 | |||||
| |||||
| Localización | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| Estado | España | ||||
| Comunidade autónoma | Galicia | ||||
| Provincia | provincia de Ourense | ||||
| Capital de | |||||
| Capital | Celanova | ||||
| Contén a división administrativa | |||||
| Poboación | |||||
| Poboación | 5.727(2024) (85,1hab./km²) | ||||
| Xeografía | |||||
| Parte de | |||||
| Superficie | 67,3 km² | ||||
| Altitude | 530 m | ||||
| Comparte fronteira con | |||||
| Datos históricos | |||||
| Precedido por | |||||
| Organización política | |||||
| • Alcalde | Antonio Puga Rodríguez(2019–) | ||||
| Eleccións municipais en Celanova | |||||
| Identificador descritivo | |||||
| Código postal | 32800 | ||||
| Fuso horario | |||||
| Código INE | 32024 | ||||
| Outro | |||||
| Irmandado con | |||||
| Sitio web | celanova.gal | ||||
 | |||||
Celanova (dolatíncella nova, 'cuarto pequeno, almacén ou santuario recente, de nova construción'[1]) é un concello daprovincia de Ourense, pertencente ácomarca da Terra de Celanova. Segundo o padrón municipal de habitantes a súa poboación en2018 era de 5.533 persoas(6.020 en2009). O seu xentilicio(véxase no Galizionario) é «celanovés».
Oconcello de Celanova está situado no oeste daprovincia de Ourense, ao sur dacapital da provincia. Limita ó norte cos concellos deCartelle eA Merca, ó sur conVerea, ó leste coaBola, e ó oeste conRamirás eQuintela de Leirado. O concello, de 67,3 km², ten 18 parroquias e 133 entidades de poboación.
Á espera da construción da autovía Ourense-Celanova[2], está comunicado coa capital ourensá polaN-540 que no sentido inverso serve de enlace coa fronteira dePortugal. Ademais tamén se comunica conXinzo de Limia polaOU-531 atravesando oMonte do Furriolo.
No que se refire á cunca natural propia domunicipio, Celanova identifícase por ser unha zona de media montaña, con dúas unidades morfolóxicas perfectamente diferenciadas que teñen o seu punto de inflexión nacapital do concello a uns 525 metros de altitude. A metade suroccidental, por riba desa cota, é a que alcanza as máximas elevacións, coaCasa da Neve como punto álxido. Pola contra, a metade nororiental, máis poboada, raramente supera os 500 metros de altitude o cal xunto co ríosSorga eArnoia, dá lugar a un valagrario moi produtivo[3].
Osríos máis importantes que regan o concello son o ríoTuño polo suroeste e os ríosSorga eArnoia polo nordeste. Estes tres ríos nútrense dunha abundante rede de pequenos afluentes eregatos que fai deste concello unha zona rica en auga. Como símbolo desta riqueza a capital do municipio é atravesada por un pequeno regato coñecido co nome deregato da serra o cal baña as antigas terras doMosteiro de San Salvador.
Chove pouco (772 mm, cun mínimo no verán de 66 mm). A oscilación térmica é grande: 24 °C, entre os 7 °C de xaneiro e os 21 °C de xullo.
Ao longo da súa historia a poboación do concello de Celanova sempre estivo relacionada co Mosteiro de San Salvador que preside a vila. Noséculo XX a poboación sufriu variacións constantes xa que a partir da década de 1910 o número de habitantes do concello comezou a aumentar ata conseguir ser, en1940, o segundo concello da provincia en número de habitantes[4]. Despois deste punto, o número de habitantes empezou a sufrir un descenso pronunciado que aínda se mantén na actualidade.
| Censo total | 5.533(2018) |
|---|---|
| Menores de 15 anos | 542 (9.79 %) |
| Entre 15 e 64 anos | 3.058 (55.27 %) |
| Maiores de 65 anos | 1.933 (34.93 %) |
| Evolución da poboación de Celanova Fontes:INE eIGE. | ||||||||||||||||||
| 1900 | 1930 | 1950 | 1981 | 2004 | 2009 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 |
| 4.895 | 7.314 | 7.845 | 8.053 | 6.079 | 5.949 | 5906 | 5809 | 5638 | 5615 | 5536 | 5508 | 5455 | 5533 | 5649 | 5644 | 5652 | ||
| (Os criterios de rexistro censual variaron entre 1900 e 2004, e os datos doINE e doIGE poden non coincidir.) | ||||||||||||||||||
Antes do mosteiro o lugar xa estaba poboado e chamábaseVillare pertencendo a un nobre chamado Vitiza[5] que se rebelou contraAfonso III, quen o venceu e lle entregou estas terras ó avó de San Rosendo, Hermenegildo e logo pasaron a seu irmán.En936San Rosendo fundou oMosteiro de San Salvador de Celanova, ao que se lle foron outorgando numerosas doazóns e privilexios. Noséculo XI era o máis poderoso e os seus dominios estendíanse polaAlta Limia,Monterrei eO Ribeiro.
Osirmandiños destruíron as fortalezas deMilmanda eVilanova dos Infantes. Desde oséculo XV o mosteiro foi vítima de depredacións por parte dos nobres e tivo que ser recuperado polosReis Católicos. A partir de1506, coa adhesión aosmosteirosbeneditinos deSan Benito El Real deValladolid, perdeu independencia, se ben foi quen de conservar o seu esplendor.
Celanova sufriu as consecuencias das disputas entrePortugal eEspaña debido á súa proximidade á fronteira. Noséculo XIX, durante oTrienio liberal, o mosteiro foiexclaustrado e, finalmente en1837,desamortizado.
En1927 incorporouse ao concelloVilanova dos Infantes e en1967Acevedo do Río.
Celanova constitúese en centro comarcal deservizos, sector que ocupa o 40 % da poboación. A industria (30 %) xira en torno á explotación dos recursos locais (madeira, leite, carne, metalurxia) e á construción. Cultívansehortalizas, flores,kiwis e legumes. O gando é, sobre todo,porcos e, logo,ovellas,cabras evacas.
Cada xoves (mércores se o xoves é festivo) celébrase unha feira tradicional na Praza Maior da vila, onde se desenvolve tamén a actividade de elaboración e degustación depolbo á feira.
A parte antiga da vila de Celanova está declaradaConxunto Histórico Munumental. Omosteiro de San Salvador de Celanova conta cunha igrexa abacial doséculo XVI, obra deMelchor de Velasco, dous claustros e as dependencias monacais. Acapela de San Miguel émozárabe.
Moi preto estáVilanova dos Infantes, onde está atorre de Vilanova dos Infantes,torre da homenaxe vestixio do castelo doséculo XIV derrubado polosirmandiños. Nun outeiro próximo está ocastro de Castromao.
EnMilmanda, a igrexa parroquial (século XVIII) érguese sobre os restos datorre de Milmanda,castelo doséculo X.
EnRabal hai unha ermida renacentista. Sobre orío Arnoia, aponte romana de Freixo conduce ao concello deCartelle.
Celanova está irmandada coas cidades de[11]:
Guadix (pola figura deTrocado de Acci)[12]Rubí (Barcelona)
Para unha lista completa de todos os lugares do concello de Celanova vexa:Lugares de Celanova.
 Unha viaxe para contar. CelanovaTVG |
 | Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Celanova |
 | ||
 | Este artigo sobreconcellos de Galicia é, polo de agora, só un bosquexo.Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipediamellore e medre. Existen igualmente outrosartigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír. |
