Non debe confundirse coa cidade homónima, aCidade de Nova York, localizada no extremo sur do estado. Por iso, ao estado é costume chamarEstado de Nova York. A Cidade de Nova York non é só a maior cidade do estado, cos seus 8,5 millóns de habitantes (preto da metade da poboación estatal), senón tamén a maior cidade dosEEUU.
O alcume de Nova York éEmpire State (Estado do Imperio). Os historiadores cren que este alcume vén dun comentario feito porGeorge Washington -unha vez comentou que Nova York era o centro do Imperio (americano). O lema do Estado éExcelsior, unha palabralatina que significa "Sempre Arriba", "Sempre no Cume" ou "Aínda Máis Alto".
Nova York foi colonizado orixinalmente polosneerlandeses, que chamaron á rexiónNovos Países Baixos. Tamén fundaron un asentamento na illa deManhattan, chamadoNova Ámsterdan. CandoInglaterra capturou o Estado dos neerlandeses, os ingleses renomearon tanto ao Estado como á cidade localizada en Manhattan aNova York. Nova York foi unha dastrece colonias británicas que se rebelaron naGuerra de Independencia dos Estados Unidos. Neste estado tiveron lugar un terzo de todas as batallas da guerra.
Logo da guerra, Nova York pasou a ser o 11º Estado en entrar na Unión, o 26 de xullo de1788. Converteuse no máis poboado do país ao redor de1810, aínda que foi excedido por California na década de 1960 e por Texas na década de 1990.
A rexión onde se atopa actualmente o Estado de Nova York estaba habitada por dous grupos denativos americanos moito antes da chegada dos primeiroseuropeos á rexión. Estes grupos eran osiroqueses e osalgonquinos, que eran rivais entre si. Os iroqueses estaban socialmente máis organizados que os algonquinos, e tiñan unha notable xerarquía política e social, ademais de que estaban máis avanzados militarmente.
O primeiro europeo en explorar a rexión onde actualmente se atopa o Estado de Nova York foi o explorador e naveganteitalianoGiovanni da Verrazzano, que exploraba en nome da corte francesa, e nomeou á rexión NovaAngulema (en francésNouvelle Angoulême), en honra ao reiFrancisco I de Francia. Alcanzou orío Hudson ao redor do ano1524.
En 1609, o inglésHenry Hudson, que exploraba en nome dosPaíses Baixos, navegou río Hudson arriba, e oficialmente anexou a rexión aos neerlandeses. Aquela rexión pasaría a ser coñecida comoNovos Países Baixos. Os neerlandeses fundaron varios postos comerciais na rexión, e estableceron relacións comerciais cos indíxenas iroqueses. En1621, un grupo de mercantes neerlandeses crearon unha compañía, aCompañía Holandesa das Indias Occidentais. En1624, o goberno neerlandés deu á Compañía Holandesa das Indias Occidentais todos os dereitos para comercializar cos Novos Países Baixos durante 24 anos. Aquel mesmo ano, enviouse unha primeira quenda de colonos, preto de 30 familias, á rexión, onde fundaríanFort Orange -que é a actual capital de Nova York,Albany.
En1625, os neerlandeses fundaron unha vila, e iniciaron a construción dun forte, os dous na illa deManhattan. Ambos foron chamadosNova Ámsterdan, sendo a vila a capital da colonia. A vila de Nova Ámsterdan desenvolveríase ata a que é a actual cidade de Nova York. En1626, o gobernador dos Novos Países Baixos da época, Peter Minuit, comprou toda a illa de Manhattan aos indíxenas que vivían na rexión mediante o intercambio de produtos que valían en total preto de 24 dólares. Durante os anos seguintes, os neerlandeses fundarían diversos asentamentos e vilas na rexión do actual Estado de Nova York.
En1629, a Compañía Holandesa das Indias Occidentais decidiu acelerar o proceso de colonización dos Novos Países Baixos. Puxo en marcha un sistema delatifundios, mediante o ofrecemento de grandes extensións de terra aos membros da Compañía. Estes membros só continuarían sendo propietarios das súas terras se conseguían colonizar as súas parcelas con certo número de colonos. A maioría fracasou en cumprir este obxectivo, pero un colono, Kiliaen van Rensselaer, alcanzou un grande éxito, colonizando as áreas onde actualmente se sitúan os condados de Albany, Columbia e Rensselaer. Grazas ao éxito de Rensselaer este sistema, no que poucos latifundistas controlaban grandes leiras e alugaban parcelas menores de terra aos granxeiros que estaban obrigados a cederen unha porcentaxe dada das súas colleitas aos propietarios, persistiría ata a década de 1840, cando unha serie de revoltas puxeron fin a este sistema.
Durante as décadas de 1640 e 1650, numerosos colonos da colonia inglesa deConnecticut establecéronse enLong Island, parte do actual Estado de Nova York. Ao principio, as relacións entre os colonos ingleses e neerlandeses eran amigables. Con todo, estas foron deteriorándose rapidamente no final da década de 1650. O reiCarlos II de Inglaterra decidiu conquistar os Novos Países Baixos, enviando unha frota naval en1664, que ancorou na capital da colonia neerlandesa, Nova Ámsterdan. O entón gobernador dos Novos Países Baixos,Peter Stuyvesant, decidiu renderse sen resistencia.
