Antes da súa carreira profesional, Russell gañou dous campionatos daNCAA conSan Francisco Dons en1955 e1956. Tamén conseguiu a medalla de ouro nosXogos Olímpicos de Melbourne de 1956 como capitán da selección nacional estadounidense. Russell está considerado como un dos mellores defensores da historia daNBA, sendo os seus tapóns e a súa defensa ao home as maiores razóns do éxito dos Celtics, inspirando ademais a outros xogadores a mellorar o seu xogo defensivo. Tamén foi notable á hora de rebotear, recollendo un total de 21.620 rebotes en toda a súa carreira e converténdose nun dos dous xogadores, xunto conWilt Chamberlain, capaces de conseguir 50 rebotes ou máis nun partido. A pesar de non centrarse nunca no xogo ofensivo, finalizou a súa carreira profesional con 14.522 puntos. Dende1975 forma parte doBasketball Hall of Fame e en1996 foi nomeado un dos "cincuenta mellores xogadores da historia da liga".
A súa familia tivo moitos problemas coracismo, até o punto que ao seu pai foille negado o servizo nunha gasolineira até que tódolos clientes brancos fosen atendidos. Cando o seu pai tentou marchar e buscar outra gasolineira, o encargado do establecemento pegoulle cunhaescopeta na cara ameazándoo de morte con que quedase e esperase a súa quenda.[1] Noutra ocasión, a súa nai camiñaba pola rúa cun vestido elegante cando un policía local atopouna e fíxoa regresar a casa para cambiarse o vestido xa que a describiu como "roupa de branca".[1] Debido ao racismo que se respiraba no seu Monroe natal, a familia Russell mudouse aOakland (California).[1] A súa nai, Kathy, morrería dun fallo renal pouco antes de cumprir os 33 anos de idade. Criado a partir de entón polo seu pai, sempre recoñecería nel o seu ídolo:
Nunca na miña vida sentín vergoña polo meu pai. Tentei recoller o máximo da súa filosofía e engadir a miña personalidade, aínda que nunca cheguei ao seu nivel.
Russell asistiu ao Instituto McClymonds, onde non comezou a sobresaír como xogador de baloncesto até os seus anos júnior e sénior, e gañando tres campionatos estatais co equipo.
A única universidade que ofrecía unha bolsa deportiva a Russell era a Universidade deSan Francisco, onde Russell xogou baixo as ordes do adestrador Phil Woolpert. Xunto cos seus compañeiros de raza negra Hal Perry e K.C. Jones,[2] Russell converteuse en obxecto de insultos racistas, tanto en USF como nos outros lugares. Nun lamentable incidente, hoteis deOklahoma City negáronse a admitir a Russell e os seus compañeiros negros mentres o equipo estaba na cidade para disputar o All-College Tournament de1954. En protesta a iso, o equipo enteiro decidiu acampar nunha residencia universitaria de estudantes pechada, o que eles máis tarde consideraron unha importante experiencia de vinculación.[2] Décadas máis tarde, Russell explicou que as súas experiencias lle endureceron contra o abuso de todo tipo de clases. "Nunca me permitín ser unha vítima" dixo.[3] Russell liderou a USF Dons aos campionatos daNCAA de1955 e1956, incluíndo un refacho da friorenta de 55 partidos consecutivos gañados. Converteuse nun xogador popular grazas á súa forte defensa e a súa habilidade para taponar os tiros rivais, chegando a colocar 13 nun partido. John Wooden, adestrador deUCLA Bruins, dixo de Russell que era "o mellor defensor que xamais vin".[2]
Durante a súa carreira universitaria, Russell acadou unha media de 20,7 puntos e 20,3 rebotes en 79 encontros.[4] Foi tan dominante que forzou á NCAA ha modificar varias regras, as que viñeron ser coñecidas como as "Regras de Russell"; tras a tempada de1955, decidiuse ensanchar a liña de tiros libres de seis a doce pés, o que obrigaba aos pivotes a xogar máis lonxe de canastra. Tamén se converteu en ilegal tocar o balón cando este se atopase en traxectoria descendente a canastra.
