 | Este artigoprecisa de máisfontes ou referencias que aparezan nunhapublicación acreditada que poidan verificar o seu contido, como libros ou outras publicacións especializadas no tema. Por favor, axudemellorando este artigo.(Desde xullo de 2015.) |
 | |||||
| |||||
| Localización | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| Estado | España | ||||
| Comunidade autónoma | Galicia | ||||
| Provincia | provincia de Lugo | ||||
| Capital de | |||||
| Capital | Chantada | ||||
| Contén a división administrativa | |||||
| Poboación | |||||
| Poboación | 8.092(2024) (45,8hab./km²) | ||||
| Xentilicio | chantadino | ||||
| Xeografía | |||||
| Superficie | 176,7 km² | ||||
| Bañado por | Río Asma | ||||
| Altitude | 36 m | ||||
| Punto máis alto | Monte Faro (1.181 m) | ||||
| Comparte fronteira con | |||||
| Organización política | |||||
| • Alcalde | Manuel Lorenzo Varela Rodríguez(2015–) | ||||
| Eleccións municipais en Chantada | |||||
| Identificador descritivo | |||||
| Código postal | 27500 | ||||
| Fuso horario | |||||
| Código INE | 27016 | ||||
| Sitio web | concellodechantada.org | ||||
Chantada é un concello daprovincia de Lugo, pertencente ácomarca de Chantada e áRibeira Sacra. Segundo oIGE en 2022 tiña 8.083 habitantes(8.371 en2017, 8.897 no2011,8.951 no2010,9.249 no2006, 9.366 no2005, 9.463 no2004, 9.650 no2003). Oxentilicio é «chantadino»[1] ou «chantadés».[2]
O concello, cunha superficie de 176,7 km², está situado no suroeste daprovincia de Lugo e é a capital do partido xudicial homónimo. Linda ao norte conTaboada, ao sur conCarballedo, ao leste coSaviñao ePantón, e ao oeste coconcello deRodeiro, naprovincia de Pontevedra.
O seu cumio máis alto é omonte Faro (1.187 m). Outras altitudes importantes son o monte Sabadón (679 m), San Sebastián (745 m), Santa Rosa (586 m), Penedo de Riba da Zanca (750 m) e Igrexa (575 m).
A zona está atravesada polorío Miño, no que se construíu oencoro de Belesar. Outros cursos importantes son orío Asma e orío Enviande.
| Censo total | 8.371(2017) |
|---|---|
| Menores de 15 anos | 876 (10,46 %) |
| Entre 15 e 64 anos | 4.927 (58,86 %) |
| Maiores de 65 anos | 2.568 (30,68 %) |
| Evolución da poboación de Chantada Fontes:INE eIGE. | ||||||||||||||||||
| 1900 | 1930 | 1950 | 1981 | 2004 | 2009 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 |
| 15003 | 14694 | 14467 | 10358 | 9463 | 8951 | 8897 | 8783 | 8649 | 8553 | 8493 | 8431 | 8371 | 8324 | 8192 | 8157 | 8134 | ||
| (Os criterios de rexistro censual variaron entre 1900 e 2004, e os datos doINE e doIGE poden non coincidir.) | ||||||||||||||||||
Aetimoloxía dotopónimo procede dolatínplantatam, en alusión a unha pedra chantada no chan, ao igual ca topónimos comoChanto ouChanteiro.[3]
No ano 844 o pobo viquingo remontou orío Ulla e conseguiu avanzar até a zona de Chantada. Fuxiu despois de perder un enfrontamento cos homes deRamiro I, mais destruíu todo o que puido. Daquela vitoria procede non só a toponimia da parroquia deCamporramiro, senón que o historiador Eduardo Morales Romero sinala que mesmo o propio nome deChantada procede daqueles enfrontamentos co pobo viquingo, xa que a vila tería que ser "plantada" –reconstruída–. En efecto, "plantáronse" grandes estacas que a rodeaban a modo de fortaleza.[4]
No concello hai restos dospoboados castrexos de Líncora, Centulle, San Sebastián, Nogueira eCastro Candaz. Con todo, queda a disposición defensiva dos mesmos nos lugares nos que posteriormente foron construídos o mosteiro de San Salvador de Asma, a fortaleza de Paderne, a Torre de Arcos, a Torre de Pereira, a Torre de Quinteliña, a Torre de Teixeiro, a Torre de Vilaúxe e a Torre de Merlán.
