As fronteiras da moderna Bangladesh foron delimitadas durante aPartición de Bengala e aIndia británica en 1947, cando a rexión se converteu nunha rexión do estado dePaquistán. Debido á exclusión política, á discriminación étnica e lingüística, á dominación económica polo estado de Paquistán e a unha combinación de axitacións populares, onacionalismo e adesobediencia civil conduciron áGuerra de Liberación de Bangladesh en 1971, que resultou na separación eindependencia mediante a formación do estado de Bangladesh. Despois da independencia, o novo estado proclamou unhademocracia multipartidista secular. O país enfrontouse dende entón á pobreza, á fame, á inestabilidade política e a numerosos golpes militares. A restauración da democracia en 1991 foi seguida dun relativo período de calma e progreso económico.[3]
Bangladesh é considerada unhaeconomía dos próximos once. De acordo coasNacións Unidas no 2010, o país fixo a comezos do século XXI grandes esforzos de desenvolvemento humano, incluíndo significativos progresos nas áreas de igualdade de xénero, educación primaria universal, apoio á muller, redución do crecemento da poboación, produción de comida, saúde e enerxías renovables.[4][5][6] A porcentaxe de pobreza diminuíu considerablemente dende a independencia, e a renda per cápita duplicouse dende os valores de 1975. As grandes cidades comoDacca eChittagong foron as principais responsables do recente crecemento. Porén, o país continúa enfrontándose a numerosos problemas sociais e políticos, como a corrupción burocrática e política, a pobreza, a inestabilidade política, a superpoboación e a vulnerabilidade ócambio climático.
Os restos decivilización na gran rexión deBengala datan de hai catro mil anos, cando a rexión estaba habitada polos antigos polos pobosdravídicos,indoarios, tibetobirmanos e austrasiáticos. A orixe exacta da palabra "Bangla" ou "Bengala" é incerta, mais pénsase que podería proceder deBang/Vanga, a tribo dravídica que se asentou nesta área no -1000.[7][8]
A rexión era coñecida polosantigos gregos eromanos comoGangaridai, ou "Nación do Ganxes". A historia antiga de Bengala está protagonizada por numerosascidade estado, oujanapadas, como Vanga,Samatata ePundravardhana. OImperio Mauryan liderado porAśoka conquistou Bengala noséculo II, e a rexión foi absorbida no goberno das sucesivas dinastíasMagadha durante varios séculos. Após o colapso do Imperio Magadha, un líder local chamadoShashanka acadou o poder e fundou un poderoso pero efémero reino. Logo dun período deanarquía, a dinastía bengalí e budistaPala gobernou a rexión durante catrocentos anos, seguida pola hindúDinastía Sena.
Oislam foi introducido na rexión de Bengala noséculo VIII polos mercadores árabes e os misioneirossufís, e a subsecuente conquista musulmá de Bengala noséculo XII axudou a espallar o islam na rexión.[9]Bakhtiar Khilji, un xeneral turco, derrotou aLakshman Sen da Dinastía Sena e conquistou grandes anacos de Bengal no ano 1204. A rexión foi gobernada poloSultanato de Bengala e a confederación Baro-Bhuiyan durante os seguintes séculos. Noséculo XVI, oImperio Mughal fíxose con Bengala, eDacca converteuse nun importante centro da administración provincial Mughal.
Os xeógrafos medievais europeos situaron oparaíso na desenbocadura doGanxes, e malia que isto non era certo, Bengala foi probablemente a máis rica parte do subcontinente ata oséculo XVI. A partir de 1517, os comerciantesportugueses de Goa foron atravesando o mar cara a Bengala. Só en 1537 lles foi permitido asentarse e ter as aduanas abertas en Chittagong. En 1577, o emperador MughalAkbar permitiu ós portugueses construír asentamentos permanentes e igrexas.[10] A influencia dos comerciantes europeos medrou ata que aCompañía Británica das Indias Orientais gañou o control de Bengala coaBatalla de Plassey en 1757.[11] A sangueta rebelión de 1857, coñecida comoRebelión india, motivou a transferencia da autoridade á Coroa, cun vicerrei británico que gobernase a administración.[12] Durante o control colonial, a fame asolou aAsia Meridional varias veces, como aGran fame bengalí de 1943 que acabou con 3 millóns de vidas.[13]
OImperio Maratha, un imperio hindú que invadiu ósmogois noséculo XVIII, devastou os territorios controlados polos Nawab de Bengala entre 1742 e 1751. Nunha serie de ataques a Bengala e Bihar, logo controladas polos Nawab, os Maratha acabaron coa economía bengalí, que non foi quen de resistir o seu embate continuo. Nawab Ali Vardi Khan fixo a paz conMaratha mediante a cesión de Orissa e parte deBengala Occidental ó imperio. Ademais, unimposto – oChauth, que ascendía a unha cuarta parte dos ingresos totais – foi aplicado en parte de Bengala e Bihar. Este imposto ascendía a vintelakhs para Bengala e doce lakhs para Bihar por ano.[14][15] Despois da derrota Maratha en Panipat por unha coalición de forzas musulmás, o imperio volveu estar baixo o control do xeneral Maratha Madhoji Sindhia e invadiron Bengala outra vez. OImperio Británico acabou co pagamento do Chauth invadindo o territorio de Bengala na década de 1760. Os ataques continuaron ata que os Maratha foron finalmente derrotados polos británicos despois dasGuerras Anglo-Maratha, entre 1777 e 1818.
