یان مارتین | |
|---|---|
 یان مارتین در ۲۰۱۹ | |
| زادهٔ | ۱ ژانویهٔ ۲۰۰۰ |
| ملیت | بریتانیا |
یان مارتین (انگلیسی:Ian Martin؛ زادهٔ ۱ ژانویهٔ ۲۰۰۰)فعال حقوق بشر اهلبریتانیا، مشاور و یکی از مقاماتسازمان ملل متحد است.[۱] آخرین مأموریت مارتین نماینده ویژهدبیرکل سازمان ملل متحد و رئیس حمایت سازمان ملل متحد برای لیبی بود[۲] و از ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۸ مدیر اجرایی گزارش بهشورای امنیت بود.
مارتین در مدرسه برنتوود دربرنتوود، اسکس تحصیل کرد و از کالج امانوئل،دانشگاه کمبریج با کسب رتبه درجه یک درتاریخ واقتصاد فارغ‌التحصیل شد. پس از آن، وی به مدت یک سال دانشجوی کارشناسی ارشداقتصاد دردانشگاه هاروارد بود.[۱]
مارتین از سال ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۲ برای بنیاد فورد درهند،پاکستان وبنگلادش مشغول به کار شد. در ۱۹۷۱ درداکا وپاکستان شرقی، مارتین شاهد آغازجنگ آزادیبخش بنگلادش بود.[۱]
مارتین پس از بازگشت به انگلستان با شورای روابط اجتماعی ردبریچ درلندن کار کرد و سپس پنج سال به عنواندبیرکل شورای مشترک رفاه مهاجران و سه سال به عنوان دبیرکل انجمنفابیان مشغول به کار شد. او از ۱۹۷۸ تا ۱۹۸۲ در حزب لورن در شورای روابط اجتماعی ردبریج مشاور لندن بود.[۱]
کارهای پیشین مارتین در شبه قاره هند منجر به این شد که وی در ۱۹۸۵ رئیس بخش آسیا در بخش تحقیقاتعفو بین‌الملل شود.[۱] در ۱ اکتبر ۱۹۸۶ ویدبیرکل عفو بین‌الملل شد، وی در این پست تا اکتبر ۱۹۹۲ ایفای مسئولیت کرد.[۱][۲][۳][۴] تعداد اعضا، حامیان و مشترکان این سازمان در دوران تصدی مارتین به عنوان دبیرکل تقریباً دو برابر شد. مارتین رئیس ماموریت‌های عفو بین‌الملل دراسرائیل وسرزمین‌های اشغالی،اوگاندا،بحرین،کویت،جمهوری کره،آرژانتین،اتریش،مصر،بنگلادش،کوبا،فیلیپین،مجارستان،موزامبیک،اتحاد جماهیر شوروی ،سوریه،پاکستان،سودان،اردن،یمن،کلمبیا،پرو،بوتان،قزاقستان،قرقیزستان،ازبکستان،تونس وهند بود.[۴]حقوق بشر در حال حاضر! وتورهای کنسرت در زمان رهبری مارتین برگزار گردید.[۵]
در خصوص استعفای مارتین از دبیرکلی عفو بین‌الملل در کتاب استفان هاپگود در ۲۰۰۶ با نام نگهبانان شعله نوشت: درک عفو بین‌الملل مورد بحث قرار گرفت.[۵][۶] به گفته هاپگود، تصمیم مارتین تا حدی به دلیل درگیری با پیتر دافی رئیس کمیته اجراییعفو بین‌الملل بود. پس از خروج ازهوش مصنوعی، او به عنوان یک عضو ارشد دربنیاد کارنگی برای صلح بین‌المللی مشغول به کار شد.[۱]
مارتین برخی از پست‌های عالیرتبه را درسازمان ملل متحد و سایرسازمان‌های بین‌المللی برعهده داشته‌است.[۱][۲][۵] در حین کار دربنیاد کارنگی برای صلح بین‌المللی، از وی خواسته شد تا به عنوان مدیر حقوق بشر و معاون مدیر اجرایی بین‌المللی سازمان خبر آمریکایی درهائیتی خدمت کند و پذیرفت. مارتین پس از ترک هائیتی، از سال ۱۹۹۵ تا ۱۹۹۶ رئیس عملیات میدانی حقوق بشر سازمان ملل دررواندا بود.[۱][۲][۵]
