A cidade, capital histórica doCondado de Niza, estivo ligada aItalia ata a súa invasión e anexión francesa a finais doséculo XIX. Unha parte da súa poboación conserva o dialecto nizardo, unha variedade dalingua lígur moi influída polalingua occitana despois da década de 1860. En zonas próximas á cidade fálanse variantes do ligur, incluíndo omonegasco e a do val do Roia. É moi probable que naIdade Media o lígur fora a lingua principal da cidade.
Os primeiros asentamentos de homínidos coñecidos na zona de Niza datan duns 400.000 anos (homo erectus);[4] o sitio arqueolóxicoTerra Amata mostra un dos primeiros usos do lume, a construción de casas, así como achados de sílex datados hai uns 230.000 anos.[5] Niza fundouse probablemente ao redor do 350 a.C. por colonos da cidade grega deFocea no oeste deAnatolia. Recibiu o nome deNíkaia (grego antigo:Νίκαια) en honra dunha vitoria sobre os veciñosLigures (persoas do noroeste deItalia, probablemente o reino Vediantii);Niké (Νίκη) era adeusa grega da vitoria. A cidade pronto converteuse nun dos portos comerciais máis activos da costa da Liguria, pero tiña un importante rival na cidade romana deCemenelum, que continuou existindo como cidade separada ata a época das invasións doslombardos.[6] As ruínas de Cemenelum están enCimiez, agora un distrito de Niza.
Noséculo VII, Niza uniuse á LigaXenovesa formada polas cidades deLiguria. En 729 a cidade rexeitou aos sarracenos; pero no 859 e outra vez no 880 os sarracenos saqueárono e incendiárono, e durante a maior parte do século X permaneceron amos do país circundante.[6]
Durante aIdade Media, Niza participou nas guerras e nahistoria de Italia. Como aliado dePisa era o inimigo deXénova, e tanto oRei de Francia como oSacro Emperador Xermánico esforzáronse por sometela, pero a pesar diso mantivo as súas liberdades municipais. Durante os séculos XIII e XIV a cidade caeu máis dunha vez en mans dosCondes da Provenza,[6] pero recuperou a súa independencia aínda que relacionada con Xénova.
Ducado de Savoia (vermello) e outros estados italianos independentes en 1494
As murallas medievais rodeaban a Cidade Vella. O lado da terra estaba protexido polo ríoPaillon, que máis tarde foi cuberto e agora é a ruta do tranvía cara á Acrópole.O lado leste da cidade estaba protexido por fortificacións noCastelo do Outeiro. Outro río desembocaba no porto no lado leste do Outeiro do Castelo. Os gravados apuntan a que a zona portuaria tamén estaba defendida por murallas.BaixoMonoprix na praza de Garibaldi atópanse restos escavados dunha porta da cidade ben defendida na estrada principal deTurín.[Cómpre referencia]
A forza marítima de Niza aumentou rapidamente ata que foi capaz de facer fronte aospiratas Bérberes, as fortificacións estendéronse en gran medida e melloraronse os camiños da cidade.[6] En 1561Emmanuel Philibert, duque de Savoia aboliu o uso do latín como lingua administrativa e estableceu alingua italiana como lingua oficial dos asuntos gobernamentais en Niza.
En 1543, Niza foi atacada polas forzas franco-otomás unidas de Francisco I eBarbarossa Hayreddin Pasha, noAsedio de Niza; aínda que os habitantes rexeitaron o asalto que seguiu ao terrible bombardeo, finalmente víronse obrigados a renderse, e Barbarroxa foi autorizado a saquear a cidade e levar 2.500 cativos. A peste apareceu de novo en 1550 e 1580.[6]
En 1600, Niza foi tomada brevemente poloDuque de Guise. Ao abrir os portos do condado a todas as nacións e proclamar a plena liberdade de comercio (1626), o comercio da cidade recibiu un grande estímulo, participando as familias nobres nas súas empresas mercantís.[6]
OTratado de Utrecht (1713) devolveu unha vez máis a cidade ao duque de Savoia, quen nesa mesma ocasión foi recoñecido como rei de Sicilia. Nos anos pacíficos que seguiron, construíuse a "cidade nova". Desde 1744 ata oTratado de Aix-la-Chapelle (1748) os franceses e os españois volveron estar en posesión.
