Uncéilí[1](irlandés, pronuncia irlandesa: /ˈceːlʲiː/) oucèilidh (gaélico escocés, pronuncia escocesa: /ˈkʲʰeːli/), no significado actual da palabra, é unha celebración de baile tradicional dos pobos gaélicos (Irlanda eEscocia), aínda que hoxe en día tamén se pode atopar noutros países con poboación descendente de emigrantesirlandeses eescoceses.
Antigamente, un encontro social de calquera tipo, sen necesidade de danza, chamábase “céilidh”. De feito, moitas destas ocasións tiñan un carácter non só festivo senón tamén literario, e ademais de bailar e cantar recitaban contos, poemas, baladas, refráns e adiviñas. Nas últimas décadas o seu significado foi cambiando e hoxe "céilidh " refírese principalmente só á danza[2].
Antes de que aparecesen as discotecas e pubs nocturnos,os céilidhs celebrábanse na maioría das cidades e concellos os venres ou sábados pola noite. Eran un lugar de encontro de mozos. Oscéilidhs aínda son moi populares en varias zonas rurais de Irlanda e Escocia, especialmente nas rexións costeiras occidentais de fala gaélica.
Os Ceilidhs tamén se celebran, a menor escala, en bares ou casas, por exemplo en zonas rurais illadas do interior, ou durante festas multitudinarias. É habitual que algunhas institucións como clubs deportivos, escolas e universidades organicencéilidhs de forma regular, ou polo menos anualmente.
A formalidade nestes pode variar: algúns mesturan música moderna cunha banda de baile folclórico. En canto á roupa, nalgúnscéilidhs escoceses pode ser obrigatorio o uso do vestido Highland, co seu famosokilt. En xeral, non obstante, este requisito non é necesario e pódese usar roupa casual. Non é imprescindible coñecer os pasos básicos dos bailes. O baile adoita alternarse con outro tipo de números: cancións, recitais de poesía, contacontos, etc.[3]
Os instrumentos máis habituais na músicaceilidh son oviolín, afrauta, otin whistle, oacordeón,obodhrán, e nos últimos tempos tamén abatería e obaixo eléctrico.
A primeira banda decéilidh, tal e como a coñecemos hoxe, foi formada en Irlanda por Séamus Clandillon, director musical de Radio Éireann.[4]
A formación de baile máis común noscéilidhs é o "set ". Unconxunto consiste nunha agrupación de catro pares, con dous pares enfrontados, formando un cadrado ou rectángulo. Cada parella intercambia posicións coa parella de diante e as parellas tamén intercambian entre si, mantendo os pasos ao ritmo da música en todo momento.
Porén, preto da metade dos bailescéilidh escoceses modernos realízanse en parellas, que bailan pola sala en círculo. As parellas poden ser fixas ou, para facer o baile máis sociable, a muller pode cambiar de parella, pasando ao seguinte home do círculo ao final de cada serie de pasos.
En Irlanda, entre os bailes máis famosos deste xénero están"Siege of Ennis"[5], "The Walls of Limerick"[6] e"The Stack of Barley"[7]. Algúns toman o seu nome de batallas históricas ou algún acontecemento importante; outros, como os tres citados, de utensilios ou accións cotiás da vida rural.
Obaile por pasos (step dancing en inglés) é outro estilo de danza presente noscéilidhs. Ten raíces antigas e é a forma máis complexa de danza irlandesa, popularizada na década de 1990 polo conxuntoRiverdance (véxase tamén o filmeRiverdance), e máis tarde polo espectáculoLord Of The Dance. A diferenza doset, que pode ser bailado por calquera independentemente das súas habilidades, ostep dance é realizado por bailaríns experimentados.
Oscéilidhs fixéronse internacionais grazas ásdiásporas escocesas e irlandesas. Podemos atopar concursos de música tradicional ecéilidhs en países comoCanadá,Estados Unidos ouNova Zelandia.
Hoxe en Escocia é moi común organizarcéilidhs privados como entretemento para unha voda, festa de aniversario ou outro tipo de celebración. Nestes sempre se contrata unha banda, cuxo número de compoñentes pode variar, pero adoita ser entre dous e seis músicos.
Tamén se celebrancéilidhs públicos. Todas asuniversidades escocesas fan isto de forma regular. AUniversidade de Edimburgo, por exemplo, organiza máis dunha por semestre.
Algunhas bandas intercalan os bailesceilidh con sesións de música a cargo dun DJ, para atraer máis público.
| Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Céilidh |