Gregorio XII, nado enVenecia sobre o1326 e finado enRecanati o18 de outubro de1417, foi oPapa nº 205 daIgrexa católica de1406 a1415 e o cuarto papa do período dominado poloCisma de Occidente e un dos poucos pontífices romanos en abdicar do ministerio petrino.[1]
De nomeAngelo Correr,[2] naceu no seo dunha familia aristócrata veneciana[3] que deu varios dogos e dogaresas. Estudou teoloxía naUniversidade de Boloña.[4]
Angelo Correr foi nomeado bispo de Castello en1380 polo papaUrbano VI. Foi nomeadopatriarca latino de Constantinopla en1389 e administrador da diocese de Coroe en 1395 por parte deBonifacio IX.Inocencio VII nomeouno Secretario Apostólico, legado de Ancona e finalmente, en 1405, cardeal-presbítero de San Marco.[4]
O conclave no que resultou elixido estaba composto por quince cardeais que, co propósito de pór fin aoCisma de Occidente, participaron no mesmo coa condición de que o elixido dimitiría do papado se o papa deAvignon,Bieito XIII, presentaba á súa vez a súa renuncia. Angelo Correr, que para entón contaba con máis de 70 anos de idade, foi elixido por unanimidade o30 de novembro de1406 e foi coroado o 19 de decembro do mesmo ano.[5]
Ambos os pontífices iniciaron conversacións para lograr un encontro enSavona, pero a pouca dispoñibilidade de ambos para solucionar o conflito, o temor a que devandito encontro fose aproveitado polo rival para capturar ao contrario, unido ás maquinacións políticas do rei deNápoles,Ladislau, e da familia de Gregorio XII; fixeron que dita reunión non se levase a cabo.[6]
Os cardeais de Gregorio mostraron o seu descontento coa postura deste e ameazaron con abandonalo, polo que Gregorio convocou unha reunión coa súa curia na cidade deLucca na que, o4 de maio de1408, ordenou que non abandonasen a cidade, póndoos baixo vixilancia e procedendo ademais, a fortalecer a súa posición, facendo cardeais a catro dos seus sobriños.
En Aviñón, os cardeais de Bieito XIII tamén mostraron a súa desconformidade coa situación, polo que, aproveitando que sete cardeais de Gregorio lograran saír de Lucca, reuníronse con estes e resolveron a celebración dun concilio na cidade dePisa para o ano1409, co obxectivo de depor a ambos os pontífices e elixir un novo.[7]
O Concilio de Pisa iniciouse o25 de marzo de 1409, e aínda que ambos os papas foron convocados, ningún deles fixo acto de presenza no mesmo. Na décimo quinta sesión, o5 de xuño, o concilio depuxo aos dous pontífices acusándoos de escándalo, de cismáticos, heréticos e perxuros; e un mes despois elixiu como novo papa aAlexandre V.
Nin Gregorio XII, nin Bieito XIII, recoñeceron a validez do concilio de Pisa ao que acusaron de anticanónico ao entender que só o Papa tiña potestade para convocar un concilio ecuménico. Polo que Gregorio, que nomeara outro dez cardeais para reforzar a súa posición, convocou o seu propio concilio que, celebrado na cidade deCividale del Friuli cunha escasa asistencia, declarou, tanto a Bieito XIII como a Alexandre V, cismáticos e devastadores da Igrexa.[7]
En1410 faleceu Alexandre V e foi sucedido porXoán XXIII a quen o emperador doSacro Imperio,Sexismundo, convenceu para que convocase un novo concilio que acabase co cisma no que tres papas se declaraban o lexítimo sucesor de san Pedro.[7]
O Concilio de Constanza iniciouse o4 de novembro de1414, baixo a presidencia do antipapa Xoán XXIII, acordándose un novo sistema de votacións para o mesmo. Dito sistema consistiu en que os participantes se reunisen por nacións e que en cada un destes grupos tivesen voto non só os prelados, senón tamén os príncipes, os teólogos e os canonistas.
