A capital da provincia éEdmonton, sendo o centro urbano máis poboadoCalgary,[2] cidade na que se celebraron osXogos Olímpicos de Inverno en1988. Outras localidades de importancia son Banff, Camrose, Fort McMurray, Grande Prairie, Lethbridge, Medine Hat ou Rede Deer.
Alberta posúe unha daseconomías máis fortes e influentes do Canadá. A provincia é unha gran produtora depetróleo e degas natural. Alberta produce cerca do 70% do petróleo e do gas natural do Canadá.[3] Boa parte destes recursos naturais son exportados aEstados Unidos. Ademais diso, a agropecuaria, aindustria manufactureira, as finanzas e oturismo teñen tamén unha grande importancia na economía da provincia.
A rexión onde se atopa actualmente Alberta, anteriormente pertencía áCompañía da Baía de Hudson. En1870, a Compañía cedeu os seus territorios ao goberno do Canadá.[4] Estes territorios pasaron a chamarse Territorios do Noroeste, e ocupaban a rexión onde actualmente se atopan, ademais de Alberta,Manitoba,Nunavut eSaskatchewan. En1882, o goberno canadense bautizou á rexión co nome de Alberta, en homenaxe á princesaLuisa Carolina Alberta, cuarta filla da raíñaVitoria.[5] Especificamente, o distrito de Alberta foi nomeado polo Marqués de Lorne, esposo da princesa quen lle escribiu este verso en honra da ocasión. "Como mostra do amor que demostraches, Por esta gran terra de liberdade, nomeei Unha vasta provincia, famosa pola súa beleza, Que como o teu querido nome, de agora en diante coñézase. Será Alberta!"
O 1 de setembro de 1905, o goberno do Canadá creou as provincias de Alberta e de Saskatchewan, a través da división das terras do sur dos Territorios do Noroeste.
Os nativos indíxenas vivían na rexión onde actualmente se localiza a provincia de Alberta moito tempo antes da chegada dos primeiros europeos. Diversas tribos indíxenas vivían na rexión, a maioría parte da familiaamerindia dosassiniboines, ospés negros ou oscree.
En1670, aCompañía da Baía de Hudson obtivo permiso para iniciar o comercio de peles con indíxenas e acaza deanimais na rexión onde actualmente se localiza Alberta. Alberta, entón, formaba parte dunha inmensa rexión chamadaTerra de Rupert. Con todo, a rexión continuaría inexplorada polos europeos ata1754. Este ano, Anthony Henday foi enviado pola Compañía da Baía de Hudson á rexión, co obxectivo de iniciar relacións amigables cos nativos indíxenas da rexión e trocos comerciais. Henday pasou o inverno de1754-1755 cos indios pés negros. O primeiro posto comercial e o primeiro forte construídos na rexión foron inaugurados en1778, en Lac La Biche, por Peter Pond, un empresarioestadounidense que traballaba para aCompañía do Noroeste, unha competidora da Compañía da Baía de Hudson. A Compañía do Noroeste abandonaría a rexión en1821. O primeiro asentamento permanente que aínda está habitado actualmente éEdmonton, fundada en1795 pola Compañía da Baía de Hudson.
A partir da década de 1800, osmétis comezaron a instalarse na rexión. Con todo, a rexión aínda estaba escasamente poboada, e os habitantes de orixeeuropeo da época reducíanse a poucas decenas de comerciantes e cazadores. A partir da década de 1840, os misioneiros católicos foron a explorar a rexión. O primeiro en facelo foi Robert Rundle, que explorou a rexión entre1840 e1848. En1843, osmisioneiroscatólicos fundaron unha misión católica en Lac Claire. En1868, fundaron a cidade de St. Albert.
En1870, a Compañía da Baía de Hudson decidiu transferir o control das Terras de Rupert ao goberno británico. Este cedeu inmediatamente estas terras ao recentemente fundado Canadá. O goberno canadense renomeou estas terras comoTerritorios do Noroeste. Durante a década de 1870, o goberno do Canadá creou e desenvolveu aPolicía Montada do Canadá, unha forzapolicial canadense, que foi creada orixinalmente co obxectivo de protexer os escasamente poboados Territorios do Noroeste dos comerciantes americanos que distribuían ilegalmente no Canadá bebidasalcohólicas, sobre todo.
