Państwo Haiti zajmuje zachodnią częśćwyspy Haiti dawniej zwanej Hispaniolą (w innych językach nazwa ta utrzymuje się do dziś), a także kilkadziesiąt mniejszych i większych wysp naMorzu Karaibskim (m.in.Tortuga iGonâve). Haiti leży w strefie aktywnej sejsmicznie. Od czerwca do listopada występuje również zagrożenie huraganami[5].
Powierzchnia górzysta z niewielkimi nadmorskimi równinami. Wschodnią i środkową część kraju tworzy obszernypłaskowyż. Jeszcze w 1925 roku kraj był bujnie zalesiony (lasy pokrywały wówczas ok. 60% powierzchni kraju), jednak na skutek bardzo niestabilnej sytuacji politycznej i równie złej sytuacji gospodarczej, w kolejnych dziesięcioleciach zniszczono niemal 95% drzewostanu. Efektem jest postępujące jałowienie ierozja gleby, co przyczynia się także do katastrofalnych powodzi, takich jak np. z 27 września 2004 roku, kiedy to w wynikutropikalnego huraganu Jeanne, który uderzył w północne wybrzeże kraju, zginęło ponad 3 tys. osób.
W XV wieku wyspę zamieszkiwaliKaraibowie orazArawakowie. W 1492 roku wyspę odkrył dla EuropyKrzysztof Kolumb. Wyspa pod nazwąHispaniola weszła w skład imperium kolonialnegoHiszpanii. W przeciągu XVI wieku niemal całkowitemu wyniszczeniu uległa ludność autochtoniczna. Zachodnia część wyspy uległa penetracjifrancuskich piratów, którzy w 1644 roku założyliPort-de-Paix. W 1697 roku na mocy traktatu z Rijswijk, część wyspy na której znajduje się obecne Haiti przeszła we francuskie władanie jakoSaint-Domingue. W XVIII wieku francuska administracjakolonialna przeżywała rozkwit — rozwinęły się uprawytrzciny cukrowej,kawy,bawełny iindygowca. Do pracy sprowadzono niewolników zAfryki, którzy pod koniec wieku stanowili większość mieszkańców.
W 1791 roku w Haiti rozpoczęło się powstanie czarnych niewolników
W 1791 roku wybuchło niewolnicze powstanie (rewolucja haitańska) pod wodzą kapłanavoodoo. Przywódców niewolników, w tymToussainta Louverture’a, wspierali Hiszpanie. W 1793 roku zniesiono niewolnictwo. W 1794 roku Toussaint ze swoimi powstańcami przeszedł na stronę Francji, a po okresie walk wewnętrznych i zwycięstwie nad interwencyjnymi armiami hiszpańskimi (1796) ibrytyjskimi (1798), proklamował w 1801 rokukonstytucję Saint-Domingue. Część wyspy stała sięautonomicznym państwem sprzymierzonym z Francją. Niepodległościowe starania rządu autonomii sprowokowały zbrojną interwencję francuską (z wykorzystaniemLegionów Polskich). Toussainta rządzącego jako gubernatora obalono, a Francuzi zaczęli przywracać dawne porządki. W 1802 roku wybuchło kolejne powstanie, które przerodziło się w wojnę o niepodległość. Na czele rebeliantów stanąłJean-Jacques Dessalines, który zyskał przychylność zarówno ludnościmurzyńskiej jak iMulatów. Dowodzona przez niego armia pokonała wojska francuskie[6].
1 stycznia 1804 roku proklamowano niepodległość Saint-Domingue jako Haiti. Dessalines ogłosił się cesarzem i bezskutecznie próbował zająć wschodnią część Hispanioli. Wewnątrz Haiti doszło do konfliktu pomiędzy Murzynami a Mulatami. W trakcie buntu mulackich właścicieli ziemskich w 1806 roku cesarz został zamordowany. Po śmierci Dessalinesa na północy powstało Państwo Haiti (od 1811 Królestwo Haiti) rządzone przezHenriego Christophera (król Henryk I) i wojskowo-ziemiańskie elity Murzynów. Na południu i zachodzie z kolei funkcjonowała mulacka Republika Haiti (urząd prezydenta sprawowali kolejnoAlexandre Pétion iJean-Pierre Boyer). W 1820 roku, po buncie wojska i arystokracji w Królestwie Haiti połączonym z samobójstwem króla Henryka I, Boyer zjednoczył Haiti. W 1822 roku zajął nadto wschodnią Hispaniolę (obecnaDominikana). Francja uznała niepodległość kraju w zamian za wysokie odszkodowania dla byłych ziemian. Konieczność spłaty odszkodowań skłoniła prezydenta Boyera do przywrócenia wpółniewolniczego systemu wielkoplantacyjnego - spotkało to się z powszechną dezaprobatą społeczną. W całym Haiti wybuchły antyrządowe zamieszki, w efekcie których zniesiono reformy prezydenta. Od tego czasu w kraju utrwaliła się drobnotowarowa gospodarka chłopska[6][7].
W 1844 roku od Haiti politycznie odłączyła się Dominikana. Dwa lata później prezydentem został generałFaustin Soulouque (od 1849 roku cesarz Faustyn I). Oparł on swoje rządy na elitach murzyńskich. Jego zbrojne próby przyłączenia Dominikany doprowadziły do osłabienia państwa. Po obaleniu Soulouque w 1859 roku, przywrócono republikę. Kraj sparaliżowała anarchia i konflikty polityczno-rasowe. Nieciekawa była również sytuacja gospodarcza, kraj pozostawał uzależniony od obcych kapitałów. Chaos utrzymywał się do 1915 roku[6]. W 1915 roku wojskaamerykańskie zbrojnie zajęły kraj (pod pretekstem zabezpieczenia spłat haitańskiego zadłużenia). Do 1934 roku kraj pozostawał podokupacją Stanów Zjednoczonych. Po wycofaniu się amerykańskiej armii władza należała głównie do mulackich elit zarządzających krajem w dyktatorski sposób[6][7].
Wybory prezydenckie w 1957 roku wygrałnacjonalista,François Duvalier. Rządził on w dyktatorski sposób, tłamsił opozycję, a rządy oparł na działaniach służbTonton Macoute. Po jego śmierci w 1971 roku, urząd prezydenta objął jego syn,Jean-Claude kontynuujący autorytarne rządy. Jean-Claude Duvalier ustąpił ze stanowiska i zbiegł z kraju po masowych zamieszkach z 1986 roku. Władzę w kraju objęło wojsko. W 1987 roku wprowadzona została nowakonstytucja. W 1990 roku odbyły się demokratyczne wybory prezydenckie zakończone zwycięstwem kandydatalewicyJean-Bertranda Aristide. Nowo obrany prezydent został w 1991 roku obalony przez wojskowyzamach stanu. W trakcie rządów junty nasiliła się emigracja Haitańczyków do USA i Dominikany. W 1994 roku junta oddała władzę po pokojowej interwencji siłONZ. Na stanowisko prezydenta powrócił Aristide. W 1995 roku wybory prezydenckie wygrałRené Préval. W 2001 roku na urząd prezydenta po wyborczym sukcesie powrócił Aristide. W lutym 2004, powielodniowych zamieszkach, obalono prezydenta Aristide'a. W 2006 roku do władzy powrócił Préval. W 2010 roku kraj nawiedziło dużetrzęsienie ziemi[6][7].
Haiti jestrepubliką z prezydentem wybieranym w głosowaniu powszechnym. Według powszechnych ocen rządy w Haiti rzadko sprawowane były jednak w demokratyczny sposób, ponieważ kolejni prezydenci często stosowali autorytarne metody. Aktualnie obowiązująca konstytucja, wzorowana na francuskiej i amerykańskiej, została wprowadzona w 1987 roku, kiedy prezydentem byłLeslie Manigat. W późniejszym okresie była czasowo zawieszana i dopiero w 1994 roku została wprowadzona na nowo.
Jedna z biednych dzielnicPort-au-Prince we wrześniu 2008
Haiti jest najbiedniejszym krajem zachodniej półkuli i jednym z najbiedniejszych na świecie. Badania porównawcze wskazują na nieustannie pogarszające się od lat 80. XX w. wskaźniki społeczne i gospodarcze. Kraj zajmuje obecnie 153. miejsce na 177 możliwych w prowadzonym przez ONZwskaźniku rozwoju państw świata.
Około 80% społeczeństwa żyje w skrajnejbiedzie. Niemal 70% pracuje wrolnictwie, przy czym większość zaangażowana jest w małych przydomowych gospodarstwach, zatrudniających ogółem niemal dwie trzecie aktywnejsiły roboczej.
Według szacunków Organizacji Narodów Zjednoczonych populacja Haiti liczyła w 2011 roku 11,1 miliona osób[8], w tym połowa z nich była młodsza niż 20 lat[9]. W 1950 r., w pierwszym formalnym spisie powszechnym, liczba ludności wynosiła 3,1 miliona[10].
Większość obecnychHaitańczyków jest czarnoskóra (około 95%). Reszta to przede wszystkim Mulaci i biali (około 5%)[11].
Głównymi językami Haiti sąjęzyk haitański orazjęzyk francuski, przy czym francuski jest językiem kultury oraz edukacji i jako taki ma wyższyprestiż społeczny. Rola haitańskiego rośnie jednak z roku na rok, ponieważ przez wielu Haitańczyków odbierany jest jako element własnej tożsamości. Wyłącznie religijne znaczenie (dla wyznawcówvoodoo) ma język langaj.
Liczba wyznawców voodoo pozostaje zaniżona. W rzeczywistości voodoo praktykowane jest w dużym stopniu przez wyznawców innych religii (głównie katolików). W 2003 roku wyznanie to stało sięreligią państwową[11].
Literatura haitańska tworzona jest głównie wjęzyku francuskim, choć z roku na rok wzrasta znaczenie literatury tworzonej wjęzyku haitańskim. Do twórców, którzy zdobyli sobie największe uznanie, także międzynarodowe, należą m.in.René Depestre (którego książkaHadriana moich marzeń przetłumaczona została także na język polski),Dany Laferrière (także tłumaczony na polski),Jean Price-Mars,Jacques Roumain,Frankétienne orazEdwidge Danticat. Szczególne piętno na kulturze, obyczajach i mentalności współczesnych Haitańczyków odcisnęły wierzenia ich rdzennych przodków.
