Este artigo amosaletras cirílicas. Sen osoporte axeitado, o texto pode mostrar símbolos sen sentido, coma caixas, marcas e outros.
Unión de Loita pola Emancipación da Clase Obreira,San Petersburgo,decembro de1895. De esquerda a dereita, de pé: Malchenko, Zaporozhets e Vaneyev; sentados: Starkov, Krzhizhanovski,Lenin e Martov.
OPartido Obreiro Socialdemócrata Ruso (POSDR) (enruso: Российская социал-демократическая рабочая партия, РСДРП;Rossiyskaya sotsial-demokraticheskaya rabochaya partiya, RSDRP) foi fundado en1898 enMinsk, cando se reuniron no seu Primeiro Congreso diversas organizacións marxistas ou "Unións de Loita", deSan Petersburgo,Moscova,Kíiv, Yekaterinoslav (Dnipro), ademais da Unión Xeral de Traballadores Xudeus deLituania,Polonia eRusia (oBund). A este Congreso asistiron nove delegados que aprobaron e publicaron un Manifesto fundacional.
A fundación deste partido foi preparada desde 1883 polo grupoEmancipación do Traballo creado polos primeiros marxistas rusos, comoGeorgi Plekhanov, quen polemizaron coas demais tendencias revolucionarias que se opuñan aotsarismo e en particular cos chamadosAmigos do Pobo ou "populistas". Co desenvolvemento docapitalismo en Rusia, aclase obreira converteuse nunha poderosa forza, e os marxistas consideraban que lle correspondía encabezar a loita revolucionaria das masas, en lugar de propiciar atentadosterroristas. Igualmente, pensaban que a misión dos revolucionarios non consistía en impedir o desenvolvemento do capitalismo senón en "organizar a poderosa forza revolucionaria que procrea o desenvolvemento do capitalismo que é a clase obreira".
Os marxistas pasaron entón a organizar en varios lugares unións de loita pola emancipación da clase obreira, que propiciaron a creación desindicatos clandestinos de traballadores e dirixironfolgas. Ao convocarse o primeiro congreso do POSDR xa os socialdemócratas incidían na vida rusa e o goberno tsarista perseguíaos, ao momento de que o dirixente da Unión de Loita de San Petersburgo,Lenin, non puido asistir o congreso por ser deportado aSiberia e o Comité central formado no congreso foi detido pouco despois da súa constitución.
En xullo de 1903, reuniuse clandestinamente o Segundo Congreso do Partido. As primeiras sesións celebráronse enBruxelas, pero ante a inminencia da interferencia da policía, os delegados trasladáronse aLondres. Asistiron un total 43 delegados en representación 51 votos de vinte e seis organizacións. Os "iskristas" contaban con 33 votos, 24 dos cales eran "leninistas". Os "anti-iskristas" tiñan oito votos" e o "centro" tiña 10 votos.
Durante este congreso configuráronse dúas fraccións: unha maioría denominadabolxevique (doruso: Большевик, "membro da maioría"), ao redor de Lenin, que logrou a aprobación de gran parte do programa proposto porIskra, e unha minoríamenxevique (doruso: Меньшевик, "membro da minoría") en torno ao até ese momento "iskrista"Julius Martov.
O programa aprobado constaba de dous partes: unprograma mínimo pola revolución democrática, polo derrocamento da autocracia tsarista, a República, a confiscación delatifundios e terras usurpadas polos terratenentes, o recoñecemento dodereito de autodeterminación das nacións e a instauración da xornada de máxima de traballo de 8 horas; e unprograma máximo polo socialismo. Un punto de debate candente sobre este último referiuse á necesidade ou non dunha "ditadura de proletariado" para que a revolución socialista puidese triunfar, a que quedou consignada no programa.
Á hora de aprobar os estatutos, Martov venceu aos leninistas que propuñan que para ser membro do partido necesitábase formar parte dunha das súas organizacións. Pero ao abandonar oBund o congreso -ao non aceptarse que eran a "única representación dos obreiros xudeus de Rusia"- e ao retirarse dous "economicistas" -porque o Congreso negouse a aprobarlles unha representación do Partido fóra de Rusia creada por eles-, a correlación de forzas volveu invertirse e os leninistas quedaron en maioría á hora da elección do Comité Central e da redacción deIskra. En vista diso os menxeviques crearon a súa propia organización, paralela á conformada no congreso. Plejánov tratou de conciliar os bandos e convidou á redacción deIskra aos menxeviques, o que provocou a renuncia de Lenin e a conversión dese xornal en órgano do menxevismo, mentres o bolxevismo expresábase desde o Comité Central.
En abril de 1905, xuntouse enLondres o Terceiro Congreso do Partido. Aínda que foron convocados, os menxeviques boicotearon o congreso e organizaron cunha Conferencia propia enXenebra. A Londres asistiron vinte e catro delegados, en nome de vinte comités bolxeviques.
Desde o punto de vista bolxevique as diferenzas entre as tácticas aprobadas en Londres eXenebra, foron expostas por Lenin no seu libroDúas tácticas da socialdemocracia na revolución democrática. Os bolxeviques entendían que a revolución rusa en curso non podía triunfar senón baixo a dirección política obreira, a pesar do carácter democrático-burgués da mesma e a pesar de que non podía polo momento saírse do marco das medidas compatibles co capitalismo. A táctica dos traballadores sería apoiada polos campesiños, que só poderían desfacerse dos terratenentes e obter a terra, co triunfo completo da revolución. Os campesiños eran, os aliados naturais do proletariado. En cambio aburguesía non estaba interesada no triunfo completo da revolución, xa que necesitaba do tsarismo contra os intereses obreiros ecampesiños, a cuxo triunfo temía. Así ao alcanzar profundidade a revolución democrática, a burguesía volveríalle as costas e a masa campesiña en unión cos obreiros tería que enfrontar non só á autocracia senón á burguesía.
Para os menxeviques en cambio, posto que se trataba dunha revolución burguesa, só podía ter como xefe á burguesía liberal e por tanto era ela e non o campesiñado, o aliado fundamental dos obreiros. Non se podía asustar á burguesía liberal nin darlle pretexto para volver as costas á revolución, a cal se quebrantaría se a burguesía liberal apártase dela. Á clase obreira correspondíalle o papel de "oposición revolucionaria extrema" e á burguesía o goberno e a realización da revolución democrática.
Non se trataba dunha discusión sinxelamente teórica, senón do debate sobre os acontecementos concretos daRevolución rusa de 1905, a onda de folgas políticas e o funcionamento dosSoviets de delegados obreiros, unha nova forma de organización de poder dos traballadores.
Trala derrota da Revolución de 1905, no medio da represión, os socialdemócratas deberon repregarse ás tarefas de reorganización. En abril de 1906 reuniuse enEstocolmo (Suecia) o Cuarto Congreso do partido, de unificación, no cal os menxeviques obtiveron a maioría de delegados, a pesar do cal foi aprobada a fórmula estatutaria de Lenin que esixía pertencer a unha organización do partido para considerarse afiliado a el. Debateuse sobre o programa agrario, sendo aprobada en xeral a proposta menxevique. Co partido reunificado, a loita fraccional interna proseguiu.
En maio de 1907 efectuouse en Londres o Quinto Congreso, no cal os bolxeviques refixeron a maioría aliados cos socialdemócratas dePolonia eLetonia. Isto repercutiu nas resolucións de confrontación á táctica e aos partidos da burguesía liberal, así como na orientación política dos sindicatos.
O3 de xuño de1907 foi disoluta aDuma polo goberno tsarista e levados a xuízo os deputados socialdemócratas, o ministroPiotr Stolypin cubriu de forcas e patíbulos a Rusia e desatou a represión contra os socialistas e outros revolucionarios. Nas filas socialdemócratas xurdiron novos debates sobre o papel das organizacións legais e clandestinas. En xeral, os menxeviques eran partidarios de centrarse na construción dun partido legal de masas, en tanto que os bolxeviques consideraban fundamental preservar a organización clandestina do partido para desde alí traballar en organizacións legais ou non legais de masas. Un sector denominadootzovista (revocadores) opúñase a participar nas organizacións legais e o parlamento e esixía revogar o mandato aos deputados socialdemócratas naDuma.
Despois de fallar os esforzos de unificación de 1910, cando os bolxeviques cesaron de publicar o seu órganoProletari ("O Proletario"), pero os menxeviques seguiron publicando "A Voz da Socialdemocracia", os bolxeviques decidiron conformar un partido a parte sen os menxeviques e en xaneiro de 1912 nunha conferencia enPraga proclamaron oPartido Obreiro Socialdemócrata de Rusia (bolxevique). Fronte a eles aliñáronse con propostas de unidade os menxeviques,Trotski e os otzovistas, noBloque de Agosto. Os bolxeviques contestaron á súa vez conformando con Plekhanov un bloque "en defensa do partido" e publicaron o diarioPravda ("A Verdade") do que vendían habitualmente 40 mil exemplares, en tanto os menxeviques publicabanLuch ("O Raio") con 16 mil exemplares.
Ao estalar aprimeira guerra mundial a socialdemocracia internacional afrontou un novo debate que realiñou a todos os seus integrantes. Dun lado estaban aqueles que con diferentes argumentos apoiaron aos seus respectivos países de orixe na guerra e asumiron unha actitude "defensista". Doutro lado estaban os "internacionalistas", quen caracterizando a guerra comoimperialista opúñase a apoiar aos seus gobernos en calquera esforzo militar e chamaban a manter a unidade internacional do proletariado. ASegunda Internacional quedou profundamente dividida.
