Thomas Samuel Kuhn, nado o18 de xullo de1922 e finado o17 de xuño de1996, foi unfísico e filósofo natural dosEstados Unidos de América cuxo traballo incidiu sobre ahistoria efilosofía da ciencia, tornándose un marco importante no estudo do proceso que leva ao desenvolvemento científico.
Thomas Kuhn naceu enCincinnati, Ohio, o 18 de xullo de 1922. Estudou a carreira defísica naUniversidade Harvard, e obtivo o doutoramento en1949. Ata entón, tivera pouco contacto coa filosofía, xa que a súa carreira era a física e, segundo el, asegunda guerra mundial exercía unha enorme presión para iniciar carreiras científicas, e un gran desprezo en relación ás materias humanísticas. Pero a partir do seu doutoramento o seu interese orientouse cara ao estudo da Historia da Ciencia, ao que se dedicou por completo.
Permaneceu en Harvard coma profesor axudante de Historia da Ciencia, e foi aquí onde preparou un curso de ciencias para non científicos, no que por primeira vez, utilizou exemplos históricos de progresos científicos. Desa experiencia, Kuhn puido percibir que a ciencia, nunha perspectiva histórica, era moi diferente da presentada nos textos de física ou mesmo de filosofía da ciencia.
En1956, aceptou unha oferta daUniversidade de Berkeley,California, onde pasou a ocupar a Cátedra de Historia da Ciencia a partir de1961. En Berkeley, escribiu e publicou o libroEstrutura das Revolucións Científicas, e aínda que xa publicara un primeiro libro en1957,A Revolución Copernicana, e un segundo en 1961,A función da medida na física moderna, foi o terceiro libro o que o tornou recoñecido, máis coma un intelectual volvendo cara a Historia e Filosofía da Ciencia, ca coma o físico que era.
En1964 ocupou a Cátedra de Historia da Ciencia naUniversidade de Princeton ata1979, ano no que pasou a se instalar enBoston, ocupando a Cátedra de Filosofía e Historia da Ciencia doInstituto de Tecnoloxía de Massachusetts (MIT) ata1991. Tres anos despois, en1994, foille diagnosticado un cáncer bronquial do cal morreu o 17 de xuño de 1996 na súa casa deCambridge, Massachusetts.
Thomas S. Kuhn ocupouse principalmente do estudo da historia da ciencia, no que mostra un contraste entre dúas concepcións da ciencia:
- Por un lado, a ciencia entendida coma unha actividade completamente racional e controlada. (Enfoque formalista).
- Por outro lado, a ciencia entendida coma unha actividade concreta que se veu dando ao longo do tempo e que en cada época histórica presenta peculiaridades e características propias. (Enfoque historicista).
Este contraste plásmase na obraA Estrutura das Revolucións Científicas,que ocasionou o chamadoxiro histórico-sociolóxico da ciencia, unharevolución na reflexión acerca da ciencia ao considerar propios desta os aspectoshistóricos esociolóxicos que rodean aactividade científica, e non só oslóxicos eempíricos, como defendía o modelo formalista.
Segundo o enfoque historicista deKuhn, a ciencia desenvólvese seguindo determinadasfases:
- Establecemento dunparadigma.
- Ciencia normal.
- Crise.
- Revolución científica.
- Establecemento dun novo paradigma.
- A noción deparadigma resulta fundamental neste enfoque historicista e non é máis ca unhamacroteoría, unmarco ouperspectiva que se acepta de forma xeral por toda acomunidade científica e a partir do cal se realiza a actividade científica, que ten como obxectivo aclarar os posibles fallos do paradigma ou extraer todas as súas consecuencias.
- Aciencia normal é o período durante o cal se desenvolve unha actividade científica baseada nun paradigma. Esta fase ocupa a maior parte do tempo da comunidade científica porque adoitan traballar para mostrar ou poñer a proba a solidez do paradigma no que se basean.
- Pero, en ocasións, o paradigma non é capaz de resolver todos os problemas, os cales poden persistir ao longo de anos ou incluso séculos. Nese caso, o paradigma ponse en cuestión e comézase a considerar se é o marco máis adecuado para a resolución de problemas ou se debe ser abandonado. Entón é cando se entra nunhacrise, que ademais supón a proliferación de novos paradigmas que compiten entre si tratando de impoñerse coma o enfoque máis adecuado.
- Finalmente prodúcese unharevolución científica cando un dos novos paradigmas substitúe ao paradigma tradicional. Trala revolución, ociclo empeza de novo e o paradigma que foi instaurado dá pé a un novoproceso de ciencia normal.
Desta maneira, o enfoque historicista dá importancia afactoressubxectivos que anteriormente foran pasados por alto á hora de explicar o proceso deinvestigación científica.Kuhn mostra que a ciencia non é só un contraste entreteorías erealidade, senón que haidiálogo,debate, tensións e ata loitas entre os defensores de distintos paradigmas. E é precisamente nese debate ou loita onde se demostra queos científicos non son absolutamenteracionais, non poden serobxectivos, pois non lles é posible afastarse de todos os paradigmas e comparalos de forma obxectiva, senón que sempre están inmersos nun e interpretan o mundo conforme ao mesmo paradigma. Isto demostra quena actividade científica inflúen tanto intereses científicos (ex: a aplicación práctica dunha teoría),coma subxectivos, como por exemplo, a existencia de colectividades ou grupos sociais a favor ou en contra dunha teoría concreta, ou a existencia deproblemas éticos, de tal maneira que a actividade científica vese influenciada polo contexto histórico-sociolóxico no que se desenvolve. Así, os historicistas, ao contrario que os formalistas, dan máis importancia tanto aosuxeito que leva a cabo a investigación, coma ao contexto histórico e sociolóxico no que está inmerso.
Na súa obraA Estrutura das Revolucións científicas, Kuhn introduce ademais a noción deinconmensurabilidade dos paradigmas que se refire á incapacidade de comparar as teorías entre si. SegundoKuhn, os paradigmas poden ter diferenzas de tres tipos:
Estas diferenzas entre paradigmas marcan que son incomparables, pois non existe unha linguaxe común e neutral que adapte unha teoría a outra. Neste momento non se pode dicir que un paradigma é mellor ou peor ca outro, pero o avance da ciencia irá determinando a incompatibilidade entre eles ata que un acabe dominando sobre o outro, dando lugar a unha nova revolución científica.
- A revolución copernicana: a astronomía planetaria no desenvolvemento do pensamento occidental, 1957.
- A función da medida na física moderna, 1961.
- A estrutura das revolucións científicas,1962. Traducida ao galego no2000, publicada polaUniversidade de Vigo.
- A función do dogma na investigación científica,1963.
- Postdata,1969.
- A tensión esencial,1977.
- A teoría do corpo negro e a descontinuidade cuántica,1987.
- O camiño da estrutura,1990.
- O problema coa filosofía da historia e da ciencia,1992.
