| |||||
| Localización | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| Estado | España | ||||
| Comunidade autónoma | Galicia | ||||
| Provincia | provincia da Coruña | ||||
| Capital | Betanzos | ||||
| Poboación | |||||
| Poboación | 13.261(2024) (548,2hab./km²) | ||||
| Xeografía | |||||
| Parte de | |||||
| Superficie | 24,19 km² | ||||
| Altitude | 36 m | ||||
| Comparte fronteira con | |||||
| Santo padrón | Roque de Montpellier | ||||
| Organización política | |||||
| • Alcaldesa | María Barral Varela | ||||
| Eleccións municipais en Betanzos | |||||
| Identificador descritivo | |||||
| Código postal | 15300 | ||||
| Fuso horario | |||||
| Código INE | 15009 | ||||
| Outro | |||||
| Irmandado con | |||||
| Sitio web | betanzos.es | ||||
    | |||||
Betanzos é un concello e cidade daprovincia da Coruña, que pertence ácomarca de Betanzos. Segundo oIGE no ano2017 tiña 12.941 habitantes(13.352 no2015, 13.673 no2010).
Betanzos foi unha vila creada polo reiAfonso IX, tras aceptar en1219 o traspaso da poboación deBetanzosO Vello ao lugar deCastro de Untia.[1] Betanzos viviu o seu auxe nobaixo medievo, medrando polo comercio dapesca, oviño e dosfornos, e nela instauráronsefidalguías egremios importantes.[2] Foi declarada cidade doReino de Galicia polo reiHenrique IV en1465.[1] Betanzos foi capital de provincia entre osséculos XVI eXVIII. As casas de Fonte de Unta, as súas murallas e portas, as súas igrexas como as deSan Francisco eAzougue, aTorre de Lanzós ou a Torre do reloxo naigrexa de Santiago fan que sexa a referencia galega dogótico e unha cidade declaradaconxunto histórico-artístico.[3]
Outro patrimonio de interese de Betanzos son as súas igrexasrománicas deBrabío,Pontellas ouTiobre; os edificios neoclásicos de San Antonio de Padua, oArquivo do Reino de Galicia ou opazo de Piadela; e conxuntos modernistas como a Casa Núñez, a escola de García Naveira ou oParque do Pasatempo.
A súaría, coa súamarisma, e osríos Mendo eMandeo, que pasan por Betanzos e bordean a cidade, son parte dazona especial de conservación (ZEC)Betanzos - Mandeo. A ribeira dePiadela e a súa parte do encoro forman parte do ZECEncoro de Abegondo - Cecebre. Destacan destes espazos a súadiversidade de ribeira, e da marisma no caso do Betanzos-Mandeo. Betanzos forma parte dareserva da biosfera dasMariñas Coruñesas e Terras do Mandeo.
Oxentilicio ébetanceiro,[4]brigantino[5] ou popularmentegarelo.[Cómpre referencia]
O concello de Betanzos ocupa unha extensión de 24,19 km², polo que é un dos máis pequenos da provincia. Conta con 7 parroquias. O concello encabeza aComarca de Betanzos e está situado no seu norte, onde comeza aría de Betanzos. A ambos os lados da ría, polo norte, ten os concellos deBergondo (dirección noroeste) ePaderne, (dirección nordés). Despois, Betanzos linda polo leste conCoirós, ao sueste e sur conOza-Cesuras e polo sur e oeste conAbegondo.
AN-VI atravesa Betanzos vindo deLugo cara áCoruña. Esta estrada nacional desvíase como Avenida de Castela xa en Coirós e chega ata Betanzos. A mesmaN-VI ten unha saída enSan Pedro das Viñas que a conecta con Betanzos polo oeste. Igualmente, ao centro de Betanzos chegan aAC-542, vindo doMesón do Vento, e aAC-840, vindo deMelide. Ademais, aA-641 conecta Betanzos conFerrol. A Avenida da Coruña conecta o centro de Betanzos coa N-VI ao seu paso xa porSan Pedro das Viñas. Outras estradas secundarias que atravesan Betanzos son aA-161, que sae desde San Pedro das Viñas cara a Bergondo, e aDP-0105, que pasa porMontellos vindo desdeLimiñón cara aCortiñán.