O goberno canadense pasou a tomar medidas para incentivar o poboamento do interior do país. En1882, o goberno do Canadá dividiu o sur dos Territorios do Noroeste en catro distritos: Alberta, Saskatchewan, Assiniboia e Athabasca.[6] Posteriormente, na década de 1890, o goberno canadense fusionaría Athabasca e unha pequena parte de Assiniboia con Alberta e o restante do distrito de Assiniboia co distrito de Saskatchewan. En1883, aCanadian Pacific Railway, unhavía ferroviaria que estaba entón construíndose, deMontreal aVancouver, chegou aCalgary. Entón, a poboación branca de Alberta era de 500 habitantes, a maioríagandeiros. A partir de entón, grazas ó ferrocarril, miles de inmigrantes e persoas doutras partes do país instaláronse na rexión, baixo a promesa do goberno canadense de ofrecer terras a quen quixesen instalarse na rexión.
Ao longo das primeiras décadas doséculo XX, miles de persoas continuaron instalándose en Alberta, atraídas pola promesa de terras gratis para cultivar. A economía da provincia, ata o fin daprimeira guerra mundial, dependía principalmente daagricultura. O descubrimento de reservas de petróleo en1914 e a entrada do Canadá na guerra pouco industrializaron e diversificaron a economía da provincia.
Tras o fin da guerra, entrou nunha gran depresión económica. Os baixos prezos cobrados polos bens producidos polas granxas e grandes períodos deseca destruíron a economía agropecuaria da provincia entre1918 e1921. Neste ano, a maioría da poboación da provincia votou aos representantes dun partido político recentemente fundado, e practicamente descoñecido, aUnited Farmers of Alberta, de tendencias conservadoras. Ata entón, a provincia estaba gobernada polo Partido Liberal de Alberta. Desde1921, todos os gobernadores de Alberta serían líderes de partidos políticos conservadores. AUnited Farmers instituiría escolas públicas ao longo da provincia e construiría diversasestradas e vías ferroviarias.
A súa economía pasou a recuperarse a partir de1922. Con todo, a provincia entraría novamente en recesión, moito maior que a ocorrida en1920, co inicio daGran Depresión, en1929. Grandes períodos de seca estendéronse ao longo dos anos 1930 e grandes pragas desaltóns devoraron moito do que os agricultores da época conseguían cultivar. Os poucos agricultores que conseguían cultivar con éxito algunha colleita tiñan que cobrarprezos incriblemente baixos. Como consecuencia, a gran maioría dos granxeiros endebedáronse. Moitos fuxiron do campo en dirección ás cidades - que tamén foron alcanzadas pola depresión, coa suspensión de pagos de tendas e empresas, e altas taxas dedesemprego. En1934, novamente a poboación de Alberta votaría aos representantes dun partido político fundado recentemente, e case descoñecido, oSocial Credit. O seu líder, William Aberhert, fíxose gobernador de Alberta en1935. Prometera á poboación resolver os problemas da Depresión, pero as poucas medidas que Aberhert tomou en intentar solucionar os problemas da Depresión foron anuladas polo Parlamento do Canadá, que xulgou que tales medidas eran inconstitucionais.
Os efectos da Gran Depresión estenderíanse ata1939, cando o Canadá entrou nasegunda guerra mundial. A partir de entón, a economía de Alberta prosperaría. As cidades de Calgary e Edmonton se industrializaron, atraendo a miles de persoas. Os períodos dechoiva regulares volverían en1938, permitindo aos agricultores o cultivo de grandes cantidades de alimentos. Armas, abastecementos e moitos alimentos eran enviados aMontreal e de alí aoReino Unido.
En1947, descubríronse grandes reservas depetróleo en Leduc, unha pequena cidade próxima a Edmonton. A provincia, desde entón, industrializouse rapidamente. En1954, a industria manufactureira superara á agricultura como a maior fonte de renda de Alberta. Miles de persoas, moitas delas inmigrantes, instaláronse na provincia. Os dereitos comerciais que o goberno de Alberta recibía pola extracción de petróleo na provincia permitiron a construción de estradas, hospitais, escolas e melloras en diversos servizos públicos. A provincia urbanizouse rapidamente. En1945, só un 25% da poboación de Alberta vivían nas dúas maiores cidades da provincia, Calgary ou Edmonton. En 1966, esta porcentaxe subira a un 50%, e actualmente esta porcentaxe é de aproximadamente un 70%.
