A doslacertilios (Lacertilia) é unhasuborde deréptilesescamosos que inclúe a maioría dos réptiles actuais, comovaranos,iguanas,lagartos,lagartas,camaleóns execos, así como algunhas formasfósiles moi notábleis, como osmosasauros doCretáceo superior.
Xunto coas subordes dasserpentes (Serpentes) e das cobras cegas (Amphisbaenia), forma aorde dosescamosos (Squamata), que comprende case 5 000especies.
A suborde foi descrita en1867 polozoólogobritánico de orixealemáAlbert Günther.[1]
Onome científicoLacertilia está formado pola adición á raíz do nome do seuxénero tipo,Lacerta, o sufixo dolatín científico-ilia, indicando plural.
Antes denominábasesaurios (Sauria) á suborde formada polos lacertilios e as serpentes, pero dado que este resultou serparafilético, o nomeSauria aplícase agora a unclado maior de réptiles que inclúe a maioría dasubclase dosdiápsidos.
A suborde comprende as infraordes seguintes:
Normalmente tenen catropatas,oído con apertura externa epálpebras móbiles. O rango de lonxitudes vai duns poucos centímetros dalgúnsxecos doCaribe até os cerca de tres metros dodragón de Komodo.
Algunhas especies de lacertilios, as chamadascobras cegas (comoBlanus cinereus),[2] non teñen patas funcionais, a pesar de teren vestixios doesqueleto das patas. Distínguense das verdadeiras serpentes pola presenza de aberturastimpánicas e pálpebras. O seucorpo é alongado e teñen unhacola ben desenvolvida.
Os lacertilios da infraorde dosScincomorpha a miúdo presentan cores brillantes e iridiscentes que parecen húmidos. Pero como o resto dos lagartos, teñen apel seca, prefirindo xeralmente evitar a auga (aínda que todos os lagartos poden nadar se é necesario).
Todos os lacertilios poden cambiar de cor en resposta á súa contorna ou en momentos de perigo. O exemplo máis típico é o doscamaleóns, pero tamén poden suceder cambios de cor máis sutís noutras especies de lacertilios.
Algunhas especies son capaces de romper e desprender a súa cola cando se ven en perigo ou son capturados por undepredador; esta capacidade, denominadaautotomía, débese á presenza de planos especiais de ruptura nasvértebras caudais. Tras a autotomía, a cola rexenérase, pero a nova cola non é idéntica á perdida; en efecto, as vértebras non poden rexenerarse e son substituídas por un tubocartilaxinoso non segmentado.[3]
Os lacertilios aliméntanse xeralmente deinvertebrados, comoinsectos ouarácnidos e, en ocasións (e dependendo da especie), de pequenosvertebrados, incluíndo a outras especies de lacertilios. Unhas poucas especies sonomnívoras e poden comerplantas. Soamente unxénero évelenoso,Heloderma, que inclúe asespeciesHeloderma suspectum (monstro de Gila) eHeloderma horridum. Estas especies habitan no oeste deMéxico e o sur deTexas, e posúen dúasglándulas velenosas namandíbula. Porén, en2009 descubriuse que odragón de Komodo posibelmente tamén sexa velenoso, tras o achado dun par de glándulas de veleno no seumaxilar inferior.[4] De todos os xeitos está en discusión o efecto real que poida ter tras unha trabada.[5][6]
A maioría dos lacertilios poñenovos, aínda que as femias dunhas poucas especies retéñenos no seu interior e paren directamente as crías vivas (ovovivíparos).