Os bolxeviques,Trotski e algúns otzovistas apoiaron a política internacionalista. Foron en consecuencia perseguidos e detidos varios dos seus partidarios en todo o país, acusados de "traizón á patria". En setembro de 1915 reuniuse en Zimmerwald (Suíza) a primeiraConferencia Internacionalista. En 1916 reuniuse na vila suíza de Kienthal a Segunda Conferencia Internacionalista. Os bolxeviques encabezaron a á esquerda internacionalista que reclamaba romper definitivamente cos líderes defensistas e formar unha nova internacional, coa intención da "transformación da guerra imperialista en guerra civil".
As derrotas rusas na fronte de guerra, a situación económica e a axitación política provocaron a caída doTsar durante aRevolución de Febreiro de 1917. O goberno provisional con participación dos menxeviques esocialrevolucionarios en alianza cos liberais optou por continuar a guerra, co que o debate entredefensistas e internacionalistas converteuse no problema central da revolución rusa. No medio de protestas masivas contra a guerra reuniuse o 24 de abril de 1917 a VII Conferencia bolxevique coñecida como "Conferencia de Abril" que chamou a loitar contra o goberno provisional con consígnaa "paz, pan e terra", a entregar "todo o poder aos Soviets xa reconstruídos por todas partes segundo o modelo da Revolución de 1905 e a prepararse para a revolución socialista.
Ilegalizados os bolxeviques polo goberno, o Sexto Congreso do partido celebrado clandestinamente entre o 26 de xullo e o 3 de agosto de 1917, chamou a derrocar ao goberno provisional e a preparar a insurrección armada. Neste congreso participou o pequeno grupo "Interdistrital" (Mezhraiontsi), con ampla influencia enPetrogrado, ao que pertencían Trotski,Lunacharski,Uritski, Riazánov, Yurenev, Manuilski e outros internacionalistas destacados que declararon o seu acordo coa política dos bolxeviques e uníronselles.
Tras a insurrección xeral e o triunfo daRevolución de outubro de 1917, os bolxeviques no poder realizaron o Sétimo Congreso do Partido o 6 de marzo de 1918, que decidiu transformalo enPartido Comunista de Rusia (bolxevique) e aprobou o programa de revolucionario socialista de goberno. Este foi un dos partidos fundadores daInternacional Comunista en marzo de 1919. A partir de 1925 denominousePartido Comunista daUnión Soviética (bolxevique), dende1952Partido Comunista da Unión Soviética (PCUS) ilegalizado en 1991 e refundado comoPartido Comunista de Rusia, legalizado en1993.
Os líderes menxeviques derrocados polaRevolución de Outubro, ou ben participaron directamente da loita contra o poder soviético ou como Martov ou Plekhanov asumiron unha crítica literaria contra o novo goberno, pero rexeitaron ás forzascontrarrevolucionarias. Enviados ao exilio baixo a dirección de Martov publicaronO mensaxeiro socialista e mantiveron no exterior oCentro menxevique. Algunhas formacións socialdemócratas reclámanse hoxe en Rusia herdeiras do menxevismo.
Debido á represión e a que ou nacente partido non se dotou dun programa, pola falta dun amplo debate, ou congreso non lograse que na realidade ou partido organizásese e dotásese dunha dirección e dunha acción política unificada. Xurdiron diverxencias sobre ou papel dá socialdemocracia e un sector coñecido como "economicista" consideraba que ou movemento obreiro debía centrarse nas súas reivindicacións económicas fronte aos patróns, en tanto que outros sectores salientaban non papel central dá loita política obreira contra a autocracia tsarista e a loita polo socialismo.
Ao regresar en1900Lenin dá deportación, contactou a varios grupos e líderes socialdemócratas que rexeitaban ou economicismo para proporlles a publicación dun xornal que puidese articular a política do POSDR. Entre outros, Lenin chegou a un acordo conPlekhanov,Axelrod eZasulich, fundadores doGrupo para a Emancipación do Traballo e en decembro de 1900 foi publicado noutro país e introducido clandestinamente a Rusia ou primeiro número deIskra ("A Faísca"). Posteriormente imprentas clandestinas reimprimían números en cidades rusas. Ou xornal desempeñou un importante papel para agrupar e unificar vos diferentes círculos de base e unións socialdemócratas dispersas enRusia, aínda queRabócheie Dielo ("A Causa Obreira"), dirixida por B. Krichevski e A. Martinov polemizou contraIskra cun punto de vista economicista. Entre 1901 e 1904, vos socialdemócratas creceron e fortalecéronse en Rusia, sobre a base do ascenso do movemento.