Durante as décadas de 1960 e 1970, atopáronse na provincia extensas reservas de gas natural e petróleo. Ata a década de 1950, Alberta tamén era unha gran produtora decarbón, pero o uso cada vez menor do carbón como combustible enAmérica do Norte diminuíu gradualmente a produción anual de carbón en Alberta. Esta produción estabilizouse só en 1967, cando oXapón pasou a importar carbón dos Estados Unidos e do Canadá.
Ademais, descubríronse grandes reservas debetume na década de 1960 - actualmente, a provincia posúe as maiores reservas deste recurso natural do mundo, máis que todas as demais reservas de betume do mundo xuntas. Construíronse dous centros de procesamiento e un grupo de fábricas erefinarías para extraercombustible destas reservas de betume, a primeira delas en1967 e a segunda en1978.
A partir da década de 1970, a economía de Alberta pasou a diversificarse. Calgary converteuse no maior centro financeiro do oeste canadense, e oturismo pasou a gañar unha crecente importancia na economía da provincia. En1988, Calgary acolleu osXogos Olímpicos de Inverno. Recentemente, en2001, a provincia aprobou que as empresas privadas entrasen no mercado de produción e distribución deelectricidade. Ata entón, só as empresas provinciais podían xerar e distribuír electricidade na provincia. A falta de regulamentación deste mercado causou maiores aumentos nos prezos da electricidade xerada en Alberta os últimos anos, en comparación aos anos onde a xeración e distribución de electricidade era responsabilidade única do goberno da provincia.
Vista da Asemblea Lexislativa de Alberta, en Edmonton, a capital política de Alberta.
O goberno da provincia responde ao esquema dunhamonarquía parlamentaria. O xefe do estado é a monarca doReino UnidoSabela II, pero, dado que vive enLondres, oTenente Gobernador toma o seu lugar en tódalas súas responsabilidades. O xefe do goberno, na práctica, e tamén o maior oficial doPoder Executivo da provincia é oPremier, ou primeiro ministro, a persoa que lidera opartido político con máis escanos na Asemblea Lexislativa. O Premier de Alberta preside un Consello Executivo, que é o Gabinete da provincia. O gabinete está formado por preto de 25 ministros, que administran diferentes departamentos (economía, educación etc). Tanto o Premier como os membros do gabinete renuncian se perden o soporte da maioría dos membros do poder lexislativo de Alberta.
OPoder Lexislativo de Alberta é a Asemblea Lexislativa, que está composta por 83 membros. Alberta está dividida en 83 distritos electorais diferentes. A poboación de cada un destes distritos elixe un membro que actuará como representante do distrito na Asemblea, para mandatos de ata cinco anos de duración. Se o Tenente Gobernador disolve a Asemblea antes destes cinco anos, a petición do primeiro ministro, todos necesitan presentarse ás eleccións novamente. Non hai límite en canto á duración dos mandatos dunha mesma persoa.
O máis alto Tribunal doPoder Xudicial de Alberta é oCourt of Appeal of Alberta.[7] Está composto dun xuíz-xefe (Chief Justice) e doutros 12 xuíces. OCourt of Queens's Bench of Alberta é o segundo maior tribunal da provincia, e está composto por 61 xuíces diferentes. OProvincial Court of Alberta é o terceiro maior tribunal da provincia, e está composto por 109 xuíces. Todos os xuíces doCourt of Appeal e doCourt of Queen's Bench son escollidos polo primeiro ministro de Alberta e aprobados simbolicamente polo Tenente Gobernador. Os xuíces exercen as súas funcións ata os 75 anos de idade.
Alberta está dividido en 64 municipalidades rurais, 15 cidades principais, 110 cidades secundarias e 157 vilas. As cidades son gobernadas por un alcalde e por un consello de sete membros, elixido pola poboación para mandatos de ata tres anos de duración. Nas vilas, os electores elixen tres ou cinco membros para mandatos de ata tres anos de duración. Todo os anos, un dos membros do consello é escollido polos membros de cada consello para ser alcalde da vila. O sistema de goberno das 64 municipalidades rurais é semellante ao sistema de goberno das vilas.
Osimpostos son responsables de cerca do 92% do orzamento do goberno de Alberta. O resto provén de orzamentos recibidos do goberno federal e de préstamos. Alberta é a única provincia canadense que non posúe imposto sobre a renda, grazas aosroyalties que recibe pola extracción de petróleo, gas natural e outros recursos naturais.