Ademais do baloncesto, Russell representou a USF Dons en competicións deatletismo. Competiu na carreira de 402 m, podendo completala en 49,6s,[5] e ensalto de altura, sendo elixido pola revistaTrack & Field News como o sétimo mellor saltador de altura do mundo en1956. Ese ano, Russell gañou os títulos de salto de altura na reunión de afeccionados de Central California e do Pacífico, e na West Coast Relays. Nesta última competición, realizou un dos seus mellores saltos, alcanzando os 2,06m,[6] só 6 cm menos que os alcanzados polo campión olímpico aquel ano. Tras a súa carreira en San Francisco, osHarlem Globetrotters convidárono a unirse ao seu lendario equipo. Con todo, o propietario Abe Saperstein só negociaba directamente co adestrador de Russell, polo que o pivote rexeitou a oferta. Alegou que se Saperstein era demasiado elegante para falar con el, entón el era demasiado elegante para xogar para Saperstein. En cambio, Russell declarouse elixible para oDraft da NBA de 1956.
NoDraft de 1956, o adestrador dosBoston CelticsRed Auerbach, puxera os seus ollos sobre Russell, pensando que a súa intensidade defensiva e a súa capacidade reboteadora eran o que os Celtics realmente necesitaban.[4] Os seus pensamentos eran pouco ortodoxos, xa que por aquel tempo os pivotes destacaban polo seu xogo ofensivo e por prestar pouca atención á defensa.[7] Con todo, as posibilidades de conseguir a Russell parecían remotas, xa que tras quedar os Celtics segundos a tempada anterior a súa elección no draft era demasiado baixa. Ademais, Auerbach xa usara a súa elección territorial para elixir o aleiroTom Heinsohn. Pero Auerbach xa sabía que osRochester Royals, equipo posuidor da primeira elección do draft, ían seleccionar ao novo reboteadorMaurice Stokes e que non estaban dispostos a pagar os 25.000 dólares que solicitaba Russell. OsSt. Louis Hawks, segundos no draft, elixiron a Russell, pero o equipo desexaba facerse cos servizos deEd Macauley, xogador seis vecesAll-Star dos Celtics e nativo deSt. Louis. Auerbach aceptou negociar cos Hawks por Macauley só se entraba na operación o mozo Russell, e despois de que os Celtics estivesen de acordo en incluír tamén ao rookieCliff Fagan, o traspaso fíxose oficial.
Nese mesmo draft, os Celtics tamén escolleron aK.C. Jones, compañeiro de Russell en San Francisco Dons. Esa noite a franquía conseguiu facerse cos servizos de tres futuros membros doHall of Fame e campións daNBA como eran Russell, Jones e Heinsohn.[4] Dita elección do draft e o mencionado intercambio posterior foron considerados, coa perspectiva do tempo, un dos máis importantes intercambios da historia do deporte norteamericano.
Antes do seu ano rookie, Russell foi capitán da selección nacional estadounidense que competiu nosXogos Olímpicos de Melbourne 1956. Russell tivo a opción de saltarse o torneo e disputar a tempada completa cos Celtics, algo ao que o pivote rexeitou. Posteriormente comentou que tería competido en salto de altura se fose rexeitado polo equipo debaloncesto.[8] Baixo a tutela do adestrador Gerald Tucker, Russell axudou ao combinado norteamericano a gañar amedalla de ouro derrotando áUnión Soviética na final por 89-55. Estados Unidos dominou o torneo, gañando aos seus rivais por unha diferenza de 53,5 puntos por partido de media. Russell liderou ao equipo en anotación con 14,1 puntos por encontro, mentres que Jones, compañeiro de equipo seu nos Celtics achegou outros 10,9 por partido.[9]
Russell non se puido unir aos Celtics na súa primeira tempada naNBA atédecembro de1956 debido ao seu compromiso olímpico. Tras o seu regreso deMelbourne, Rusell disputou 48 partidos e media 14,7 puntos e 19,6 rebotes por partido, liderando a liga nesta última categoría estatística.[10] Durante a tempada, no equipo xogaron cinco futuros membros doHall of Fame: Russell,Tom Heinsohn,Jim Loscutoff,Bill Sharman,Bob Cousy eFrank Ramsey, este saíndo desde o banco (K.C. Jones non xogou en Boston até1958 debido ao servizo militar).[11] Nos anos previos á chegada de Russell, os Celtics eran un equipo anotador pero pobre en defensa. Con todo, coa presenza defensiva de Russell, os Celtics fundaban o inicio dunha das dinastías máis longas na historia do deporte. Na primeira tempada o equipo logrou un balance de 44-28, conseguindo unha praza de acceso a playoffs. No primeiro partido da primeira rolda anteSyracuse Nationals, liderados polo futuroHall of Fame:Dolph Schayes, Russell completou un dos mellores partidos na súa carreira. Finalizou con 16 puntos, 31 rebotes e 7 tapóns, aínda que por esa época os tapóns non eran unha estatística oficial. Os Celtics varreron aos Nationals e posteriormente plantáronse nas súas primeiras Finais.
