Este artigo contén variasligazóns externas e/ou bibliografía ao fin da páxina, mais poucas ou ningunha referencia no corpo do texto. Por favor,mellora o artigo introducindonotas ao pé,citando as fontes.
A provincia deOurense ocupa 7.273,26 km². Neles, vive unha poboación de 304.550 habitantes (IGE 2023). Como resultado, Ourense ten unha densidade de poboación de 41,84 hab/km²; moi lonxe da media galega, que é de 91,36 hab/km². Algo máis dun terzo da poboación provincial vive na actualidade nacapital, e aproximadamente o 47% do censo da provincia reside na comarca de Ourense, onde se atopan, a maiores da capital, tres dos restantes 10 concellos máis poboados da provincia (Barbadás,O Pereiro de Aguiar, eSan Cibrao das Viñas).
Evolución da poboación de Provincia de Ourense Fontes:INE eIGE.
1900
1930
1950
1981
2004
2009
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
2024
419.665
476.336
494.283
430.159
339.555
335.219
330.257
326.724
322.293
318.235
318.391
314.853
311.680
309.293
307.651
306.650
305.223
304.280
304.550
(Os criterios de rexistro censual variaron entre 1900 e 2004, e os datos doINE e doIGE poden non coincidir.)
Excepto o da capital, ningún dos outros 92 concellos provinciais acada os 14.000 habitantes. A lista ordenada dos once máis importantes nos inicios do ano 2022 era a seguinte:
As industrias inclúen a fabricación química, a produción de leite, o embotellado de auga preto de Verín e a fabricación de roupa preto da capital ourensá. Unha das maiores empresas transformadoras deaves tamén está situada na zona industrial próxima a esa cidade. Tamén hai un bo número de industrias e empresas auxiliares do automóbil, relacionadas coafactoría de Stellantis de Vigo.
Aínda que non sexa un importante centro turístico, o turismo contribúe un pouco á economía. Os vales dos ríos atraen aos veraneantes e hai varias cidades medievais ben conservadas (Allariz eRibadavia).
Alto de Outeiro de Augas na estrada OU-411, entre os concellos de Verea e Bande.Porto dos Currais, entrada na provincia desde Porto de Seabra.
É unha provincia cunha altitude media non moi elevada, pero moi montañosa.As terras, sitas no oeste da provincia, nos límites coaprovincia de Pontevedra e deLugo, atópanse dentro da Dorsal galega, é dicir, o sistema montañoso occidental de Galiza, con serras como a doSuído ou a doFaro de Avión, que poden acadar nas súas cotas máximas alturas de arredor de 1.000 m:Coto da Puza con 1.035 m.,Marcofán de 939 m,Uceiro de 1.003 m,Alledo 1.013 m, atinxindo o punto máis alto no propioFaro de Avión con 1.155 m. Son materiais moi antigos, fundamentalmente graníticos, cortados por fracturas por onde corren os ríos (Arenteiro, Cea, Avia etc.), que conforman os vales. O aspecto de conxunto é macizo e serve de divisoria entre os ríos mencionados e as cuncas dorío Ulla,Oitavén,Tea (este afluente do mesmo Miño), ao tempo que actúa como unha primeira barreira fronte á influenciaatlántica, mais a súa altura relativamente baixa e os vales transversais non impiden o paso daschuvias, aínda que as atenúan.
A zona centro-oriental é moito máis accidentada, presentando maiores altitudes. Estas atinxen nos puntos máis altos nas serras que limitan coas provincias de León e Zamora: serra daEnciña da Lastra (Tara, 1.099),serra do Eixe (Pena Trevinca, 2.127 m, o punto máis elevado da comunidade),serra Segundeira,serra Calva (Montouto, 2.045 m). No centro domina oMacizo Central ourensán, no que se desenvolven unha serie de serras en disposición radial, de menor altitude, pero que facilmente poden superar os 1.500 m:Cabeza Grande (1.778 m),O Invernadeiro-Queixa (Seixo, 1.707 m),serra de San Mamede (Fonte do Santo, 1.618 m). Este relevo foi orixinado en boa parte polos movementos tectónicos doNeoxeno, formándose como consecuencia, non só alzamentos, senón tamén depresións, máis ou menos amplas e máis ou menos altas, que ás veces poden aparecer como amplas foxas. Así no leste temos a depresión doBolo; ao norte e oeste do val Sil-Miño - que pode abrirse en amplitude e escalonarse, como a deOurense -; no sur, aLimia, oval de Maceda e oval de Verín.
Polo sur, os mesmos fenómenos tectónicos aludidos, crearon outra serie de serras de distinta orientación (oeste-leste), que teñen unha menor altura, pero superior á das serras occidentais, e que dificultaron, tradicionalmente, a comunicación con Portugal, agás pola depresión de Verín:serra do Xurés (Nevosa, 1.539 m),serra do Larouco (Larouco, 1.525 m),serra de Penas Libres (Mairos, 1.083 m),serra da Esculqueira (Penedo dos Tres Reinos, 1.025 m.)
