulos reais e parlamentarios de 1927)Editar o valor en Wikidata
Evento clave
29 de setembro de 1850Q2568366Traducir
31 de agosto de 1997Morte de Diana, Princesa de Gales(pt)Traducir
7 de xullo de 2005Atentados do 7 de xullo de 2005 en LondresEditar o valor en Wikidata
Día festivo
Organización política
Forma de gobernomonarquía constitucionalEditar o valor en Wikidata
• MonarcaEditar o valor en WikidataCarlos III do Reino Unido(2022–)Editar o valor en Wikidata
Órgano executivoGoberno do Reino UnidoEditar o valor en Wikidata
• Primeiro ministroEditar o valor en WikidataKeir Starmer(2024–)Editar o valor en Wikidata
Órgano lexislativoParlamento do Reino Unido ,(Escano: 1.433)Editar o valor en Wikidata
Máxima autoridade xudicialSuprema Corte do Reino Unido(pt)TraducirEditar o valor en Wikidata
Membro de
PIB nominal3.070.667.732.359 $ (2022)Editar o valor en Wikidata
Moedalibra esterlinaEditar o valor en Wikidata
Identificador descritivo
Fuso horario
Dominio de primeiro nivel.uk e.gbEditar o valor en Wikidata
Prefixo telefónico+44Editar o valor en Wikidata
Teléfono de emerxencia999 e112Editar o valor en Wikidata
Código de paísGBEditar o valor en Wikidata
ISO 3166-2GB-UKMEditar o valor en Wikidata
Código NUTSUKEditar o valor en Wikidata

Sitio webgov.ukEditar o valor en Wikidata
Pinterest: number10govBNE: XX4575384Editar o valor en Wikidata

OReino Unido de Gran Bretaña e Irlanda do Norte (eninglés:United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland),[nota 1] ou simplementeReino Unido (incorrectamente chamadoGran Bretaña ouInglaterra) é unpaís e unestado soberano situado ao noroeste daEuropa Continental. O seu territorio, con capital enLondres, está formado xeograficamente pola illa deGran Bretaña, o nordés dailla de Irlanda e pequenas illas adxacentes.Irlanda do Norte é a única parte do Reino cunha fronteira terrestre, que a separa daRepública de Irlanda. Á parte desta fronteira, o Reino Unido está rodeado ao norte e ao oeste poloocéano Atlántico, ao leste poloMar do Norte, ao sur poloCanle da Mancha e ao oeste polomar de Irlanda. A illa máis grande, Gran Bretaña, está unida aFrancia poloEurotúnel.

O Reino Unido é unhamonarquía parlamentaria comprendida por catropaíses constituíntes;Escocia,Inglaterra,Irlanda do Norte eGales; que teñen comoxefe de Estado aorei Carlos III. AsDependencias da Coroa dasIllas da Canle e aIlla de Man non forman parte do Reino Unido, pero si forman unha federación con el. O Reino Unido ten catorceTerritorios de Ultramar, todos eles vestixios do que foi oImperio Británico, que na súa cúspide territorial chegou a abranguer preto dun cuarto da superficie terrestre do planeta. É un país desenvolvido e polo volume neto do seuproduto interno bruto é considerado como a quinta economía a nivel mundial.

O país foi a principal potencia mundial durante oséculo XIX e o comezo doséculo XX, pero o custo económico das dúasguerras mundiais e o declive do seu imperio na segunda parte do século XX diminuíron o seu rol de líder nas relacións internacionais. Con todo, o Reino Unido mantén unha significativa influencia económica, cultural, militar e política e é unhapotencia nuclear. Ademais, é un dos cinco membros permanentes doConsello de Seguridade das Nacións Unidas con dereito a veto, e é membro doG8, aOTAN, aUnión Europea (agora en proceso de saída. Véxase:Brexit) e aMancomunidade Británica de Nacións.

Etimoloxía

[editar |editar a fonte]

O nome oficial do país[1] é Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda do Norte (eninglés:United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland), sendo Reino Unido a forma abreviada máis habitual. O nome foi proposto por primeira vez noActa de Unión de 1707, na que os reinos deInglaterra eGales decidiron constituír un novo reino xunto conEscocia, o cal tería o nome de "Reino Unido de Gran Bretaña". Máis tarde, coActa de Unión de 1800 ailla de Irlanda pasou a formar parte do país, polo que o nome cambiou a "Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda". En1927, cando aRepública de Irlanda obtivo a súa independencia, o país obtivo o seu nome actual "Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda do Norte".

A miúdo é denominado polo nome da illa que comprende a maior parte do seu territorio,Gran Bretaña,[2] ou tamén, por extensión, polo nome dun dos seus países constituíntes,Inglaterra. O xentilicio do Reino Unido, así como o dailla de Gran Bretaña ébritánico, aínda que tamén por extensión, engalego, adóitase usar na fala corrente o xentilicioinglés.

Historia

[editar |editar a fonte]
Artigo principal:Historia do Reino Unido.

Antes de 1707

[editar |editar a fonte]
Véxase tamén:Historia de Inglaterra.

Os primeiros seres humanos anatomicamente modernos chegaron aoterritorio no que hoxe se asenta o Reino Unido hai uns 30.000 anos. Ao final do período prehistórico británico, crese que a poboación pertencía, na súa meirande parte, a unha cultura chamada "célticainsular", que comprendía aosbretónsbritánicos e osgaelsirlandeses. A conquistaromana, a partir do ano43 d.C., levou á creación daprovincia romana deBritania, que durou 400 anos sur da illa. A era romana foi seguida por unha invasión decolonosxermánicosanglosaxóns, o que produciu que o territorio ocupado polos bretóns pasase a ser principalmente o que hoxe éGales, emigrando noséculo V cara áBretañafrancesa eGalicia. A rexión poboada polos anglosaxóns unificouse comoReino de Inglaterra cara aoséculo X. Mentres tanto, ogaélico falantes do noroeste de Gran Bretaña (Dál Riata), con conexións co nordeste de Irlanda e, onde tradicionalmente se supón que emigraron no século V, uníronse aospictos para crear oReino de Escocia noséculo IX.

En1066 osnormandos invadironInglaterra e, despois da súa conquista, apoderáronse de gran parte deGales eIrlanda, easentáronse en Escocia, introducindo en cada país o modelofeudal do norte francés e acultura franco-normanda. As elites normandas influenciaron moito ás culturas locais, aínda que tamén asimilando. Posteriormente os reis medievais ingleses completaron a conquista doPaís de Gales e fixeron unha tentativa, finalmente infrutuosa, de anexar Escocia. A partir de entón, os escoceses mantiveron a súa independencia, aínda que en constante conflito con Inglaterra. Os monarcas ingleses, a través da herdanza de importantes territorios en Francia e reclamación polo trono francés, estiveron tamén involucrados en conflitos en Francia, sendo o máis coñecido aGuerra dos Cen Anos.