Apolítica da provincia caracterízase por ser moito máisconservadora que no resto dasprovincias canadenses. Alberta tivo tradicionalmente tresgrupos políticos: osconservadores progresistas (conservadores outories), osliberais de centro (o Partido Liberal dominou a provincia entre1905 e1921) e ossocialdemócratas. Os baixos prezos do trigo fixeron con que a poboación elixise aoUnited Farmers of Alberta en1921, que permaneceron no poder ata1935. CoaGran Depresión da década de 1930, o Partido de Crédito Social subiu ao poder en 1935, controlando o goberno da provincia ata1971. Desde entón, os conservadores progresistas ocuparon o goberno provincial.
O Partido Progresista Conservador (actual Partido Conservador do Canadá) domina politicamente a provincia desde 1971. Alberta é actualmente o maior electorado do Partido Conservador. Os 28 escanos aos que que a provincia ten dereito naCámara dos Comúns do Canadá son actualmente ocupadas por conservadores. Un deles, Stephen Harper, o actualPrimeiro Ministro do Canadá, naceu enCalgary.
Mapa de Alberta. As rexións en vermello son áreas urbanas, das cales as dúas maiores sonCalgary (ao sur) eEdmonton (ao norte).Jasper e as Montañas Rochosas.Parque Nacional Banff
Alberta posúe variosríos elagos, especialmente no norte da provincia. A provincia posúe varios lagos con menos de 260 km², e tres grandes lagos. Estes tres lagos son olago Athabasca, con 7.898 km², olago Claire, con 1.436 km², e oLago Escravo Inferior, con 1.168 km². Preto de dous terzos do lago Athabasca están localizados en Alberta, o resto está situado en Saskatchewan.
Osbosques cobren máis da metade de Alberta. A maior parte dos bosques localízanse no oeste e no centro-norte da provincia.
Alberta pode dividirse en catro rexións xeográficas ben diferenciadas:
AsMontañas Rochosas localízanse ao longo do suroeste de Alberta, e forman unhafronteira natural entre Alberta e a Columbia Británica. A fronteira irregular do suroeste de Alberta coincide coasMontañas Rochosas. As Montañas Rochosas destacan polas súas elevadas altitudes, con varios picos que chegan aos 2.000 metros ou máis. É nesta rexión onde se localiza o punto máis alto da provincia, o Monte Columbia, con 3.747 metros de altitude. As belezas naturais da cordilleira atraen a millóns de turistas durante todo o ano.Calgary sitúase aos pés das Montañas Rochosas, a máis de mil metros de altitude.
AsChairas de Alberta esténdense por case toda a provincia, cubrindo aproximadamente un 70% dela. A pesar do seu nome, caracterízase pola súa altitude elevada, de 600 metros ou máis. Ademais diso, o relevo da rexión é pouco accidentado. Moitas zonas do norte desta rexión están cubertas por bosques, mentres que o sur está principalmente cuberto de pastos.
AsChairas de Saskatchewan ocupan unha pequena área próxima ao nordeste de Alberta. Caracterízase pola súa altitude relativamente baixa, entre 600 e 300 metros. A rexión tamén se caracteriza polos seus bosques, que cobren a maior parte da rexión.
OEscudo Canadense ocupa o extremo nordeste de Alberta. Posúe as altitudes máis baixas de Alberta, con menos de 350 metros de altitude. O punto máis baixo da provincia está situado aquí (unicamente 170 metros de altitude). Caracterízase polo seu chan rochoso, moi antigo, e polo seu terreo accidentado.
Alberta ten unclima amornado, con veráns cálidos e invernos fríos. Atemperatura media diminúe á medida que aumenta alatitude. O norte de Alberta posúe veráns significativamente máis curtos e suaves e invernos máis longos e rigorosos que no sur da provincia. A provincia é famosa polos seus rigorosos invernos; con todo, o tempo na rexión é altamente inestable, sendo a cidade de Calgary famosa por isto, onde poden producirse variacións de temperatura de ata 10°C nun espazo de poucas horas, e repentinamente poden producirse choivas e tempestades de neve, para despois dar espazo a un día soleado.