Nas Finais da NBA enfrontáronse aSt. Louis Hawks, equipo liderado pola estrelaBob Pettit e o ex-Celtic Macauley. Ambas as franquías chegaron ao sétimo partido empatados a encontros gañados, sendo no decisivo da serie no que Russell completou o famoso "Coleman Play". Russell atopábase na liña de fondo do seu propio campo candoJack Coleman recibiu un pase a media pista, chegando o pivote dos Celtics coa suficiente velocidade e potencia como para taponarlle aa priori sinxela bandexa que se preparaba a realizar o xogador dos Hawks. O tapón conservou o 103-102 para os Celtics no marcador a falta de 40 segundos para o final do partido.[7] O encontro decidiuse na prórroga, onde os Celtics impuxéronse por 125-123, gañando o seu primeiro anel de campión. Na tempada1957-58, Russell promedió 16,6 puntos e 22,7 rebotes por partido, marca da liga.[10] Un interesante fenómeno ocorreu esa campaña na NBA; Russell foi nomeadoMVP da Tempada, pero, estrañamente, elixido no segundo mellor quinteto da liga, algo que ocorrería constantemente ao longo da súa carreira. A NBA razoou que outros pivotes eran máis versátiles que Russell, pero ningún outro significaba tanto para o seu equipo como o facía el.
Por segundo ano consecutivo os Celtics posuían a mellor marca da NBA, avanzando facilmente até as Finais da NBA. Nelas atopáronse de novo aos Hawks,[12] lesionándose Russell no terceiro partido da serie. Liderados por Macauley e Pettit, e co seu adestradorAlex Hannum, os Hawks alzáronse co seu primeiro campionato en seis encontros. Na campaña1958-59, Russell continuou cos seus dominantes números; 16,7 puntos e 23 rebotes por noite.[10] Converteuse nun dos mellores reboteadores de todos os tempos, promediando non menos de 23 rebotes por partido nas súas sete seguintes tempadas na liga. Os Celtics fixéronse coa mellor marca da liga gañando 52 partidos, liderados por Russell facías unhas novas Finais da NBA. Nas de1959, os Celtics varreron aMinneapolis Lakers por 4-0 e conquistaron o seu segundo anel.[13]John Kundla, adestrador dos Lakers, dixo tras a serie:
Non tememos a uns Celtics sen Russell, sen el podemos gañarlles. É o tipo que nos bateu psicoloxicamente.
Na tempada1959-60, debutou o rookieWilt Chamberlain, pivote dePhiladelphia Warriors que hoxe en día aínda mantén numerosas marcas individuais tanto en partido como en tempada, incluíndo algúns asombrosos como os 100 puntos ou os 55 rebotes nun encontro e medias de 50,4 puntos por noite nunha tempada regular.[14] A rivalidade Russell-Chamberlain, tanto no defensivo como no ofensivo, converteuse nunha das máis intensas e lendarias do baloncesto. Aquela campaña os Celtics gañaron 59 partidos incluíndo unha racha de 17 consecutivos, atopándose cos Warriors de Chamberlain nas Finais de División. Chamberlain superou a Russell en anotación por unha diferenza de 81 puntos, pero os de Boston levaron a serie en seis partidos. Anos máis tarde, a rivalidade Russell-Chamberlain foi protagonista dun libro tituladoThe Rivalry do xornalista deportivo John Taylor. Nas Finais de1960, os Celtics gañaron aos Hawks tomándose o desquite de hai dous anos e conseguindo o seu terceiro campionato da NBA. Russell atrapou 40 rebotes no segundo partido da serie, engadindo ademais 22 puntos e 35 rebotes no sétimo e decisivo choque, liderando a vitoria por 122-103 dos Celtics.[4][7]
Na campaña1960-61, Russell completou outro ano de ilusión, promediando 16,9 puntos e 23,9 rebotes por partido.[10] O seu equipo conseguiu un balance de 57-22, batendo aSyracuse Nationals por 4-1 nas Finais de División e chegando outro ano máis ás Finais da NBA, onde por segunda tempada consecutiva privaron do título aos Hawks (4-1).[15] Russell asinou unha media de 18,9 puntos (mellor marca anotadora na súa carreira) e 23,6 rebotes por encontro na tempada1961-62,[10] mentres que Chamberlain batía todas as marcas asinando 50,4 puntos por partido na devandita campaña e anotaba 100 puntos nunha soa noite.[14] Os Celtics convertíanse no primeiro equipo en chegar ás 60 vitorias, sendo Russell elixido o MVP. Na postemporada, a franquía capturou o cuarto anel na súa historia, derrotando nas Finais de1962 aos Lakers e cun Russell decidindo a serie con 30 puntos no sétimo e decisivo partido.
Antes da campaña1962-63, a veterano baseBob Cousy retirouse do baloncesto e os Celtics elixiron aJohn Havlicek, outro futuroHall of Fame. Unha vez máis o equipo estivo liderado por un inspirado Russell, promediando 16,8 puntos e 23,6 rebotes por partido durante a devandita campaña e gañando o seu cuarto título deMVP da Tempada. Ademais, por primeira vez na súa carreira conseguiu oMVP do All-Star Game, tras anotar 19 puntos e capturar 24 rebotes para o Leste. Por quinto ano consecutivo, os Celtics gañaron o anel de novo ante os Lakers en seis partidos. Na seguinte campaña, a1963-64, uns Celtics dominantes chegaron de novo ás Finais tras derrotar aCincinnati Royals eSan Francisco Warriors de Chamberlain por 4-1 en ambas as series. Sería o sétimo anel en oito tempadas de Russell, sexto consecutivo, unha serie histórica sen precedentes. Anotou 15 puntos e 24,7 rebotes por partido (marca na súa carreira), liderando a NBA en rebotes por primeira vez desde que Chamberlain chegou á liga.
Russell tivo outro ano excelente durante a1964-65, promediando 14,1 puntos e 24,1 rebotes por noite e guiando aos Celtics a 62 partidos gañados. Ademais, conseguiu o seu segundo título consecutivo de máximo reboteador e o quintoMVP da Tempada na súa carreira. Nos playoffs, os Celtics sufriron para eliminar aPhiladelphia 76ers do recentemente fichado Chamberlain. Russell fixo valer o seu MVP da campaña tanto no terceiro partido como no quinto, onde contribuíu con 28 rebotes, 10 tapóns, 6 roubos e 7 asistencias. Con todo, aquela serie tivo un final dramático para os 76ers pero glorioso para os de Boston. Cinco segundos antes do final do sétimo partido, os Celtics gañaban 109-110, perdendo Russell o balón. Con todo, un saque de fondo mal dirixido deHal Greer fixo queJohn Havlicek roubase o balón, causando ao comentarista dos CelticsJohnny Most gritar as lendarias palabras:
"Havlicek stole the ball! It's all over! Johnny Havlicek stole the ball!".
Tralas Finais de División, os Celtics venceron facilmente nas Finais da NBA aos Lakers en cinco partidos e coroáronse un ano máis campións da NBA. Na seguinte tempada, os Celtics gañaron o seu oitavo título consecutivo. Esta vez, o equipo de Russell eliminou de novo aos 76ers, plantándose nas Finais cos Lakers de rivais por segundo ano consecutivo e por cuarta vez en cinco anos. Esta vez, a serie estivo máis igualada, decidíndose en sete partidos. Durante a tempada regular, Russell achegou 12,9 puntos e 22,8 rebotes por encontro, sendo a primeira vez na súa carreira que baixaba de 23 rebotes de media.
Antes da tempada1966-67, o lendario adestrador dos CelticsRed Auerbach retirouse e nomeou a Russell adestrador-xogador, converténdose no primeiro afroamericano en dirixir un equipo da NBA na historia. A racha de oito campionatos consecutivos chegou á súa fin, sendo eliminados polos 76ers de Chamberlain nas Finais de División, que ademais superaron a marca de máis vitorias nunha tempada, en posesión dos Celtics con 68. O adestrador aquel ano dos 76ers eraAlex Hannum, técnico que dirixira aos Hawks de1958, vencedores dos Celtics nas Finais da NBA daquel ano.
Na súa penúltima tempada na NBA os seus números descenderon, promediando 12,5 puntos e 18,6 rebotes por partido á idade de 34 anos. Nas Finais de División, parecía que os 76ers ían eliminar os Celtics de novo, xa que tras catro partidos o resultado era de 1-3 para os de Philadelphia. Con todo, lograron igualar a eliminatoria e no sétimo partido Russell limitou a Chamberlain a tan só dous intentos de tiros de campo na segunda metade. Os Celtics lideraban o marcador 97-95 a falta de 34 segundos cando Russell sentenciou o partido con varias xogadas decisivas que deron a vitoria a Boston. Posteriormente, os Celtics derrotaron aos Lakers nas Finais da NBA por 4-2, conseguindo Russell o seu décimo título en doce anos. Russell foi nomeado "Mellor Deportista do Ano" porSports Illustrated. Tras perder por quinta vez consecutiva contra Russell e os seus Celtics, o base dos LakersJerry West exclamou:
Se tivese que escoller a algún xogador de baloncesto na liga, a miña primeira opción sería Bill Russell. Nunca deixa de asombrarme.
Na tempada1968-69, última de Russell, as posibilidades de gañar o campionato eran máis débiles. Russell achegou 9,9 puntos e 19,3 rebotes por partido, pero os Celtics conseguiron un mediocre balance de 48-34 en tempada regular e entraron en playoffs como o cuarto mellor equipo do Leste. Con todo, Boston chegou de novo ás Finais, atopándose un ano máis aos Lakers como rivais, aínda que esta vez os californianos partían como favoritos conJerry West,Elgin Baylor e a recente fichaxe deWilt Chamberlain. Tras seis partidos, a serie estaba igualada, contando os Celtics con serias posibilidades de gañar o campionato. No sétimo encontro, ían por diante cunha diferenza de nove puntos a falta de cinco minutos, ademais de que Chamberlain deixou o partido por unha lesión na perna. A fortuna parecía que podería cambiar cando Chamberlain pediu regresar ao partido, pero inexplicablemente o adestrador dos LakersBill van Breda Kolff decidiu manter ao pivote sentado no banco até o final pese ao desgusto de West. Os Celtics gañaron o campionato e Russell conseguiu o seu undécimo anel en trece anos. Á idade de 35 anos, Russell atrapou 21 rebotes no seu último partido na NBA. A seguinte campaña os Celtics asinaron un 34-48 como balance da tempada regular, quedándose fose dos playoffs por primeira vez dende1950 e ilustrando con este feito a importancia que tiña Russell no equipo.
Os Celtics retiraron o dorsal 6 de Russell en1972, e tres anos despois entrou a formar parte doBasketball Hall of Fame. Russell, que tiña unha difícil relación cos medios de comunicación, non asistiu á cerimonia de ningún dos dous acontecementos. Tras retirarse como xogador, foi adestrador deSeattle SuperSonics (1973 a1977) eSacramento Kings (1987 a1988). A súa etapa como adestrador non foi moi exitosa, aínda que liderou aos Sonics a play-offs por primeira vez na súa historia.
Ironicamente, dous anos despois os Sonics gañarían o campionato conLenny Wilkens usando unha estratexia similar á que usou Russell. O seu paso polos Kings foi máis frustrante, deixando o equipo cun triste balance de 17-41. No tempo que transcorreu entre o seu paso polos bancos dos Sonics e Kings, Russell traballou como comentarista, aínda que nunca como locutor. Russell tamén escribiu libros, entre os que se inclúenSecond Wind (1979) eRussell's Rules (2001), citados na miniserie deNetflixBill Russell: Legend.[16]
.jpg)
