DeNaist Wäältkrich wiar en krich faan1939 ap tu1945. Hi begand 1. September1939 mä en tjiisken uungrip üübPoolen. Uun 2. September1945 naam de krich en aanj mä a kapitulatschoon faanJaapaan. Uun de Naist Wäältkrich san üngefeer 55 miljuun mensken störwen. 6 miljuun juuden san bi de Holocaust ambroocht.
De Wonterkrich (üübfinsk:talvisota, üübsweedsk:vinterkriget, üübrüsЗимняя война Simnjaja Wojna) wiar en krich twesken atSowjetunioon anFinlun. Hi begand 30.Nofember 1939 üüs sowjetisk saldooten marschiaret iin uunFinlun iin. De krich naam 13. Marts 1940 en aanj.
Auerfaal üüb Noorweegen an Denemark, April-Jüüne 1940
Ääder de maaren faan 9. April1940, marschiaret tjiisk saldooten iin uunDenemark iin. Det deens regiaring kapituliaret ungefeer am a klook seeks, efter letjet welerstant. De salew dai greeb det tjiisk krichsmariine, lochtwoopen an armeeNoorweegen uun. Jo naam banen en dai steeden üüb a eeg am a süüd faan't lun. Welerstant faan noorsk saldooten fereewenet det föörwertsgungen faan tjiisk saldooten. Britisk saldooten lunigt 12.-17. April biÅndalsnes amBergen tu nemen, man jo küd ei at steed nemen. Jo wurd ewakuiaret 1.-2. Mei. En öler skööl faan britisk saldooten lunigt 4. April biNamsos amTrondheim tu nemen. Uk lunigt 19. April fraansöösk saldooten bi at steed. Jo küdTrondheim ei nem an wurd ewakuiaret 3.-4. Mei. Britisk an fraansöösk saldooten lunigt 14.-18. April biNarwik. Jo hed deellaagen an tjiisk saldooten besaatet 28. Mei at steed. Dön letst britisk an fraansöösk saldooten wurd 8. Jüüne ewakuiaret. Det noorsk armee uunNoorweegen kapituliaret 10. Jüüne,1940.
Koord faan a Waastfialtooch faan 21. Mei ap tu 4. Jüüne
De waastfialtooch begand 10. Mei,1940 mä uungriper üübLuksemborig,Holun,Belgien an’t nuurden faanFrankrik. Luksemborig wurd at aanj faan a dai tutool besaatet. Tjisk saldooten auerskreed 12. Mei det fraansöösk grens. Holun kapituliaret 15. Mei.Brussel wurd 17. Mei faan tsjiisk saldooten besaatet. 20. Mei sted tjiisk panser biAbbeville bi aIngelskanaal. 26. Mei begand at ewakuiaring faan ingels an fraansöösk saldooten faan det fraansöösk steed faanDunkerque, wat naam 4. Jüüne en aanj.Leopold III., de köning faan dön Belgier, kapituliaret 28. Mei mä sin saldooten jinauer detTjiisk Rik.Itaaljen ferklaaret 10. Jüüni krich an marschiaret iin uun’t süüden faanFrankrik iin. Det fraansöösk regiaring ferleet de like daiPariis an fjauer daar leeder, besaatet tjiisk saldooten at steed. De Waastfialtooch naam 22. Jüüne mä en woopenrau tweskenFrankrik anTjiisklun en aanj.
At Lochslacht am Ingelun wiar en ferschük faan det tjiisk lochtwoopen at kapitulatschoon faan faan dönFerianigt Köningrik üüb’t twingen tu saten. At slacht düüret faan Jüüle1940 ap tu Oktuuber1940. Det wiar en deellaag för det tjiisk lochtwoopen.
De Greks-Italjeens Krich begand 28. Oktuuber1940. Uun Nofember naam italjeens saldootenKonitsa anIgoumenitsa. Det greks armee begand 14. Nofember en jinofensiiwe an naam 22. Nofember at steed faanKorçë. 6. April1941 treedTjiisklun de krich iin. Hi düüret apt u 23. April1941. Efter de deellaag faanGrekenlun wiar en besaating, wat ap tu1944 düüret.
Onernemen Barbarossa wiar en inwasioon faan atSowjetunioon faanTjiisklun an öler lunen. Det begand 22. Jüüne 1941. Tjiisk saldooten naam 27. Jüüne at steed faanMinsk an 19. SeptemberKiew. Uun Deetsember wiar tjiisk saldooten nai biMoskau, man jo küd at steed ei nem.
Uun somer1942 jeew at en fialtooch uun’t süüden faanRuslun, an uun August skul at steed faanStalingrad nimen wurd. A ferschük kaam ei tu brud an tjiisk saldooten uun’t steed kapituliaret de 2. Febrewoore1943. Tjiisk saldooten begand en turagtooch.
De Itaaljenfialtooch begand mä det 10. Jüüle1943 inwasioon faanSisiilien. DiktatoorBenito Mussolini wurd 25. Jüüle ufsaatet. En woopenrau wurd faan dön italjeener 8. September bekäändmaaget. Tjiisk saldooten besaatet at nuurden an at maden faanItaaljen. Ameerikoons saldooten naam 4. Jüüne1944Room. De fialtooch düüret ap tu1945.
D-Day wiar de iarst dai (6. Jüüne, 1944) faan’t Operaatschuun Neptune, wat en dial faan’t landing faan ameerikoons, britisk an kanaadisk saldooten uun’tNormandii wiar. Det wiar en sturemuungrip ap üüb dön tjiisk waaluunlaagen an det skeebin faan’n braghood.
A krich uunAafrika begand 10. Jüüne1940 üüsItaaljen jin dönFerianigt Köningrik de krich ferklaaret. Italjeens saldooten marschiaret 9. September1940 iin uunEgypten iin man toog efter a Slacht faanSidi Barrani uun Deetsember turag. Do britisk an austraalisk saldooten marschiaret iin uunLiibyen iin an naamTobruk 22. Janewoore1941. Austraalisk saldooten naam 6.FebrewooreBenghazi. Jo kaam 9. February biEl Agheila tu stalstunen. Tjiisk saldooten wurd tuLiibyen säänt. Jo naam 24. MartsEl Agheila. Do begand britisk an austraalisk saldooten turag tu tjien.Wichtig slachten wiar:
A krich uun Aasien begand föör de Naist Wäältkrich. Det begand 7. Jüüle1937 üüs de Naist Jaapaans-Schiinees Krich an wurd 7. Deetsember1941 dial faan de Naist Wäältkrich. Det naam 9. September1945 en aanj.
De Sowjetisk-Jaapaans Krich (üübRüs: Советско-японская война; üübJaapaans: ソ連対日参戦) begand 9. August1945. Sowjetisk saldooten marschiaret iin uunManchukuo. A krich naam 2. September en aanj.
