AtEwolutsion as en wedenskapelk teorii faanbioloogen. Hat ferklaaret, hü detleewent ham auerloong tidjrümer feranert hää, an huaram atlabenen ham so wiset üs wi det kään.
Daalang witj wi, dat diar iardiarten anplaanten lewet haa, diar't daalang ei muar jaft. Wat faan jo auerblewen as, finj wi iinslööden uunstianer, det sanfosiilien. An amso ääler a fosiilien san, amso grater as di ferskeel tu diarten an plaanten faan daalang. Det woort üs bewis uunsen, dat at labenen ham auer a tidjen feranert hää. An detdiar feranrang hetewolutsion (efterlat.evolvere = ütjwole, ütjdoble). An huaram det feranrang so an ei ööders kimen as, diar werke a wedenskapslidj auer.
At ewolutsion as daalang det grünjlaag faan abiologii. Hat as fööraal uunstupt wurden faanCharles Darwin (1809–1882) mä sin bukOn the Origin of Species (1859) (~Huar a slacher faandaan kem). Uun detdiar buk hää hi beskrewen, dat diar uun a natuur ennatüürelk ütjwool as, an hi näämd detsurvival of the fittest. Det haa fölen so ferstenen, dat a starken jo trochsaat, an a swaaken ütjsterew, man det ment eegentelk, dat jodiaren auerlewe, diar beeder uunpaaset san. Darwin wost oober noch niks faangeneetik. Hi küd t.b. ei ferklaare, huaram jongen hör aalern like. Man hi küd ferklaare, huaram atgiraf son lungen hals hää. A girafen mä en lingeren hals küd beeder auerlewe, an jo haa detdiar eegenskap widjer ferarewt. Man dat aminsken faan aaaben ufkem skul, det ging an gongt fölen tu widj, an jo wul an wel det ei rocht liaw. A modern geneetik hää Darwin oober rocht den: Diar as knaap en ferskeel.
