Ludwig van Beethoven (doyptur17. desember1770, deyður26. mars1827) var eintýskur komponistur og pianistur. Hann er ein av teimum mest týðandi týsku tónasmiðjunum og tann tónasmiðurin, ið hevur havt størstu ávirkan á menningina av týskum kompositiónstónleiki eftir 1800. Hansara best kendu komposisjónir eru nýggju symfoniir, fimm klaverkonsertir, 32 klaversonatir og 16 strúkikvartettir. Harumframt komponeraði hann kamartónleik, kórverk og sangir.
Beethoven varð føddur iBonn, sum var høvuðsstaður í KurfúrstadøminumKöln í tíTýsk-rómverska ríkinum. Beethoven vísti at hann hevði góðar tónleikagávur longu sum smádrongur og fekk undirvísing av pápa sínum, Johann van Beethoven, og av Christian Gottlob Neefe. Hann búði tey fyrstu 22 árini í Bonn, síðan flutti hann tilWien, har hann byrjaði tónleikastudiir hjáJoseph Haydn. Í Wien uppnáddi hann skjótt at fáa viðurkenning sum klavervirtuos. Hann búði í Wien til sín deyða. Umleið ár 1800 versnaði hoyrn hansara, og tey seinastu tíggju árini av lívinum var hann nærum heilt deyvur. Hann gavst við at stjórna orkestrum og við at geva almennar konsertir, men bleiv tó við at komponera tónleik, nógv av hansara best umtóktu verkum eru frá hesi tíðini.
Eftir langa sjúkralegu, andaðist Beethoven í Wien í1827, 56 ára gamal. Hann telist sum ein av størstu klassisku tónaskøldunum, javngóður við fyrimyndina,Mozart.[1]
Beethovens symfoni nr 5 (byrjar eftir umleið 9 sekund).Beethovens symfoni nr 6.
Meðan verk Beethovens frá hansara ungdómstíð hoyra til wienklassisismuna og hava felagstrekk við verkini hjáMozarts ogHaydn, so kunnu hansara seinnu verk sigast at vera ein yvirgangur millum wienklassisismuna ogromantikkin. Hansara yvirlit yvir verk inniheldur eitt nýggju symfoniir, fleiri orkesturuvertyrir, 5 pianokonsertir, 1 violinkonsert, 32 pianosonatir, 10 violinisonatir, fleiri kamartónleikaverk (eitt nú 16 strúkikvartettir, pianotrioir ogoperainaFidelio.
Størsti týdningur Beethovens liggur í hansara symfonisku verkum, sum longu íEroica'ini umdefinerar tónleikaformin, læt upp fyri ríkari instrumentering og fyri tað tíðarskeiðið, ógvusliga dynamikkin, harumframt stakk hansara tónleikur út í kortið hvønn veg ið komandi ættarlið út skuldu fara í framtíðar symfonium. Hareftir noyddust øll symfonisk verk finna seg í at verða samanborin við verk Beethovens:
Symfoni nr 1 C-dur op.21 (1799-1800, fyrstu ferð framført 1800)