AIdade Moderna viviu un conflito relixioso como resultado daReforma e a introdución dasigrexas protestantes estatais en cada país. Gales incorporouse totalmente no Reino de Inglaterra, e Irlanda constituíuse nun reino de unión persoal coa coroa inglesa. No territorio que no futuro se convertería enIrlanda do Norte, as terras da independente nobreza católicagaélica foron confiscadas e entregadas a colonos protestantes de Inglaterra e Escocia. En1603, os reinos de Inglaterra, Escocia e Irlanda ficaron unidos baixo unha unión persoal, candoXacobe VI, rei dos escoceses, herdou as coroas de Inglaterra e Irlanda, e trasladou a corte deEdimburgo aLondres. Porén, cada un dos países seguía a ser unha entidade política separada, mantendo as súas propias institucións políticas. Na segunda metade doséculo XVII, os tres reinos involucráronse nunha serie de guerras entre eles (incluíndo a Guerra Civil inglesa), que levaron ao derrocamento temporal da monarquía e o establecemento dunharepública unitaria de curta duración, a Mancomunidade (Commonwealth) de Inglaterra, Escocia e Irlanda. Con todo, a monarquía foi restaurada e, a diferenza de gran parte do resto deEuropa, sen prevalecer oabsolutismo real, grazas áRevolución Gloriosa. A Constitución Británica desenvólvese sobre a base dunha monarquía constitucional e un sistemaparlamentario. Durante este período (en plenaera dos descubrimentos), particularmente en Inglaterra, desenvolveuse un gran poder naval dirixido ao asentamento e a anexión decolonias de ultramar, sobre todo enAmérica do Norte.

Despois da Lei de Unión de 1707

[editar |editar a fonte]
Véxase tamén:Lei de Unión (1707) e Lei de Unión (1800).

O1 de maio de1707, foi creado oReino de Gran Bretaña coa unión política dosReinos de Inglaterra eEscocia como resultado do Tratado de Unión asinado o22 de xullo de1706, e a súa ratificación polos parlamentos de ambos países, dando paso á oActa de Unión de 1707, isto sucedeu nun tempo no que Escocia estaba na ruína económica; e a decisión foi pouco popular na ampla poboación escocesa. Os Reinos de Inglaterra e Escocia, xunto coReino de Irlanda, xa compartían o mesmorei dende a Unión das Coroas de1603, candoXacobe VI de Escocia herdou o reino inglés e irlandés, trasladando a súa corte dendeEdimburgo aLondres.

No seu primeiro século, o Reino Unido xogou un importante rol no desenvolvemento das ideasoccidentais dosistema parlamentario así como facendo importantes contribucións áliteratura, ásartes e asciencias. Ademais os británicos lideraron aRevolución Industrial, que transformou ao Estado alimentando ao crecenteImperio Británico. Durante este tempo o Reino Unido, ao igual que outrasgrandes potencias, estivo involucrado naexplotación colonial, incluíndo otráfico de escravos. Con todo, foi o propio Reino Unido uns dos pioneiros na prohibición do tráfico humano coa Acta para a Abolición do Comercio de Escravos de1807. As colonias enAmérica do Norte eran o principal foco da actividade colonial británica. Con todo, as súas perdas logo daguerra da independencia americana, dirixiron a súa ambición imperial a outras partes do mundo, especialmente nasIndias.

En1800, en plena guerra contraFrancia, osParlamentos de Gran Bretaña e deIrlanda aprobaron unhaLei de Unión que unía aos dous reinos creando oReino Unido de Gran Bretaña e Irlanda. A unión fíxose efectiva o1 de xaneiro de1801. Esta tamén foi unha decisión impopular, levándose a cabo xusto despois da infrutuosaRebelión dos Irlandeses Unidos de1798. A ocasión elixida para esta unión, cando se temeu unha intervención ou invasiónnapoleónica, foi debida sobre todo a problemas de seguridade.

Despois da derrota de Francia nas guerras revolucionarias enapoleónicas (1792-1815), o Reino Unido xurdiu como a principal potencia naval e económica doséculo XIX (conLondres como a cidade máis grande do mundo entre1830 e1930) manténdose como unha das primeiras potencias até mediado oséculo XX.Invicta no mar, Gran Bretaña adoptou o papel de policía global, un estado das cousas máis tarde coñecido como aPax Britannica. Tamén foi un período de rápidos crecementoeconómico,colonial eindustrial. Gran Bretaña foi descrita como o "taller do mundo", e oImperio Británico expandiuse para incluír áIndia, gran parte deÁfrica, e moitos outros territorios en todo o mundo. Xunto co control formal que se exerce sobre as súas propias colonias, a posición dominante de Gran Bretaña no comercio mundial significou o seu control efectivo sobre a economía doutros moitos países, como aChina,Arxentina eTailandia. No plano interno, produciuse un cambio aolibre comercio. O país experimentou un aumento enorme poboación durante o século, acompañado dunha rápida urbanización, o que resultou en importantes tensións sociais e económicas. A finais do século, outros estados comezaron a desafiar o dominio industrial de Gran Bretaña.

O Reino Unido, xunto coImperio Ruso,Francia e,despois de 1917, osEstados Unidos, foi unha das grandes potencias que se opuxeron aoImperio Alemán eos seus aliados naprimeira guerra mundial (1914-1918). Despois da contenda, o país sufriu un número estimado de dous millóns de mortes e terminou cunha enorme débeda nacional. Despois da guerra o Reino Unido recibiu o control daLiga das Nacións sobre as ex-colonias alemás eotomás, polo que o Imperio Británico ampliouse até a súa maior extensión, que abarcaba unha quinta parte da superficie mundial e un cuarto da súa poboación. Con todo, o auxe donacionalismo irlandés e as disputas sobre os termos da Acta de Goberno de Irlanda, nos termos da autonomía irlandesa, levaron finalmente á partición da illa en1921, no independenteEstado Libre Irlandés e enIrlanda do Norte, parte do Reino Unido. Como resultado disto a nomenclatura do Reino Unido foi cambiada en1927 adoptando o actual nome do Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda do Norte. AGran Depresión (1929-1932) produciuse nun momento no que o Reino Unido aínda estaba lonxe de recuperarse dos efectos da guerra, o que levou a unha inestabilidade política e social.

O Reino Unido foi unha das principais forzas dosaliados nasegunda guerra mundial. Despois da derrota dos seus aliados europeos no primeiro ano da guerra, o Reino Unido continuou loitando contraAlemaña, sobre todo nabatalla de Inglaterra e na doAtlántico. Despois da vitoria, o Reino Unido foi un dos tres grandes poderes que se reuniron para planear o mundo da posguerra. A guerra deixou de novo ao Reino Unido financeiramente danado. Con todo, a axuda doPlan Marshall e os préstamos dosEstados Unidos e oCanadá, axudaron aos británicos a comezar a súa recuperación.