No concello hai varios monumentos declaradosBen de Interese Cultural: Aigrexa de Santa María de Pesqueiras (RI-51-0001222) foi recoñecida como tal o 6 de outubro de 1950. ATorre de Pacio (RI-51-0008892), aTorre de Arcos (RI-51-0008893), aTorre de Vilar de Eiriz (RI-51-0008894), aFortaleza de Pereira (RI-51-0008895) e aTorre de Vilaúxe (RI-51-0008896) recibiron esta declaración o 17 de outubro de 1994.
As sepulturas antropomorfas de Fornas están na parroquia de San Cristovo de Fornas, na parte superior dunha gran peneda. Teñen 2 m de longo e entre 1 e 0,6 de ancho. Arredor das sepulturas hai un canto labrado, moi desgastado, para colocar unha tapa. Xa aparecen mencionadas no documento de fundación da capela deSanta Xertrude, de 1607, construída onde está a actual igrexa parroquial de Fornas.
O castro de Centulle está na parroquia de San Xurxo de Asma, e atópase en mal estado de conservación. Nel construíuse o santuario da Nosa Señora de Fátima, e o territorio anexo está destinado a uso agrícola. Pénsase que tiña unha configuración do modelo espiral, con dous corpos posuíndo tramos de tres. No recinto atopáronse restos de vaixela e de muíños de man. Diversas hipóteses defenden que aquí estaba a fortaleza dos Circa, arrasada polosnormandos e máis tarde pertencente ácasa de Altamira.
O castro San Amaro está na parroquia de San Xián de Mato, e está en mal estado de conservación. Nel foi construída unha capela, que lle deu o nome no pasado (actualmente dedicada a San Lucas).
O castro de Abeleda está na aba da serra do Faro, preto xa do concello deCarballedo, xunto á lugar deAbeleda (A Grade). Nel atopouse untorque de ouro, conservado noMuseo de Pontevedra. Nun lugar próximo apareceu un poboado romano, do que apareceron varias paredes e un cofre conmoedas romanas.
No castro de San Pedro de Líncora aprécianse restos de dous poboados anexos, pero con diferenzas estruturais. Un estaba pegado á antiga igrexa parroquial, trasladada a comezos do século XIX. O outro era máis pequeno.
O castro Candaz atópase xeralmente anegado polorío Miño trala construción doencoro de Belesar. Non se atopa en bo estado de conservación por este factor e porque os terreos foron ocupados para o cultivo davide.
Está situado nun lugar estratéxico do paso do río, con pouca visibilidade e lonxe de núcleos de poboación, nun outeiro xunto á desembocadura do río da Lama e dorío Enviande. No acceso ao recinto hai tres chairas que fan de defensa natural. O recinto estabaamurallado.
Está situado na parroquia de San Salvador de Asma, nun outeiro a 745 m de altitude. Na idade media foi construída no lugar unha ermida (que dá nome ao recinto), da que quedan algúns restos. Na actualidade o lugar está cuberto por vexetación baixa.
Foi estudado porManuel Formoso Lamas a comezos do século XX, quen defendía a posibilidade de que este castro fose a residencia dos xefesbrigancios, acollendo tamén a un gran número de habitantes[5].
O poboado estaba rodeado por unha muralla duns 4 m de grosor, de forma irregular pero similar a unha circunferencia. Na zona sur e oeste había un foxo de 6 m de profundidade e uns 8,5 de ancho, e un contrafoxo de 5 m de lonxitude. Na zona leste había outra muralla de 2,2 m de alto e 3,3 m de ancho. No castro atopáronse dous muíños de man, varios anacos de escoura de ferro e dúas láminas de cobre.
Tras aseleccións municipais de 2011 foi nomeado alcaldeManuel Lorenzo Varela Rodríguez candidato de INTA (Independentes Terras do Asma). En1996 xa acadara a alcaldía como candidato doPPdG manténdose no cargo ata aseleccións de 2007
Deportistas chantadinos de sona son o baloncestistaFran Vázquez (Unicaja - C.B. Málaga) e o porteiro de fútbolRoberto Fernández Alvarellos (Granada C.F.).
Á parte do deporte, a Casa da Xuventude de Chantada ofrece tamén actividades lúdicas, como son teatro, distintos obradoiros, como o de cestería e outros obradoiros artesáns, pintura ao óleo, batuka, steps, xogos populares…
.jpg)
Para unha lista completa de todos os lugares do concello de Chantada véxaseLugares de Chantada.
 | Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Chantada |