Este novo sistema supuxo a confirmación da teoría "conciliarista", segundo a cal o Concilio se atopaba por encima do Papa, e este debía pregarse ás decisións daquel.[8]
O antipapa Xoán XXIII que convocara o concilio coa intención oculta de conseguir o apoio dos participantes para ser nomeado único papa lexítimo, ante a perspectiva de ter que acatar as decisións conciliares tentou fuxir de Constanza, pero interceptado na súa fuxida foi devolto ao concilio e obrigado a abdicar o29 de maio de1415.[9]
Pola súa banda o Papa Gregorio XII renunciou voluntariamente o4 de xullo de1415 mediante unha bula na que ademais recoñecía ao concilio, polo que o concilio de Constanza, convocado por un antipapa, é considerado válido pola Igrexa católica.
O segundo antipapa, Bieito XIII, negouse en cambio a abdicar polo que foi deposto polo propio concilio dous anos máis tarde, o26 de xullo de1417; tras o cal elixiuse un novo Papa,Martiño V que foi recoñecido por todos e que supuxo o fin do Cisma de Occidente que dividira a Igrexa durante case corenta anos.[9]
Un mes antes da elección do novo Papa, faleceu o18 de outubro de1417 o ex papa Gregorio XII ostentando o cargo de arcebispo de Porto.[7]
No libro dasProfecías de San Malaquías pódese identificar este papa coa motoNauta de Ponto Nigro (Mariño do Mar Negro), cita que pode facer referencia ao seu nacemento en Venecia, e a que foi sacerdote da igrexa de Negreponte.
O seguinte Sumo Pontífice en renunciar seríaBieito XVI en2013, 598 anos despois, sendo substituído polo arxentinoJorge Mario Bergoglio quen adopta o nome deFrancisco.
- ↑Kelly, J.N.D. (1989).Gran Dizionario Illustrato dei Papi(en italiano). Casale Monferrato (Al)/Al): Piemme S.p.A. pp. 577?579.ISBN 88-384-1326-6.
- ↑"The Cardinals of the Holy Roman Church. Biographical Dictionary".webdept.fiu.edu. Arquivado dendeo orixinal o 14 de novembro de 2019. Consultado o2020-03-25.
- ↑Ott, Michael (1910)."Papa Gregorio XII".Enciclopedia Católica(en español). New York. Arquivado dendeo orixinal o 23 de decembro de 2014. Consultado o 31 de decembro de 2014.
- ↑4,04,1Ortalli, Gherardo (2000)."Gregorio XII".Enciclopedia dei papi(en italiano). Treccani. Consultado o 31 de decembro de 2014.
- ↑Llorca, Bernardino; García Villoslada, Ricardo (1967). "El cisma de Occidente".Historia de la Iglesia católica(en español). vol. III Edad Nueva (2ª ed.). Madrid: BAC. p. 181-236.
- ↑Alberigo, Giuseppe (2004). "El concilio de Constanza".Historia de los concilios ecuménicos(en español). Salamanca: Sígueme. pp. 189–201.ISBN 9788430111992.
- ↑7,07,17,27,3Mezzandri, Luigi (2001). "La túnica lacerata".Storia della Chiesa tra medioevo ed epoca moderna(en italiano). vol. 1 Dalla crisi della Cristianità alle riforme (1294-1492) (2ª ed.). Roma: Edizione. pp. 83–102.ISBN 88-86655-64-9.
- ↑Bihlmeyer, Karl; Tuechle, Hermann (2001). "Il grande scisma d'Occidente fino al concilio de Pisa (1378-1409)".Storia della Chiesa(en italiano). vol. 3, l'epoca delle riforme (10ª ed.). Brescia: Morcelliana. pp. 58–69.ISBN 88-372-0665-8.
- ↑9,09,1Percivaldi, Elena (2014). "Il grande scisma (1378-1417)".Gli antipapi. Storia e segreti(en italiano). Roma: Newton Compton Editori. pp. 303–315.ISBN 978-88-541-7152-7.