A autovía do NoroesteA-6, percorre o concello de leste a oeste conectandoLugo coaCoruña. Esta autovía enlaza coaAP-9 enPiadela, arredor doencoro de Cecebre.
Betanzos atópase no final dunha zona de depresión fluvial, onde comeza a abrirse aría homónima, case ao nivel do mar. A vila de Betanzos levántase nun outeiro entre os ríosMendo eMandeo, antes da súa confluencia, entre os 22 e 35 metros de altitude. A pendente das abas dos montes arredor destes ríos acentúase canto máis se achegan á vila. Con todo, a máxima altitude no concello non supera os 160 metros. EnTiobre,Requián ouBrabío acádanse os puntos máis altos, que están entre os 140 e 160 m. EnPiadela, en dirección ao encoro, descende tamén a pendente ata chegar aos 40 metros.
Está atravesado polos ríosMandeo,Mendo eMero. No propio centro de Betanzos xúntanse estes dous ríos Mandeo e Mendo para formar a cabeceira daría de Betanzos. Un rego, o de Carañas, descende de Tiobre ata o Mandeo, xa preto da confluencia deste co Mendo.
Orío Mero fai de linde de Betanzos, enPiadela, conAbegondo. Ese río chega á cabeceira do encoro en termos municipais, que ten unha parte da cabeceira leste do encoro.
Betanzos atópase naserie de Ordes, no complexo paraautóctono dazona de Galicia-Trás-os-Montes. A área que abrangue está formada por grauvacas e metapelitas formadas entre oNeoproterozoico e oPaleozoico. Nalgunha pequena área de Requián e Brabío aparecen grafoneis. En pequenas áreas que seguen un patrón de norte a sur desde Tiobre, a Betanzos e Brabío, aparecenanfibolitas.[6]
A zona de esteiro daría de Betanzos que se atopa dentro do concello é unhamarisma formada sobre dun recheo doHoloceno nas cuncas fluviais dos ríos Mendo e Mandeo.[6]
| Censo Total | 12.941 (2017) |
| Menores de 15 anos | 1.701 (13.14 %) |
| Entre 16 e 64 anos | 8.148 (62.96 %) |
| Maiores de 65 anos | 3.092 (23.89 %) |
A poboación de Betanzos no2017 era de 12.941 habitantes, dos cales 6.805 eran mulleres e 6.136 homes. O concello ten unha alta densidade de poboación (420,71 hab./km²) debido ao seu pequeno tamaño. O 78,7% da poboación atópase enBetanzos, que é o núcleo urbano do concello. Despois de Betanzos, as maiores poboacións son as dePiadela eRequián.[7]
Entre1900 e1920 experimentou un leve descenso de poboación, rexistrándose nos anos vinte o seu mínimo (8.709 habitantes). Entre 1920 e1950 tivo lugar a fase de maior crecemento, aínda que dende esta última década ata1970 se produciu un novo retroceso demográfico.
Desde o ano1970 xurdiu unha recuperación de efectivos motivada por unha nova reorientación das actividades agrarias e un incremento das funcións urbanas. Entre1991 e2009 o incremento da poboación foi dun 14,67%. O saldo vexetativo era xa practicamente cero no período1979-1983, con taxas de natalidade e mortalidade ao redor de 10 por mil. Nas últimas dúas décadas a mortalidade ascendeu e a poboación diminuíu lixeiramente. Nos últimos anos a taxa de natalidade diminuíu, mentres que a de mortalidade aumentou. Contra2011 a primeira era dun 9,9 por mil e a segunda elevábase a un 11,4 por mil. A proporción de mozos menores de 16 anos representaba en 2013 un 13,25%, a de entre 16 e 64 anos un 64,22% e a de 65 anos en diante un 22,53%. Así mesmo, existían 91 homes por cada 100 mulleres.