Valgada do río San Lázaro, Macizo Central ourensán.Tramo dorío Arnoia.
A provincia ourensá vese percorrida por infinidade de ríos. Deles, o máis importante é oMiño, recentemente afluído oSil neste, nun punto do límite coa provincia de Lugo.
Hidrograficamente a provincia de Ourense está dividida en trescuncas: a doMiño, a doLimia e a doDouro. A cunca dorío Miño ocupa unha boa parte da provincia: 4.837 km² (da que corresponden á subcunca dorío Sil 2.545 km²); a doLimia ocupa nesta provincia 1.395 km²; por último, a do Douro, as bacías dos ríos cuxas augas acaban noDouro abranguen 1.117 km².
O Miño ten unha parte pequena do seu curso dentro dos límites provinciais: entra á altura dosPeares e abandónaos enCortegada de Miño. Á parte do Sil, os seus afluentes principais son oBúbal e oAvia pola dereita, e oLoña,Barbaña, eArnoia pola esquerda. O Sil, que como é sabido é o afluente principal do Miño, ocupa máis da metade da cunca miñota na provincia, e desde logo na confluencia de ambos, nos Peares, contén maior caudal, facendo bo orefrán: "O Miño leva a fama, e o Sil a auga". O Sil entra na provincia, procedente do Bierzo, pola freguesía deCovas, no concello deRubiá, ocupando unha posición central na depresión doValdeorras. Desde os seus confíns serve, na maior parte do seu curso, de límite coa provincia de Lugo, ata Os Peares, punto de unión co Miño. O seu afluente principal é, sen dúbida, o Bibei (97 km), que drena augas das serras máis elevadas da provincia:Macizo Central,serra do Eixe,serra Segundeira, por medio doXares,Camba,Conso eNavea, principalmente.
OLimia forma de seu unha cunca independente, pois vai dar directamente ao Atlántico, formando oesteiro deViana do Castelo, enPortugal, onde transmuta o seu nome como Lima. Orío Salas, que aflúe pola súa esquerda, é o máis importante tributario.
Varios ríos acaban coas súas augas noDouro, en Portugal; o máis importante é sen dúbida oTámega, que ten unha lonxitude total de 145 km, superior á da maioría dos ríos galegos; o seu afluente máis importante é un segundoBúbal. O resto dos ríosdurienses teñen un curto percorrido dentro da provincia, e os máis destacábeis son oMente e oDiabredo, que a final son subafluentes do Douro, por intermedio doTuela.
A maioría destes ríos teñen un réxime fluvial de tipooceánico; os seus máximos niveis de caudal son invernais, como corresponde ao clima atlántico dominante; mais o Sil e os seus afluentes, por mor do montañoso das súas cuncas, gozan de réximenivo-pluvial, prolongando os máximos caudais durante a primavera, debido aodesxeo.
Con frecuencia o percorrido montañoso encaixa os ríos, obrigándoos a moverse entre bordos de gran pendente, o que ten creado algunhas das paisaxes máis fermosas da provincia, como son os diversos canóns do Sil (o de Covas, na súa entrada en Galiza, ou o comprendido entreQuiroga e os Peares). O cambio de materiais dos solos orixinou ás veces potentesfervenzas, das que cabería destacar a dorío Cenza, nese pequeno afluente do Bibei. Por outra banda nesas mesmas vertentes o aproveitamento agrícola, ao tempo que axudaba a fixar as ladeiras, axudou ao embelecemento paisaxístico coa construción de socalcos escalonados, polo normal plantados con videiras. Isto é observábel, dentro dos límites provincias, nas ribeiras do Bibei, á altura doencoro do Vao, ou ben no curso do Miño entre os Peares e a cidade deOurense.