En 1775 o rei, que en 1718 trocara a súa soberanía de Sicilia poloReino de Sardeña, destruíu todo o que quedaba das antigas liberdades dacomuna. Conquistado en 1792 polos exércitos daPrimeira República Francesa, o Condado de Niza continuou formando parte de Francia ata 1814, pero despois desa data volveu aoReino de Piamonte-Sardeña.[6]
Niza en 1833Un mapa doCondado de Niza que mostra a área do Reino de Sardeña anexionado en 1860 a Francia (marrón claro). A zona vermella xa formaba parte de Francia antes de 1860.Nice en 1914
Despois de que oTratado de Turín asinárase en 1860 entre orei sardo eNapoleón III como consecuencia doAcordo de Plombières, o condado cedeuse de novo e definitivamente a Francia como recompensa territorial pola axuda francesa naSegunda Guerra de Independencia italiana contraAustria, e que viu aLombardía unida con [Piemonte-Sardeña]]. A cesión ratificouse mediante unreferendo rexional: máis de 25.000 electores dun total de 30.700 estaban a favor da adhesión aFrancia.[6] Este evento provocou oéxodo de Niza, que foi a emigración dunha cuarta parte dositalianos de Niza a Italia.[8] Savoia tamén pasou á coroa francesa por medios similares.Giuseppe Garibaldi, nacido en Niza, opúxose á cesión a Francia, argumentando que a votación manipulouse polos franceses.Moitos italianos de Nizza trasladáronse entón ás cidades ligures deVentimiglia,Bordighera eOspedaletti,[9] dando lugar a unha rama local do movemento dosIrredentistas italianos que consideraron a reconquista de Niza como un dos seus obxectivos nacionalistas.
En 1900, oTranvías de Niza electrificou os seus tranvías tirados por cabalos e estendeu a súa rede a todo odepartamento desdeMenton ataCagnes-sur-Mer. Na década de 1930 engadíronse máis conexións de autobús na zona.[Cómpre referencia] Na década de 1930, Niza acolleu carreiras de automóbiles internacionais naFórmula Libre (predecesora daFórmula Un) no chamadoCircuíto de Niza. O circuíto comezaba pola beiramar xusto ao sur do Xardín de Alberte I, despois dirixíase cara ao oeste polaPromenade des Anglais seguido dun xiro en forquita noHotel Negresco para volver cara ao leste e rodear o xardín de Alberte I antes de poñer rumbo de novo cara ao leste pola praia no Quai des Etats-Unis.[10]
Cando estalou a guerra en setembro de 1939, Niza converteuse nunha cidade refuxio para moitos estranxeiros desprazados, especialmente os xudeus que fuxían da progresión nazi cara a Europa do Leste. Desde Niza moitos buscaron refuxio nascolonias francesas, Marrocos e América do Norte e do Sur. Despois de xullo de 1940 e do establecemento doRéxime de Vichy, as agresiónsantisemitas aceleraron o éxodo, comezando en xullo de 1941 e continuando ata 1942. O 26 de agosto de 1942, 655 xudeus de orixe estranxeira foron arrestados polo goberno de Laval e internados no cuartel de Auvare. Deles, 560 foron deportados aocampo de internamento de Drancy o 31 de agosto de 1942. Debido á actividade do banqueiro xudeuAngelo Donati e do frade capuchinoPère Marie-Benoît as autoridades locais obstaculizaron a aplicación das leis antixudeas de Vichy.[11]
Os primeirosresistentes ao novo réxime foron un grupo de estudantesdo último ano de bacharelato do Lycée de Nice, hoxe Lycée Masséna, en setembro de 1940, despois detidos e executados en 1944 preto deCastellane. As primeiras manifestacións públicas producíronse o 14 de xullo de 1942 cando varios centos de manifestantes saíron ás rúas pola avenida da Victoire e na praza Masséna. En novembro de 1942 as tropas alemás trasladáronse á maior parte da Francia desocupada, pero as tropas italianas trasladáronse a unha zona máis pequena, incluíndo Niza. Mantívose unha certa ambivalencia entre a poboación, moitos dos cales eran inmigrantes recentes de ascendencia italiana. Porén, a resistencia gañou impulso tras a rendición italiana en 1943 cando o exército alemán ocupou a antiga zona italiana. As represalias intensificáronse entre decembro de 1943 e xullo de 1944, cando moitos partidarios foron torturados e executados polaGestapo local e aMilicia francesa. Os paracaidistas estadounidenses entraron na cidade o 30 de agosto de 1944 e Niza foi finalmente liberada. As consecuencias da guerra forongrandes, a poboación diminuíu un 15%[Cómpre referencia] e a vida económica viuse totalmente perturbada.
Na segunda metade doséculo XX, Niza gozou dun auxe económico impulsado principalmente polo turismo e a construción. Dous homes dominaron este período:Jean Médecin,alcalde durante 33 anos de 1928 a 1943 e de 1947 a 1965, e o seu filloJacques, alcalde de 24 anos de 1966 a 1990. Baixo o seu liderado, houbo unha ampla renovación urbana, incluíndo moitas novas construcións. Estes incluíron o centro de convencións, teatros, novas vías e autovías. A chegada dosPieds-Noirs, refuxiados de Alxeria despois da independencia de 1962, tamén deu un impulso á cidade e cambiou algo a composición da súa poboación e as súas ideas tradicionais.[Cómpre referencia] A finais da década de 1980 xurdiron rumores de corrupción política no goberno da cidade, e, finalmente, acusacións formais contra Jacques Médecin obrigárono a fuxir de Francia en 1990. Despois, detivérono noUruguai en 1993, foi extraditado de novo a Francia en 1994, condenado por varios delitos de corrupción e delitos asociados e condenado a prisión.
O 16 de outubro de 1979, undesprendemento de terra e un deslizamento submarino provocaron doustsunamis que golpearon a costa occidental de Niza; esteseventos mataron entre 8 e 23 persoas.
En febreiro de 2001, os líderes europeos reuníronse en Niza para negociar e asinar o que hoxe é oTratado de Niza, polo que se modifican as institucións da Unión Europea.[12]
En 2003, ofiscal xefe localÉric de Montgolfier alegou que algúns casos xudiciais que involucraban a personalidades locais foran sospeitosamente desviados pola xustiza local, que sospeitaba tiña contactos nocivos a través das loxas daMasonería cos acusados. Un informe oficial controvertido afirmou máis tarde que Montgolfier fixera acusacións inxustificadas.[Cómpre referencia]
OPromenade des Anglais ("Paseo dos ingleses") é un paseo ao longo da Baie des Anges ("Baía dos Anxos"), que é unha baía doMediterráneo en Niza. Antes de que Niza fose urbanizada, a costa de Niza estaba limitada por un tramo deserto depraia de croios (cuberta de grandescantos rolados). As primeiras casas estaban situadas en terreos máis altos, lonxe do mar, xa que os turistas ricos que visitaban Niza no século XVIII non viñan pola praia, senón polo suave clima invernal.[Cómpre referencia] As zonas próximas á auga eran o fogar dos traballadores portuarios e pescadores de Niza.
Na segunda metade do século XVIII, moitos ingleses con cartos pasaban o inverno en Niza, disfrutando do panorama ao longo da costa. Esta primeira colonia aristocrática inglesa concibiu a construción dun paseo co liderado e apoio financeiro doRev. Lewis Way.[20] Co paseo inicial rematado, a cidade de Niza, intrigada pola perspectiva, aumentou moito o alcance do traballo. O paseo foi chamado por primeira vez oCamin dei Anglès (o Camiño Inglés) polos nizenos no seu dialecto nativo nizardo. En 1823, o paseo foi bautizado polos franceses comoLa Promenade des Anglais, nome que se mantería despois da anexión de Niza por Francia en 1860.[21]
OHotel Negresco no Promenade des Anglais leva o nome deHenri Negresco (1868–1920) quen fixo construír o hotel palaciano en 1912. De acordo coas convencións da época, cando o Negresco abriu por primeira vez en 1912. De acordo coas convencións da época, cando o Negresco abriu por primeira vez en 1913 a súa fronte abriuse no lado oposto ao Mediterráneo.[Cómpre referencia]
Outro lugar digno de mención é a pequena rúa paralela ao Promenade des Anglais, que vai dende o centro da cidade de Niza, comezando na Place Masséna e corre paralela ao paseo en dirección ao aeroporto durante unha curta distancia dunhas 4 cuadras. Esta sección da cidade denomínase "Zona Pietonne" ou "Zona peonil". Non se permiten coches (a excepción dos camións de repartimento), polo que esta avenida é un paseo popular.
A vella Niza tamén alberga aOpéra de Niza. Construíuse a finais do século XIX baixo o deseño de François Aune, para substituír o Teatro Maccarani do rei Charles Félix. Hoxe está aberta ao público e ofrece un programa regular de actuacións.
A cidade conta con varios museos adicados a arte, a historia e as tracicións locais, entre os que destacan:
Museo de Belas Artes Jules Chéret (Musée des Beaux-Arts Jules Chéret), inaugurado en 1878. Posúe coleccións que van dende finais doséculo XVI ata a metade doXX.
Museo de Arte Moderna e Contemporánea (Musée d'Art moderne et d'Art contemporain), inaugurado en 1990. Posúe obras de artistas comoArman, Jean Tinguely,Andy Warhol ou Tom Wesselmann.
Museo internacional dearte naíf Antole Jakovsky (Musée international d'art naïf Anatole Jakovsky)
Museo de artes asiáticas (Musée des arts asiatiques)
↑"Le Nouveau venu"(enfrancés). Musée de Paléontologie Humaine de Terra Amata. Arquivado dendeo orixinal o 11 de marzo de 2009. Consultado o 5 de marzo de 2009.
↑Nash, Dennison (1979). "The rise and fall of an aristocratic tourist culture: Nice: 1763–1936".Annals of Tourism Research6 (1): 65.doi:10.1016/0160-7383(79)90095-1.