| Evolución da poboación de Betanzos Fontes:INE eIGE. | |||||||||||||||||||
| 1900 | 1930 | 1950 | 1981 | 2004 | 2009 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 |
| 8.948 | 8.910 | 10.827 | 11.383 | 12.990 | 13.680 | 13.537 | 13.565 | 13.445 | 13.352 | 13.202 | 12.966 | 12.941 | 12.916 | 12.959 | 13.053 | 13.030 | 13.066 | 13.082 | 13.261 |
| (Os criterios de rexistro censual variaron entre 1900 e 2004, e os datos doINE e doIGE poden non coincidir.) | |||||||||||||||||||
.jpg)
Existen indicios de asentamentoscastrexos en Betanzos. A ocupación desta aparece documentada coa chegada doImperio Romano. Nesta época o núcleo principal de poboación que recibía o nome da cidade (Betanzos o Vello) emprazábase enSan Martiño de Tiobre, cuxa igrexa matriz consagrou o arcebispoDiego Xelmírez.
En1219 o reiAfonso IX aprobou o traslado da xente que residía no lugar de Tiobre, o "Betanzos O Vello" ao lugar docastro de Untia. Como relatou o rei na orde de creación da vila, fíxoo por petición popular:ad instantiam et pettitionem habitatorum.[1] Esa petición viría polas frontes de incursión denormandos ao mando deHorrich ou do propio reiOlaf en1015. A nova cidade levantouse arredor da área que vai desde a actual praza de Galicia ata amosteiro de San Francisco. Nese período oCastro de Untia era doMosteiro de Sobrado e os residentes tíñanlle que facer unha paga da cuarta parte do producido ou pescado na vila, e dar en propiedade a metade das capelas construídas. En1232 chegouFernando III o Santo, vido deSobrado, e asentouse na vila de Betanzos.
En1295 Betanzos asinou enValladolid con outras vilas e cidades (comoLugo,León,Zamora,Astorga,Ribadesella,Oviedo,Salamanca ouViveiro) un acordo de irmandade para negartributos forzados e apoiarse mutuamente. Nese acordo non participaron cidades comoTui,Compostela ouA Coruña. De feito, nese século as disputas polosportos e a descarga de mercadoría comosal ouviño foi motivo de confrontación coa cidade da Coruña, chegando a ser mediado polo reiAfonso X. Ese rei prohibiría a súa descarga no porto de Betanzos. Nese século e o seguinte, Betanzos viviría enfrontamentos coa armadaportuguesa einglesa, polos seus ataques.[1]
En1465 o reiHenrique IV deulle a Betanzos o título decidade, en gratitude dos servizos prestados a el, e en1467 os permisos dunha feira franca anual dun mes de duración. Faino pola posición da vila "no levantamento e irmandade de fixestes coas outras cidades, vilas e lugares e fortalezas do meuReino de Galicia, do que fostes causa e principio por servizo meu".[1]
Nesesséculos XIV eXV Betanzos viviu o seu maior esplendor, coa creación degremios e confrarías e o aumento dasfidalguías. Nese período no que aumentou, tamén en extensión, estivo baixo o amparo da dinastía dosTrastámara.[9] Noséculo XIV é cando se constrúen os principais conventos e igrexas grazas ao mecenado deFernán Pérez de Andrade "O Boo" ou se reconstrúen asigrexas de Santa María e Santiago.[10] Así mesmo, nese período chegou a ter tres hospitais de peregrinos, como o do Espírito Santo, o de San Bartolomeu ou o hospital de San Lázaro paraleprosos.[9]
Un texto deOrdoño II de911, falando do mosteiro de San Salvador deCis, relata como paso do camiño compostelá polo castroXanrozo, enRequián, despois de pasar pola ponte deBeldoña.Afonso V tamén o cita en1020 ao demarcar un coto do mosteiro de San Estevo de Piadela, nas beiras do río Mero eLimiñón. Outras documentacións de1160 e1168 describen como o camiño baixaba cara a ponte das Cascas, a beira do que primeiro foi o mosteiro de San Paio de Xeronzo e logo o de Santa María das Donas, para logo pasar pola Porta da Vila.[9][10]
Betanzos xogou un papel central naGran Guerra Irmandiña. Líderes da Irmandade comoAfonso de Lanzós ouJoan Branco foron naturais da cidade. Precisamente, en1465Henrique IV concedeu á poboación o título de cidade, e en1467 permitiulle a celebración dunha feira franca anual grazas á mediación de Joan Branco. Grazas a este capitánirmandiño a cidade de Betanzos recuperou o seu voto nas Cortes.