Os comerciantes europeos chegaron no fin doséculo XV e finalmente aCompañía Británica das Indias Orientais dominou a rexión no final doséculo XVIII, a partir de onde os británicos estenderon o seu dominio sobre toda aIndia. Cando a independencia india foi alcanzada en1947, motivacións políticas de orixe relixiosa causaron a división da rexión de Bengala entre oPaquistán musulmán e a India hindú.
Despois da independencia, Bengala foi dividida entre os dous novos países: a parte leste chamadaBengala Oriental, correspondente ao actual Bangladesh, e a parte oeste, que é o estado indio da Bengala Occidental. A abolición do sistema Zamidari (que dividía a sociedade en señores propietarios dos bens e terras, e plebeos) na Bengala Oriental en1950, foi o maior marco no movemento para levar ao “Estado Popular”. O Movemento da Lingua de1952 estableceu o dereito da comunidade bengalí a falar a súa propia lingua. Paga a pena mencionar a importancia dese movemento, por ter sido a única revolución feita apenas para preservar o dereito á lingua nai, e por esta razón, aUNESCO recoñeceu o día 21 de febreiro como o día internacional da lingua nai. En 1955, o goberno do Paquistán mudou o nome da provincia de Bengala Oriental paraPaquistán Oriental.
Paquistán Oriental era dominado e desprezado polo Paquistán Occidental, que compuña o resto do Paquistán (Punxab Occidental,Sindh, Baluquistán e a Provincia da Fronteira Noroeste). A frecuente explotación da poboación maioritaria bengalí por unha minoría non bengalí irritou o pobo de ambos os lados do Paquistán. A tensión chega ao máximo en1971 cando, despois da divulgación do resultado das eleccións, que daba a maioría esmagadora do parlamento á Liga Awami (167 dos 169 asentos reservados ao Paquistán Oriental), o presidente paquistaní Yahya Khan rexeitou aceptar o resultado.
Baixo o liderado de Sheikh Mujibur Rahman, tamén coñecido comoBongobondhu (amigo de Bengala), Bangladesh comeza a súa loita pola independencia. O ataque do exército paquistaní no 25 de marzo de 1971 sobre os civís bengalís foi un dos máis sanguentos xenocidios en tempos recentes. Practicamente toda a elite intelectual bengalí foi eliminada. Debido ao esforzo do Paquistán Occidental en manter o país libre de xornalistas estranxeiros, os números precisos do xenocidio son difíciles de conseguir, mais estímase en 50 000 o número de mortos nos primeiros tres días da entón chamada “Operación Holofote” do exército paquistaní. Máis de dez millóns de bengalís fuxiron para a veciña India.
A guerra da liberación de Bangladesh tivo lugar durante aguerra fría. OsEstados Unidos e mailaChina, ao consideraren a guerra un asunto interno de Paquistán, preferiron apoiar o Paquistán Occidental. Por outra banda, aIndia, aUnión Soviética, oXapón e os países occidentais demostraron solidariedade con Bangladesh. Para gañar vantaxe sobre o eixe China-Estados Unidos-Paquistán, o Tratado de Amizade Indo-Soviético foi asinado o 9 de agosto do 1971.
A India, debido á súa localización xeográfica e ao seu antagonismo militar co Paquistán, apoiou vehementemente a guerra da liberación, especialmente despois de que a URSS tamén apoiase a causa. Estratexicamente, a independencia de Bangladesh significaría un punto menos de ataque do Paquistán á India. Certamente o goberno rexional daría apoio ás terras dos grupos étnicos. O 27 de marzo do1971, a primeira ministra daIndiaIndira Gāndhi, expresou total apoio á loita bengalí pola liberdade. A fronteira Bangladesh-India foi aberta. Os gobernos dos estados indios deBengala Occidental,Bihar,Assam, Meghalaya e Tripura estableceron campos de refuxiados ao longo da fronteira. Eses campos volvéronse de inmediato lugares de recrutamento para combatentes na loita pola liberación bengalí. O cuartel xeral das forzas de Bangladesh foi establecido enCalcuta, comezando a funcionar o 12 de abril de 1971. O tenente coronel M. A. Rab e o capitán A. K. Khandaker foron designados como Xefe e Vice-Xefe respectivamente.
Durante a guerra, baixo severa oposición do goberno do Paquistán, aBBC continuou a cobertura a través da radio BBC Bangla no sur daAsia. Entre os esforzos internacionais para aumentar a concienciación houbo o “Concerto para Bangladesh” promovido polo ex-BeatleGeorge Harison.
Sheikh Mujibur Rahman, identificado como o influenciador máis carismático dos bengalís, foi preso polo goberno paquistaní. Antes de ser preso, fixo unha declaración formal de independencia o 26 de marzo. Desde entón o26 de marzo é considerado o día da independencia de Bangladesh. Primeiro M. A. Hannan o 26 de marzo e deseguido o 27 de marzo Ziaur Rahman, entón maior do exército, que se tornaría despois presidente, declaran a independencia de Bangladesh en nome do Pai da NaciónBongobondhu (Sheikh Mujibur Rahman), usando un transmisor de radio temporal en Kalurghat próximo ao porto da cidade deChittagong (aínda que algunhas persoas de Bangladesh, particularmente os membros do Partido Nacionalista de Bangladesh dixesen que Sheikh Mujibur Rahman foi quen declarou a independencia de Bangladesh primeiro). Coa axuda dos oficiais bengalís do exército, o apoio humanitario de civís e militares da India, Bangladesh rapidamente formou oMukti Bahini (Combatentes da Liberdade), un grupo armado. Alén dos perturbadores ataques ao exército paquistaní residente, o Mukti Bahini deu apoio de intelixencia local ás tres unidades tácticas de 80 000 soldados do exército indio que atacaron o exército paquistaní de ocupación no comezo de decembro de 1971. O tenente xeneral A. A. K. Niazi, do exército paquistaní, rendeuse ao exército indio o 16 de decembro de 1971. A India fixo 93 000 prisioneiros de guerra que foron mantidos en campos na India para evitar a furia da poboación de Bangladesh. A nova nación de Bangladesh fíxose efectiva e Sheikh Mujibur Rahman, preso polo Paquistán en marzo, retornou triunfalmente para ser o primeiro ministro da nación. A India retirou as súas tropas de Bangladesh tres meses despois do final da guerra. O Paquistán, axudado por partidarios en Bangladesh, cometeu crimes de guerra antes e durante o conflito e as lembranzas do horror entre os bengalís non cicatrizaron ata hoxe.
Sheikh Mujibur Rahman converteuse despois presidente de Bangladesh. El, xunto coa maioría da súa familia, foi masacrado por un grupo de oficiais do exército decepcionados co goberno o 15 de agosto de1975. Despois da súa morte, o Maior Xeneral Khaled Mosharraf conduciu un golpe militar o 3 de novembro de 1975. Khaled Mosharraf foi asasinado nun contragolpe o 7 de novembro de1975, en Dhaka, levando ao Xeneral Ziaur Rahman ao poder. El enseguida gañaría a Presidencia. Mais en1981, Ziaur Rahman morreu noutro golpe, en Chittagong. En1982 o XeneralHosain Mohammad Ershad conduciu un sanguento golpe e despois o presidente Ahsan Uddin Choudhury, un ex-membro da Suprema Corte de Xustiza. Ershad despois declarouse a si mesmo presidente e inaugurou un novo partido político denominado Xanadal, que el despois renomeou como PartidoJatiya. O goberno de Ershad durou ata1990. Unha revolta popular forzou a Ershad a renunciar e abrir camiño a unha democracia parlamentaria. Desde entón, Bangladesh tivo tres mandatos de goberno electos democraticamente.
OPresidente, que ocupa o posto deXefe de Estado, posúe un posto maiormente cerimonial, ficando o poder real noPrimeiro Ministro, que é oXefe de Goberno. O presidente é electo para un mandato de 5 anos e os seus poderes limitados son substancialmente expandidos durante os períodos de goberno provisorio, principalmente controlando a transición ao novo goberno. Un goberno provisional, presidido por un conselleiro en xefe (o último Xefe de Xustiza) e un grupo de conselleiros independentes elixidos pola sociedade civil, toma o poder durante os tres meses de campaña electoral ao parlamento. Durante este período o presidente ten xurisdición sobre o Ministerio de Defensa e do de Asuntos Exteriores.
O primeiro ministro é nomeado polo presidente e debe ser un membro do parlamento que teña o liderado sobre os demais membros do parlamento. O gabinete é composto de ministros seleccionados polo primeiro ministro e nomeados polo presidente.
O parlamento único de Bangladesh é a Casa da Nación ouJatiya Sangsad, composta de 300 membros electos polo voto popular para 5 anos de mandato. O alto corpo xudicial é a Suprema Corte, sendo os xefes do Tribunal Superior de Xustiza e outros xuíces nomeados polo presidente.
As divisións están organizadas en distritos (zila). Hai 64 distritos en Bangladesh, cada un deles subdividido enupazila (subdistritos) outhana. Cada área ten a súa estación de policía, agás nas áreas metropolitanas.Dacca é a capital e maior cidade de Bangladesh.
Bangladesh está emprazado nundelta dun río nosubcontinente indio o cal ten unha costa composta dunha extensaxunglapantanosa nogolfo de Bengala coñecida como oSundar Ban ("fermosa selva"), hábitat natural dotigre de Bengala. O delta tan densamente poboado está formado pola confluencia dos ríosGanges (nome local: Padma),Brahmaputra (Yamuna), eMeghna e os seusafluentes, os cales descenden desde oHimalaia. As terras de aluvión de Bangladesh son moi fértiles, ao mesmo tempo que vulnerables ás inundacións e áseca. Unha importante parte do territorio de Bangladesh formouse a partir dos sedimentos que os múltiples ríos que se entrelazan e flúen na rexión depositaron.
A medio camiño dotrópico de Cáncer, o clima de Bangladesh é tropical, cun inverno suave desde outubro ata marzo, un húmido e caloroso verán desde marzo ata xuño e unmonzón húmido, cálido e chuvioso desde xuño ata outubro. Os desastres naturais como asinundacións,ciclóns tropicais ou ostornados afectan ao país todos os anos, coas súas consecuencias endeforestación, a degradación da terra e aerosión.
Dacca é a capital do país e a cidade máis grande. Outras cidades importantes sonChittagong,Rajshahi eKhulna.Cox's Bazar, ao sur de Chittagong, é apraia natural máis longa do mundo, cuns 120 quilómetros de lonxitude.
A pesar dos prolongados esforzos nacionais e internacionais para mellorar a situación económica e social, Bangladesh continúa sendo unha nación subdesenvolvida e superpoboada. Aínda que máis da metade doPIB sexa xerado polo sector de servizos, máis ou menos dous terzos da poboación están empregados do sector agrícola, sendo oarroz o produto máis importante.
Entre os maiores impedimentos para o crecemento inclúense frecuentes ciclóns e enchentes, un rápido crecemento na forza de traballo que non ten sido absorbida pola agricultura, uso ineficiente dos recursos enerxéticos (como ogas natural), a distribución insuficiente de enerxía eléctrica, e a implantación lenta de reformas económicas, causadas por batallas políticas e corrupción. No2001,2002 e2003, a Transparencia Internacional colocou Bangladesh no cumio da lista dos países máis corruptos do mundo.
Desde xuño de2004, Bangladesh ten sido devastado polo peor asolagamento dos últimos 6 anos, que levou á morte 628 persoas, cubrindo cerca de 60% do país. Preto de 20 millóns de persoas precisaron de comida por causa da perda das colleitas, e a industria téxtil que fica con cerca de 80% do que o país exporta, tivo os seus lucros diminuídos. Estimacións oficiais identifican prexuízos de cerca de US$ 7 billóns.
CIA (2010)."Bangladesh".The World Factbook(en inglés). Arquivado dendeo orixinal o 29 de decembro de 2017. Consultado o 27 de marzo de 2010.
Pelayo Fernández, Cristina (1985).Pakistán, Bangladesh y Sri Lanka(en castelán). Cidade de México: Universidad Nacional Autónoma de México.ISBN9789688376324.