Os Novos Países Baixos foron renomeados a Nova York polos ingleses, en homenaxe ao duque de York. O nome da vila de Nova Ámsterdan, pola súa banda, tamén sería cambiado a Nova York. Osfranceses instalados enNova Francia (que comprende actualmente o leste do Canadá) comezaron a interesarse polo norte da colonia inglesa de Nova York, ao redor de1680. O explorador francésRené Robert Cavelier de La Salle exploraría o norte de Nova York en1669. En1731, os franceses construíron un forte en Crown Point, noLago Champlain, e reivindicaron o norte de Nova York. En1689, desátase a guerra entre Inglaterra e Francia e inmediatamente Nova York pasa a ser escenario de numerosas batallas entre os ingleses e os franceses. Estas batallas, que se coñecerían como como Guerra Franco-Indíxena, tiveron lugar entre1689 e1763. Os ingleses, cunha gran vantaxe numérica e co apoio dos nativosalgonquinos, derrotarían finalmente aos franceses e capturarían Nova Francia, en1763.
Un fito quilométrico da Boston Post Road, unha estrada que se construíu lentamente entre oséculo XVII e oséculo XVIII.
O control británico nas colonias de América do Norte era motivo de descontento entre a poboación do estado de Nova York. Na década de 1730, o xornalista John Peter Zenger criticou duramente ao goberno británico e foi preso por iso. Con todo, o xurado en1735, considerou a Zenger inocente, alegando liberdade de prensa o que supuxo unha gran vitoria para a prensa americana.
Os habitantes do Estado tampouco se sentían conformes cosimpostos que gravaban os produtos fabricados nas colonias, nin coa autoridade dos xuíces ingleses, e Nova York foi unha dasTrece Colonias británicas que se rebelaron contra o Reino Unido naGuerra de Independencia dos Estados Unidos. Durante aquela guerra, preto de 30.000 persoas leais a Inglaterra abandonaron a colonia. Nova York foi palco de varias batallas importantes, como aBatalla de Saratoga, aínda que a cidade homónima foi capturada inmediatamente a comezos da guerra polos británicos, que abandonarían a cidade só despois da fin desta.
O 9 de xullo de1776, o congreso provincial de Nova York reuniuse enWhite Plains, aprobando definitivamente a Declaración de Independencia dos Estados Unidos de América, adoptada poloCongreso Continental cinco días antes, o 4 de xullo. Nova York ratificaría osArtigos da Confederación o 6 de febreiro de1778.
A fin da Guerra da Independencia fixo posible desenvolver as terras que forman actualmente o oeste do Estado de Nova York, que ata entón non facían parte de ningunha das antigasTrece Colonias. Nova York eMassachusetts reivindicaron a rexión. Polo Tratado de Hartford, de1786, Nova York tería dereito á soberanía das terras, mentres que Massachusetts tería o dereito de adquirir as terras da rexión dos nativos americanos. Diversos grupos intentaron saltarse tratado, sen éxito. Un contrato de arrendamento de 999 anos asinado en1787 foi rapidamente anulado polo Lexislativo de Nova York e de Massachusetts.
Compras de Phelps e Gorham.
O 1 de abril de1788, a rexión foi vendida a Nathaniel Gorham e Oliver Phelps, de Massachusetts, por un millón de dólares, a ser pagos en tres partes anuais. Gorham e Phelps, con todo, só adquiriron os dereitos de propiedade logo de comprar estas terras dos nativos americanos que habitaban a rexión, e inmediatamente abriron negociacións cos nativos americanos da rexión, adquirindo así as terras ao leste do río Genessee dos nativos a través do Tratado de Buffalo Creek, o 8 de xullo daquel mesmo ano. Gorham e Phelps con todo, rapidamente entraron en dificultades económicas, e acordaron ceder as terras ao oeste do río Genessee a Massachusetts en1790. O 12 de marzo de1791, Massachusetts vendeu todas estas terras a Robert Morris, que, á súa vez, inmediatamente vendeunas á Holland Land Company. Polo Tratado de Big Tree, asinado en setembro de1797, Morris compra as terras ao oeste do Genessee dos nativos americanos. En1802, a Holland Land Company abriu unha oficina de vendas en Batavia, e iniciou a venda das terras da rexión a terceiros. A oficina aínda existe en tempos actuais, convertida enmuseo.
Mentres tanto, durante o proceso de planificación do sistema de goberno federal, Nova York opúxose á instalación dun goberno centralizado. Logo de intensas discusións entre Nova York e outros Estados (ou futuros Estados) americanos, sobre temas relacionados co goberno estadounidense, Nova York aceptou ratificar aConstitución dos Estados Unidos de América o 26 de xullo de1788, pasando a ser o 11° Estado en facer parte da Unión. A Cidade de Nova York foi temporalmente a capital do país, de1785 a1790, que foi cando a capital nacional cambiouse permanentemente aWashington, D.C.. Na Cidade de Nova York,George Washington foi investido primeiroPresidente dos Estados Unidos.
Nova York creceu rapidamente logo da independencia dos Estados Unidos, e en1810, xa era o estado máis poboado do país, cunha poboación de 959.000 habitantes. Con todo, a Guerra de 1812 interrompeu temporalmente esta época de crecemento. As tropas británicas invadiron Estados Unidos, partindo doCanadá, e tiveron lugar algunhas batallas de pouca importancia no Estado. Con todo, Nova York continuou prosperando economicamente logo da guerra. Moitas persoas viñan doutras rexións do país, así como inmigrantes do Canadá, e moitos deles instaláronse no interior do estado. Así, por ao redor de1820, Nova York xa tiña 1 380 000 habitantes. Despois do final da guerra, moitas persoas doutras partes do Estado ou do país pasaron a instalarse nas rexións fronteirizas, aínda despoboadas, ou pouco habitadas. En 1820, dunha poboación de 1 380 000 habitantes, preto duns 500.000 vivían no extremo occidental de Nova York, rexión fronteiriza anteriormente despoboada.