O gobernolaborista dos primeiros anos da posguerra iniciou un programa radical de cambios que tiveron un impacto significativo na sociedade británica durante as seguintes décadas. No plano interno, as principais industrias e empresas de servizos públicos foronnacionalizadas, foi establecido unestado social, cun amplo sistema de financiamento público da saúde. En resposta á aparición denacionalismos locais, iniciouse unha política de descolonización coa concesión da independencia áIndia ePaquistán en1947. Durante o próximas tres seguintes décadas a moitos dos territorios do Imperio obtiveron a súa independencia, e algúns convertéronse en membros soberanos daMancomunidade Británica de Nacións.

A pesar dos novos límites da posguerra, o papel político de Gran Bretaña foi ilustrado naCrise de Suez de 1956, con todo, o Reino Unido, converteuse nun dos cinco membros permanentes doConsello de Seguridade das Nacións Unidas e foi o terceiro país en desenvolver un arsenal dearmas nucleares coa súa primeira proba da bomba atómica en1952. A difusión internacional dalingua inglesa asegurou tamén a continuación da influencia internacional da súa literatura e a cultura, mentres que dende a década de1960 a súa cultura popular tamén se atopa a influenciada polo resto de culturas do mundo. Como resultado dunha escaseza de traballadores na década de1950, o goberno británico animou a inmigración procedente de países daCommonwealth, transformando así ao Reino Unido nunha sociedade multi-étnica nas seguintes décadas. En1973, o Reino Unido uniuse áComunidade Económica Europea, e cando a CEE se converteu naUnión Europea en1992, foi un dos seus doce membros fundadores. Dende a década de1960Irlanda do Norte sufriu a violencia entre comunidades e os grupos paramilitares, que ás veces afectando a outros lugares doo Reino Unido e a República de Irlanda. Polo xeral considérase que o conflito armado terminou coAcordo do Venres Santo deBelfast en1998.

Tras un período de desaceleración económica mundial e loita industrial na década de1970, o gobernoconservador da década de1980, conMargaret Thatcher comoPrimeira Ministra, iniciou unha política radical de liberalización, especialmente do sector financeiro, mercados de traballo flexibles, venda de empresas estatais (privatización), e a eliminación dos subsidios. Asistido por, a partir de1984, pola afluencia de importantes ingresos doMar do Norte, o Reino Unido experimentou un período de importante crecemento económico. A finais doséculo XX houbo cambios importantes no goberno do Reino Unido co establecemento de administracións nacionais descentralizadas enIrlanda do Norte,Escocia eGales, e a incorporación estatuaria daConvención Europea de Dereitos Humanos. Na década de2000 destacou a controversia xerada ao redor de despregaduras militares no estranxeiro, especialmente deIraq eAfganistán.

Brexit

[editar |editar a fonte]
Véxase tamén:Referendo sobre a permanencia do Reino Unido na Unión Europea e Brexit.

O 23 dexullo de 2016 celebrouse oReferendo sobre a permanencia do Reino Unido na Unión Europea. O 51,9 % das persoas participantes votaron que querían marchar daUE.[3] O 31 dexaneiro de 2020 o Reino Unido abandonou aUnión Europea.

Xeografía

[editar |editar a fonte]

Asuperficie total do Reino Unido é de aproximadamente 243.610quilómetros cadrados,[4] ocupando a meirande parte doarquipélago dasIllas Británicas, incluíndo ailla de Gran Bretaña, un sexto dailla de Irlanda, ao nordeste da mesma, xunto con outras illas próximas de menor tamaño. Está situado entre oocéano Atlántico norte e omar do Norte, a 35km da costa norte deFrancia, da cal está separada polaCanle da Mancha. No ano1993 o 10% da superficie do Reino Unido estaba cuberta porfragas, o 46% porpastos e o 25% era de usoagrario.

O Reino Unido atópase entre aslatitudes 49° e 61°N, elonxitudesW e 2°E. ORoyal Greenwich Observatory, situado preto da cidade deLondres, é o punto definitorio doMeridiano de Greenwich. En canto a fronteiras terrestres,Irlanda do Norte limita durante 360 quilómetros coaRepública de Irlanda. A lonxitude da costa de Gran Bretaña é de 17.820 quilómetros. Esta illa está conectada conEuropa continental grazas aoEurotúnel, que parte de Folkestone (preto deDover) até chegar a Coquelles (preto deCalais), esta obra de enxeñaría ten unha lonxitude de 50 km, 38 deles baixo a auga, que fan que sexa o túnel submarino máis longo do mundo.

Inglaterra representa máis da metade da superficie total do Reino Unido, abarcando 130.395 quilómetros cadrados. A maioría do país está formado por terras baixas, con areas montañosas cara ao noroeste, incluíndo as montañas deCumbria do Lake District, osPeninos e os outeiros depedra calcaria do Peak District, Exmoor e Dartmoor. Os principais ríos e esteiros son oTámese, oSevern e oHumber. A montaña máis alta de Inglaterra é o Scafell Pike (978msnm) no Lake District. Outros ríos importantes son o Tees, o Tyne, o Tweed, o Avon, o Exe e o Mersey.

Escocia representa un pouco menos dun terzo da superficie total do Reino Unido, cubrindo 78.772 quilómetros cadrados, e entre eles case 800 illas, principalmente ao oeste e ao norte da illa principal, as máis destacadas son asHébridas, asÓrcadas e asShetland. O principal trazo característico datopografía escocesa é afalla xeolóxica dasHighlands que atravesa o país dendeArran, ao oeste, atéStonehaven, ao leste. Está liña da falla separa dúas rexións claramente diferenciadas: asterras altas ao norte e ao oeste (Highlands) e asterras baixas do sur e do leste (Lowlands). As terras altas, a rexión máis agreste, contén a maioría das terras montañosas, incluíndo oBen Nevis, que con 1.343msnm é o punto máis alto dasIllas Británicas. As terras baixas, en especial a estreita franxa entre osestuarios deClyde e oForth, coñecida como oCentral Belt, é o lugar de residencia da maioría da poboación, incluída a cidade deGlasgow, cidade máis poboada de Escocia, eEdimburgo, a súa capital.

Gales abrangue menos dunha décima parte da superficie total do Reino Unido, cubrindo 20.779 quilómetros cadrados. A súa orografía é principalmente montañosa, aínda que menos no sur que no centro e o norte. A meirande parte da poboación e as principais zonas industriais atópanse no sur, onde están as cidades costeiras deCardiff,Swansea eNewport. As montañas máis altas de Gales están enSnowdonia, incluíndo o Snowdon (engalés:Yr Wyddfa), que con en 1.085msnm é o pico máis alto do país. As catorce, ou quizais quince, montañas galesas de máis de 3.000pés (914m) de altitude coñécense colectivamente como osWelsh 3000s. Gales ten máis de 1.200 quilómetros de costa. Hai varias illas fronte á parte continental de Gales, sendo a maiorAnglesey (engalés:Ynys Môn) ao noroeste.

