| Lakota Lakȟótiyapi | ||
|---|---|---|
| Pronuncia: | [lakotijapi] | |
| Falado en: |  Estados Unidos Canadá (algúns falantes) | |
| Rexións: | Dacota do Norte eDacota do Sur, norte deNebrasca, sur deMinnesota e norte deMontana | |
| Total de falantes: | 2 100, 29% da poboación étnica (1997) | |
| Familia: | Síux Síux occidental Síux do val do Mississippi Dakota Síux Lakota | |
| Escrita: | Alfabeto Curley[1] | |
| Códigos de lingua | ||
| ISO 639-1: | -- | |
| ISO 639-2: | --- | |
| ISO 639-3: | lkt | |
| Mapa | ||
 | ||
| Status | ||
 | ||
Alingua lakota (tamén chamadalakhota,teton,teton sioux) é unhalingua síux falada pola tribosíux doslakota. É considerada unha lingua separada, malia que é mutuamente intelixible con outras dúas linguas (cf.dakota occidental e oriental), e é considerada por moitos lingüistas unha das tres variedades dalingua síux. A lingua lakota é o idioma dunha das maiores comunidades lingüísticas nativo americanas dos Estados Unidos, con aproximadamente 6.000 falantes. A maioría deles viven nos estados das grandes chairas, enDacota do Norte eDacota do Sur.[3]
Foi usada por primeira vez na escritura por misioneiros cara ao ano 1840, e dende entón evolucionou para reflectir as necesidades e usos contemporáneos.
O lakota ten cinco vogais orais,/i e a o u/, e tres vogais nasais,/ĩ ã ũ/ (foneticamente[ɪ̃ ə̃ ʊ̃]). O/e/ e o/o/ son máis abertos que as vogais cardinais correspondentes, máis achegado ó[ɛ] e ó[ɔ]. Ortograficamente, as vogais nasais son escritas⟨ƞ⟩,⟨ŋ⟩ ou⟨n⟩; historicamente, eran escritos conogonek,⟨į ą ų⟩.[4]
| Anterior | Central | Posterior | ||
|---|---|---|---|---|
| Pechada | oral | i | u | |
| nasal | iŋ | uŋ | ||
| Media | e | o | ||
| Aberta | oral | a | ||
| nasal | aŋ | |||
| Bilabial | Dental | Alveolar | Postalveolar | Velar | Uvular[5][6] | Glotal | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Nasais | m[m] | n[n] | ||||||
| Oclusivas eafricadas | Xordas | p[p] | t[t] | č[tʃ] | k[k] | ’[ʔ] | ||
| Sonoras | b[b] | g[ɡ] | ||||||
| Exectivas | p’[pʼ] | t’[tʼ] | č’[tʃʼ] | k’[kʼ] | ||||
| Fricativa | Xorda | s[s] | š[ʃ] | ȟ[χ] | ||||
| Sonora | z[z] | ž[ʒ] | ǧ[ʁ] | |||||
| Exectiva | s’[sʼ] | š’[ʃʼ] | ȟ’[χʼ] | |||||
| Aproximantes | w[w] | l[l] | y[j] | h[h] | ||||
 | Vexa a proba daWikipedia en Lingua lakota |
 | A Galipedia ten unportal sobre:Pobos indíxenas de América |