Anos máis tarde, na reorganización territorial dos seus reinos, osReis Católicos dividiron a antigaprovincia de Betanzos en dúas, creando a daCoruña e mantendo aBetanzos como capital de provincia, na que foi a época de maior esplendor da cidade. Ata algún ano entre1533 ou1552 ambas as dúas cidades compartíancorrixidor e eran da mesma provincia.[11]
.jpg)
A cidade de Betanzos sufriu o verán de1569 e o 18 de setembro de1616 dous importantes incendios.[1][12] Nese último incendio arderon 262 edificios, entre os cales estaban variospazos, o hospital de San Cristovo, o convento de San Francisco e aigrexa de Santa María do Azougue.[1] Diferentes sectores da cidade mobilizáronse para obter as concesións das reconstrucións e refacela.[2][13]
Eses dous incendios afectaron ao importante sector de fornos, que foron arredor de dez, e que abastecían ás case duascentaspanadarías da cidade. A produción dos fornos foi desde oséculo XIII ata oséculo XVII de importancia na cidade, xa que abastecía, entre outros, ao exército e a armada na Coruña.[2]
En1734 creáronse rexementos demilicias provinciais e a Betanzos asignóuselle unha, que durou ata o1841.[1] O 10 de xaneiro de1809 entraron en Betanzos astropas inglesas de cara a Coruña a embarcar no porto. A noite anterior ao seu paso por Betanzos evacuouse a xente da cidade e desfixeron as pontes das Cascas e a Nova para evitar a incursión do exército.[1]
O 16 de xullo de1812, coa aprobación da novaconstitución española, constituíuse oConcello de Betanzos. Entrou en funcións o día 3 de decembro dese ano. En1833 mudouse adivisión de Galicia en provincias.Javier de Burgos fixo efectiva en1834 unha nova división administrativa, extinguíndoa e integrando a antigaprovincia de Betanzos na daCoruña.[1]
O inicio da época industrial en Betanzos comezou coa instalación de fábricas de curtido decoiro a finais doséculo XVIII. Con ese material elaborábanse calzados ou distribuíase desde portos como o da Coruña cara ásAméricas.[14][15] O decaemento da cidade posterior a este período veríase revitalizado, entre outros, coa chegada doferrocarril a principios doséculo XX . Nesa liña cabe resaltar o legado dos legado dosirmáns García Naveira na cidade entre osséculos XIX-XX. Trala súa volta de migración naArxentina fomentaron as construcións da casa do pobo, as escolas de San Francisco e o Asilo de García Naveira, o sanatorio de San Miguel, o lavadoiro das Cascas e mesmo oparque do Pasatempo.
Desde1970 o casco antigo de Betanzos está declaradoConxunto Histórico-Artístico.[3]
Dous irmáns labradores,Juan e Jesús, nados na Ribeira de Betanzos en1849 e1853, convertéronse en empresarios naArxentina, despois de migrar para alí en1870. Adicáronse na emigración a banca e a conselleiros de diferentes empresas. Tralo seu retorno a Betanzos en1893, os dous irmáns García Naveira involucráronse en paliar a pobreza e a darlle servizos á cidade. Chegaron a crear unha fundación para iso en1908. Fomentaron a creación de escolas, como aXesús García Naveira, asilos e refuxios para discapacitados, como o asiloGarcía Irmáns, melloraron sanatorios, como o de San Miguel e mesmo crearonsindicatos. Entre as obras que financiaron destacan o lavadoiro público das Cascas e oParque do Pasatempo.[16]
A praza co seu nome e a estatua dos Irmáns García Naveira no centro de Betanzos conmemoran o seu legado na cidade.
O berce dasIrmandades da Fala, que estivo na Coruña, tivo a persoeiros nados en Betanzos, comoXil Casares, involucrados nel. En1917 as irmandades foron ampliando os seus lugares e crearon un grupo betanceiro liderado por Vales Villamarín. Así, nun pregón que fixeron no seu ano de constitución local poxaron pologaleguismo e pola loita no seu discurso de presentación. Anteriormente, cabe destacar que no Palco da MúsicaManuel Lugrís Freire pronunciara en1907 o primeiro discurso público integramente enlingua galega. O novo grupo betanceiro participou noutros movementos comarcais e nosxogos florais de1918, nasfestas do San Roque, onde se alzan na defensa da lingua. Desde ese momento bateron en disputas en diversos actos, como coros ou actividades literarias. As irmandades betanceiras reorganizáronse e combateron pola identidade perante o Concello, e sobreviviron ata1921. A comunidade local foise desligando ou batendo en conflito coas posicións das irmandades nas súas xuntanzas, como a do1922 enMonforte, inda que seguiu o seu paso e remataría afirmándose comoIrmandade Nazonalista Galega ese ano. Desde o1922 editaron a revistaRexurdimento e perduraron ata1930, con esa pausa de sete anos por mor daditadura entre medias.[17]
O topónimoBetanzos aparece para o actual lugar deBetanzos "O Vello", enTiobre. Coa creación da vila en1219 ese topónimo empregouse como substituto do nome doCastro de Untia, o castro onde se construíu a nova vila.Betanzos xorde do nome do pobo ou do lugar de residencia dos"Betantios" ou "Betancios". Esexentilicio ouetnónimo (o nome dun pobo ou etnia) é de orixecelta e faría referencia á figura dun deus ou dun persoeiro chamado "Beto" ou"Bito". A raíz dese nome do pobo estaría no termo celta*bitu, que significa "mundo".[18][19][20][21][22] e tería aparecido antes doséculo III. Antes xa se tivera proposto a orixe no termocelta"briga",[23][24] inda que tamén o romano "habitancium" co significado de lugar onde se vive.[25][26][24]
O anterior topónimo de "Unctia" podería significar ou ben unha poboación onde se atopaauga de calidade ou ben "bubas", ganglios infartados.[26]
Nalgúns textos históricos a vila de Betanzos identificouse conFlavium Brigantium,Brigantium; un lugar na mariña coruñesa que se citou en obras romanas como oitinerario de Antonino. Porén, eseBrigantium ouBracantia realmente facía referencia á actual cidade daCoruña.[19][27]
Co motivo daFeira Franca Medieval recibe o nome deBetanzos dos Cabaleiros.
Betanzos destaca en particular polo conxunto histórico e artístico que forman a cidade construída no antigoCastro de Untia. A cidade está amurallada, conta con catro portas de entrada e un patrimonio arquitectónico civil e relixioso no seu interior o cal máis do 28% está catalogado e protexido.[28] Este conxunto pódese considerar como acapital do Gótico de Galicia.[9][28]
En Betanzos están catalogados cinco castros:
No caso histórico de Betanzos destacan os seguintes monumentos[16][29][30][31]:
Nas inmediacións de Betanzos destaca oparque do Pasatempo. Ese parque construíunoXoán García Naveira entre1893 e o1895 despois de volver da súa emigración naArxentina. A súa finalidade foi a de crear un parque didáctico, como se fose unha enciclopedia.[16][30]
Fóra do centro histórico, noutros lugares de Betanzos pódense resaltar[29][30][31]:
Na cidade de Betanzos atópanse o[29][30][31]:
Fóra da vila betanceira, destaca entre o patrimonio as igrexas románicas de San Martiño deBrabío (Século XII), Santa María dePontellas (con elementos barrocos, do século XIII) e a deTiobre (século XII). Ademais, oSantuario da Nosa Señora dos Remedios, que está en Tiobre e é doséculo XVI, obra deJuan de Herrera. Outras a destacar son as posteriores de estilo barroco, como a igrexa de Piadela (século XVI) co seu pazo do século XVIII, a igrexa deRequián (século XVI-XVIII), o santuario das Angustias (século XVIII) e a igrexa dePiadela. Destaca tamén a Capela da Madalena, nasAngustias deSan Pedro das Viñas, que data do século XVIII.[29][31]
En Betanzos publícase oAnuario Brigantino, publicación local fundada en1948 de difusión cultural de calidade e prestixio recoñecido. A súa saída preséntase cada ano coma un importante acontecemento social da cidade.
Ocamiño inglés deSantiago de Compostela entra porSan Martiño de Tiobre, onde se atopa opazo do Barral, despois de pasar aPonte do Porco eMontecelo, Paderne. Desde Tiobre continúa baixando ata aSeñora dos Remedios. Nesa última baixada pásase a ponte sobre do río Mandeo e éntrase na cidade polo arco da Ponte Vella. A entrada no centro histórico faise pola Porta Vella e pola rúa de Prateiros, despois de chegar á praza de García Irmáns. Desde alí pódese subir a rúa do Castro cara a praza da Constitución, o antigo castro de Untia. De Betanzos sáese pola Porta da Vila e praza de García Irmáns cara ás Cascas. Xa nas Cascas camiño segue o río Mendo e diríxese cara aXanrozo ata entrar enLimiñón, Abegondo.[33][34]
O concello conta cos seguintes centros escolares:
Betanzos conta con dous museos:
En canto a centros sociais hai un en Infesta e outro, cun espazo deportivo, en Piadela.
A súa economía está baseada fundamentalmente nos servizos. Betanzos é un centro administrativo e xurídico da comarca que leva o seu nome, baseando o seu crecemento no comercio, a banca, a cultura e o turismo. Betanzos, como cabeceira de comarca e pola súa situación xeográfica e clima, é unha terra con sona pola calidade dos seus produtos da terra.
En Betanzos ten a súa sedeABANCA, un dos meirandesbancos deEspaña.
Un dos produtos tradicionais de Betanzos é oviño, e arestora está declarado como deinterese xeográfico. Cultívase en pequenas explotacións ás beiras dosríos Mandeo eMendo. O viño de Betanzos é principalmente comercializado na localidade por pequenasadegas. Ademais, en Betanzos tivo a súa sede a sociedade española para o cultivo dolúpulo, que se introduciu a principios doséculo XX e chegou a ter un importante impacto económico.[48][49][50] O lúpulo era principalmente mercado pola empresaHijos de Rivera e dáballe á cervexaEstrella Galicia o seu sabor amargo característico. Hoxe a produción agrícola esta baseada en pequenas hortas. Son unha axuda á economía local e das feiras.
Desde o punto de vista industrial, a cidade converteuse, pola súa situación estratéxica, en centro loxístico dalgunhas das empresas de transportes ou abastecementos alimenticios relevantes na zona. No polígono de Piadela ten a súa sedeGadisa.
Na vila celébrase afeira de Betanzos os días 1 e 16 de cada mes.
Betanzos é un nó de comunicacións, está situado ao fondo daría de Betanzos, grazas a comunicación daN-VI e a Autoestrada do NoroesteA-6. Ata a construción daPonte do Pedrido e daPonte da ría de Betanzos era lugar de paso obrigado nas comunicacións por estrada entreFerrol eA Coruña. As súas estacións de tren, en Infesta e a da Cidade, tiveron unha importante historia na comunicación entre A Coruña e Ferrol e conMonforte de Lemos.
Aría e parte dos ríosMandeo eMendo son navegables, o cal ten unha certa repercusión como espazo de lecer e económico.
Betanzos conta con parte en dúaszonas especiais de conservación (ZEC) declaradas en 2014, despois de ser candidatas como espazos de interese en 2004. A que ocupa maior extensión no concello é a ZECBetanzos - Mandeo. Esta zona de protección ampara ásmarismas daría de Betanzos e as ribeiras doMandeo eMendo ao seu paso polo concello. O seu maior interese é oesteiro interior daría adiversidade deespecies entre o litoral da cabeceira da ría e os últimos tramos dosríos.[51]
Ademais, unha parte da cabeceira do ZECEncoro de Abegondo - Cecebre está dentro do concello, que é unha parte da parroquia de Piadela. Esta zona do encoro é unha das áreas de maior interese de conservación e que destaca polos seus bosques aluviais, brañas e prados de ribeira arredor dorío Mero.[52]
O concello de Betanzos forma parte do proxecto dasreservas da biosfera doprograma MAB daUNESCO, dentro daMariñas Coruñesas e Terras do Mandeo.[53] Estas iniciativas de reservas pretenden fomentar o desenvolvemento sostible, a economía local e conservar os espazos naturais locais.[53][54]
Un espazo natural de interese é orío Pelamios, un río que conflúe co Mandeo preto de Betanzos. Ese treito de ribeira contén dezanovemuíños de maquía.[55]
Ademais, a ruta que vai desde a ponte vella de Betanzos ata o campo dos Caneiros segue o un treito de ribeira do Mandeo de interese. Ese percorrido é o tradicional na festa con ese mesmo nome, a dos Caneiros.[55]
Os servizos municipais de Betanzos contan cun polideportivo, un pavillón polideportivo, unha piscina cuberta e outra descuberta. As escolas municipais forman enatletismo,karate,ciclismo,fútbol,taekwondo ou deportes náuticos, entre outros. Destaca tamén as instalacións como as doClub Náutico Ría de Betanzos.
En varias parroquias de Betanzos existen campos polideportivos e de fútbol, como o do Carregal ou o municipalGarcía Hermanos enBetanzos.
OBetanzos CF fundado no 1952 representa a vila napreferente galicia.
O concello organiza anualmente aGala do Deporte.
| Partido político | 2011 | 2015 | ||
|---|---|---|---|---|
| % | Concelleiros | % | ||
| Partido Popular (PP) | 40,95 | 8 | 6 | 31,66 |
| Partido Socialista Obrero Español (PSOE) | 32,81 | 6 | 7 | 36,07 |
| Bloque Nacionalista Galego (BNG) | 13,62 | 2 | 1 | 9,33 |
| Cidadáns por Betanzos (CxB) | 7,04 | 1 | - | |
| BETANZOS NOVO-SON | - | 2 | 14,58 | |
| CxG-CCTT | - | 1 | 5,82 | |
 Bullas |
 Collepasso |
 Pont-l'Abbé |
.jpg)
En un trabajo posterior ya se hablaba de un radicalBet- de probable origen ibérico y que estaría presente en otros hidrónimos y topónimos peninsularesBaetis, Betán, Betanzos...
 | Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Betanzos |
Betanzos enOpenStreetMap. | ||
.svg)
.svg)
.svg)
