Naceu enRusia en 1711, na afastada costa domar Branco, fillo dun humilde campesiño que alternaba as faenas do campo coa pesca. Ata os 19 anos Lomonosov non saíu da súa aldea e, se adquiriu algúns coñecementos rudimentarios, foi grazas a que a súa nai era filla do diácono da parroquia. En decembro de 1730, nun afán incontido por estudar, abandonou a súa aldea e, uníndose a unha caravana de mercadores de peixe, dirixiuse aMoscova, en pleno inverno e a pé. Os seus comezos foron duros, pois tivo que gañar o seu sustento e, debido aos seus escasos coñecementos, viuse obrigado a inscribirse nunha escola para párvulos con dezanove anos e con máis de dous metros de estatura. A súa intelixencia natural e a súa capacidade de traballo asombraron os mestres e, ao rematar o curso, con axuda destes conseguiu ingresar na Academia Eslava Greco Latina de Moscova. En cinco anos pasou brillantemente os estudos programados para oito e, tras superar as probas degrego,latín, eslavo antigo, historia, filosofía e outras, recibiu unhabolsa da propia institución para proseguir os seus estudos naAcademia de Ciencias de San Petersburgo. En agosto de 1736, tras concluír con premio extraordinario os estudos da Academia de Ciencias, logrou unha bolsa para estudar naUniversidade de Marburgo enHessen, capital do estado deWiesbaden,Alemaña, onde tivo como mestre o filósofoChristian Wolff. Entre 1739 e 1740 trasladouse a Freiberg (Saxonia) onde existía unha prestixiosa Academia de Minería e tivo como mestre aJohann Friedrich Henckel, o que lle permitiu estudarquímica,física,mecánica,minaría e a arte dafundición. Despois regresou aMarburg onde casou en xuño de 1740 con Elisabeth Christine Zilch, que era a filla da súa caseira, e empezou a desenvolver con grande intensidade a súa faceta de escritor e poeta.
Gramática rusa de M. Lomonosov. San Petersburgo. 1755
Como filólogo foi o autor daRetórica (1748), a primeiracrestomatía enlingua rusa, e daGramática rusa (1755). Adoptou o sistema de versificación silabotónico ou silábico-acentual en lugar do silábico, reformando a poesía rusa. Foi poeta oficial, baixo o reinado da emperatrizElizaveta Petrovna, e compuxoodas,epístolas etraxedias, sendo a máis importanteTamira e Selim (1750). En 1741 volveu a Rusia como adxunto á cátedra de física da Academia de Ciencias e en 1745 foi nomeado catedrático e membro da Academia de San Peterburgo. O seu carácter presuntuoso e violento e a súa excesiva afección á bebida provocáronlle algúns problemas, ata o punto de que permaneceu baixo arresto case un ano enteiro en 1743 e estivo a piques de ser expulsado da Academia. Sostivo unha grande inimizade persoal conSumarokov eTrediakovski, pero a emperatriz Isabel protexeuno e concedeulle grandes terreos, con servos incluídos.
A mediados do decenio de 1750 comezou a traballar no Departamento de Xeografía da Academia de Ciencias rusa, que nesa época estaba a realizar unha serie de levantamentos xeográficos na zona doÁrticosiberiano, onde Lomonosov fixo importantes contribucións ao descubrimento da xeografía ártica. En 1755 fundouse por iniciativa súa aUniversidade de Moscova, que logo levou o seu nome. Sendo profesor das citadas institucións, promoveu o estudo da xeografía e a formación de xeógrafos, moitos dos cales foron os seus discípulos e axudantes na exploración do Ártico. Como ferventecristián ortodoxo, en 1755 escribiu unha gramática que reformou a lingua literaria rusa combinando o vocabulario sacro da igrexa eslava coa lingua vernácula rusa.[1] Máis tarde escribiu máis de vinte odas cerimoniais solemnes, entre as que destacaA meditación da grandeza de Deus.
Catarina II de Rusia visitando a Lomonosov en 1764. Cadro de Ivan Fiodorov, 1884.
En 1758 foi nomeado director do Departamento de Xeografía da Academia de Ciencias, posto dende o cal elaborou unha metodoloxía de traballo para o levantamento xeográfico que guiou durante moito tempo as máis importantes expedicións e estudos xeográficos en Rusia, sen contar unha serie de importantes contribucións, como a demostración da orixe orgánica dosolo ou o seu estudo explicativo sobre a orixe dosicebergs en 1760. No mesmo ano Lomonosov publicou a súa propiahistoria de Rusia. En 1763 compilou unha serie de importantes contribucións na súa obra tituladaBreve descrición das diferentes travesías nos mares do norte e demostración da posibilidade de chegar ás Indias orientais atravesando o océano siberiano, onde indicou os trazos esenciais da dinámica mariña ártica, estableceu unha carta hidrográfica sinalando as rutas para embarcacións que percorresen o océano e descubriu unha lei xeral dos movementos dos xeos. Polas súas importantes aproximacións ao estudo xeográfico dos xeos e a súa lei xeral, atribúeselle ser o pai daglacioloxía. En 1764 foi designado secretario de Estado. Morreu un ano despois en San Petersburgo á idade de 53 anos.
Tamén expresou alei de conservación da materia e do movemento nunha carta datada o 5 de xuño de 1748 dirixida ao matemáticoLeonhard Euler. Desenvolvida uns corenta anos antes queAntoine Lavoisier, polo que a lei de conservación da materia é coñecida tamén como alei de Lomonosov-Lavoisier. Lomonosov descubriu que nunhareacción química a materia se conserva, a masa inicial é igual á masa resultante. Posteriormente, Lavoisier descubriu que os elementos que participan nunha reacción química, conservan cada un deles a súa propia masa despois da reacción.
En 1762 presentou untelescopio reflector á Academia de Ciencias no que desprazara o foco a catro graos do eixe, o que permitía mirar por un tubo separado sen que a cabeza do observador fose un obstáculo á visión. Con todo, este deseño non se publicou ata 1827 cando xa existían os modelos deWilliam Herschel. Outra achega no campo daastronomía foi a suposición dunha atmosfera enVenus fundamentada en observacións do tránsito de Venus.
Lomonosov estaba orgulloso de reinstaurar a antiga arte dosmosaicos. En 1754, nunha carta aLeonhard Euler, escribiu que os seus tres anos de experimentos, nos efectos da química dos minerais sobre a cor, o impulsaran a involucrarse na arte do mosaico. En 1763 puxo en marcha unha fábrica devidro que foi a primeira en producir mosaicos esmaltados fóra de Italia. Atribúense a Lomonosov corenta mosaicos, dos que só vinte e catro se conservan. Entre todos eles cómpre destacar oRetrato de Pedro I (1754) e a obra tituladaBatalla de Poltava (1762-1764) cun tamaño de 4,8×6,4 metros.[2][3] En 1925, con motivo do 200.º aniversario daAcademia das Ciencias de Rusia, a fábrica Imperial de porcelana foi nomeada na súa honra como Fábrica de Lomonosov, nome que conservou ata o ano 2005, cando recuperou o seu nome orixinal de Fábrica Imperial de Porcelana.
Сайт о М. В. ЛомоносовеArquivado 05 de decembro de 2020 enWayback Machine. — жизнь, научная деятельность, творчество, историческая родина, туризм на родину Ломоносова, 300-летний юбилей М. В. Ломоносова(enruso)
.jpg)