مارتین در ۱۹۹۸ به عنوان مشاور ویژه در زمینه عملیات حقوق بشر در کمیساریای عالی حقوق بشر منصوب شد، سپس از ۱۹۹۸ تا ۱۹۹۹ معاون نماینده عالی حقوق بشر در دفتر نماینده عالی دربوسنی و هرزگوین منصوب شد. در جریان مأموریت سازمان ملل متحد در تیمور شرقی که در ۱۹۹۹[۱][۲][۵] توجه جهانیان را به خود جلب کرد، مارتین به عنوان نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در مشاوره در زمینه تیمور شرقی خدمت می‌کرد. .[۱][۲][۵] از ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۱ وی به عنوان نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در نمایندگی سازمان ملل متحد دراتیوپی واریتره منصوب شد. در ۲۰۰۶، وی به عنوان فرستاده ویژه دبیرکل درتیمور شرقی خدمت کرد.[۱][۲]
از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۶، مارتین دفتر حقوق بشرکمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد را درنپال رهبری کرد.[۲][۴][۷] در اکتبر ۲۰۰۵ دولت پادشاهیگیانندرای نپال فرمان رسانه‌ای محدود کننده‌ای را وضع کرد که منجر به آن شد تا دفتر مارتین بیانیه‌ای صادر کند و آن را به عنوان «نقضاستانداردهای بین‌المللی حقوق بشر» محکوم کند. مارتین همچنین سمت نماینده شخصی دبیرکل در نپال را برای حمایت از روند صلح، ۲۰۰۶–۲۰۰۷، و نماینده ویژه دبیرکل و رئیس نمایندگی سازمان ملل متحد در نپال از ۲۰۰۶–۲۰۰۹ در اختیار داشت.[۲]
در طولجنگ داخلی سریلانکا، مارتین توسط دولت سریلانکا وببرهای آزادیبخش تامیل به عنوان مشاور حقوق بشر در روند صلح و شرکت در مذاکرات صلح منصوب شد.[۵] مذاکرات در سال ۲۰۰۳ قبل از تصویب توافقنامه حقوق بشر توسط مارتین و از جانب دو طرف متوقف شد.[۸]
در ۲۰۰۹، مارتین از سویبان کی‌موندبیرکل سازمان ملل متحد به منظور بررسی نه حادثه جداگانه در طول سال ۲۰۰۸ به ریاست هیئت تحقیق مستقر دفتر مرکزی سازمان ملل متحد منصوب شد. درجنگ غزه (۲۰۰۸–۲۰۰۹) که منجر به مرگ، جراحت یا آسیب در تأسیسات سازمان ملل متحد شد. گزارشهیئت مدیره که خلاصه‌ای از آن در ۵ مه ۲۰۰۹ منتشر شد، به این نتیجه رسید که هفت حادثه جداگانه نتیجه شلیکنیروهای دفاعی اسرائیل بوده‌است، اما هیچ مدرکی مبنی بر استفاده از امکانات سازمان ملل برای حمله به ارتش اسرائیل پیدا نشده‌است.
این هیئت همچنین به سازمان ملل توصیه کرد که نقض قوانین بشردوستانه بین‌المللی توسط طرفین درگیری: نیروهای اسرائیلی،حماس و دیگر شبه نظامیانفلسطینی مورد بررسی بیشتر قرار گیرد.
در آوریل ۲۰۱۱ویکی‌لیکس اسنادی را منتشر کرد که نشان می‌دادسوزان رایسسفیر ایالات متحده آمریکا در سازمان ملل متحد در ۴ مه ۲۰۰۹ مارتین بابان کی‌مون تماس گرفت و او را برای موضعگیری تحت فشار قرار داد. توصیه مارتین برای تحقیقات گسترده بود.