A construción da canle de Erie fixo do estado de Nova York un gran centro de transportes, convertendo a Cidade de Nova York o maior centroportuario de América, excedendo aBoston e aMontreal. Non só a Canle fornecía acceso ao interior do estado, senón que tamén proporcionaba un atallo entre oocéano Atlántico e osGrandes Lagos, conectando oLago Erie coa Baía de Nova York. Ao redor de1850, Nova York xa era firmemente coñecido no país como oEmpire State, e era o maior centro comercial, industrial e da poboación dos Estados Unidos.
En1839, iníciase un gran movemento popular contra o sistema de latifundios e alugueiro de terras. Este sistema causou o endebedamento de moitos campesiños que cultivaban as terras dos latifundistas, xa que as porcentaxes da colleita que os primeiros debían entregar aos segundos eran moi altos -ao redor dun 60-70%. Durante a década de 1840, numerosos manifestantes, disfrazados de nativos americanos, atacaron estes latifundios. Este movemento, nos seus comezos só unha manifestación popular, logo converteuse unha gran forza política no Estado, e durante a década de 1840 e a década de 1850, ditos latifundios pasaron a ser fragmentados en granxas independentes de menor tamaño.
Gravado de tropas federais disparando á multitude, no motín de Nova York de 1863.
En1861, desátase aGuerra Civil Americana. A maioría da poboación do Estado estaba contra aescravitude. Moitas persoas, con todo, estaban contra do alistamento militar forzoso, imposto polo goberno estadounidense en1863. En xullo daquel mesmo ano, déronsemotíns populares durante catro días na Cidade de Nova York (os coñecidos comoDraft Riots), causando preto de 500 mortos e máis de 1,5 millóns de dólares en danos. O motín tivo fin coa chegada de tropas militares americanas, que impuxeron a orde na cidade.
Da década de 1860 en diante, inmigrantes europeos -especialmenteitalianos,alemáns,irlandeses epolacos- comezaron a instalarse masivamente no estado, especialmente na Cidade de Nova York. Actualmente, os descendentes de italianos son o grupo étnico maioritario do estado.
O 6 de setembro de1901, o presidenteWilliam McKinley é asasinado naExposición Panamericana deBuffalo.Theodore Roosevelt, que xa exercera de gobernador do Estado de Nova York en1899 e1900, e era o Vice de McKinley, asumiu a presidencia do país.
Nova York prosperou economicamente coaprimeira guerra mundial. Asfábricas producían armamentos e outros materiais militares, e o porto de Nova York converteuse nun importante centro de envío de tropas dos Estados Unidos a Europa.
O Estado de Nova York foi o máis duramente alcanzado polaGran Depresión, na década de 1930 -especialmente na Cidade de Nova York. A taxa dedesemprego nas cidades creceu espectacularmente (un 30% ou máis), ossalarios diminuíron, e houbo unha inmensadeflación de prezos -sen contar efectos secundarios, como a falta de vivenda, resultante da falta de pagamento dos alugueres, por exemplo. No campo, a situación non era mellor. Os granxeiros non tiñan diñeiro e as débedas acumulábanse.
O inicio da participación estadounidense nasegunda guerra mundial acabou dunha vez cos efectos negativos da Gran Depresión, e inmediatamente o estado volveu prosperar economicamente. Tras o fin da segunda guerra mundial, constrúese a sede daOrganización das Nacións Unidas na Cidade de Nova York, e esta alcanza o status de capital daeconomía mundial, posto que anteriormente correspondía á cidade inglesa deLondres. Co fin da guerra, e o inicio daGuerra de Corea en1950, Nova York pasou a ser un dos maiores produtores de material bélico do país.
Durante o final da década de 1950, Nova York, nun programa conxunto coa provincia canadense deOntario, iniciou a construción de numerosaspresas norío San Lourenzo e norío Niágara. En1959, inaugúrase acanle de San Lourenzo, que permitía o tráfico seguro de barcos entre oocéano Atlántico e osGrandes Lagos. Durante a década de 1960, o sistema viario de Nova York pasou por unha grande expansión, e abríronse dúas novas grandesautoestradas interestatais, unha que ligabaPensilvania conCanadá, e a outra que uníaAlbany coa provincia canadense doQuebec.
Ao redor da década de 1970, moitas fábricas do estado pecharon, mudándose a outros estados comoCalifornia ouTexas, ou ata a outros países onde a man de obra era máis barata. Iso causou unha caída na poboación do estado. Aínda que, por outra banda, instaláronse novas fábricas, polo xeral de altatecnoloxía, no estado de Nova York, na década de 1980, e a poboación do Estado volveu crecer novamente, en parte grazas á grandeinmigración de hispanos e asiáticos, inmigración que continúa na actualidade.
No estado de Nova York localízase o únicoenclave extraterritorial internacional dentro dos Estados Unidos, a Sede daONU.
A rexión sur do Estado de Nova York (constituída polacidade de Nova York e os seus suburbios incluíndo aLong Island e a parte sur do val dorío Hudson) pódese considerar o núcleo central dunhamegalópole, unha supercidade que se estende desdeBoston ataWashington, D.C., chamada a miúdoBosWash. O Estado de Nova York está moi asociado coa cidade do mesmo nome, aínda que esta non é o seu único aspecto. O resto do Estado de Nova York está dominado por granxas, bosques, ríos, montañas e lagos. Unha das atraccións turísticas máis coñecidas de Nova York (así como dos Estados Unidos) son asCataratas do Niágara, localizadas no noroeste do Estado, xunto á fronteira canadense.
Ao leste da Cidade de Nova York esténdese unha illa (chamada apropiadamenteLong Island ("Illa Longa"), xa que ten unha lonxitude de aproximadamente 190 quilómetros) ocupada polos condados de Nassau e Suffolk. As árbores tiveron unha grande importancia ao longo da historia do Estado e da Cidade de Nova York, e contribuíron dun xeito importante á economía do estado. Actualmente, é posible ver árbores altas ata na área metropolitana de Nova York. Un deles, oQueens Giant, é a árbore máis alta e máis vello da rexión.
Olitoral de Nova York ten preto de 204 quilómetros de extensión. Contando todas as rexións bañadas polo mar (baías,estuarios e illas oceánicas) este número aumenta a 2.977 quilómetros. Nova York conta con preto de 2.000lagos elagoas, e os seus bosques cobren aproximadamente a metade do Estado.
Podemos dividir a Nova York en oito rexións xeográficas distintas:
AsChairas Costeiras do Atlántico localízanse no extremo sur do Estado, enLong Island e enStaten Island. Están localizada practicamente anivel do mar, e caracterízanse polo seu terreo chairo e pouco accidentado. As Chairas Costeiras son as rexións máis poboadas do Estado. Nesta rexión, apesca e aagricultura teñen moita importancia.
AsChairas Hudson-Mohawk sonvales que comprenden a maior parte dorío Hudson. Teñen de 16 a 50 quilómetros de anchura, que proporcionan o único medio viable de transporte hidrográfico entre osApalaches.
AMeseta de Nova Inglaterra é unha rexión de serras emontañas baixas que se estende polo sueste do Estado, cortada polo tramo final do río Hudson. Nesta rexión que se localiza aCidade de Nova York.
OsMontes Adirondack localízanse ao norte do Estado. O seu formato é circular, cundiámetro de aproximadamente 160 quilómetros. Caracterízanse polo seu chan extremadamente antigo e resistente áerosión. Aquí localízase o punto máis alto do estado, o Mount Marcy, cos seus 1.629 metros dealtitude. Outros 40 picos da rexión exceden a marca dos 1.200 metros de altura.
AsSerras Tug son unha área illada no Estado, unha meseta cuxo terreo é relativamente pouco accidentado, cunha altitude media de 120 a 200 metros por encima do nivel do mar. Están localizadas ao sur dos Montes Adirondack.
AsChairas dosGrandes Lagos localízanse no noroeste do Estado, xunto aoLago Erie e aoLago Ontario. Aquí localízanse as famosasCataratas do Niágara. Caracterízanse polo seu chan fértil, polo seu terreo moi pouco accidentado e polas súas baixas altitudes.
AsChairas de San Lourenzo están localizadas no norte e no extremo nordeste do estado, ao longo dorío San Lourenzo. O seu val ten preto de 28 quilómetros de ancho. Caracterízanse polo seu chan moi fértil, polo seu terreo moi pouco accidentado e polas súas baixas altitudes.
AMeseta dos Apalaches cobre toda a porción suroeste de Nova York, e é a maior das rexións xeográficas do estado. A súa altitude é media, e varía entre 240 e 650 metros de altura. Caracterízase polo seu terreo rochoso e accidentado. É a rexión menos poboada do estado.
Oclima de Nova York étépedo, aínda que os rigores do clima varían bastante, segundo a rexión. Atemperatura media noinverno é de -10°C nos Montes Adirondack, e -1 °C na Cidade de Nova York. Noverán, a temperatura media nos Montes Adirondack é de 19 °C, e de 23 °C na Cidade de Nova York.
A temperatura máis alta rexistrada no Estado foi de 42 °C, na cidade de Troy, o 22 de xullo de1926.[3] A menor temperatura rexistrada, sen contar o factor dovento, foi de -52 °C, en Old Forge, o 18 de febreiro de1979.[3]
Asarabia e asxeadas son comúns no Estado. Durante preto de 250 días ao ano, os Montes Adirondack son susceptibles ás xeadas, mentres queLong Island, durante só 100. A taxa deprecipitación media anual do Estado é de 147 centímetros.
Segundo os datos docenso estimado de2005, daOficina do Censo dos Estados Unidos, Nova York tiña a terceira maior poboación (19 254 630 habitantes[5]) de entre os 50 estados dos Estados Unidos, só por detrás deCalifornia eTexas. A súa poboación aumentou en 27.542 habitantes (ou o que é o mesmo, un 0,1%) con respecto ao ano anterior, e aumentou noutros 277.809 (1,5%) con respecto ao ano2000.[4]
O aumento demográfico desde o censo do 2000 débese a un crecemento natural de 527.876 persoas (1 345 482 nacementos menos 817.606 mortes) e unha migración neta de 334.093 persoas no estado. As migracións externas deron lugar a un aumento neto de 667.007 persoas, mentres que as migracións internas produciron unha perda neta de 502.155 persoas.
O Estado de Nova York alberga unha das poboacións máis heteroxéneas dos Estados Unidos -especialmente aCidade de Nova York, posiblemente a cidade máis multicultural do mundo. En 2004, o 20,4% dos residentes en Nova York non naceran nos Estados Unidos.
Nova York experimenta actualmente baixas taxas de crecemento natural. Isto débese principalmente á gran migración de habitantes do Estado en dirección ao sur e ao oeste dos Estados Unidos, á perda continua de empregos, e ao alto custo de vida do Estado. As estimacións realizadas indican que Nova York perderá o posto de terceiro Estado máis poboado do país a favor daFlorida, no final da década de 2000.
