| ORCID | |
|---|---|
 | |
| Acrónimo | ORCID |
| Tipo | control de autoridade |
| Data de fundación | 16 de outubro de2012 |
| Na rede | |
| https://orcid.org/orcid-search/search ehttps://orcid.org/ | |
| [ editar datos en Wikidata ] | |
ORCID (Open Researcher Contributor Identification (
pronuncia en inglés (axuda · info)), en galego "Identificador Aberto de Investigador e Colaborador") é un código alfanúmericonon propietario que identifica asautoras e autores do eidocientífico ou académico.[1][2][3][4][5] Aborda os problemas asociados á localización da autoría nas publicacións científicas ou nas publicacións da área dasHumanidades. Á hora de recuperar as contribucións dunha persoa nestes ámbitos hai moitas prácticas que dificultan este labor: o uso denomes persoais que non son únicos; as diferentes prácticas culturais no que á orde dos nomes se refire; a inconsistencia entre o uso dasabreviaturas de nomes e o emprego de distintosalfabetos. ORCID proporciona unha identidade persistente para as persoas, de xeito semellante en que o fan osDOIs (identificadores de obxectos dixitais).[6] A organización que xestiona ORCID ofrece un rexistro aberto e independente que busca converterse noestándarde facto para a identificación das contribucións nainvestigación e nas publicacións científicas. O16 de outubro de2012, ORCID lanzou o seu servizo de rexistro e comezou a emitir identificadores deusuario e usuaria.[7][8][9]
ORCID organizouse nun principio como aOpen Researcher Contributor Identification Initiative (en galegoIniciativa Aberta de Identificación de Colaborador Investigador).[10] Naceu a finais do2009, cun proxecto sen ánimo de lucro e impulsado porThomson Reuters eNature Publishing Group.[11] ORCID usaGitHub como o seu repositorio para desenvolvemento de código[12] e o seu primeiro prototipo estivo baseado noResearcherID de Thomson Reuters.[13] Os principios de ORCID establecen que os identificadores deben ser claros e persistentes e teñen que reflectir fielmente a atribución de autoría, ao tempo que lle permita ás persoas autoras crear e manter os seus perfís académicos e de investigación de forma libre e gratuíta (ORCID principles).[14] En canto á atribución de autoría, trátase dun sistema híbrido, xa que non son só as persoas autoras quen poden confirmar unha autoría senón que tamén as institucións ás que están afiliados e incluso outras entidades dacontorna social comoLinkedln.[14]
A diferenza dosDOIs, o seu control non recae nunha axencia. ORCID non está limitada a ningunha área xeográfica de coñecemento: é unha iniciativa independente, transparente e fundamentada nocódigo aberto. Trátase dun sistema global e independente, no que participan moitosstakeholders con diferentes intereses, e que en ningún caso pode estar vinculados a unha editorial.[13]
O rexistro lévao unhaorganización sen ánimo de lucro, ORCID, Inc., nacida en agosto de 2010 enDelaware,Estados Unidos de América, cun Consello de administración internacional.[15] O seu director executivo, Laure Haak, foi nomeado en abril2012.[16] Desde2016, o consello é presidido por Veronique Kiermer dePLOS[17] (anteriormente presidira Ed Pentz deCrossref).
ORCID é de libre uso e permite total interoperabilidade con outros sistemas identificación. ORCID lanzou o seu servizo de rexistro e comezou a asignar identificadores o 16 de outubro de 2012. Formalmente, os identificadores de ORCID son especificados comoURIs, por exemplo: o ORCID para John Wilbanks é https://orcid.org/0000-0002-4510-0385 (as dúas formas: https:// e http:// son aceptadas, pero https:// estableceuse como a canónica en novembro de 2017).[18][19][20] Con todo, algunhas editoras utilizan a forma curta, e.g. "ORCID: 0000-0002-4510-0385" (como unhaURN).[21]
ORCID é un subgrupo do Identificador internacional estándar de nome (ISNI), baixo os auspicios daOrganización Internacional para a Estandarización (como ISO 27729:2012)[22] e as dúas organizacións cooperan.[23] ISNI só identifica a autoría relativa alibros,programas televisivos, ediarios, ten reservado un bloque de identificador para uso de ORCID, que vai do 0000-0001-5000-0007 ao 0000-0003-5000-0001.[24] É por tanto posíbel que unha persoa teña á vez, e de forma lexítima, un ISNI e un ORCID – ou o que é o mesmo, dous ISNIs.[25][26]
ORCID e ISNI usan identificadores de 16-caracteres, utilizando os díxitos 0–9, separándoos con guións en grupos de catro. O derradeiro carácter,que pode ser tamén a letra "X" representando o valor "10" (por exemplo, o ORCID deMaría Martinón Torres éhttps://orcid.org/0000-0002-2750-4554 e o deStephen Hawking éhttps://orcid.org/0000-0002-9079-593X). Deste xeito é un díxito de control MOD 11-2 consonte ao estándar IEC/diso 7064:2003[27][28].