شورای حقوق‌بشر سازمان ملل متحد تا آن زمان محدوده تحقیقات خود را که تعیین شده بود باز نویسی کرد و پس از آن مأموریتهیئت حقیقت‌یاب سازمان ملل درباره مناقشه غزه را به ریاستریچارد گلدستون واگذار کرد.
مارتین در آوریل ۲۰۱۱ به عنوان مشاور ویژه دبیرکل در برنامه‌ریزی پس از درگیری برای لیبی انتخاب شد و مسئول هماهنگی سازمان‌ها، بودجه و برنامه‌های مختلف سازمان ملل متحد و همچنین مشورت باسازمان بین‌المللی مهاجرت وبانک جهانی بود. در طول این کار در لیبی، وی ازبنغازی دیدن کرد و باشورای ملی انتقالی لیبی مشورت کرد.[۹][۱۰]
مارتین نماینده ویژه دبیرکل و رئیس مأموریت پشتیبانی سازمان ملل متحد در لیبی از ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۱ تا ۱۷ اکتبر ۲۰۱۲ بود که متعاقباً طارق میتری جانشین وی شد. جورج شارپانتیر در آنزمان معاون او بود، مارتین ۲۰۰ نفر از پرسنل را که مسئولیت انجام وظایف مختلف از جمله کمک به انتخابات و آموزش پلیس را بر عهده داشتند نیز رهبری کرد. در ۱۰ مه ۲۰۱۲ مارتین بهشورای امنیت سازمان ملل متحد گفت که گزارش‌های موثقی از وفاداران به سرنگونیمعمر قذافی دریافت کرده[۱۱] و در مراکز بازداشت تحت نظر دولت انتقالی موارد بدرفتاری و حتیشکنجه شدن وجود دارد. در آوریل ۲۰۱۲، افراد ناشناس بمبی را به سمت کاروان وی در حین عبور از بنغازی پرتاب کردند که هیچ‌کس زخمی نشد.[۱۲] در ۸ اوت ۲۰۱۲ مارتین درطرابلس حضور داشت و شورای انتقالی ملی قدرت را به کنگره عمومی ملی واگذار کرد.[۹][۱۰]
در ۲۰۰۳ دکترای افتخاریدانشگاه اسکس به وی اعطا شد.
مارتین همچنین از ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۵ نایب رئیس مرکز بین‌المللی عدالت انتقالی بود. او در زمینه حقوق بشر در دانشگاه‌ها از جملهمدرسه حقوق هاروارد سخنرانی کرده‌است[۱۳] و نوشته‌های وی شاملتعیین سرنوشت درتیمور شرقی: سازمان ملل متحد، رای‌گیری و مداخله بین‌المللی درج شده‌است.[۱][۲]
مارتین از نتیجه‌گیریکمیسیون بین‌المللی قضات مبنی بر ارتکابجنایات جنگی و اقداماتنسل‌کشی توسط ارتش پاکستان و همکارانش در طول جنگ آزادی بنگلادش حمایت کرده‌است.[۳] وی در حمایت از محاکمه جنایات جنگی توسط دادگاه جنایات بین‌المللی، اظهار نظر خود را ابراز داشته‌است که این روند باید عاری از فشارهای سیاسی باشد.[۳]
مارتین بامجازات اعدام مخالف است و علیه استفاده از آن در سراسر جهان مبارزه کرده‌است.[۱۴]
| مناصب احزاب سیاسی | ||
|---|---|---|
| پیشین: دایان هایتر | دبیرکلفابیانیسم ۱۹۸۲– ۱۹۸۵ | پسین: جان ویلیام |
| سِمَت‌های سازمان‌های ناسودبَر | ||
| پیشین: توماس هامابرگ | دبیرکلعفو بین‌الملل ۱۹۸۶–۱۹۹۲ | پسین: پیر زانی |