Irlanda do Norte, abrangue tan só 14.160 quilómetros cadrados e é principalmente montañosa. Dentro do territorio atópase olago Neagh que, cunha superficie 388 quilómetros cadrados, é o lago máis grande das Illas Británicas por área. O pico máis alto de Irlanda do Norte é o Slieve Donard, nas montañas de Mourne, cunha altitude de 852 metros.

Clima

[editar |editar a fonte]

O clima do Reino Unido éoceánico,[5] temperado con verán suave (clasificación climática de Köppen:Cfb), invernos frescos e abundantesprecipitacións durante todo o ano. Os principais factores que influencian o clima do país son a súa latitude setentrional (que vai dende os 50ºN até os 60ºN), a súa situación noocéano Atlántico e as altas temperaturas das augas ao seu ao redor debido ácorrente do Golfo. Aínda que o tempo pode trocar notablemente dun día para o outro, a súa oscilación térmica ao longo do ano é relativamente escasa. O punto de converxencia entre as correntes de aire cálido procedente dotrópico e as correntes de aire frío doPolo Norte sitúase sobre o Reino Unido. Esta variación da temperatura da atmosfera crea inestabilidade, sendo este o principal factor que determina que o tempo sexa tan cambiante.

Os climas rexionais do Reino Unido están influenciados polo océano e pola súa latitude. Irlanda do Norte, Gales e a parte oeste de Inglaterra e Escocia, máis próximos ao Atlántico, son xeralmente rexións máis mornas, húmidas e ventosas, sendo os rangos de temperaturas xeralmente máis extremos. A zona oriental adoita ser máis seca, fresca e menos ventosas, aínda que tamén experimenta maiores variacións diarias e estacionais de temperatura. A zona norte é xeralmente máis fresca, húmida e cun menor rango de temperaturas que as do sur.

Aínda que todo o Reino Unido está maiormente baixo influencia de masas de aire marítimas tropicais do suroeste, algunhas rexións son máis susceptibles que outras cando diferentes frontes de masas de aire afectan o país: Irlanda do Norte e o oeste de Escocia son as máis expostas ás masas de aire marítimo polar que trae aire fresco húmido; o leste de Escocia e o noroeste de Inglaterra están máis expostas a masas de aire continental polar que trae aire frío e seco; o sur e sueste de Inglaterra están máis expostos a masas de aire continental tropical que trae aire morno e seco; Gales e o suroeste de Inglaterra son os máis expostos a masas de aire marítimo tropical que trae aire cálido e húmido.

Organización territorial

[editar |editar a fonte]
Véxase tamén:Subdivisións de Escocia, Subdivisións de Gales e Subdivisións de Irlanda do Norte.

A organización territorial británica é complexa e moi variada,[6] xa que cada un dos catropaíses constituíntes -Inglaterra,Escocia,Gales eIrlanda do Norte- ten o seu propio sistema de demarcación xeográfica e administrativa con orixes anteriores á unión entre eles. En consecuencia, non hai "ningunha unidade administrativa en común entre os integrantes do Reino Unido". Até oséculo XIX realizáronse poucos cambios nestas administracións, mais dende entón houbo unha evolución constante do seu papel e función. O troco non ocorreu de xeito uniforme nas nacións constitutivas, e a devolución do poder sobre a administración local a Escocia, Gales e Irlanda do Norte, fai que sexa pouco probable que os cambios administrativos futuros sexan uniformes.

Tras o proceso deDevolution ou descentralizador que se vén levando acabo dende finais dos anos 90, Escocia, Gales e Irlanda do Norte teñen as súas propias asembleas lexislativas e os seus gobernos autónomos do poder do Parlamento británico, se ben cada unha destas nacións cun grao diferente se autonomía e competencias. Namentres, Inglaterra permanece toda ela baixo o poder do Parlamento británico.

A organización do goberno local enInglaterra é complexa, debido ao feito de que a distribución de funcións varía de acordo ás disposicións locais. A lexislación local, leva a cabo poloParlamento británico e ogoberno do Reino Unido, porque Inglaterra non conta cun parlamento descentralizado. O nivel superior das subdivisións de Inglaterra son nove oficinas rexionais de goberno. Dende2000, a rexión deLondres conta cunha asemblea electa e cun alcalde, despois do grande apoio dado a dita proposta noreferendo de Londres de 1998. Pretendíase que as outras rexións tamén contasen coa súa propia asemblea rexional, pero o rexeitamento a esta idea nun referendo realizado en2004 na rexión Nordeste de Inglaterra detivo a reforma. Por baixo do nivel da rexión, Londres confórmase por trinta e dous municipios e o resto de Inglaterra ten consellos de distrito e deputacións ou autoridades unitarias. Os concelleiros son elixidos por sufraxio directo, mediante voto sinxelo ou por bloque.

O pobo de Escocia está representado noparlamento escocés que escolle ao seugoberno que conta cunha ampla autonomía. Ogoberno local de Escocia divídese en 32 áreas de consellos,[7] que teñen unha ampla variación tanto en tamaño como en poboación. As cidades deGlasgow,Edimburgo,Aberdeen eDundee son áreas de consello especiais, así como a área de consello deHighland, que inclúe unha terceira parte da superficie de Escocia, mais só pouco máis de 200.000 persoas. O poder conferido ás autoridades locais é administrado polos concelleiros elixidos, que son actualmente 1.222. As eleccións lévanse a cabo por voto único transferible, mediante eleccións en bloque de tres ou catroconcelleiros. Cada Consello elixe a un Administrador ou un Coordinador Xeral para presidir as reunións do Consello e para actuar como o representante da zona. Os concelleiros están suxeitos a un código de conduta imposto pola Comisión de Normas para Escocia. A organización representante dos funcionarios locais é a Convención de Autoridades Locais Escocesas (COSLA).

Pola súa banda Gales ten unha autonomía menor que a escocesa pois non foi ata 2011 cando aAsemblea de Gales tivo competencia lexislativa algunha, porén, nas últimas reformas lexislativas o parlamento británico foi achegando o nivel de competencias da asemblea galesa ás do parlamento escocés.

Desde1973, ogoberno local en Irlanda do Norte organízase en vinte e seis consellos de distrito, onde se celebran eleccións de voto único transferible, para elixir representantes con poderes limitados a servizos, como a recolección de residuos e o mantemento de parques e lugares públicos. Con todo, o13 de marzo de2008, o poder executivo propuxo a creación de once consellos novos para substituír o sistema, o que levou a postergar as eleccións locais até o2011 para facilitar o proceso. Por último, ogoberno local en Gales consta de vinte e dúas autoridades unitarias, incluíndo as cidades deCardiff,Swansea eNewport, que son autoridades unitarias independentes. As eleccións celébranse cada catro anos por sufraxio directo. A Asociación do Goberno Local de Gales representa aos intereses das autoridades locais galesas.

Territorios de Ultramar e Dependencias

[editar |editar a fonte]
Artigos principais:Territorio Británico de Ultramar e Dependencia da Coroa británica.

OsTerritorios Británicos de Ultramar son catorce territorios dependentes do Reino Unido, pero que non conforman parte del. Principalmente, trátase de pequenas illas pouco poboadas que representan os vestixios do antigoImperio británico. Xuntos, representan unha área que supera os 1.728.000 km² e unha poboación de aproximadamente 260.000 persoas. Con todo, un deles, oTerritorio Antártico Británico, só é recoñecido por outro catro países, os signatarios doTratado Antártico.

TerritorioPoboaciónSuperficie (km²)DensidadeCapital
Akrotiri e Dhekelia14.50025457,1Episkopi
Anguila13.60091132The Valley
Bermudas64.26853,21.275Hamilton
Illas Caimán54.878264212George Town
Illas Malvinas3.14012.1730,26Stanley
Illas Pitcairn67471,27Adamstown
Illas Xeorxia do Sur e Sandwich do Sur303.9030,005Grytviken
Illas Virxes Británicas27.800153260Road Town
Illa Montserrat5.87910257,6Plymouth
Santa Helena5.66142013,4Jamestown
Territorio Antártico Británico2501.709.4000,0001Rothera
Territorio Británico do Océano Índico4.00054.40058,3Diego García
Turks e Caicos44.819430104Cockburn Town
Xibraltar29.4316,84.328Xibraltar

AsDependencias da Coroa británica son tres territorios semi-dependentes domonarca do Reino Unido, pero que tampouco forman parte do país. A diferenza dos territorios de ultramar, a lexislación e outros asuntos de interese local corresponden a unha asemblea lexislativa local; ademais, os tratados internacionais e as normas de carácter nacional só son aplicadas se son aprobadas por esta asemblea. Estas dependencias ocupan preto de 779 km² e teñen unha poboación de máis de 235.700 habitantes.

DependenciaPoboaciónSuperficie (km²)DensidadeCapital
Guernesey65.57378836,3Saint Peter Port
Jersey97.857116797Saint Helier
Illa de Man84.655572140Douglas

Política

[editar |editar a fonte]
Artigo principal:Política do Reino Unido.
Palacio de Westminster, sede doParlamento.

O Reino Unido é unhamonarquía parlamentaria coaSabela II do Reino Unido comoxefe de Estado. Omonarca do Reino Unido tamén é oxefe de Estado doutros quince países que forman parte daMancomunidade das Nacións. Acoroa británica tamén ten soberanía sobre aIlla de Man e as bailías deJersey eGuernsey. Colectivamente, estes tres territorios son coñecidos comoDependencias da Coroa, que están baixo a soberanía do monarca británico, pero non forman parte do Reino Unido, nin tampouco daUnión Europea. Con todo, oParlamento do Reino Unido ten a autoridade para lexislar nelas, e o Goberno británico encárgase da súa defensa e relacións exteriores.

O seu modelo constitucional baséase, ante todo, no chamadoDereito Estatutario (Statute Law) cuxa elaboración é idéntica ás leis ordinarias e só se diferencian, e acadan o carácter de constitucionais, por razón da materia que tratan. A outra fonte importante é axurisprudencia. Gran Bretaña é a terra de orixe do sistema xurídico chamadoCommon Law.

Con todo, o goberno efectivo corresponde a unGabinete dirixido poloPrimeiro Ministro, quen en teoría son designados pola Raíña, con todo na práctica son elixidos pola Cámara dos Comúns. O Gabinete ten responsabilidade ante esta cámara.

O Poder Lexislativo reside no Parlamento, o cal é bicameral e está composto por dúas asembleas, aCámara dos Comúns, composta por membros electos popularmente, e aCámara dos Lores, composta por membros de dereito propio.

En canto ao poder xudicial, aínda que non existe unha Corte Suprema, as funcións de vixilancia dos órganos xurisdicionais son asumidas polosLores Maxistrados pertencentes á Cámara dos Lores.

Dereitos humanos

[editar |editar a fonte]

En materia dedereitos humanos, respecto á pertenza nos sete organismos da Carta Internacional de Dereitos Humanos, que inclúen oComité de Dereitos Humanos (HRC), Reino Unido firmou ou ratificou:

Reino UnidoReino Unido Status dos principais instrumentos internacionais dedereitos humanos[8]
CESCRCCPRCERDCEDCEDAWCAT[9]CRCMWCCRPD
CESCRCESCR-OP[10]CCPRCCPR-OP1CCPR-OP2-DPCEDAWCEDAW-OP[11]CATCAT-OPCRCCRC-OP-ACCRC-OP-SCCRPDCRPD-OP[12]
PertenzaFirmado e ratificadoNin firmado nin ratificadoFirmado e ratificadoNin firmado nin ratificadoFirmado e ratificadoFirmado e ratificadoNin firmado nin ratificadoFirmado e ratificadoReino Unido recoñeceu a competencia de recibir e procesar comunicacións individuais por parte dos órganos competentesFirmado e ratificadoFirmado e ratificadoFirmado e ratificadoFirmado e ratificadoFirmado e ratificadoNin firmado nin ratificadoFirmado e ratificadoFirmado e ratificado
Firmado e ratificado, firmado pero non ratificado, nin firmado nin ratificado, sen información, accedeu a firmar e ratificar o órgano en cuestión, pero tamén recoñece a competencia de recibir e procesar comunicacións individuais por parte dos órganos competentes.


Economía

[editar |editar a fonte]
Artigo principal:Economía do Reino Unido.
Londres é o meirande centro financeiro europeo e o terceiro xuntoNova York eTokyo.[13]

O Reino Unido é unha das principais nacións industriais e comerciais do mundo. En termos do seuproduto interior bruto (PIB), é o quinto no mundo logo dosEstados Unidos, oXapón,Alemaña e aChina, xunto conFrancia. En 2006 o PIB do Reino Unido foi de 2,4 billóns dedólares, o que equivale a 41.500 dólares per cápita.

Tralasegunda guerra mundial e a perda progresiva das colonias, o país retomou o rumbo como potente economía mantendo unha dobre alianza que dura ata os nosos días: non perdeu a súa mirada económica sobreEuropa, pero ao mesmo tempo reforzou as súas relacións comerciais cosEstados Unidos que tralo conflito exerce como primeira potencia mundial. Este papel económico permitiulle manter un sólido e constante desenvolvemento ao longo da segunda metade doséculo XX.

Como en todos os países altamente desenvolvidos, os principais factores en contra da economía do Reino Unido represéntano os altossalarios e a forte presenza nos sectores demanufacturas eindustria pesada dos países emerxentes, sobre todoChina (Taiwán),India eCorea do Sur.

Opetróleo e ogas domar do Norte suplen as necesitades enerxéticas do Reino Unido.

Aagricultura representa tan só o 1% doPIB e está fortemente mecanizada. Naindustria, as principais actividades son amaquinaria, o material de transporte (vehículos,ferrocarrís e mailaaeronáutica) e os produtos químicos. Naminería as tradicionais minas decarbón situadas enYorkshire,Gales,Escocia eLancashire forneceron áscentrais térmicas británicas a achegando a enerxía necesaria para o desenvolvemento económico. Copetróleo descuberto en1970 noMar do Norte é o segundo produtor europeo trasNoruega. O sector servizos é o que máis aporta ao PIB do país, destacando entre eles aBolsa e os servizos financeirosbanca ecompañías de seguros.

Malia estaren integrado na UE, o chamado "euroescepticismo" tradicional dos británicos manteno fóra daeurozona, sendo divisa do país alibra esterlina. Existiu un compromiso do exprimeiro ministroTony Blair para celebrar unreferendo que determinase se o Reino Unido se integraba ou non na moeda única.

Desactualizado
Este artigo (ou sección) está desactualizado(a). A información fornecida mudou ou é insuficiente.

Demografía

[editar |editar a fonte]
Artigo principal:Demografía do Reino Unido.

Poboación, emigración e etnicidade

[editar |editar a fonte]
As poboacións e a porcentaxe total das catro nacións que compoñen o Reino Unido.

O censo británico do mes de abril de2001, achegaba unha poboación total no Reino Unido de 58.789.194, sendo o terceiro país máis poboado daUnión Europea (despois deAlemaña eFrancia), o quinto naCommonwealth e o vixésimo primeiro do mundo. A mediados do ano2006, a poboación subira ata chegar aos 60.587.300.[14] Este crecemento foi debido, en parte á inmigración e ao crecemento da taxa de natalidade e a esperanza de vida dos británicos.[15]

A mediados de2006, a poboación deInglaterra estimábase nuns 50.762.900 de habitantes, constituíndo un dos países máis densamente poboados do mundo, con 383 habitantes por quilómetro cadrado.[16] Aproximadamente un cuarto da poboación do RU vive na próspero sueste de Inglaterra predominantemente urbano e semiurbano,[17] dos cales 7.517.700 viven na capital, Londres.[18]

O censo de mediados de 2006, estimou queEscocia tiña unha poboación de 5.116.900,Gales 2.965.900 eIrlanda do Norte 1.741.600[19] países cunha densidade moito menor ca Inglaterra. Comparando as densidades de poboación: en Inglaterra habitan 383 hab./km², fronte aos 142 de Gales, os 125 de Irlanda do Norte e os 65 de Escocia.

No ano2007, ataxa media de fertilidade ao longo do RU era de 1,90 fillos por muller.[20] Mentres co crecemento da fertilidade está a elevar a poboación do país, as taxas de fecundidade seguen por baixo do 2,1 necesario para a substitución xeracional, aínda así as cifras superan o récord rexistrado no ano2001 cando a taxa era do 1,63.[20]Inglaterra eGales teñen respectivamente taxas de 1,92 e 1,90. Escocia posúe a menor taxa de fecundidade con 1,73 fillos por muller, mentresIrlanda do Norte posúe a maior con 2,02 fillos por muller.[20] Durante os anos60 o RU viviu unbaby boom chegando a taxa aos 2,95 fillos por muller en1964.[20] A taxa de fecundidade e maior entre as mulleres nadas no estranxeiro cá entre as británicas, malia seren as taxas das derradeiras as que están medrando no últimos anos.[20]

Cidades máis poboadas (2001)

[editar |editar a fonte]
ListaxeCidadePaís constituíntePob.ListaxeCidadePaís constituíntePob.

London
Londres
Birmingham
Birmingham

1LondresInglaterra7.172.09111CoventryInglaterra303.475
2BirminghamInglaterra970.89212Kingston upon HullInglaterra301.416
3GlasgowEscocia629.50113BradfordInglaterra293.717
4LiverpoolInglaterra469.01714CardiffGales292.150
5LeedsInglaterra443.24715BelfastIrlanda do Norte276.459
6SheffieldInglaterra439.86616Stoke-on-TrentInglaterra259.252
7EdimburgoEscocia430.08217WolverhamptonInglaterra251.462
8BristolInglaterra420.55618NottinghamInglaterra249.584
9ManchesterInglaterra394.26919PlymouthInglaterra243.795
10LeicesterInglaterra330.57420SouthamptonInglaterra234.224
Censo2001

Grupos étnicos

[editar |editar a fonte]

Os actuais británicos descenden da mestura de diversos poboacións que se instalaron nas illas no pasado, principalmente preceltas,celtas,romanos,anglosaxóns enormandos. A partir de1945, o país recibiu grandes continxentes de persoas provenientes das antigas colonias británicas deÁfrica, oCaribe eAsia meridional. A partir do ano 2004 o país recibiu grandes fluxos de inmigrantes daEuropa central edo leste, aínda que, dende o ano2008 esta tendencia estase revirtindo.[21] No censo británico de 2001, o 92,1% da poboación identificábase como branca, identificándose o 7,9% restante[22] como minoría étnica ou raza mixta.

Desactualizado
Este artigo (ou sección) está desactualizado(a). A información fornecida mudou ou é insuficiente.
Grupo étnicoPoboación% do total*
Brancos54.153.89892,1%
Multirracial677.1171,2%
Indios1.053.4111,8%
Paquistaníes747.2851,3%
Bangladeshíes283.0630,5%
Outros asiáticos (non chineses)247.6440,4%
Negros do caribe565.8761,0%
Africanos485.2770,8%
Negros (outros)97.5850,2%
Chineses247.4030,4%
Outros230.6150,4%
* Porcentaxe da poboación do Reino Unido

A diversidade étnica varía moito segundo o lugar do Reino Unido. O 30,4% da poboación deLondres[23] e o 37,4% deLeicester[24] pertencía a un grupo étnico distinto do branco segundo o censo de xuño de2005, mentres menos do 5% da poboación de nordeste de Inglaterra,Gales e o suroeste de Inglaterra pertencía a unha minoría étnica.[25] Segundo o censo de2007, o 22% dos estudantes de primaria e o 17,7% de secundaria asistentes a escolas públicas en Inglaterra, pertencían a minorías étnicas.[26][27]

Linguas

[editar |editar a fonte]
Países onde o inglés tenstatus de lingua oficialde facto oude jure.

Aínda que o Reino Unido non teña unha lingua oficialde iure, a lingua máis falada é o inglés, unhalingua xermánica occidental descendente doinglés antigo e que posúe un importante sustrato donoruegués antigo,francés normando e dolatín. A lingua inglesa foi espallada polo mundo (principalmente debido ao Imperio Británico) e tornouse a lingua franca contemporánea. En todo o mundo, é falada por máis de 508,000,000 millóns de falantes coma segunda lingua.[28]

As outras linguas indíxenas do Reino Unido son: 1) o chamadoescocés (moi próximo ao inglés, os lingüistas debaten se consideralo un dialecto ou unha lingua de seu). 2) catrolinguas celtas: divídense en dous grupos: as linguas P-celtas e as Q-celtas. No primeiro grupo achamos ogalés (declarado oficial en Gales pola Asemblea nacional de Gales, é a lingua céltica máis falada no Reino Unido) e tamén ocórnico (lingua morta no século XIX do que se están a facer esforzos para recuperala); e entre as Q-celtas están pirlandés (falado de forma moi minoritaria na Irlanda do norte) e ogaélico escocés (antigamente falado en toda Escocia, mais na actualidade atópase restrinxido ásHighlands e ásillas Hébridas). No norte de Inglaterra aínda pervive a influencia da extintalingua cúmbrica, falada na zona hai séculos, sendo empregada aínda como sistema para contar asovellas (vexaYan Tan Tethera). No censo de 2001 máis dun quinto (21%) da poboación doPaís de Gales dicía poder falar o galés,[29] o que constitúe un crecemento no número de falantes fronte o censo de1991 (18%).[30] No resto do país existen uns 200.000 falantes do galés, principalmente en Inglaterra.[31]

Estrada bilingüe en Gales.

