A cidade de París dentro dos seus límites administrativos ten unha poboación estimada de 2 190 327 habitantes (2016).[1] Con todo, durante oséculo XX, aárea metropolitana de París espallouse alén dos límites da comuna. A súa área urbana, a segunda máis grande de Europa, ten unha poboación de 11 174 740 habitantes (1999).[2]
A rexión de París (Illa de Francia) é, xunto con Londres, o centro económico máis importante de Europa.[3] Con 500,8 mil millóns deeuros (630 mil millóns dedólares), produciu unha cuarta parte do Produto Interior Bruto (PIB) de Francia no 2006.La Défense é o primeiro barrio de negocios de Europa,[4] alberga a sede social de case a metade dasgrandes empresas francesas, así como a sede de vinte das 100 máis grandes do mundo. París tamén acolle ou acolleu moitasorganizacións internacionais, como aUnesco, aOCDE, aCorte Penal Internacional e oClub de París.
O seu nome provén dopobo galo dosparisios (enlatín,Parisii). A palabra «París» deriva do latín Civitas Parisiorium (‘a cidade dos parisi’), designación que predominou sobre Lutecia (cuxo nome completo era Lutetia Parisii). Non se coñece con certeza a orixe do nome dosparisii.
París ten moitos sobrenomes, o máis famoso dos cales é o de «Cidade da Luz» (aVille lumière), nome que remite á súa fama como centro das artes e a educación, pero tamén, e talvez polo mesmo, á súa adopción temperá da iluminación urbana.
Oxentilicio dos habitantes de París é «parisiense» (enfrancésparisien, pronunciado "paʁizjɛ̃"). Ás veces, os franceses que viven fóra de París refírense aos seus habitantes comoparigots (pronunciado "paʁigo"), pero o termo, antano despectivo, foi adoptado polos parisienses e perdeu esa connotación.
Jacques-Antoine Dulaure deu unha explicación posible á orixe do nome dosparisii, asociándoo á deusa exipciaIsis, por causa do descubrimento dunha estatua da deusa encontrada naabadía de Saint-Germain-des-Prés.[6] Esta estatua, coñecida como o ídolo de Saint-Germain-des-Prés, era delgada, alta, erguida, negra, case espida, vestida con roupa adornada en pregues ao redor das súas extremidades e encontrábase situada na parede do lado norte, onde estaba o crucifixo da igrexa.[7]
OsParisii, pobogalo do que provén o nome de París, habitaron a localización encravada na 'Île de la Cité' ou illa da cidade, na que na actualidade se atopa a catedral deNôtre Dame. Crese que os Parisii fundaron a cidade entre250 a.C. e200 a.C., aínda que se descoñece o lugar exacto da localización da cidadegala.
En52 a.C. cando osromanos tomaron a cidade, rebautizárona chamándolleLutetia, reconstruíndoa durante oséculo I na beira esquerda dorío Sena.
Segundo a tradición medieval,San Dionisio foi o primeiro bispo da cidade a mediados doSéculo III. Outra lenda conta queXenoveva, patroa de París, axudou no451 á defensa da cidade contra oshunos.
París tomou o seu nome actual noséculo IV eClodoveo I, rei dosfrancos converteuna en capital508, após a vitoria sobre os romanos.
Cando osCapetos conseguiron o trono deFrancia en987, París converteuse nunha das dúas grandes cidades do seu dominio persoal. ConFilipe Augusto (1190-1220) París converteuse definitivamente na capital do reino, construíndose daquela unha nova muralla que protexese un sector máis amplo da cidade. Noséculo XIV,Carlos V (1371-1380) construíu unha muralla meirande a anteriormente citada.
Entre final doséculo XVI e comezos doXVII,Henrique IV, construíu os primeiros conxuntos arquitectónicos modernos, como aPlace des Vosges. O seu sucesor,Lois XIII, estendeu a muralla de Carlos V sobre a beira dereita.Lois XIV destruíu esa muralla e ordenou construír no canto dela os primeiros grandes bulevares.
No final doséculo XVIII, na fortaleza daBastilla, atopada na parte oriental da cidade, iniciouse oficialmente o movemento que coñecido como aRevolución Francesa.
Após a súa autoproclamación como Emperador,Napoleón Bonaparte decidiuse por París para a capital do seu Imperio, logo de considerarLión para tal privilexio.
Baixo o reinado deLois Filipe, a cidade acelerou o seu ritmo de crecemento.
ConNapoleón III a cidade sufriu a súa transformación urbana máis significativa. O emperador comisionou aoBarón Haussmann para que executase os cambios necesarios para converter París na cidade máis moderna do mundo naquela época. Derrubándose unha gran parte da cidade antiga e medieval, dando paso aos grandes bulevares e edificios modernos, sendo o máis destacado aÓpera Garnier. Tamén se construíron canalizacións de augas e outros avances importantes nas obras públicas. Este período chegou á súa fin trala caída do emperador como consecuencia da derrota sufrida polo seu exército naguerra franco-prusiana.
Durante a segunda metade doséculo XIX, París albergou varias exposicións que reunían a expositores de todo o mundo. A máis destacada tivo lugar en1889 con motivo da conmemoración do primeiro centenario da revolución. Para este evento foi construída aTorre Eiffel, que, aínda que debía ser desmontada unha vez rematada a exposición, continúa actualmente na súa localización orixinal (48°51′29.04″ N 2º17'40.10"L).
Coa chegada doséculo XX a cidade comezou a construción do seumetro.
En1940 a cidade foi tomada poloWehrmacht (exército alemán) deAdolf Hitler no marco dasegunda guerra mundial. Durante a guerra, París estivo administrada polas forzas de ocupación, as cales a abandonaron despois de catro anos, sen causarlle danos de consideración, comparado cos danos sufridos por outras cidades europeas durante a guerra.
Baixo a administración do segundo presidenteFrançois Mitterrand, na década dos 80 e comezos dos 90, a cidade recibiu un renovado impulso no seu urbanismo e infraestruturas. Renovándose sectores deprimidos da cidade, en particular barrios da beira esquerda e aVillette; levantándose novos edificios emblemáticos, como a biblioteca, oArco da Defensa e oMuseo de Orsay; renovándose tamén dun xeito radical oMuseo do Louvre.
París está situado na parte central do norte de Francia, nun arco do río Sena no que hai dúas illas, aÎle Saint-Louis e a máis grandeÎle de la Cité, e no que está a parte máis antiga da cidade. A desembocadura do Sena noCanal da Mancha está a 375 km de París. A cidade espállase amplamente por ambas beiras do río.[8] En xeral, a cidade é relativamente chá; o punto máis baixo está a 35metros sobre o nivel do mar (msnm) e o máis alto, que éMontmartre, áchase a 135 msnm.
Excluíndo os parques periféricos doBosque de Boulogne e o deVincennes, París forma un óvalo de aproximadamente 87 km2 de superficie, rodeado por un anel de 35 km que forma aestrada periférica de París.[9]:69 A última grande anexión de París en1860 de territorios periféricos non só lle deu a súa forma moderna senón que tamén creou os 20 distritos (municipios) nomeados no sentido horario. A superficie da cidade de 78 km2 en 1860 foi expandíndose marxinalmente ata chegar a ter 86,9 km2 na década de 1920. En 1929, os bosques de Boulogne e de Vincennes foron oficialmente anexados á cidade, co cal a superficie aumentou ata os arredor de 105 km2.[10] A superficie da área metropolitana de París é de 2.300 km2.[8]
París ten o típicoclima oceánico do oeste europeo, influído polaCorrente do Atlántico Norte. O clima durante todo o ano é suave e moderadamente húmido.[11] Os días deverán son xeralmente cálidos e agradables cunha temperatura media entre 15 e 25 °C, e boa cantidade de sol.[9]:309 Porén, cada ano hai uns poucos días nos que a temperatura elévase por riba dos 32 °C. Ás veces ocorre que hai períodos máis longos de intensa calor, como sucedeu navaga de calor de 2003 cando as temperaturas superaron os 30 °C durante semanas, alcanzando os 40 °C nalgúns días e refrescando poucas veces á noite. Aprimavera e ooutono teñen días suaves e noites frescas, aínda que as condicións son cambiantes e inestables; o tempo quente ou frío ocorre sorprendentemente en ambas estacións.[12] Noinverno, os días son fríos e a luz solar escasa, as noites son frías mais xeralmente con temperaturas por riba da conxelación, ao redor de 3 °C.[13] Non obstante, as xeadas nocturnas son moi comúns, pero a temperatura descende por baixo de -5 °C só uns días por ano. A neve cae todos os anos, pero raramente permanece no chan. Ás veces hai nevaradas lixeiras con ou sen acumulación.[14]
París ten unha precipitación anual media de 641 mm, e experimenta lixeiras choivas distribuídas ao longo de todo o ano. Porén, a cidade é coñecida polos abruptos e intermitentes ballóns que sofre. A maior temperatura rexistrada foi de 40,4 °C o 28 de xullo de1947, e a máis baixa foi de -23,9 °C o 10 de decembro de1879.[15]
Datos climáticos para París (Parc Montsouris), medias 1981–2010, extremas 1872–presente
A cidade de París tiña unha poboación de 2.125.246 habitantes no censo de1999, cifra menor ao máximo de 2,9 millóns de habitantes que acadou en1921. A perda de poboación da cidade reflicte a experiencia da maioría das grandes cidades do mundo desenvolvido que non expandiron as súas fronteiras. Os principais factores da perda foron a caída significante do tamaño dos fogares, e a espectacular emigración de residentes para os arrabaldes entre1962 e1975. Os factores da emigración inclúen a desindustrialización, as altas rendas, o aburguesamento dos barrios céntricos, a transformación do espazo residencial en espazo para oficinas e a mellora da calidade de vida das familias traballadoras.
As perdas de poboación da cidade de París constitúen as maiores no mundo sobre unha poboación de 2 millóns de habitantes. As perdas de poboación son negativas para a cidade, polo que as autoridades están levando a cabo unha serie de medidas para fixar poboación con bastante éxito, conseguindo a primeira suba da poboación na cidade dende1954, en xullo do2004, acadando unha poboación de 2.144.700 habitantes.
París é unha das cidades de máis de 1 millón de habitantes máis densamente poboadas do mundo occidental. A súa densidade, excluíndo os parques periféricos de Boulogne e Vincennes, era de 24.448 habitantes por km² no censo oficial de1999. Incluíndo estes dous parques era de 20.164/km², sendo a quinta comuna máis poboada deFrancia despois de Le Pré-Saint-Gervais, Vincennes, Levallois-Perret, e Saint-Mandé, tódalas comunas situadas preto dos arrabaldes da cidade.
Os distritos cunha menor densidade de poboación atópanse na parte central e occidental da cidade. Os distritos maior poboados atópanse ao norte e no leste da cidade.
Logo da lei do10 de xullo de1964 sobre a reorganización da rexión parisiense, que entrou totalmente en vigor o1 de xaneiro de1968, a vila de París é ao mesmo tempo un departamento e mais un concello. Anteriormente e desde 1790, París era a capital dodepartamento do Sena. O concello de París divídese en 20 distritos municipais e en 21 circunscricións electorais. A sede da administración municipal está naMairie de Paris, tamén coñecida comoHôtel de ville de Paris.
A cidade de París é moito máis pequena que a súa área urbana e metropolitana. Actualmente, a área urbana da cidade (agglomeration) ocupa un anel de tres "départements" ou barrios - tamén coñecido como "petite couronne" (pequeno anel) - e esténdese cara a un anel exterior de catro "grande couronne départements". Estes oito départements xuntos completan a rexión deIlla de Francia.
Aaglomeración de París ou área urbana (unité urbaine) ten unha extensión de 2.723 km², sendo 26 veces maior que a propia cidade de París. Ao unirse a aglomeración urbana de París máis a súa área metropolitana (aire urbaine) forman unha extensión de 14.518 km² ou o que é o mesmo, unha área 138 veces maior á propia cidade de París, chegando a superar as fronteiras da rexión daIlla de Francia.
↑Dulaure, J.-A.Histoire physique, civile et morale de Paris depuis les premiers temps historiques jusqu'à nos jours, Paris: 1829.
↑Corrozet, G.La flor de Antiquitez, París, 1532 citado también por J. Baltrusaitis,La búsqueda de Isis: un ensayo sobre la leyenda de un mito, París, 1985.
↑Paris.fr, ed. (15 de novembro de 2007)."Key figures for Paris".Mairie de Paris. Arquivado dendeo orixinal o 06 de marzo de 2009. Consultado o 5 de maio de 2009.
↑Paris.com (ed.)."Climate"(eninglés). Arquivado dendeo orixinal o 08 de marzo de 2013. Consultado o 29 de xuño de 2013.
↑Paris Convention and Visitors Bureau (ed.)."Climate in Paris".ParisInfo(eninglés). Arquivado dendeo orixinal o 05 de decembro de 2014. Consultado o 29 de xuño de 2013.
↑Meteo France (ed.)."Paris–Montsouris (984)"(PDF).Fiche Climatologique: Statistiques 1981–2010 et records(enfrancés). Arquivado dendeo orixinal(PDF) o 27 de febreiro de 2018. Consultado o 26 de febreiro de 2018.
.jpg)