Esta riqueza hídrica fixo que se construísen encoros por todos lados, asolagándose con frecuencia algúns dos vales máis ricos da provincia, o que non deixou de provocar protestas en plenofranquismo, sendo destacábeis as provocadas polo encoro dorío Xares enPrada, no concello deA Veiga, a fins dos anos 50, e as da presa deCastrelo de Miño, sobre o Miño, noRibeiro, a comezos dos 60.[Cómpre referencia]
Climaticamente a provincia de Ourense, como todaGaliza, pertence ao tipooceánico, caracterizado en liñas xerais por temperaturas suaves ao longo de todo o ano - con máximas estivais e mínimas invernais -, e precipitacións tamén durante todo o ano - con máximos invernais e mínimos estivais -. Porén non é o clima da costa (este mesmo ten sido cualificado de hiper-húmido na súa zona sur). A posición interior do territorio ourensán e a existencia dun relevo elevado propician diferenzas, carecendo por outra banda de homoxeneidade en toda a provincia. Basicamente distínguense catro zonas climáticas ourensás:
Aparece na zona noroccidental da provincia. Sen que chova como na costa, as precipitacións acadan valores en torno aos 1.500 mm, as temperaturas medias anuais, que ostentan o menorgradiente térmico da provincia, son suaves, acadando entre 12 e 14 °C de media. Os veráns poden cualificarse de frescos, pois non se atinxen nin os 20 °C de media. As precipitacións anuais andan arredor dos 1.500 mm, pero hai unha certa aridez estival. Un exemplo éSeoane, no concello doCarballiño:
Corresponde á zona meridional da provincia: depresións daLimia e doTámega. As temperaturas medias anuais están entre 10º e 11 °C, e as precipitacións sobre 900 mm anuais. Porén as temperaturas invernais son frías, con abundantes días dexeadas, mentres a seca estival, con alto déficit de precipitacións, pode durar ata catro meses. Este dominio enlaza co da meseta central lucense, pero está rota a continuidade rómpese nos vales do Sil-Miño. Os datos básicos do clima deXinzo de Limia poden mostralo:
Esténdese polos vales dorío Miño e doSil, desde oRibeiro aoValdeorras, incluíndose a depresión dacapital. Aflora, e mesmo os cultivos dominantes, testemuñan o influxo mediterráneo. Son os países doviño. É a zona máis seca de Galiza, con medias de insolación superiores a 2.500 horas/ano e precipitacións por embaixo dos 800 mm. As temperaturas medias anuais roldan os 14º, con veráns calorosos (é doado atinxir e superar os 40º en días estivais), mais os invernos, polo illamento dos vales, son fríos, con frecuentesnéboas exeadas. Un exemplo pode ser a mesma cidade deOurense:
Basicamente corresponde ás zonas provinciais das serras doMacizo Central e as serras orientais (Eixe,Segundeira). As precipitacións acadan os valores da Galiza costeira nos 1.000 m. de altura, atinxíndose 1.500 mm ou máis. En cotas máis altas supéranse esas cifras. No inverno, as temperaturas medias mensuais poden caer por embaixo do 0 °C. Un exemplo pode serMesón de Herosa, a 900 msnm, no concello daGudiña:
A provincia de Ourense, pertence á zona bioxeográfica Eurosiberiana, como o resto de Galiza, pero a súa situación especial fai que se atope en transición entre a provincia Atlántica daquela, e a provincia Carpetano-Ibérico-Leonesa que xa forma parte da rexión Mediterránea. Esta zona de transición comprende tamén parte daprovincia de Lugo.
A flora está marcada por especies típicas mediterráneas:aciñeiras,sobreiras,érbedos, que mesmo poden formar matos boscosos nas partes máis meridionais e orientais da provincia. A especie típica da flora galega ocarballo (Quercus robur), presente na parte occidental da provincia, está substituído no Centro-Sur e Oriente provincial polocarballo cerquiño, que nas comarcas máis orientais denominanrebolos. Nos ríos osamieiros,bidueiras esalgueiros, típicos da provincia Atlántica, conviven nas beiras dos ríos e outros lugares húmidos, conchopos, que son máis mediterráneos. A vexetación degradada, aínda con predominio detoxos exestas, nas zonas occidentais da provincia, ve xurdir grandes extensións deuces, que tinxen de morado ou branco, abas enteiras dos montes, recobrando a cor amarela a grande altura cospiornos. Aparecen tamén plantas aromáticas, típicas dagarriga e domaquis mediterráneo:estebas,lavanda,cantroxo ouazaia (Lavandula pedunculata),tomiño,ourego etc.
A intervención humana mudou a paisaxe boscosa, introducindoeucaliptos,piñeiros e, desde moito máis antigamente, ocastiñeiro. Mais entanto o eucalipto está reducido ás terras baixas occidentais, o piñeiro está adaptado en toda a provincia, aínda que a certas alturas medra con dificultade. O castiñeiro forma masas boscosas relativamente extensas en concellos doMacizo Central, comoChandrexa de Queixa ouA Pobra de Trives, mentres noutros sonsoutos maiores ou menores.
A fauna, consecuentemente, pode contar con especies tanto atlánticas como mediterráneas. Mentres a velenosavíbora de Seoane (Vipera seoanei) está espallada ata o norte de Galiza, outras especies deréptiles prefiren medios máis cálidos, polo que son relativamente abundantes nesta provincia, entre elas cabe indicar a outracobra velenosa galega avíbora fociñuda (Vipera latasti). Varias son as especies emblemáticas en perigo, como aperdiz charrela (Perdix perdix) propia das alturas, que ten o límite meridional de expansión precisamente naserra do Xurés.
.jpg)
.jpg)
.svg)
_e_Vald%25C3%25ADn_(A_Veiga)_02.jpg)
.jpg)