O galés e mailo gaélico escocés tamén son falados por pequenas comunidades noutras partes do mundo, entre estas comunidades destacan a deNova Escocia (Canadá), onde se fala o gaélico escocés, e a daPatagonia (Arxentina), onde hai unha activa comunidade galesa.

As linguas dos inmigrantes son faladas polo 10% da poboación do Reino Unido, ofrancés é falado polo 2,3% da poboación, o 1,0% fala opolaco reflexo da recente inmigración polaca ao Reino Unido. O 0,9% falan oalemán e o 0,8% ocastelán. A maioría das outras linguas estranxeiras faladas no Reino Unido son orixinarías de Europa, Asia e África. A maior parte dos inmigrantes que viven no Reino Unido proveñen de paísesanglófonos (tales comoNixeria,Xamaica,Hong Kong eFilipinas), motivo polo cal non hai unha gran diversidade lingüística entre algunhas comunidades de minorías étnicas do país.

Ao longo do Reino Unido, é xeralmente obrigatorio para os rapaces o estudo dunha segunda lingua ata os 14 anos enInglaterra e os 16 anos enEscocia. Ofrancés e oalemán son as dúas segundas linguas máis faladas nos países de Inglaterra e Escocia, mentres cógalés é a segunda lingua principal noPaís de Gales. Segundo unha enquisa do2003, o 89 % dos británicos posúe un nivel básico defrancés, mentres có 23 % pode manexarse noalemán. Outras linguas que populares no país son ocastelán, 7 %, e oruso, 0,5 %.

Notas

[editar |editar a fonte]
  1. No Reino Unido e as súas dependencias, outras linguas ademais do inglés son recoñecidas como linguas rexionais. Nalgunhas delas o nome oficial do Reino Unido é:
    • Encórnico: Rywvaneth Unys Breten Veur ha Kledhbarth Iwerdhon.
    • Enescocés: Unitit Kinrick o Great Breetain an Northren Irland.
    • Engaélico escocés: Rìoghachd Aonaichte na Breatainne Mòire is Èireann a Tuath.
    • Engalés: Teyrnas Unedig Prydain Fawr a Gogledd Iwerddon.
    • Enirlandés: Ríocht Aontaithe na Breataine Móire agus Thuaisceart Éireann.
  1. "The Treaty of Union". Arquivado dendeo orixinal o 23 de setembro de 2014. Consultado o 06 de novembro de 2010. 
  2. "Dicionario da RAG". Arquivado dendeo orixinal o 06 de marzo de 2012. Consultado o 06 de novembro de 2010. 
  3. Ceped, Daniel (2024-07-04)."¿Cuándo fue el Brexit y por qué votan Escocia, Gales e Irlanda del Norte en las Elecciones en Reino Unido?".Diario AS(encastelán). Consultado o2024-11-09. 
  4. "Reino Unido,[[The World Factbook]]". Arquivado dendeo orixinal o 07 de xaneiro de 2019. Consultado o 08 de marzo de 2012. 
  5. "UK climate summaries". Arquivado dendeo orixinal o 27 de maio de 2012. Consultado o 17 de marzo de 2012. 
  6. Consello Económico e Social das Nacións Unidas
  7. "STV in Scotland: Local Government Elections 2007"(PDF). Arquivado dendeo orixinal(PDF) o 20 de marzo de 2011. Consultado o 17 de marzo de 2012. 
  8. Oficina do Alto Comisionado para os Dereitos Humanos."Status by country"(eninglés).Oficina do Alto Comisionado das Nacións Unidas para os Dereitos Humanos. Arquivado dendeo orixinal o 14 de agosto de 2013. 
  9. Convención contra la Tortura y Otros Tratos o Penas Crueles, Inhumanos o Degradantes (Resolución)(encastelán). Oficina do Alto Comisionado das Nacións Unidas para os Dereitos Humanos. 10 de decembro de 1984. 39/46. Arquivado dendeo orixinal o 7 de marzo de 2013. 
  10. Protocolo Facultativo del Pacto Internacional de Derechos Económicos, Sociales y Culturales(PDF) (Resolución)(encastelán). Oficina do Alto Comisionado das Nacións Unidas para os Dereitos Humanos. 10 de decembro de 2008. A/RES/63/117. Arquivado dendeo orixinal(PDF) o 9 de febreiro de 2014. 
  11. Protocolo Facultativo de la Convención sobre la eliminación de todas las formas de discriminación contra la mujer (Resolución)(encastelán). Oficina do Alto Comisionado das Nacións Unidas para os Dereitos Humanos. 6 de outubro de 1999. A/54/4. Arquivado dendeo orixinal o 7 de marzo de 2013. 
  12. Protocolo facultativo de la Convención sobre los derechos de las personas con discapacidad (Resolución)(encastelán). Oficina do Alto Comisionado das Nacións Unidas para os Dereitos Humanos. Arquivado dendeo orixinal o 2 de agosto de 2014. 
  13. City of London (ed.)."London's place in the UK economy, 2005–06"(PDF). Arquivado dendeo orixinal(PDF) o 25 de maio de 2006. Consultado o2008-03-11. 
  14. UK population approaches 60 million
  15. Rising birth rate, longevity and migrants push population to more than 60 million
  16. Population National Statistics
  17. Census 2001: South East Office for National Statistics
  18. All people population: City of London
  19. UK population grows to 60.6 million National Statistics Online, Population estimates
  20. 20,020,120,220,320,4Fertility: Rise in UK fertility continues Office for National Statistics
  21. 'Why I left UK to return to Poland', BBC News
  22. Ethnicity: 7.9% from a non-White ethnic group Office for National Statistics
  23. "Resident population estimates by ethnic group (percentages): London Office for National Statistics". Arquivado dendeo orixinal o 23 de xuño de 2012. Consultado o 05 de outubro de 2008. 
  24. "Resident population estimates by ethnic group (percentages): Leicester Office for National Statistics". Arquivado dendeo orixinal o 23 de xuño de 2012. Consultado o 05 de outubro de 2008. 
  25. title=Census 2001 - Ethnicity and religion in England and Wales Office for National Statistics
  26. "Schools and Pupils in England, January 2007"(PDF). Arquivado dendeo orixinal(PDF) o 08 de xaneiro de 2009. Consultado o 05 de outubro de 2008. 
  27. "One fifth of children from ethnic minorities The Daily Telegraph". Arquivado dendeo orixinal o 17 de abril de 2008. Consultado o 15 de xullo de 2021. 
  28. English language
  29. http://www.statistics.gov.uk/CCI/nugget.asp?ID=447&Pos=6&ColRank=1&Rank=192
  30. "Copia arquivada"(PDF). Arquivado dendeo orixinal(PDF) o 22 de xullo de 2004. Consultado o 22 de xullo de 2004. 
  31. O galés hoxe segundo o Prof. Peter Wynn Thomas www.bbc.co.uk