Durante oinverno, a rexión norte de Alberta rexistra mínimas de entre -55 °C e -10 °C, e máximas de -40 °C e 5 °C. A temperatura media na rexión é de -22 °C. A temperatura media invernal en Edmonton é de -16 °C, e de -9 °C en Calgary. A media das mínimas en Edmonton é de -18 °C, e de -15 °C en Calgary, mentres que a media das máximas é de -8 °C en Edmonton e de -3 °C en Calgary. As temperaturas varían entre -55 °C e 18 °C en ambas as cidades. O extremo sur do Alberta ten unha temperatura media de -5 °C, con mínimas e máximas lixeiramente máis altas que as rexistradas en Calgary. A temperatura máis baixa xamais rexistrada en Alberta foi de -61 °C, en Fort Vermilion, o 11 de xaneiro de1911. A temperatura media invernal en Alberta é de -14 °C.
Durante overán, as temperaturas máis altas rexístranse no sueste de Alberta. O suroeste, o centro-leste e algunhas áreas da rexión central da provincia posúen temperaturas máis baixas por mor da súa elevada altitude. As temperaturas máis baixas rexístranse no suroeste. A temperatura media estival nas rexións de maior altitude varía entre 10 °C e 12 °C. A temperatura media en Calgary e en Edmonton é semellante no verán (debido á maior altitude de Calgary), e é de 16 °C. Medicine Hat rexistra as maiores temperaturas medias anuais, de máis de 20 °C no verán. As mínimas varían entre -10 °C e 18 °C, e as máximas varían entre 6 °C e 35 °C en toda a provincia. A media das mínimas en Edmonton e en Calgary é de 7 °C e das máximas, de 23 °C. A temperatura máis alta xamais rexistrada en Alberta foi de 42 °C, o 12 de xullo de1886. A temperatura media estival en Alberta é de 14 °C.
As taxas medias de precipitación media anual dechoiva varía bastante de rexión en rexión. A maior parte da provincia posúe un clima relativamente seco. O norte e o suroeste rexistran as menores taxas de precipitación anual da provincia, de menos de 40 centímetros anuais. A precipitación media anual aumenta a medida en que aumenta a altitude da rexión. As maiores taxas de precipitación danse no suroeste da provincia, onde poden chegar ata a 110 centímetros anuais. A precipitación media anual deneve aumenta á medida en que aumenta a latitude, sendo menos de 75 centímetros no sur e de máis de 180 centímetros no norte de Alberta.
As tres rexións climáticas (alpina, bosque, e pradería) de Alberta acubillan a moitas especies diferentes deanimais. Apradería meridional e central é ohábitat principal dobisonte, proporcionándolles as súas herbas un excelente pasto e un bo lugar dereprodución para millóns destes bisontes. A poboación de bisontes diminuíu considerablemente durante os principios da colonización da provincia, pero desde entón a poboación de bisontes parece haberse rexenerado fortemente, prosperando en granxas e parques nacionais por toda Alberta.
Alberta é tamén un importante hábitat para moitos grandescarnívoros. Entre eles están ooso negro e o grizzly, que se poden atopar en ambientes montañosos e rexións boscosas. Os pequenos carnívoros, como cánidos efelinos, inclúencoiotes,lobos,raposos,linces,gatos monteses epumas.
As rexións de Alberta central e setentrional constitúen un lugar ideal para a nidificación de moitasaves migratorias. Un gran número depatos,gansos,cisnes, epelicanos chegan a Alberta cadaprimavera e aniñan en ou preto dunha das centos de lagoas que salpican o norte de Alberta. Existe un gran número deaguias,falcóns,bufos ecorvos, así como unha enorme variedade de paxaros granívoros e insectívoros. Alberta, como outras rexións tépedas, abunda eninsectos comomosquitos,moscas,avespas eabellas. Os ríos e os lagos están ben provistos delucios,troitas de río, troitas árticas americanas, ou ataesturións. Poden atoparsetartarugas nalgunhas masas de auga na parte sur da provincia. Asras esalamandras son só algúns dos moitosanfibios que habitan en Alberta.
Segundo ocenso de2001 deStatistics Canada, Alberta tiña unha poboación de 2 974 807 persoas. O censo realizado en2006 sitúa a poboación de Alberta en 3 290 350 habitantes, é dicir, un crecemento do 10,6%.[8] Alberta posúe unha das poboacións en máis rápido crecemento do país. A provincia ten unhas taxas elevadas denatalidade (en2006, fixouse o número de nacementos en 42.875) e unhas taxas deinmigración relativamente altas (entre 2001 e 2006, instaláronse en Alberta 103.680 inmigrantes), e unha alta taxa de migración interprovincial, en comparación á outras provincias canadenses. Un 81% da poboación da provincia vive encidades e un 19% faio no campo. Xuntas, as áreas metropolitanas deCalgary e deEdmonton, supón o 65% da poboación de Alberta.