A maioría da poboación de Nova York vive a unha distancia de dúas horas da Cidade de Nova York. Segundo os datos da Oficina do Censo do 1 de xullo de2004, a Cidade de Nova York e os seus seis condados satélites pertencentes ao Estado de Nova York (Suffolk, Nassau, Westchester, Rockland, Putnam e Orange), contan en total cunha poboación de 12 626 200 habitantes, o 65,67% da poboación do estado.
Nova York alberga as maiores poboaciónsdominicanas (concentrada noUpper Manhattan) eportorriqueñas (concentrada noBronx) do país.Brooklyn e o Bronx comprenden unha numerosa poboación de afroamericanos. Pola súa banda,Queens ten unha gran poboación de orixe latinoamericana, así como a maior poboación asiático-americana do estado.
OCenso do 2000 proporciona datos como cales son as etnias con máis presenza nun determinado condado. Os italoamericanos son maioría enLong Island e enStaten Island, seguidos polos irlandeses. Estes últimos conforman o maior grupo étnico enManhattan, seguidos polos italoamericanos. Ambos os grupos teñen unha gran presenza enAlbany e o centro-sur de Nova York. Pola contra, enBuffalo e no oeste de Nova York, o maior grupo son os xermano-americanos. Para rematar, na punta setentrional do estado predominan os francocanadenses.
Pirámide de idades de Nova York (2000).
O Estado de Nova York posúe maior número de italoamericanos que calquera outro estado.
O Estado de Nova York está altamente urbanizado. Preto dun 84% da poboación do Estado vive encidades, e aproximadamente un 92% da poboación do estado vive nunha das trece áreas metropolitanas de Nova York. Destas 13 áreas metropolitanas, tres delas teñen máis dun millón de habitantes:Nova York (que tamén é a maior cidade dos Estados Unidos, e comprende preto de dous quintos da poboación do estado),Buffalo eRochester. Cinco cidades do Estado teñen máis de 100.000 habitantes: Nova York, Buffalo, Rochester, Yonkers e Syracuse.
Anverso dunha moeda de 25 centavos de dólar mostrando Nova York.A bolsa de valores da cidade de Nova York é considerada a máis importante do mundo.
ACidade de Nova York domina aeconomía do estado. É o principal centro bancario, financeiro e de telecomunicacións dos Estados Unidos, e tamén é a sede daNew York Stock Exchange (NYSE) enWall Street,Manhattan. A Oficina de Análise Económica (Bureau of Economic Analysis, BEA) do Goberno dos Estados Unidos estima oProduto Interior Bruto do estado en2004 en 906.783 millóns dedólares.[6] Isto colócao no terceiro posto dos Estados Unidos, detrás deCalifornia eTexas. Se Nova York fose unha nación, figuraría como a 16ª maior economía do mundo, detrás deCorea do Sur. A economía de estado aumentou ese mesmo ano un 3,3%, un pouco máis lento que a taxa de crecemento dos Estados Unidos (3,5%). En2005, figuraba como o 25º estado dos Estados Unidos no que a rapidez do crecemento económico refírese. Tamén nese ano, a súarenda per cápita era de 40.507 dólares, o que representa un aumento do 5,9% en relación aos datos do ano pasado, o que o colocaba no 5º posto da nación (detrás deMaryland), e 8º no mundo (detrás deIrlanda). Os principais produtos de Nova York son oleite e os seus derivados, o gando (especialmentevacún), as verduras, os produtos de viveiros e asmazás. Por outra banda, entre as principais actividades e produtos industriais atópanse a prensa, os instrumentos científicos, os equipamentos eléctricos, a maquinaria e os produtosquímicos.
Moitas das principais corporacións do mundo teñen as súas sedes enManhattan ou no próximo Condado de Westchester. O estado tamén conta cun puxante sectorindustrial, onde podemos citar actividades tales como a fabricación de roupa, peles, pezas rodantes dosferrocarrís e a ensamblaxe deautobuses. Certas industrias tamén se concentran no norte do estado, como acerámica, osmicrochips e ananotecnoloxía (Albany), e os equipamentosfotográficos (Rochester).
Hai certa actividadepesqueira comercial, non demasiado grande, que se localiza ao longo do litoral atlántico deLong Island. As principais capturas por valor son asameixas, aslagostas, asluras e assollas. Tamén se adoitaban pescarostras nas augas de Nova York, aínda que na actualidade, estas só comprenden unha pequena parte do valor total de todo o marisco capturado. Quizais o aspecto máis coñecido do sector pesqueiro é o famosoFulton Fish Market da cidade de Nova York, que distribúe non soamente a pesca de Nova York, senón toda clase de mariscos importados de todas partes do mundo.
O sector daminería de Nova York concéntrase en tres áreas. A primeira sitúase preto de Cidade de Nova York, e especialízase nos materiais de construción para as obras da cidade, aínda que tamén comprende asminas deesmeril do Condado de Westchester, un de dous lugares dos Estados Unidos onde se extrae estemineral. A segunda área sitúase nos Montes Adirondack, e especialízase notalco, osgranates industriais e ocinc. Cabe destacar que estes montes non fan parte do sistema dosApalaches a pesar da súa posición, senón que pertencen estruturalmente aoEscudo Canadense, abundante en minerais. Na parte interior suroeste estado, naAllegheny Pleateau, atópase unha rexión depozos. O principal e, case único,líquido que se extrae é osal en forma desalmoira, aínda que tamén existen pequenas reservas depetróleo.
OCanadá sempre foi un importante socio económico de Nova York. Segundo os datos de 2004, o 23% das exportacións totais do estado foron a parar ao Canadá. O turismo do norte comprende unha parte importante da economía do estado. Estímase que os canadenses gastaron nas súas visitas ao estado un total de 487 millóns de dólares en 2004. Crese que esta cifra aumentará debido á fortaleza dodólar canadense.
Granxa leiteira próxima a Oxford, Nova York, xullo de 2001.
O Estado de Nova York é un líderagrícola, e figura entre os cinco primeiros estados dos Estados Unidos no que a produción de produtos agrícolas se refire. Entre estes destacan oleite, asmazás, ascereixas, asverzas (o estado é o maior produtor de verzas dos Estados Unidos), aspatacas, ascebolas, oxarope de pradairo e moitos outros. Aproximadamente unha cuarta parte do estado está cuberta por granxas, e produciu 3.400 millóns de dólares en produtos agrícolas en2001. A beira meridional doLago Ontario proporciona a mestura correcta de chans e un microclima especial a moitos cultivos de mazás, cereixas,ameixeiras,peras epexegos. No val do Hudson e cerca do Lago Champlain tamén se cultivan mazás. A beira meridional doLago Erie e as ladeiras sur dos Finger Lakes contan con numerosos viñedos. Nova York é o terceiro produtor uva da nación, detrás deCalifornia, e o segundo maior produtor deviño por volume. En 2004, a industria vitivinícola de Nova York achegou 6.000 millóns de dólares á economía estatal. O estado conta con 120 km² de viñedos e 212 lagares, e produciu 200 millóns de botellas de viño en 2004.
Nova York sufriu fortemente os efectos dasglaciacións ocorridas durante aIdade do Xeo, dando como resultado un chan profundo, fértil e tamén algo rochoso. As principais colleitas en fila que se cultivan son ofeo, omillo, otrigo, aavea, acebada, e asoia. Especialmente na parte occidental do estado, cultívase millo doce,chícharos,cenorias,cabaciñas,cogombros e outras verduras. Os vales do Hudson e do Mohawk son coñecidos polas súascabazas earandos. Os glaciares tamén deixaron numerosas áreas pantanosas, que se drenaron para obter terras ricas enhumus que se utilizan para cultivarcebolas,patacas,apio e outras verduras. As granxas leiteiras son omnipresentes en gran parte do estado. Oqueixo é un produto moi importante, que acostuman producir as queixerías dosamish ou osmenonitas. En Nova York cultívase unha gran variedade plantas con néctar, e é un importante estado produtor demel. Asabellas melíferas, á parte de producir mel, utilízanse tamén para apolinización de froitas e verduras. A maior parte dosapicultores comerciais son transhumantes, pois levan as súascolmeas aos estados do sur durante oinverno. A maioría das cidades contan con mercados de granxeiros que están abastecidos polos propios granxeiros locais.
Vista do Capitolio Estatal de Nova York, enAlbany.
O principal oficial doPoder executivo de Nova York é ogobernador. Este é elixido polos electores do Estado para un mandato de ata catro anos de duración, e pode presentarse á reelección cantas veces queira. Outros tres oficiais (entre eles, o tenente gobernador) tamén son elixidos pola poboación para un mandato de catro anos de duración, e tamén poden presentarse ás eleccións cantas veces queiran. O gobernador é o responsable de elixir a varios oficiais do Executivo, entre eles ao Secretario de Estado e aos ministros de cada un dos 20 departamentos do Executivo de Nova York.
OPoder lexislativo do estado está constituído polo Senado e pola Asemblea. O Senado posúe un total de 61 membros, e a Asemblea, 150. Nova York está dividido en 61 distritos senatoriais e 150 distritos de Asemblea. Os electores de cada distrito elixen un senador e un membro da Asemblea, que representarán o devandito distrito no Senado e na Asemblea, respectivamente. O mandato dos senadores é de catro anos, e o dos membros da Asemblea, de dúas.
En2002, introducíronse e discutiron preto de 16.892leis no sistema Lexislativo do Estado de Nova York. Delas, só 693 foron aprobadas, o que representa unha porcentaxe de só un 4%, o menor do país. O sistema lexislativo de Nova York conta co maior número de traballadores asalariados, 3.428, máis que calquera outro estado dos Estados Unidos.
Edificio do Tribunal Supremo de Nova York.
O tribunal máis alto doPoder xudicial de Nova York é oTribunal de Apelacións de Nova York (en inglés,Court of Appeals of New York), mentres que o segundo en importancia é o Tribunal Supremo de Nova York (o que resulta confuso para algunhas persoas de fóra de Nova York). O Estado está dividido en 12 distritos xudiciais. A poboación electoral de cada un destes distritos elixe a un número dexuíces (que varía segundo a poboación do distrito en cuestión). Estes xuíces son elixidos para actuar no Tribunal Supremo de Nova York. En total, son preto de 315 xuíces, cada un elixido pola poboación dos seus respectivos distritos para un mandato de ata 14 anos de duración. Ademais diso, o Estado conta con catro departamentos xudiciais, que son subdivisións do Tribunal Supremo. Cada condado ten ademais un Tribunal rexional.
Preto dun 60% dosorzamentos do goberno de Nova York xéranos impostos provinciais, mentres que o restante provén de orzamentos fornecidos polo goberno federal e de préstamos. En2002, o goberno do Estado gastou 119.199 millóns dedólares, xerando outros 104.534 millóns. A Débeda Pública do estado é de 89.856 millóns de dólares, a maior do país. A débeda per cápita é de 4.696 dólares, o valor dos impostos provinciais per cápita é de 2.261 dólares, e o valor dos gastos gobernamentais per cápita, de 6.230 dólares.
A actualConstitución de Nova York foi adoptada en1864, mentres que a súa primeira constitución foi aprobada e ratificada en1777. OPoder lexislativo de Nova York pode propor emendas á Constitución, e para ser aprobadas, necesitan obter o 67% dos votos de ambas as cámaras do Lexislativo e despois ser ratificadas por polo menos o 51% da poboación electoral, nunreferendo. As emendas tamén poden ser propostas e introducidas por convencións constitucionais, que necesitan recibir polo menos a aprobación do 51% dos votos de ambas as cámaras do Poder Lexislativo e doutro 51% dos electores do estado nun referendo.
Desde a aprobación da última constitución estatal, en1894, realizáronse máis de 194 emendas.
Nova York está dividido en 62 condados, que inclúen os cinco condados que compón acidade de Nova York. Fóra destes últimos, todos os condados do Estado son administrados a través de consellos de supervisores elixidos pola poboación dos seus respectivos condados. O termo de oficio destes oficiais varía de condado en condado. A responsabilidade destes condados é administrar os órganos xudiciais rexionais, realizar o mantemento deestradas eautoestradas, administrar os orzamentos do goberno do Estado para programas de asistencia social e económica, e administrar, en cidades menores, infraestruturas tales como parques, facultades, distritos escolares e sistemas de saneamento básico. Estas responsabilidades non existen nos cinco condados da Cidade de Nova York.
Ao contrario da maioría de Estados americanos, unhatown en Nova York non é unha cidade secundaria, senón unha municipalidade, que está á súa vez subdividida encidades (cities), ou máis comunmente, en vilas, e rexións non incorporadas, estas últimas administradas directamente pola municipalidade. A maioría das cidades de Nova York adminístranas unalcalde e un Consello municipal, aínda que algunhas empregan só a un administrador, en lugar dun alcalde. Todas as vilas adminístranas un alcalde e un consello de administradores (trustees). Doutra banda, todas as municipalidades son administradas por un supervisor e por un Consello de municipalidade. O goberno da Cidade de Nova York ten maiores poderes, debido á gran poboación da cidade.
O Estado de Nova York apoiou fortemente aos candidatosdemócratas naseleccións presidenciais. O candidato á presidencia John Kerry gañou no Estado de Nova York por 18 puntos porcentuais en 2004, mentres queAl Gore obtivo unha marxe de vitoria aínda maior nas eleccións de 2000. ACidade de Nova York é un dos principais centros demócratas (máis do 80 % da súa poboación é demócrata), cunha políticaliberal. Moitas das outras áreas urbanas do estado, comoAlbany, Ithaca,Buffalo,Rochester e Syracuse son tamén demócratas. Con todo, o norte de Nova York, e especialmente en áreas rurais, é xeralmente máisconservador que as cidades e tende a votar aosrepublicanos. As áreas suburbanas moi poboadas, como o Condado de Westchester eLong Island, normalmente son as que deciden o resultado dos comicios no estado e tenden a apoiar aos republicanos a nivel estatal e aos demócratas a nivel federal. Esta tendencia parece estar cambiando en últimas eleccións, xa que os demócratas están gañando máis peso en ambos os niveis.
Nova York ten unha importancia vital nas eleccións presidenciais dos Estados Unidos. Isto é porque conta con 33 votos electorais, máis que calquera outro Estado, fóra deCalifornia.
Todas as instituciónseducativas do Estado de Nova York deben seguir as regras e padróns impostos por dúas institucións: o Departamento de Educación de Nova York e a Universidade Estatal de Nova York, esta última creada polo Lexislativo do Estado en1784. A pesar do seu nome, a Universidade Estatal de Nova York non é unha institución deensino superior, senón un Consello composto por 16 rexentes, profesionais escollidos polo Lexislativo de Nova York para un mandato de ata 5 anos de duración, sen recibirsalario ningún nin beneficios económicos por ser elixidos. Este Consello exerce un gran poder sobre calquera institución educativa do estado, así como a responsabilidade de distribuír osorzamentos para os diferentes establecementos educativos e administrar de forma descentralizada diversasfacultades euniversidades. Pola súa banda, os poderes e as responsabilidades deste Consello son reguladas polo Departamento de Educación de Nova York.
En Nova York, cada cidade principal (city) e cada condado, consta polo menos dun distrito escolar. Nas cidades, a responsabilidade de administrar as escolas é do distrito escolar municipal, mentres que nas rexións menos densamente poboadas, esta responsabilidade queda por conta dos distritos escolares que operen no condado. Nova York permite a existencia de "escolas charter" -escolas públicas independentes, non administradas por distritos escolares pero que dependen de orzamentos públicos para se soster. A escolarización é obrigatoria para todos os nenos e adolescentes de máis de seis anos de idade, ata a conclusión da educación secundaria ou ata os quince anos de idade.
Biblioteca Pública de Nova York.
En1999, as escolas públicas do Estado atenderon a preto de 2 888 000 estudantes, empregando aproximadamente a 202.100 profesores. Pola súa banda, as escolas privadas atenderon a preto de 475.900 estudantes, empregando aproximadamente a 37.200 profesores. O sistema de escolas públicas do Estado utilizou preto de 26.885 millóns dedólares, e o gasto das escolas públicas foi de aproximadamente 10.500 dólares por estudante. Preto dun 84,2% dos habitantes do estado con máis de 25 anos de idade ten no seu haber un diploma de graduado en educación secundaria.
A primeirabiblioteca pública de Nova York foi fundada en1754 na cidade homónima. Actualmente, ningún estado dos Estados Unidos ten máis bibliotecas públicas que Nova York. As miles de bibliotecas do estado atópanse administradas por 750 sistemas de bibliotecas públicas distintos, e moven anualmente unha media de 7,2 libros por habitante. Toda cidade, municipalidade e condado conta polo menos cunha biblioteca pública.
Enlace entre aI-287 e aI-87, á altura de Suffern.A Ponte deBrooklyn.
Nova York é un dos principais centrosferroviarios eportuarios dos Estados Unidos. Localizado no centro da rexión máis densamente poboada da nación, o Estado de Nova York é unha das principais portas de entrada e saída dos Estados Unidos a outros países.
A canle de Erie foi inaugurada en1825. Conecta a rexión dosGrandes Lagos directamente coocéano Atlántico, ademais de facilitar o acceso entre a Cidade de Nova York e o interior do estado, e, grazas a el, o porto de Nova York converteuse no máis importante do continente. Se non fose construído, probablementeMontreal (Quebec,Canadá), entón un dos principais centros portuarios do continente, converteuse no maior centro portuario da costa atlántica de América do Norte. Actualmente, a canle de Erie non ten a mesma importancia de outrora, xa que se viu superado polas estradas e as vías férreas, aínda que continúa sendo un atallo moi usado polas embarcacións que se desprazan entre o océano Atlántico e os Grandes Lagos.
Nova York está comunicado co Canadá mediantepontes localizadas sobre orío San Lourenzo e oNiágara, así como mediante liñas de transbordadores entre Rochester eToronto.
Nova York é un dos maiores centrosaeroportuarios do país. OAeroporto Internacional John F. Kennedy e o Aeroporto LaGuardia atenden a millóns de pasaxeiros cada ano. O Aeroporto Internacional de Buffalo, en Buffalo, tamén é outro aeroporto internacional moi dinámico. Outros aeroportos internacionais importantes son os de Albany, Rochester e Syracuse.
As cidades de Nova York, Albany, Búfalo e Rochester son importantes centros ferroviarios e viarios. Preto de 40 compañías ferroviarias diferentes fornecen servizos de transporte de carga, eAmtrak ofrece servizos de transporte de pasaxeiros por ferrocarril entre as principais cidades do Estado. Nova York conta con numerosas pontes, entre as que se atopa a Ponte Verrazano-Narrows, a ponte colgante máis longa do país, cun van principal de 1.298 metros de longo, que conectaStaten Island conBrooklyn. Nova York, en2002, comprendía 5.947 quilómetros de vías férreas. En2003, o Estado tiña 182.055 quilómetros de estradas e autoestradas, dos cales 2.694 quilómetros formaban parte do sistema federal de autoestradas interestatais. Nova York é o único Estado americano que inviste máis no transporte público que nas vías públicas (rúas, estradas e autoestradas).
ACidade de Nova York conta coa rede de transporte máis complexa e extensa dos Estados Unidos, cunha frota de 12.000 taxis amarelos,[7] un tráfico de 120.000 ciclistas ao día,[8] unha extensísima rede demetro, autobús e ferrocarril, enormes aeroportos, emblemáticas pontes e túneles, servizo de transbordador e ata unteleférico. Ao redor dun de cada tres usuarios de transporte público dos Estados Unidos e dous terzos dos usuarios de ferrocarril viven en Nova York e os seus suburbios.
Numerosas liñas ferroviarias entran e saen de Nova York, como oLong Island Rail Road, oMetro-North Railroad, o sistemaPort Authority Trans-Hudson (PATH) e varias das liñas de tren daNew Jersey Transit.
O primeiroxornal do Estado, oNew York Gazette, foi impreso por primeira vez en1775, porWilliam Bradford. Actualmente, Nova York é o líder nacional da industriaxornalística. No Estado publícanse máis de 830 xornais, dos cales preto de 75 son diarios. Varios dos xornais máis coñecidos do país, e ata do mundo, imprímense na Cidade de Nova York. Entre eles atópanse oNew York Times, o New York Post eThe Wall Street Journal —que posúe a maior tirada diaria do país. No estado publícanse tamén preto de 2.300 revistas. Entre elas están as mundialmente famosasNewsweek,Time Magazine eReader's Digest. AAssociated Press tamén ten a súa sede na Cidade de Nova York.
A primeira cadea deradio do Estado de Nova York foi inaugurada en1922, e a primeira cadea de televisión, en1941, ambas na Cidade de Nova York. O primeiro sistema de transmisión transcontinental de radio foi establecido en1926, polaNBC, na Cidade de Nova York. Esta cidade alberga as sedes de numerosas empresas de radiodifusión, tales como aNational Broadcasting Company (NBC), aAmerican Broadcasting Company (ABC), aColumbia Broadcasting System (CBS) e aFox Broadcasting Company (Fox). Actualmente, Nova York ten preto de 381 cadeas de radio (das cales 134 son AM e 247 son FM) e 50 de televisión.
Polo menoscinco navíos daArmada dos Estados Unidos foron bautizados en homenaxe ao Estado de Nova York. O 10 de setembro de2004 iniciouse a construción doUSS New York (LPD-21), o sexto navío en ser bautizado en homenaxe ao Estado. Unha parte do barco é dos cascallos doWorld Trade Center.
.jpg)
_Stuyvesant_portrait_c1660.jpg)
.svg)
.svg)