Existe unha conta de ORCID para unha persoa ficticia, Josiah Carberry, comohttps://orcid.org/0000-0002-1825-0097, para ser usada en probas e como exemplo na documentación e material formativo.[29]
A finalidade de ORCID é auxiliar "a transición de ciencia ae-Ciencia, na que as publicacións científicas poden ser tratadas a través da minería de datos para albiscar as ligazóns e as ideas escondidas no constante volume crecente da literatura científica".[30] Outro uso suxerido é o de proporcionar a cada persoa investigadora "uncurrículum vitae dixital constantemente actualizado, dando unha imaxe das súas contribucións á ciencia que vai mais aló da simple lista de publicacións".[1] A idea é que outras organizacións usen abase de datos en aberto de ORCID para construír os seus servizos propios.
Segundo indicou a revistaNature nun editorial, ORCID, ademais de etiquetar as contribucións que fai cada científico/a, "tamén podería serlle asignado a conxuntos de datos que as persoas axudaran a xerar ou ós comentarios nas entradas deblogs dos seus e as súas colegas, ós borradores deartigos inéditos, ás edicións de entradas de Wikipedia e moito mais".[1]
En abril2014 ORCID comunicou os seus plans de traballo co Consorcio de estándares avanzados en información de xestión investigadora para gravar e recoñecer contribucións nasrevisións por pares.[31]
Nunha carta aberta do 1 de xaneiro de 2016 oito editoras, incluídas aRoyal Society, American Geophysical Union, Hindawi, theInstitute of Electrical and Electronics Engineers,PLOS eScience comprometéronse a requirirlle un ORCID a todas as persoas que editen nas súas revistas.[32][33]
En marzo de 2018 ORCID contaba con 851 organizacións participantes e arredor de catro millóns e medio de rexistros.[34][35][36][37]
Entidades coñecidas polas súas bolsas como aWellcome Trust (unha fundación benéfica) tamén comezaron a requirir o identificador ORCID ás persoas demandantes de financiamento.[38]
En varios países, os consorcios, incluídas as axencias gobernamentais como socias, están buscando unha posta en marcha de ORCID a nivel nacional. Por exemplo, enItalia, setenta universidades e catro centros investigadores están colaborando baixo os auspicios da Conferencia de Reitores Universitarios italianos (CRUI) e a Axencia Nacional para a Avaliación dos Institutos Universitarios e Investigadores (ANVUR), nun proxecto aplicado por Cineca, que é unha asociación sen ánimo de lucro que representa as universidades, institucións investigadoras e o Ministerio de Educación. En Australia, o National Health and Medical Research Council (NHMRC) e o Australian Research Council (ARC) "animan a todo o persoal investigador que solicita financiamento a ter un identificador ORCID".[39][40]
Alén de membros e patrocinadores, revistas, editores e outros servizos incluíron ORCID nos seusworkflows ou nas súas bases de datos. Por exemplo: Journal of Neuroscience, Springer Publishing, a Hindawi Publishing Corporation, Europe PMC, o Japanese National Institute of Informatics's Researcher Name Resolver, Wikipedia eWikidata.[41][42][43][44][45]
Algúns dos servizos en liña crearon ferramentas para exportar ou importar datos a ORCID. Entre eles:Scopus,Figshare,ResearcherID,Researchfish, aBritish Library (no seu catálogo de teses EThOS),ProQuest (para o seu servizo ProQuest de presentacións e teses) eLoop deFrontiers.
En outubro de 2015,DataCite,Crossref e ORCID anunciaron que as súas organizacións actualizarían rexistros de ORCID, "cando se atopar un identificador ORCID identifier nun novo rexistro de DOI"[46]
Outras ferramentas de terceiros permiten a migración de contido dende outros servizos a ORCID, como por exemplo Mendeley2ORCID, deMendeley.
Algúns datos de ORCID tamén poden ser recuperados comoXML/de RDF, RDF Turtle, XML ouJSON.[47][48]
Josiah Carberry is a fictitious person.