Etnicamente eracialmente, a poboación de Alberta é predominantementecaucásica. Un 83,9% da poboación de Alberta é branca, a maioría descendente dealemáns (o maior grupo étnico de Alberta),ingleses,escoceses,irlandeses,franceses,ucraínos epolacos. Un 16% da poboación de Alberta naceu fóra do Canadá (residen na provincia 527.030 inmigrantes, segundo o censo de 2006). Ademais diso, a provincia posuía preto de 156.220 habitantes nativoamericanos en 2001,[9] dos cales 66.060 eranmétis. Calcúlase que un 3,4% da poboación de Alberta é descendente de dúas ou máis etnias.
Segundo o censo de 2006, a lingua maioritaria de Alberta é oinglés. Do total da poboación, 2 893 240 persoas falan habitualmente inglés, 19.315francés e 297.955 outros idiomas. Tamén segundo o censo de 2006, 222.885 persoas saben falar en inglés e francés.
Antes predominantementeagraria, Alberta creceu debido aopetróleo, e a poboación, antes rural, comezou a emigrar ás cidades. A participación de Alberta na poboación nacional total é do 10,4%, contra un 1,5% na época en que a provincia foi creada formalmente.
Osector primario é responsable dun 3% do PIB de Alberta. Aagricultura e agandería - que xa foron anteriormente as principais fontes de renda de Alberta - corresponden xuntas a un 2,92% do PIB da provincia, e empregan aproximadamente a 70 mil persoas. Alberta posúe preto de 55 mil granxas, que cobren cerca do 35% da provincia. A pesca e a silvicultura corresponden xuntas a un 0,08% do PIB da provincia, e empregan xuntas a preto de 1.500 persoas. Alberta é líder nacional na área daagropecuaria. A provincia posúe os maiores rabaños gandeiros do Canadá e un dos maiores rabaños deAmérica do Norte. Alberta posúe en total preto de 5 millóns de cabezas de gando bovino. Preto de metade de toda a carne vacúa canadense prodúcese en Alberta. A provincia é tamén a maior produtora de carne debisonte do Canadá. Alberta tamén posúe rabaños considerables deovellas, que se usan principalmente para a produción dela. Alberta é a maior produtora nacional detrigo do Canadá, e unha das maiores do mundo. Tamén é unha gran produtora decolza. Ademais diso, Alberta é líder nacional enapicultura.
Osector secundario de Alberta corresponde ao 36% do PIB. A industria mineira - baseada principalmente na extracción depetróleo,alcatrán,carbón egas natural - corresponde ao 19% do PIB, sendo a maior fonte de renda da provincia. A minería emprega en total a máis de 85 mil persoas. Outros recursos minerais de Alberta son oxofre e asal. A industria manufactureira corresponde a un 10% do PIB da provincia, empregando a preto de 140 mil persoas. Os produtos fabricados anualmente na provincia teñen un valor total de máis de 14 billóns de dólares canadenses. Os principais produtos que se fabrican en Alberta son derivados de petróleo, produtos químicos, alimentos procesados e produtos derivados dos metais e a madeira. A construción corresponde ao 7% do PIB da provincia, empregando a máis de 130 mil persoas. Alberta é a maior produtora de combustibles fósiles do Canadá; produce máis do 70% da produción nacional. Tamén unha das maiores produtoras do mundo. Ademais diso, Alberta posúe as maiores reservas debetume do mundo. De feito, estímase que estas reservas de betume conteñan máis de 1,6 billóns de barrís depetróleo - máis que no resto do mundo. Ata os anos 1980, o refinamento do betume para a recolección de petróleo era unha tarefa moi cara. Con todo, diversas empresas petrolíferas desenvolveron tecnoloxías e métodos de refinamento que abarataron os custos de produción do petróleo obtido a través destas reservas de betume. Ademais diso, os recentes aumentos do prezo do barril de petróleo fixeron do refinamento do betume en petróleo unha actividade especialmente lucrativa. Espérase que Alberta produza soa máis do 10% do petróleo deAmérica do Norte en2010. A capital industrial do estado éEdmonton, onde teñen a súa sede a maior parte das refinerías de petróleo da provincia. O valor total dos recursos naturais producidos en Alberta corresponde a un 60% do valor de todos os recursos naturais extraídos en todo o Canadá.
Osector terciario de Alberta corresponde ao 61% do PIB da provincia.Calgary acolle as principais empresas petrolíferas do país (e outras multinacionais instaladas no país), así como diversas empresas financeiras e detelecomunicacións. Os servizos comunitarios e persoais corresponden ao 20% do PIB da provincia, e empregan a preto de 602 mil persoas. Os servizos financeiros e inmobiliarios corresponden ao 16% do PIB da provincia, e empregan a aproximadamente 79 mil persoas. Ocomercio por xunto e polo miúdo corresponden ao 9% do PIB de Alberta, e empregan a 159 mil persoas. Ostransportes e comunicacións corresponden ao 11% do PIB de Alberta, empregando a aproximadamente 630 mil persoas. Os servizos gobernamentais empregan a aproximadamente 62 mil persoas e responden ao 4% do PIB da provincia. As utilidades públicas corresponden ao 3% do PIB de Alberta, e empregan a preto de 12,5 mil persoas. Preto dun 50% daelectricidade producida en Alberta xérase encentrais termoeléctricas decarbón, e un 32% prodúcese en centrais termoeléctricas degas natural.
Vista do campus central da Universidade de Alberta.
As primeiras escolas en Alberta foron fundadas pormisioneiros a mediados doséculo XIX, en Edmonton e en Calgary. En1884, o entón distrito de Alberta estableceu un sistema de escolas públicas.
Os centros educativos de todas as cidades - ou, no caso de áreas illadas, de diversas vilas ao mesmo tempo, que constitúen un distrito educativo - están administrados por un distrito escolar. AIgrexa Católica tamén administra algúns distritos escolares en diversas cidades da provincia. Tanto os sistemas de educación pública como os de educación católica reciben axudas monetarias do municipio/distrito. A escolarización en Alberta é obrigatoria para tódolos nenos eadolescentes con máis de 6 anos de idade, ata a finalización doeducación secundaria ou ata os 16 anos de idade.
De acordo cos datos publicados porStatistics Canada,[10] durante o curso 2004/2005 as escolas públicas de estudos primarios e secundarios da provincia tiveron preto de 551 milestudantes, o que supón un incremento do 1,4% con respecto ao curso 1998/1999, e empregando a 33.910 educadores. As escolas privadas tiveron preto de 24,7 mil estudantes en 1999, empregando aproximadamente a 2 mil profesores. O sistema de escolas públicas da provincia gastou no curso 2004/2005 4.972,8 millóns de dólares canadenses, o que supón un gasto das escolas públicas de 9.346 dólares canadenses por estudante. Un total de 31.800 persoas graduáronse en Alberta en 2004/2005, un incremento do 12,2% desde 1999/2000.
Alberta posúe dúas grandesuniversidades: a Universidade de Alberta, localizada en Edmonton, e a Universidade de Calgary, localizada en Calgary. A provincia tamén conta con outras 6 universidades e 15 facultades públicas. A maioría das cidades de Alberta administra polo menos unhabiblioteca pública.
A Casa do Concello de EdmontonVaqueiro no rodeo de Calgary
Alberta é coñecida polo seu espírito alegre e amable e a hospitalidade e extraversión das súas xentes.
O verán trae moitos festivais á provincia. OEdmonton's Fringe Festival é o segundo maior do mundo despois do deEdimburgo. Alberta ofrece algúns dos maiores festivaisfolclóricos do Canadá e varios festivaismulticulturais. Calgary é a sede doCarifest, o segundo maior festival caribeño da nación (inmediatamente despois doCaribana deToronto). Estes acontecementos destacan a diversidade cultural da provincia e o seu amor polo espectáculo. A maior parte das cidades importantes acollen varias compañías de teatro que actúan en lugares tan inverosímiis como osEdmonton's Arts Barns ou o Centro Francis Winspear.
Alberta posúe unha poboación de gran diversidade étnica. As comunidades indias e chinesas son significativas. Segundo Statistics Canada, Alberta acolle a segunda proporción máis alta (dous por cento) defrancófonos no Canadá Occidental (logo deManitoba). Moitos dos residentes de Alberta que falan francés viven nas rexións centrais e do noroeste da provincia. Así como sinalou o censo de2006, oschineses representaban un 1,3 por cento da poboación de Alberta, mentres que osindios representaban un 1,1 por cento. Tanto Edmonton como Calgary contan con importantes barrios chineses (Chinatowns), tanto é así, que o de Calgary é o terceiro maior de todo Canadá. Os aborixes albertanos representan aproximadamente o tres por cento da poboación.
Os contribuíntes principais á diversidade étnica de Alberta foron as naciónseuropeas. O corenta e catro por cento dos albertanos é de ascendenciabritánica eirlandesa, e hai tamén grandes cantidades dealemáns,ucraínos eescandinavos.
Ambas as cidades apoian fortemente aos equipos da Liga Canadense de Fútbol Americano e da Liga Nacional de Hockey. En Alberta practícanse a nivel profesional deportes comofútbol,rugby elacrosse.
O sectorturístico é moi importante para a economía albertana. Calcúlase que un millón de turistas visitan Alberta cada ano unicamente para contemplar a mundialmente famosaCalgary Stampede e osKlondike Days de Edmonton. Edmonton era a entrada á única ruta completamente canadense cara aos xacementos deouro doYukon, e a única ruta que non esixía aos buscadores de ouro cruzar polo esgotador e perigosoChilkoot Pass.
Alberta é un destino importante para os turistas amantes doesquí e do sendeirismo; Alberta dispón de varias estacións de esquí de calidade mundial. Oscazadores e ospescadores de todo o mundo poderán levar ás súas casas impresionantes trofeos e inesquecibles experiencias no medio natural de Alberta.
A autoestrada transcanadense, preto das Montañas Rochosas, Alberta
Alberta ten máis de 180 mil quilómetros de vías públicas. Delas, preto de 50 mil quilómetros están pavimentadas. Calgary é un gran nó decomunicacións. Calgary, Edmonton, Lethbridge, Medicine Hat e Red Deer posúen extensos sistemas de transporte público. Calgary e Edmonton tamén contan cun sistema delight rail.
Alberta é un gran nóferroviario. A provincia posúe preto de 9 mil quilómetros de vías de tren. En Alberta operan dúas compañías ferroviarias de prestixio, aCanadian National Railway e aCanadian Pacific Railway. Esta última ten a súa sede en Calgary. Calgary é o segundo maior nó ferroviario do Canadá, soamente detrás deMontreal. AVIA Rail conecta as maiores cidades da provincia co resto do Canadá, e oRocky Mountain Railtours transporta aos turistas ao longo das principais atraccións turísticas naturais de Alberta.
Calgary e Edmonton dispoñen deaeroportos internacionais, que atenden a voos comerciais de pasaxeiros regulares de diversasaerolíneas, conectando ambas as cidades co resto do Canadá e con outros destinos internacionais. O Aeroporto Internacional de Calgary é o cuarto aeroporto máis dinámico do país, e é a base de operacións daWestJet, unha compañía aérea con sede en Calgary.
O primeiroxornal publicado en Alberta foi oEdmonton Bulletin, publicado por primeira vez en1880 en Edmonton, sendo publicado ata1951. Actualmente, publícanse en Alberta preto de 125 xornais. Deles, 9 son diarios. A primeira cadea deradio de Alberta foi inaugurada en1922, e a primeira detelevisión foi inaugurada en1954, ambas en Calgary. Calgary é tamén un gran nó detelecomunicacións. Nesta cidade atópase a base de operacións occidental daCBC, a maior compañía de televisión do Canadá. Alberta conta actualmente con 61 cadeas de radio - das cales 36 son AM e 25 FM - e 11 canles de televisión.
Dempsey, Hugh A. (editor):Best from Alberta History. Douglas & Mcintyre Ltd, 1981ISBN 0-88833-073-1
Howlett, M.; Netherton, A.; Ramesh, M:The Political Economy of Canada: An Introduction. Oxford University Press, Estados Unidos; 2ª edición, 1999ISBN 0-19-541348-2
Levert, S.; Sheppard, G:Alberta (Canada in the 21st Century). Chelsea House Publications, 2001ISBN 0-7910-6059-4
Moss, E. H:Flora of Alberta: A Manual of Flowering Plants, Conifers, Ferns and Fern Allies Found Growing Without Cultivation in the Province of Alberta, Canada. University of Toronto Press; 2nda edición revisada, 1983ISBN 0-8020-2508-0
Wormington, H. M:An introduction to the archaeology of Alberta, Canada. Denver Museum of Natural History, 1965 ASIN B0007DWMJ2
.svg)
