Bartolomeu Dias, nado cara ao ano1450 e finado preto doCabo de Boa Esperanza o29 de maio de1500, foi un navegante portugués. Non se coñecen os seus antepasados, pero as honras e armas a el outorgadas pasaron aos seus descendentes.
Dise que era descendente deDinis Dias escudeiro deXoán I e como navegante descubriuCabo Verde en1445. Ignórase o seu lugar e data de nacemento, pero algúns historiadores afirman que naceu enMirandela,Tras os Montes.
Na súa xuventude frecuentou as aulas deMatemáticas eAstronomía naUniversidade de Lisboa, e serviu na fortaleza deSão Jorge da Mina. Así, era quen tanto de determinar as coordenadas dun local, como de enfrontarse a tempestades e calmarias como as dogolfo de Guinea.
En1486,Xoán II confioulle o comando de dúascarabelas e unha naveta de mantementos co propósito público de ter noticias doPreste Xoán. Ao comando da carabela S. Pantaleão estabaXoán Infante. O propósito non declarado da expedición sería investigar a verdadeira extensión cara ao sur das costas do continente africano, e avaliar a posibilidade duncamiño marítimo para a India. Pero antes diso, capitaneara un navío na expedición deDiogo de Azambuja ao golfo de Guinea.
Mariñeiro experimentado, o primeiro en chegar ao Cabo das Tormentas, como o batizou en1488 (chamado así porque alí atopou grandes vendavais e tempestades), un dos máis importantes acontecementos da historia das navegacións. A expedición partira dendeLisboa en agosto de1487. A bordo levaban dous homes e dúas mulleres de raza negra, capturadas porDiogo Cão na costa occidental africana. Ben alimentados e vestidos, foron deixados na costa oriental para que desen testemuña ás poboacións daquelas rexións da bondade e grandeza dos portugueses, e ao mesmo tempo recoller información sobre o reino de Preste Xoán.
En decembro alcanzou a costa da actualNamibia, o punto máis ao sur cartografado pola expedición de Diogo Cão. Continuando cara ao sur, descubriu primeiro a Angra dos Ilhéus, sendo apañado, por un violento temporal. Trece días despois, buscou a costa, atopando só o mar. Aproveitando os ventos chegados daAntártida que colen vigor no Atlántico Sur, navegando para nordeste, redescobrindo a costa, que aí xa tiña a orientación leste-oeste e norte (xa ao leste docabo de Boa Esperanza, que foi renomeado polo rei portugués Xoán II, por asegurar a esperanza de chegar áIndia, para comprar as tan necesariasespecias e outros artigos de luxo. Continuou cara ao leste, cartografou diversas baías da costa da actualSuráfrica (útiles no futuro como portos naturais), e chegou ata abaía de Algoa (800 km ao leste do cabo de Boa Esperanza).
No entanto, a tripulación amotinouse e obrigou ao capitán a volver a Portugal pola liña de costa cara ao oeste. No regreso, coa costa sempre visible, descubriu ocabo das Agullas, o punto máis ao sur do continente, e o cabo das Tormentas, actual cabo de Boa Esperanza, cuxa lonxitude contornara por mar aberto na viaxe de ida. Nesta viaxe de volta especificou patróns de pedra nos principais puntos descubertos: na actual False Island, a punta do cabo das Tormentas, entón descuberto, e o cabo da Volta, hoxe Diaz Point. Volveu a Lisboa en decembro de 1488.
Acompaña a construción de buques e acompaña a escuadra deVasco da Gama, en1499 como capitán dun dos buques que tiña como destino São Jorge da Mina. A expedición parte en 1497. En1500, acompañou aPedro Álvares Cabral na famosa viaxe que descubriu oBrasil. Cando a frota seguía para a India, o navío no que ía Bartolomeu Dias naufragou e o valente mariñeiro achou a morte xunto a súa descuberta máis famosa, o cabo de Boa Esperanza.