Véxase tamén

[editar |editar a fonte]
Commons ten máis contidos multimedia sobre:  Reino Unido

Outros artigos

[editar |editar a fonte]
Estados soberanos
Dinamarca
Reino Unido
Áreas especiais de
soberanía interna
Finlandia
  • Illas Åland
    • rexión autónoma suxeita á convención de Åland de 1921
Noruega
Reino Unido
 Conflito árabe-israelí  
ParticipantesPersoeirosConflitosDiplomacia / Propostas de paz

Primarios:
Estados e autoridades:

ExiptoExipto
Iraq
Israel
Xordania
LíbanoLíbano
Palestina/Estado de Palestina
Arabia Saudita
Siria
Iemen

Organizacións:

Liga Árabe
Partido Baaz
Al-Fatah
Hamas
Consello Lexislativo
Hesbulá
FPLP
PIJ
OLP

Antigos participantes:

Exército da Guerra Santa
Man Negra
Haganah
Irgun
Lehi
Exército do Líbano do Sur
Mandato de Palestina

Outros:
Estados:

Canadá
Francia
AlemañaAlemaña
Irán
NoruegaNoruega
RusiaRusia
Reino UnidoReino Unido
Estados Unidos de AméricaEstados Unidos

Organizacións:

Unión EuropeaUnión Europea
ONUONU

Antigas organizacións:

Unión SoviéticaUnión Soviética
República Árabe UnidaRepública Árabe Unida

Lester B. Pearson
ExiptoHosni Mubarak
República Árabe UnidaGamal Abdel Nasser
ExiptoAnwar Sadat
AlemañaJoschka Fischer
IránMahmoud Ahmadinejad
IránAli Khamenei
IránMohammad Khatami
IránRuhollah Khomeini
Reino de IraqFaisal I de Iraq
Saddam Husayn
Ehud Barak
Menachem Begin
David Ben-Gurion
Moshe Dayan
Levi Eshkol
Golda Meir
Benjamin Netanyahu
Ehud Olmert
Shimon Peres
Yitzhak Rabin
Ariel Sharon
Chaim Weizmann
Abdullah II de Xordania
Hussein I de Xordania
LíbanoHassan Nasrallah
LíbanoFouad Siniora
Mona Juul
Johan Jørgen Holst
Terje Rød-Larsen
Mahmoud Abbas
Yasser Arafat
Salam Fayyad
Marwan Barghouti
Ismail Haniya
Amin al-Husayni
Khaled Mashal
Ahmed Yassin
Folke Bernadotte
Hafez al-Assad
Bashar al-Assad
Idi Amin
Arthur Balfour
Ernest Bevin
Madeleine Albright
Ralph Bunche
George W. Bush
Jimmy Carter
Bill Clinton
Henry Kissinger
Dennis Ross
Cyrus R. Vance

1920 Revoltas de Palestina
1921 Revoltas de Iafa
1929 Revoltas de Palestina
1936–1939 Gran Revolta Árabe
1947 Revoltas de Xerusalén
1948 Guerra árabe-israelí
1953 Operación Shoshana
1956 Guerra de Suez
1967 Guerra dos Seis Días
1968–1970 War of Attrition
1972 Masacre dos Xogos Olímpicos de Múnic
1972 Operación Cólera de Deus
1973 Operation Spring of Youth
1973 Guerra do Yom Kippur
1975–1990 Guerra civil libanesa
1976 Operación Entebbe
1978 Operación Lintani
1979 Revolución iraniana
1981 Operación Ópera
1982 Guerra do Líbano
1982–2000 Conflito do Líbano do Sur
1985 Operación Perna de Madeira
1987–1990 Primeira Intifada
1991 Guerra do Golfo
1993 Operación Contabilidade
1996 Operación Uvas da Ira
2000–2005 Intifada de Al-Aqsa
2002 Operación Defensive Shield
2004 Operación Arco da Vella
2004 Operación Días de Penitencia
2006 Conflito de Gaza e Israel
2006 Conflito do Líbano e Israel
2007 Batalla de Gaza
2008-2009 Operación chumbo fundido
2014 Operación Marxe Protectora
2023 Conflito israelí-palestino
2023 Xenocidio de Gaza

Carta de Cambon
Declaración de Balfour de 1917
Acordo Faiçal-Weizmann de 1919
Conferencia de San Remo de 1920
Libro Branco de Churchill de 1922
Libro Branco de 1939
Plan da ONU para a partición de Palestina de 1947
Declaración de independencia de Israel
Resolución 194 da Asemblea Xeral da ONU de 1948
Acordos de armisticio de 1949
Carta Nacional Palestina de 1964
Resolución de Khartoum de 1967
Resolución 242 do Consello de Seguridade das Nacións Unidas
Resolución 338 do Consello de Seguridade das Nacións Unidas
Resolución 339 do Consello de Seguridade das Nacións Unidas
Resolución 350 do Consello de Seguridade das Nacións Unidas
Resolución 425 do Consello de Seguridade das Nacións Unidas
Acordos de Camp David de 1978
Resolución 446 do Consello de Seguridade das Nacións Unidas
Tratado de Paz exipcio-israelí de 1979
Resolución 452 do Consello de Seguridade das Nacións Unidas
Resolución 478 do Consello de Seguridade das Nacións Unidas
Resolución 497 do Consello de Seguridade das Nacións Unidas
Acordos israelo-libaneses do 17 de maio de 1983
Conferencia de Madrid de 1991
Acordos de Oslo de 1993
Tratado de Paz xordano-israelí de 1994
Acordos de Wye River de 1998
Cume de Camp David de 2000
Cume de Taba de 2001
Iniciativa árabe de paz de 2002
Plan para a Paz de 2002
Resolución 1559 do Consello de Seguridade das Nacións Unidas
Resolución 1583 do Consello de Seguridade das Nacións Unidas
Cume de Sharm el-Sheikh Summit de 2005
Plan de retirada unilateral israelí
Documento dos prisioneiros palestinos de 2006
Resolución 1701 do Consello de Seguridade das Nacións Unidas
Resolución 67/19 da Asemblea Xeral das Nacións Unidas

Control de autoridades
Identificadores taxonómicos
Identificadores
Obtido de «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Reino_Unido&oldid=7190500»
Categoría:
Categorías agochadas:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp