Osglobósidos son un tipo deglicoesfingolípido formado por unhaceramida unida a unoligosacárido formado por azucres neutros. Ooligosacárido contén varios residuos de azucres, xeralmente formados por unha combinación degalactosa,glicosa eN-acetilgalactosamina. Non teñen grupos amino libres nin carga apH 7, o que os diferenza doutros compostos similares, como osgangliósidos, que conteñen azucres ácidos cargados.
O principal glicoesfingolípido das membranas dos eritrocitos humanos é o globósido Gb4 (GalNAcβ3Galα4Galβ4Glcβ1Ce), que se denominouglobósido porque foi illado orixinalmente como un precipitado birrefrinxenteglobular.
Os globósidos son unha clase de lípidos complexos que pertencen á familia dosglicoesfingolípidos (un subgrupo deglicolípidos). Son lípidosanfipáticos, cunha partehidrófoba (ceramida) e outrahidrófila (os azucres).
Describíronse máis de 130 tipos distintos de globósidos, que difiren entre eles nosácidos graxos que compoñen a ceramida e nos azucres. Estes ácidos graxos adoitan ser de cadea moi longa, e entre eles están o lignocérico, nervónico e cerebrónico. Osparaglobósidos son moi similares e diferéncianse dos globósidos en que teñenN-acetilglicosamina en lugar de N-acetilgalactosamina.
Unha serie de glicosiltransferases cataliza a biosíntese dos globósidos. A síntese comeza coa transferencia dunha unidade degalactosa procedente daUDP-galactosa a unglicocerebrósido para formar unenlace glicosídico β (1-4). Dado que este enlace é o mesmo que une a glicosa e a galactosa na lactosa, este glicolípido pode denominarse tamén comolactosilceramida. Esta última é o precursor dos globósidos e dosgangliósidos. Seguidamente prodúcese a adición dunha segunda unidade de galactosa a partir de UDP-galactosa igual que antes, pero neste caso o residuo galactosa terminal adopta a configuración anomérica α e dá lugar átrihexosilceramida. Para rematar a síntese dun globósido de tres azucres, unha unidade de N-acetilgalactosamina únese de forma secuencial á trihexosilceramida a partir de UDP-N-acetilgalactosamina.
Os globósidos están implicados en diversas funcións de recoñecemento na superficie da membrana[1].
Un exemplo desas funcións é que son o antíxeno P do eritrocito, que é o principal receptor doparvovirus B-19 humano. Estudos recentes suxiren que os globósidos, á parte de seren os receptores primarios do B-19, actúan tamén como mediadores dos cambios da cápsula vírica requiridos para a penetración na célula do virus.[2] Hai unha pequena porción de individuos que non expresan o globósido na súa membrana, polo que son resistentes á infección por B-19.[3]
Os globósidos forman parte dabicapa lipídica da membrana celular, na que se sitúan coa súa parte glicídica orientada cara ao exterior damembrana plasmática. Os globósidos só se encontran na membrana das células proxenitoras dos eritrocitos, nos miocitos do corazón, nas células endoteliais e nas células dalgúns órganos como ofígado,ril ebazo. Hai que salientar que a membrana dasmitocondrias e doretículo endoplasmático non presentan globósidos nin ningún outro tipo deglicolípido.
Existen algunhas enfermidades dexenerativas asociadas a un trastorno no metabolismo dos globósidos causado por unha falta ou deficiencia dosencimas encargados da súa degradación noslisosomas.[4] Todas elas inclúense dentro do grupo das lipidoses ou doenzas causadas por almacenamento de lípidos. Entre elas salientamos as enfermidades de Sandhoff e Fabry.
Aenfermidade de Sandhoff é unha enfermidade hereditaria autosómica recesiva, ocasionada pola deficiencia dos isoencimasβ-hexosaminidase A e B debido a unha mutación noxene HEXB, localizado no brazo longo docromosoma 5. Estes encimas, no seu estado normal, son os encargados de romper oenlace glicosídico β que une a N-acetilgalactosamina, degradando así os globósidos a trihexosilceramida. En consecuencia, un defecto nestes encimas provoca a acumulación a niveis tóxicos de globósidos; particularmente nasneuronas docerebro e damedula espiñal, causando a súa progresiva deterioración e destrución.
As manifestacións clínicas recordan áenfermidade de Tay-Sachs[5] mais cunha progresión moito máis rápida. A forma infantil preséntase nos 4 primeiros meses de vida e caracterízase por retardo psicomotor, perda de visión e audición,hipotonía seguida porespasticidade,mioclono (contraccións musculares parecidas a unha descarga), convulsións, macrocefalia (cabeza anormalmente agrandada), e manchas vermello-cereixa nos ollos, como síntomas principais. Os bebés afectados pola enfermidade de Sandhoff adoitan falecer a idade temperá, xa que actualmente non existe ningún tratamento para evitar o progreso da doenza.
Aenfermidade de Fabry é unha doenza hereditaria recesiva ligada aocromosoma X derivada de mutacións noxene GLA que codifica o encimaα-galactosidase. Sen cantidades axeitadas de α-galactosidase non se pode degradar a trihexosilceramida, derivada dos globósidos, en partículas máis pequenas (lactosilceramida), acumulándose así en vasos sanguíneos, tecidos do fígado, ril, cerebro e corazón, o que afecta ao seu correcto funcionamento.
Entre os síntomas asociados a esta enfermidade poden encontrarse: dor nas extremidades,anhidrose (diminución nasuoración), intolerancia á calor e ao frío, aparición de anxioqueratomas (grupos de puntos de cor vermella granate), opacidade dacórnea así como outros problemas dixestivos, cardíacos, cerebrais, renais e nerviosos que son os que acaban causando a morte.
Enfermidades asociadas:
