Movatterモバイル変換

Springe nei ynhâld

2005

Keppelings bewurkje

Ut Wikipedy

Iuwen:	16^e	17^e	18^e	19^e	20^e	21^e iuw	22^e	23^e	24^e	25^e	26^e
Jierren:	2000	2001	2002	2003	2004	2005	2006	2007	2008	2009	2010

Kalinders
Gregoriaanske kalinder	2005 MMV
Ab urbe condita	2758
Armeenske kalinder	1454 ԹՎ ՌՆԾԴ
Etiopyske kalinder	1997 – 1998
Hebriuwske kalinder	5765 – 5766
Hindoekalinders
-Vikram Samvat	2060 – 2061
-Shaka Samvat	1927 – 1928
-Kali Yuga	5106 – 5107
Iraanske kalinder	1383 – 1384
Islamityske kalinder	1426 – 1426
Juliaanske kalinder	Gregoriaansk min 13 dgn.
Sineeske kalinder	4701 – 4702 辛申 – 壬酉

2005 is in gewoan jier dat begjint mei in sneon. (Gregoriaanske kalinder foar 2005.)

Dit jier makket ûnderdiel út fan itdesennium fan 'e2000-er jierren.

Foarfallen

[bewurkje seksje |boarne bewurkje]

jannewaris

5 -Earis, de grutstedwerchplaneet yn itSinnestelsel, wurdt ûntdutsen troch in team fanastronomen ûnder lieding fanMichael E. Brown.
7 - By detreinramp fan Crevalcore komme ynItaalje 17minsken om.
14 - DeromtesondeHuygens lânet opTitan, de grutstemoanne fan 'eplaneet Saturnus.
18 - Kafee-eignerJohan de Jong wurdt yn syn eigenKafee Nijlân ynLjouwert ombrocht by inberôving.
20 -George W. Bush wurdt foar syn twadde termynynaugurearre aspresidint fan 'e Feriene Steaten.

febrewaris

8 - Yn 'e trochIsrael besettePalestynske gebieten komt deTwadde Intifada, infolksopstân tsjin 'e Israelyske oerhearsking, ta in ein.
10 -Noard-Koreä makket, by wize fan beskerming tsjin wat it beskôget as de oanhâldendeagresje fan 'eFeriene Steaten, bekend dat itnukleêre wapens hat.
14 -Rafyk Hariri, de earderepremier fanLibanon, wurdt by inbomoanslach ynBeirût fermoarde. Behalven hysels komme ek 16 oareminsken om.
16 - ItKyoto-protokol, in wrâldwiidferdrach datklimaatferoaring tsjingean moat, wurdt fan krêft.

maart

2 - YnFryslân komt fanwege swieresniefal it iepenbiere libben foar in grut part stil te lizzen.Skoallen bliuwe foar in part ticht enferfierbedriuw Arriva hâldt debussen yn 'eremize. Op sommige plakken leit 50 sintimeter snie.
16 - Neffens inrjochterlike útspraak wurdtljipaaisykjen ynFryslân ferbean.
24 - By deTulperevolúsje ynKirgyzje wurdtpresidint Askar Akajev, dy'tdiktatoriale nigings fertoande, nei massaledemonstraasjes fan 'ebefolking ôfset en nei it bûtenlân ferdreaun.
28 - Byin swiere ierdbeving fan 8,6 op 'eskaal fan Richter op it grutteYndonezyske eilân Sumatra komme 1.314minsken om en reitsje 1.146 oarenferwûne. Benammen it lytsere eilânNias, foar de Sumatraanske westkust, is swier troffen.
30 -Maria Sterk brekt it wrâldoererekôrreedriden foarfroulju.

april

1 - YnFeanwâlden wurdtin genoatskip oprjochte om de neitins oanskriuwer Theun de Vries yn eare te hâlden.
2 - Nei inpontifikaat fan mear as in fearnsiuw komt ynRome paus Jehannes Paulus II teferstjerren.
9 - DeBritske kroanprins Charles wertrout mei deskieden Camilla Parker Bowles, mei wa't er al jierren inrelaasje ûnderhâldt. Camilla kriget detitel 'hartoginne fan Cornwall' om har te ûnderskieden fan Charles syn earstefrou,Diana, prinsesse fan Wales.
19 -Kardinaal Joseph Ratzinger wurdt keazen as opfolger fan 'eferstoarne paus Jehannes Paulus II. Hy komt op 'eHillige Stoel ûnder denamme fanBenediktus XVI.
23 - It earstefilmke wurdt opladen op 'e fideowebside YouTube.
26 - De lêsteSyryske troepen lûke har werom útLibanon, wêrmei't nei 29 jier in ein komt oan 'eSyryske besetting fan Libanon.
28 - It lêsteprogramma fanRadio en Tillefyzje Smellingerlân wurdt útstjoerd.

maaie

13 - By itBloedbad fan Andijon wurde teminsten 200minsken fermoarde astroepen fan itOezbeekske Ministearje fan Binnenlânske Saken yn 'estêd Andijon it fjoer iepenje opfreedsume demonstranten.
21 - ItBoargemaster Rasterhoffpark ynSnits wurdt iepene.
29 - Byit referindum oer deJeropeeske Grûnwet ynFrankryk stimt 54,7% fan 'ebefolking tsjin.

juny

1 - Byit referindum oer deJeropeeske Grûnwet ynNederlân stimt 61,5% fan 'ebefolking tsjin.
23 - DeKanadeeske provinsje Nij-Breunswyk fiert ithomohoulik yn.
27 - Yn 'erjochtsaakMcCreary County v. American Civil Liberties Union docht itAmerikaansk Heechgerjochtshôf deútspraak dat in boerd oan 'e wand mei dêrop deTsien Geboaden yn itgerjochtsgebou fanPulaski County (Kentucky) yngiet tsjin 'eskieding fan tsjerke en steat yn 'eFeriene Steaten, en dat it boerd dêrom fuorthelle wurde moat.

july

3 -Spanje fiert ithomohoulik yn.
7 - Bybomoanslaggen yn Londen, trochislamistyske terroristen op itiepenbier ferfier yn 'eBritske haadstêd Londen, komme 56minsken om, ynkl. 4 dieders.
7-11 - Deorkaan Dennis feroarsaket yn itKaribysk Gebiet en de súdeastlikeFeriene Steaten 88deaden en rjochtet foar$3,7 miljard oan skea oan.
9 -Hurdfytser Pieter Weening fanDe Harkema wint de achtste etappe fan deOmgong fan Frankryk.
20 -Kanada fiert (lanlik) ithomohoulik yn.
23 - Byin rige bomoanslaggen yn itEgyptyske baaiplak Sjarm al-Sjeich komme mear as 80minsken om.
28 - ItIerske Republikeinske Leger ferklearret dewapene kampanje fan 'eparamilitêre beweging, dy't sûnt1969 oan 'e gong is, foar beëinige, en oarderet allesellen om harrenwapens yn te leverjen.

augustus

augustus-septimber - Ferskateorganisaasjes rapportearje oer de gefolgen fan it grutte tal fanstrjitrôven ynLjouwert: dat leit 30% heger as yn2004. Dereputaasje fanLjouwert hat dêr bot ûnder te lijen, en dat hat gefolgen foar dehoreka en dewinkels yn 'ebinnenstêd.
3 -Rutmer van der Meer,Chris Wassenaar enJacob Wassenaar winne de 152stePC ynFrjentsjer. Chris Wassenaar wurdt takening keazen.
4 -Keninginne Beatrix besiket deprovinsje Fryslân yn 'e rige fan provinsje-besites fanwegen har 25-jierrich jubileum asmonarch.
14 - Underweis fanSyprus neiAtene fljocht itferkearsfleantúch Helios Airways-flecht 522 tsjin inberch oan benoarden itGrykske plakMaraton. Alle 121 ynsittenden komme om.
16 - Itferkearsfleantúch West Caribbean Airways-flecht 708 stoart del yn in ôfhandige krite fanFenezuëla, wêrby't 160minsken omkomme.
23 - Under it saneamdeUnilaterale Weromlûkingsplan ûntrommetIsrael alleJoadske kolonistedoarpen yn 'eGaza-stripe en inkele yn itWestjordaanlân (yn totaal 25).
24-30 - DeorkaanKatrina feroarsaket op 'eBahama's enKuba en yn 'eAmerikaanske steatenFloarida,Louisiana,Mississippy enAlabama 1.836deaden en rjochtet foar$108 miljard oan skea oan. Dêrmei is it de djoerste natoerramp út 'eskiednis fan 'e Feriene Steaten. De measte stjergefallen en skea fine plak as byNew Orleans dediken trochbrekke en de stêd derûnder strûpt.
- 29 - Deorkaan Katrina komt byNew Orleans oan lân yn 'eFeriene Steaten en set destêd splis.
31 - By debrêgeramp yn Bagdad komme yn 'eIraakske haadstêd Bagdad 953minsken om trochdat se ûnder de foet rûn wurde as derpanyk útbrekt op 'eAl-Aäimma-brêge oer derivier deTigris.

septimber

7 - De alderearstepresidintsferkiezings ynEgypte dêr't mearpartijen oan meidogge, wurde ûntsierd trochstimbusfraude, begien troch it rezjym fan 'e sittendepresidint Hosni Mûbarak.
12 - ItIsraelyske leger lûkt him hielendal werom út 'eGaza-stripe nei't alleJoadske delsettings dêre ûntromme en ferneatige binne.
14 -Ton van Lieshout wurdt yn syn eigen hûs ynDamwâld slimmishannele enferstjert in dei letter yn itsikehûs oan synferwûnings.
15-25 - Deorkaan Rita feroarsaket op 'eTurks- en Kaikoseilannen, deBahama's,Hispanjoala enKuba en yn 'eAmerikaanske steaten Floarida,Teksas enLouisiana teminsten 125deaden en rjochtet foar$12 miljard oan skea oan.
19 -Noard-Koreä stimt deryn ta om op te hâlden mei de ûntwikkeling fannukleêre wapens yn ruil foar ynternasjonale help en gearwurking.
20 - As deDeenske kranteJyllands-Posten kwetsendespotprinten fan 'eprofeet Mohammed ôfdrukt, liedt dat tagrutte lulkens en in gewelddiedige opskuor yn 'eislamityske wrâld.

oktober

1 - By debomoanslaggen op Baly, trochislamistyske terroristen op doelen yn itbaaiplak Kuta, op itYndonezyske eilân Baly, komme 23minsken om, ynkl. 3 dieders.
8 - Byin swiere ierdbeving fan 7,6 op 'eskaal fan Richter ynPakistaansk-Kasjmier komme mear as 86.000minsken om en reitsje ferskate miljoenen dakleas.
19 - YnIrak begjint derjochtsaak tsjin 'e earderediktator Saddam Hoessein, dy't oanklage wurdt foaroarlochsmisdieden enmisdieden tsjin 'e minsklikheid.
18-26 - Deorkaan Wilma feroarsaket op 'eKaaimaneilannen, itJûkatan-skiereilân fanMeksiko enKuba en yn 'eAmerikaanske steat Floarida teminsten 87deaden en rjochtet foar$29,4 miljard oan skea oan.
29 - De 2.000ste side fan deFryske Wikipedy wurdt skreaun:Willem Loadewyk fan Nassau-Dillenburg.

novimber

9 - Bybomoanslaggen yn Amman, trochislamistyske terroristen op trijehotels yn 'eJordaanske haadstêd Amman, komme 63minsken om, ynkl. 3 dieders.
30 - YnFrankryk fieresjirurgen de earstegesichtstransplantaasje út by inminske.

desimber

18 - YnTsjaad brektin boargeroarloch út nei't ferskaterebellegroepen, mei stipe fan itregear fanSûdaan, de Tsjadyskehaadstêd N'Djamena oanfalle.
31 - Foar it earst sûnt1998 wurdt oan 'e ein fan it jier inskrikkelsekonde tafoege.

Berne

[bewurkje seksje |boarne bewurkje]

maart

17 -Flynn Morrison, Amerikaansk akteur
26 - prinsesseLuana van Oranje-Nassau van Amsberg(dochter fan prinsJohan Friso enMabel Wisse Smit)

maaie

31 - prinsesseFelicia van Lippe-Biesterfeld van Vollenhoven(dochter fan prinsMaurits enMarilène van den Broek)

juny

26 - prinsesseAlexia fan de Nederlannen

oktober

4 - prinsEmmanuel fan Belgje(soan fan kroanprinsFilips enMathilde d'Udekem d'Acoz)
15 - prinsKristiaan fan Denemark(soan fan kroanprinsFreark enMary Donaldson)

desimber

13 - prinsNikolaas en prinsAymeric fan Belgje(twillingsoannen fan prinsLaurent fan Belgje enClaire Coombs)

Ferstoarn

[bewurkje seksje |boarne bewurkje]

jannewaris

3 -Will Eisner, Amerikaanske striptekener (*1917)
5 -Ramadan Aitoty, Irakees fermoarde ynAldeboarn (*1954?)
9 -Jan Bearn Singelsma, Frysk politikus (*1914)
15 -Riemie Huismans-Bosklopper, Frysk waadrinster (*1917)
17 -Virginia Mayo, Amerikaansk aktrise (*1920)
18 -Robert Moch, Amerikaansk roeier (*1914)
18 -Johan de Jong, Frysk moardslachtoffer (*1950)
21 -Theun de Vries, Frysk skriuwer (*1907)
26 -Rudi Falkenhagen, Nederlânsk akteur (*1933)
27 -Libbe de Jong, Frysk moardslachtoffer (*1951)
31 -Nel Benschop, Nederlânsk dichteres (*1918)

febrewaris

8 -Heine Keuning, Frysk beweger en politikus (*1918)
10 -Arthur Miller, Amerikaansk toanielskriuwer (*1915)
12 -Jaap Pander, Frysk keatser (*1929)

maart

3 -Rinus Michels, Nederlânsk fuotballer en fuotbaltrener (*1928)
9 -Pauline Small, Amerikaansk politika en bestjoerster (*1924)
15 -Loe de Jong, Nederlânsk skiedkundige en sjoernalist (*1914)
22 -Jan Dijkstra, Frysk metaalwurker (*1928)
26 -James Callaghan, Premier fan it Feriene Keninkryk (*1912)

april

1 - Albert Rinia, Frysk keatser (*1931)
2 - pausJehannes Paulus II (*1920)
5 -Saul Bellow, Amerikaansk skriuwer (*1915)
6 - prinsRainier III fan Monako (*1923)

maaie

2 -Marten Sikkema (Govert Gezelle Meerburg), Frysk skriuwer, dichter en oersetter (*1918)
21 -Brechtje Velstra-Bloemhof, Aldste persoan fan Fryslân (*1897)

juny

13 -Jesús Moncada, Katalaansk skriuwer (*1941)

july

9 -Evgeny Grisjin, Russysk reedrider (*1931)
13 -Ger Vaders, Nederlânsk sjoernalist (*1925)
14 -Tilly Fleischer, Dútsk diskussmyster (*1911)
14 -Klaas Tjepkema, Biltsk bestjoerder (*1922)
21 -Jan Pyt Janzen, Frysk skiedkundige en publisist (*1945)
27 -Marten Toonder, Nederlânsk tekener en skriuwer fan stripferhalen (*1912)
24 -Richard Doll, Britsk epidemiolooch (*1912)
31 -Wim Duisenberg, Frysk ekonoom, politikus en bankier (*1935)

augustus

6 -Paul van Krevelen, Frysk politikus (*1915)
6 -Ibrahim Ferrer, Kubaansk sjonger (*1927)
8 -Barbara Bel Geddes, Amerikaansk aktrise (*1922)
19 -Abraham Bueno de Mesquita, Nederlânsk komyk en akteur (*1918)
19 -Gertie Evenhuis, Nederlânsk berneboekeskriuwster (*1927)
22 -James McMillin, Amerikaansk roeier (*1914)

septimber

1 -R.L. Burnside, Amerikaansk bluesmuzikant (*1926)
15 -Ton van Lieshout, Frysk moardslachtoffer (*1942)
20 -Simon Wiesenthal, Eastenryksk nazy-jager (*1908)
22 -Joop Doderer, Nederlânsk akteur (*1921)
29 -Robert Dorgebray, Frânsk hurdfytser (*1915)
29 -Herma M. van den Berg, Nederlânsk keunsthistoarikus (*1918)

oktober

9 -Willem van Althuis, Frysk byldzjend keunstner (*1926)
12 -Berend Joukes Fridsma, Frysk taalkundige en frisiast (*1905)
15 -Sybout Jacob Nijdam, keatspionier en ûnderwiisman (*1905)
21 -Coba de Groot, Frysk ûnderwizeres en keunstskilderes (*1922)
24 -Rosa Parks, Amerikaansk minskerjochte-aktiviste (*1913)
30 -Tetsuo Hamuro, Japansk swimmer (*1917)

novimber

16 -Richard Moore, Amerikaansk siler (*1910)
16 -Henk van Woerden, Nederlânsk skilder en skriuwer (*1947)
25 -Hotze Schuil, Frysk keatser (*1924)
29 -Jan Giro, Frysk muzikant (*1955)

desimber

2 -Fred Benavente, Nederlânsk programmamakker, akteur, sjonger en tekstskriuwer (*1926)
6 -Charly Gaul, Lúksemboarchsk hurdfytser (*1932)
9 -Jehannes Ytsma, Frysk taalsosjolooch (*1957)
29 -Henk Sprenger, Nederlânsk striptekener (*1919)

Bisten

[bewurkje seksje |boarne bewurkje]

28 juny -Eastland Cash, ferneamde fokbolle (*1991)

Literatuer

[bewurkje seksje |boarne bewurkje]

romans

Jim Butcher,Dead Beat
C.J. Cherryh,Destroyer
Lois McMaster Bujold,The Hallowed Hunt(oerset yn itFrysk asYn it Skaad fan de Wolf)
J.K. Rowling,Harry Potter and the Half-Blood Prince

Films

[bewurkje seksje |boarne bewurkje]

Tillefyzje

[bewurkje seksje |boarne bewurkje]

Stacked

Jierren:	2000	2001	2002	2003	2004	2005	2006	2007	2008	2009	2010
Iuwen:	16^e	17^e	18^e	19^e	20^e	21^e iuw	22^e	23^e	24^e	25^e	26^e

Boarnen, noaten en referinsjes

[boarne bewurkje]

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Wikimedia Commons

Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory2005 fanWikimedia Commons.

Opfrege fan "https://fy.wikipedia.org/w/index.php?title=2005&oldid=1188111"

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp