صندوق کودکان ملل متحد (بهانگلیسی:United Nations Children's Fund) که بیشتر با نام (اختصاری unicef) خوانده می‌شود سازمانی است که ایجاد شد برای تامین غذای اضطراری و خدمات بهداشتی - درمانی کودکانی که در اثرجنگ جهانی دوم کشورهایشان تخریب شده بود. یونیسف در ۱۱ دسامبر ۱۹۴۶ به توصیهشورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد و تصویبمجمع عمومی سازمان ملل متحد ایجاد گردید.
در اکتبر ۱۹۵۳ مجمع عمومی ملل متحد، این سازمان را به عنوان یکی از ارکان دائمیسازمان ملل متحد به رسمیت شناخت و نام آن را از صندوق بین‌المللی اضطراری کودکان سازمان ملل به یونیسف تغییر داد. فعالیت‌های یونیسف عمدتاً برای ارائه کمک‌های لازم و حمایت از کودکانکشورهای در حال توسعه است.
ستاد یا مقر یونیسف درنیویورک است که با بودجه داوطلبانه اداره می‌شود. در سال ۱۹۶۵جایزه صلح نوبل و در سال ۲۰۰۶ جایزه شاهزاده اتریش به این سازمان اعطا شد. این سازمان درایالات متحده،کانادا و برخی کشورهای دیگر به برنامه «Trick-Or-Treat for UNICEF» یا برنامه جمع‌آوری اعانه از خانه‌ها شناخته می‌شود.
یونیسف عمدتاً در نواحی فقیرترآفریقا فعالیت می‌کند اگر چه کمک‌رسانی به سراسر جهان را در دستور کار دارد. یونیسف بیشتر در راستای سیاست حمایت ازحقوق کودکان حرکت می‌کند.
در حال حاضر یونیسف ۵ اولویت اساسی را دنبال می‌کند: ۱) بقاء و رشد کودکان ۲) آموزش و تحصیلات پایه ۳)برابری جنسی ۴) حفاظت از کودکان در برابر خشونت، سوء استفاده و تجاوز ۵) HIV / ایدز
یونیسف برای پیشبرد وضعیت مشارکت کودکان از چهارده روش استفاده می‌کند. از مداخله مستقیم و قانونی گرفته تا آموزش و تحصیل و حتی تحقیق و جمع‌آوری داده‌های مورد اجماع.
بی شک تحصیل سبب ارتقاء زندگی همه مردم و از جمله کودکان می‌شود. تحصیل زنان جوان به آنها دید روشنی دربارهٔ نسل‌های فعلی و آینده می‌بخشد و اثرات خاصی بر اولویت‌های یونیسف خواهد داشت. مثل بقای کودکان، کودکان در خانواده، مصون‌سازی و حفاظت از کودکان.یکی از مهم‌ترین اهداف یونیسف در زمینه تحصیل، رهنمون شدن دختران بیشتر به مدرسه و اطمینان از باقی‌ماندن آنها در مدرسه است.
مصون‌سازی روش مستقیمی است که برای ارتقا سلامت بچه‌ها در ۲۰ سال اخیر در سراسر دنیا به کار گرفته شده‌است اما هر سال بیش از دو میلیون کودک در اثر امراضی که با واکسن ارزان قیمتی قابل پیشگیری هستند جان خود را از دست می‌دهند.مقصود از مثبت در این روش مصون‌سازی مضاعفی است که می‌توان با واکسیناسیون همراه کرد. از آموزش مصرف مکمل‌های غذایی گرفته تا روش‌های مبارزه با حشرات خطرناک که جملگی از روش‌های تأثیرگذار برای حفظ سلامت کودکان هستند.[۱]
در جهان هر روز بچه‌ها را وادار می‌سازند به نیروهای نظامی بپیوندند، خودفروشی کنند، در کارگاه‌ها به کارهای سخت بپردازند و به عنوان خدمتکار مشغول به کار شوند. از بچه‌ها سوء استفاده می‌شود و مورد خشونت قرار می‌گیرند و نتیجه این که افرادی بیسواد، ناسالم و فقیر خواهند شد. یونیسف به طرق مختلف کارهایی می‌کند تا از حقوق بچه‌ها حفاظت و حمایت کند و مانع از به خدمت‌گیری آنان در جنگ‌ها، به کارگماردن آنان در بخش‌های دولتی و خصوصی و گروه‌های مدنی شود. در کنار این کوشش‌ها یونیسف ازشبکه اطلاعاتی حقوق کودکان که یک شبکه بین‌المللی است حمایت می‌کند.
اینک ده میلیون کودک در اثر بیماریایدز بی سرپرست شده‌اند. پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۱۰ فقط در نواحی صحرای آفریقا بیش از ده میلیون کودک در اثر ایدز والدین خود را از دست بدهند. نیمی از مردم آلوده به این عفونت‌های جدید مردم زیر بیست و پنج سال هستند و البته دختران و افراد جوانتر بیش از پسران در معرض خطر هستند. کوشش برای حمایت از کودکان بی سرپرست، سپردن بچه‌ها به دیگران و ارائه خدمات به جوانان حساس و پشتیبانی از محیط‌های خانوادگی اجتماعی و قانونی از جمله کوشش‌های یونیسف هستند. این نماد برنامه‌های چندی را هم برای کنترل رفتارهای جنسی کودکان به صورت اینترنتی و غیر اینترنتی در دست اجرا دارد.[۲]
یونیسف یک روش کلی مبتنی بر مدارک عینی برای دوران آغاز زندگی بچه‌ها دنبال می‌کند که شامل اصول زیر است:
پیشگیری و درمان شامل ایمن‌سازی، تغذیه مناسب، آب سالم و بهداشت اولیه می‌بایست برای کودکان، مراقبان آنها و جامعه‌ای که آنها در آن زندگی می‌کنند فراهم آید.
بچه‌ها باید در بدو تولد شناسنامه دریافت کنند و از سوء استفاده و بی‌توجهی در امان بمانند و با عشق و مراقبت‌های روانی و اجتماعی رشد کرده و از امکانات تحصیلی برخوردار باشند.
دختران برابر با پسران باید از تغذیه، مراقبت‌های بهداشتی، تحصیل و پشتیبانی خانواده برخوردار بوده و به حقوق ایشان احترام گذاشته شود. آنها نیازمند اطلاعات در مورد سلامت و ریسک‌های زندگی دربارهٔ خویش و فرزندانشان در اثر تعداد بارداری و شیردادن به نوزادهایشان هستند.[۳]
یونیسف یک سازمان جهانی است که به امور کودکان می‌پردازد. بیش از شصت سال از تأسیس این نهاد می‌گذرد و به مرجع اولسازمان‌های دولتی وغیردولتی تبدیل شده‌است و بیش از هر سازمان دیگری به جمع‌آوری اطلاعات و تحقیق در مورد کودکان اهتمام دارد و راجع به ابعاد مختلف سلامت و محیط‌های زندگی کودکان می‌پردازد. همچنین در سراسر دنیا هدایت کمک‌های مالی را برای کودکان نیازمند به عهده دارد.
اما گروه‌ها، دولت‌ها و افراد بسیاری یونیسف را مورد انتقاد قرار داده‌اند که چرا در تأمین نیازهای گروه خود و تأمین منافع آن ناتوان مانده‌است؟ از جمله انتقادات اخیر از یونیسف می‌توان به شکست این نهاد در مقابله بابرده‌داری درسودان، سیاست آن در امر مقابله با ترویج مصرف غذاهای تکمیلی به جایشیر مادر دربیمارستانهای کشورهای در حال توسعه و توسل بهپیمان‌نامه حقوق کودک سال ۱۹۹۰ که تمام کشورهای دنیا به جزایالات متحده وسومالی آن را تصویب کرده‌اند نام برد[نیازمند منبع].
یونیسف یکسازمان بین‌المللی است و لذا برای دولت‌ها از اعتبار خاصی برخوردار است و به همین خاطر در تمام کشورهای دنیا فعالیت دارد و حتی گاهی از نقضحقوق بشر در کشورهای جهان سخن می‌گوید.
یونیسف برای وجود برخی گرایش‌های سیاسی هم مورد انتقاد است. در حالی که هدف این نهاد تأمین بودجه برای سازمان‌های غیر سیاسی است در گزارش سازمان‌های غیردولتی اخیراًاسرائیل از حمایت یونیسف از گروهفلسطینی PYALARA انتقاد کرده‌است، اگر چه یونیسف در دفاع از خود گفته‌است که این گروه حمایت از کودکان بی سرپرست و بی‌خانمان فلسطینی را به عهده دارد.[۴]
کلیسایکاتولیک نیز از یونیسف برای ردهدایایواتیکان انتقاد کرده و نیز به گزارش‌های انجمن زندگی آمریکا استناد کرده که بخشی از بودجه این نهاد صرف جراحی وسقط جنین (اموربهداشتی) می‌شود، دلیل این انتقادها و محکومیت‌ها آن است که یونیسف اطلاعات زیادی را در مورد اقدامات احتمالی در مورددختران که در جنگ‌های داخلی در خطر و تهدیدتجاوز جنسی سربازان قرار دارند منتشر می‌کند و آموزش مقابله باایدز و کاهشزایمانهای ناخواسته را در دستور کار خود دارد.[۵]
در ۷ سپتامبر ۲۰۰۶ توافقنامه‌ای بین یونیسف و باشگاه فوتبال اسپانیاییاف‌سی بارسلونا بسته شد که بر پایه آن این باشگاه ۰/۷ درصد از درآمد خود را به مدت پنج سال به این سازمان اهدا کند و این تیم لوگوی تبلیغاتی «UNICEF» را بر روی پیراهن خود به کار ببرد.
این نخستین بار است که یونیسف از چنین اسپانسری برخوردار شده‌است. ضمن این که نخستین بار در طول تاریخ باشگاه بارسلونا است که از مارک سازمانی دیگر بر روی پیراهنش بهره می‌گیرد.
از سال ۱۹۵۰ که گروه کودکان درفیلادلفیا،پنسیلوانیا هفده دلار در جشنهالووین به قربانیان پس ازجنگ جهانی دوم کمک کرد تهیه صندوق اعانه یونیسف در دستور کار این سازمان قرار گرفت و در آمریکای شمالی در فصل شکار مراسم کمک به یونیسف به یک رسم تبدیل شده‌است. این «صندوق‌های جمع‌آوری» اعانه کودکان فقیر مدارس و سایر نقاط (مثلهالمارک) کمک کرده و مبالغ گردآمده را تا پیش از ۳۱ اکتبر به بچه‌ها می‌رساند. تاکنون این صندوق در حدود ۹۱ میلیوندلار کانادا و ۱۳۲ میلیوندلار آمریکا در این دو کشور جمع‌آوری کرده‌است.[۶]
