یرقان یازردی (بهانگلیسی:Icterus یا Jaundice) به‌معنی تغییر رنگ و زرد شدنپوست،صلبیه وغشاهای مخاطی ناشی از بالا رفتنبیلی روبینخون است. بالا رفتن غلظت پلاسمایی بیلی روبین اغلب ناشی از بیماری‌های پیش‌کبدی،کبدی (مانندهپاتیت) و پس‌کبدی (مانندسنگ کیسهٔ صفرا) است.کیسه صفرا وظیفه دفع بیلی روبین که ماده‌ای حاصل از تخریب گلبول‌های قرمز است را دارد با داشتن رژیم غذایی چرب کلسترول در صفرا افزایش میابد و رسوب می‌کند در نهایت سنگ صفرا ایجاد می‌شود و بیلی روبین به وسیله کیسه صفرا نمی‌تواند دفع شود.
نوزاد تحت فوتوتراپی نور سفید برای درمان زردی نوزادان
زردینوزادی ناشی از بالا رفتن بیلی روبین مستقیم یا غیرمستقیم است، که نوع غیرمستقیم می‌تواند بهکرن ایکتروس بینجامد و لذا خطرناک است. این حالت بر اثر شروع نشدن فعالیتآنزیم‌های مؤثر بر روی بیلی روبین، در هنگام تولد روی می‌دهد. پس ازتولد و با گذشت چند روز، این آنزیم‌ها معمولاً فعال می‌شوند و حالت یرقان برطرف می‌گردد.[۱]
زردی در کودکان شامل بی‌رنگ یا زرد شدن پوست بدن و چشم‌ها می‌شود. بی‌رنگی و زردی پوست و چشم بر اثر افزایش میزان مادهٔ زردرنگی به نامبیلی روبین درخون است و باعث تجمع این ماده در زیر پوست و زرد شدن آن می‌شود که بیشتر این زردی تا بالایقفسهٔ سینه ادامه پیدا می‌کند. شستن بدن نوزاد با عرقکاسنی همراه با آب ولرم نیز در درمان زردی مؤثر است.[۲]
یکی از بیماری‌هایی که گاهی به‌طور جدی نوزاد و پدر و مادر او را دچار مشکل می‌کند، زردی است. به‌طورکلی، بیش از ۷۰ درصد نوزادان، در روزهای نخستینِ پس از تولد با این بیماری مواجه می‌شوند که بیانگر شایع بودن آن در نوزادان است و این آمار در نوزادانی که پیش از موعد متولد شده‌اند به حدود ۸۰ درصد می‌رسد.[۲]
برای درمان زردی در نوزادان از شیرخشت نیز استفاده می‌کنند. راه دیگر آن خواباندن عریان نوزاد در زیر نور مهتابی است. به منظور این کار دستگاه‌هایی با نام دستگاه‌هایفتوتراپی طراحی شده‌است و نوزاد را برای ۲ یا ۳ روز یا بیشتر در داخل این دستگاه می‌خوابانند.[۲]
عوامل مختلفی می‌توانند رنگزرد بهپوست بدهند؛ مثلاً خوردن بیش از حدهویج. اما فقط یرقان واقعی رنگ پوست و سفیدیچشم را زرد می‌کند و حتیادرار را به رنگچای درمی‌آورد.
این تغییر رنگ در واقع زنگ خطری برای عفونت کبدی یا انسداد مجرای صفرا است. در حالت عادی، کیسهٔ صفرا به‌طور مداوم صفرای تیره‌رنگ برای هضم مواد چربی می‌فرستد.
گاهی یک سنگ صفراوی (که از صدها قطعهکلسترول تشکیل شده‌است) مجرای صفرا را می‌گیرد و باعث رانده شدن صفرا به داخل جریان خون می‌گردد. رنگ تیرهٔ صفرا خود را در پوست و چشم نشان می‌دهند؛ یعنی رنگی که باید روده را طی کند وارد گردش خون می‌شود و پوست و چشم و ادرار را رنگی می‌کند.درد شکم نیز ممکن است با آن همراه باشد.
هپاتیت (یا التهاب کبد) هم می‌تواند ایجاد یرقان کند.[۳]
یرقان به‌خودی خود برای سلامت بدن خطر به‌حساب نمی‌آید، بلکه نشانهٔ وجود گرفتاری دیگری است که باید درمان شود. پس از انجام آزمایش، اگر پزشک تشخیص التهاب کبد بدهد، در دوران بیماری باید رژیم غذائی کم‌چربی و پرکربوهیدارت را برای بیمار تجویز کند. اگر وجود عفونت رد شود، آزمایش‌هایی برای یافتن علت قطع جریان طبیعی صفرا انجام می‌شود. اگر سنگ یا توموری وجود داشته باشد، باید با عمل جراحی برداشته شود.[۴]
یرقان خودش یک بیماری نیست بلکه نشانه‌ای از یکبیماری زمینه‌ای است و به صورتزرد شدن پوست و سفیدی چشم خود را نشان می‌دهد. اینعارضه ناشی از وجود ماده زرد رنگصفرا به اسمبیلی روبین درخون است. این ماده رنگی زمانی تشکیل می‌شود که گلبول‌های پیر قرمز خون به‌طور طبیعی شکسته و تجزیه می‌شوند اما وقتی برخی از بیماری‌ها ایجاد شوند این ماده رنگی در خون جمع می‌شود و رنگ پوست را زرد می‌کند. از علت‌های احتمالی یرقان می‌توان به هپاتیت (التهاب کبد)، انسداد یا ناهنجاری‌هایمجاری صفراوی و انواع مشخصی از کم خونی‌ها اشاره کرد. زردی پوست غالباً همراه باادرار قهوه‌ایی تیره است و این بخاطر ریزش بیش از حد این ماده رنگی از خون به داخل ادرار می‌باشد. همچنین ممکن استمدفوع بی‌رنگ شود زیرا این ماده رنگی به اندازه کافی در روده‌ها وجود ندارد تا رنگ مدفوع را تیره کند یرقان در یک سوم از نوزادان در خلال اولین هفته بعد از تولد اتفاق می‌افتد به این نوع زردی یرقان فیزیولوژیک می‌گویند، تقریباً در کلیهٔ چنین مواردی بیماری مشخصی عامل آن نیست بلکه فقط بخاطر آن است کهکبد ودستگاه گوارش کودک هنوز خود را با زندگی بیرون ازرحم عادت نداده‌است. (به هر حال هرگونه زردی دوره نوزادی را باید بهپزشک نشان داد تا توسط وی بررسی‌ها و تصمیمات لازم اتخاذ شود).
