Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


پرش به محتوا
ویکی‌پدیادانشنامهٔ آزاد
جستجو

گویان

مختصات:۶°۴۶′ شمالی۵۸°۰′ غربی / ۶٫۷۶۷°شمالی۵۸٫۰۰۰°غربی /6.767; -58.000
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
جمهوری تعاونی گویان

Co-operative Republic of Guyana
گویان
نشان ملی گویان
نشان ملی
شعار: «یک مردم، یک ملت، یک سرنوشت»
موقعیت گویان
پایتخت
و بزرگترین شهر
جورج‌تاون
۶°۴۶′ شمالی۵۸°۱۰′ غربی / ۶٫۷۶۷°شمالی۵۸٫۱۶۷°غربی /6.767; -58.167
زبان(های) رسمیانگلیسی
حکومتجمهوری نیمه‌ریاستی
عرفان علی
مارک آنتونی فیلیپس
بنیان‌گذاری۲۶ مه۱۹۶۶
مساحت
• کل
۲۱۴٬۹۹۹ کیلومتر مربع (۸۳٬۰۱۲ مایل مربع) (۸۴ام)
• آبها (٪)
۸٫۴٪
جمعیت
• سرشماری
۷۶۷٬۰۰۰ (۱۶۲ام)
• تراکم
۳٫۵ بر کیلومتر مربع (۹٫۱ بر مایل مربع) (۲۱۷ام)
تولید ناخالص داخلی (GDP) برابری قدرت خرید (PPP)برآورد۲۰۰۷ 
• کل
۲٬۹۲۴ میلیارد دلار
• سرانه
۳٫۸۴۱
شاخص توسعه انسانی (۲۰۲۰)۰/۶۸۲
(متوسط)
واحد پولدلار گویان (GYD)
پیش‌شماره تلفنی۵۹۲+
کد ایزو ۳۱۶۶GY
دامنه سطح‌بالا.gy
برای دیگر کاربردها،گویان (ابهام‌زدایی) را ببینید.

گویان یاگایانا (بهانگلیسی:Guyana) (تلفظ:گوش دهیدi‎/ɡɑːɪˈɑːnə/‎) با نام رسمیجمهوری تعاونی گویان (بهانگلیسی:Co-operative Republic of Guyana) کشوری در شمال شرقیآمریکای جنوبی درمنطقه کارائیب است.پایتخت آنجورج‌تاون وجمعیت آن در حدود ۷۸۷ هزار نفر است.[۱]زبان رسمی این کشورانگلیسی و واحد پول آندلار گویان است. گویان از شرق باسورینام، از جنوب بابرزیل و از غرب باونزوئلا و بااقیانوس اطلس هم‌مرز است. گویان با ۲۱۵٬۰۰۰ کیلومتر مربع، بعد ازاروگوئه وسورینام کوچک‌ترین کشور آمریکای جنوبی است.

گویان همچنین عضوجامعه و بازار مشترک کارائیب است. زبانکریول گویانی که آمیخته‌ای از چند زبان است به عنوانزبان ملی این کشور شناخته می‌شود. گویان در قدیم مستعمرهامپراتوری هلند و پس از آن به مدت ۲۰۰ سال مستعمرهامپراتوری بریتانیا بود و در سال ۱۹۶۶ به استقلال دست یافته و در سال ۱۹۷۰ تبدیل به جمهوری شد.

این کشور باسورینام،برزیل،ونزوئلا واقیانوس اطلس مرز مشترک دارد. گویان تنها عضواتحادیه کشورهای همسود است که در قارهٔآمریکای جنوبی قرار دارد و با ۲۱۵ هزار کیلومتر مربع وسعت سومین کشور کوچک آمریکای جنوبی پس ازگویان فرانسه و سورینام است. نام گویان در زبان بومیان این سرزمین به معنی «سرزمین آب» است. این کشور از نظر اقتصادی وابسته به منابع طبیعی خود از جمله جنگل‌های بکر، کشتزارهاینیشکر، شالیزارهایبرنج و معادنطلا وبوکسیت خود است. با وجود این منابع طبیعی این کشور یکی از فقیرترین کشورهای آمریکای جنوبی باقی مانده‌است.[۲]

گویان یکی از چهار کشور غیر اسپانیایی زبان «به همراهبرزیل «پرتغالی»،سورینام «هلندی» وگویان فرانسه «فرانسوی»» و تنها کشور انگلیسی‌زبان آمریکای جنوبی است. از نظر فرهنگی گویان بیشتر به جزایر انگلیسی‌زبانمنطقه کارائیب همچونجامائیکا وترینیداد و توباگو نزدیک است.

بیشتر جمعیت این کشور در دوران پس از استعمار به آن مهاجرت کرده‌اند، البته بومیان این سرزمین هم در جنگل‌های داخلی آن پراکنده هستند. بیشتر جمعیت کشور در مناطق ساحلی زندگی می‌کنند و بزرگ‌ترین گروه‌های قومیتی در میان آن‌ها را اسلاف بردگان آفریقایی و کارگران هندی تشکیل می‌دهند که برای کار در مزارع نیشکر به این منطقه آمده بودند. مناقشات قومی میان این دو گروه مشکلاتی اجتماعی را در این کشور موجب شده‌است.[۲]

۴۳٫۵ درصد از مردم گویان هندی‌تبار، ۳۰٫۲ درصد سیاه‌پوست، ۱۶٫۷ درصد دورگه و ۹٫۱ درصد سرخ‌پوست هستند.[۳] ۵۴/۲ درصد از مردم این کشور مسیحی، ۳۱ درصد هندو، ۷/۵ درصد مسلمان و ۴/۲ درصد بدون دین هستند.[۴]

نام

[ویرایش]

نام «گویان» از واژه گوئیانا گرفته شده‌است که آن نام اصلی منطقه‌ای بوده‌است که امروزه گویان، سورینام، گویان فرانسه، و بخش‌هایی از ونزوئلا و برزیل را دربر می‌گیرد. به نوشتهفرهنگ انگلیسی آکسفورد، این نام از یک واژه سرخ‌پوستی به معنی «سرزمین پرآب» گرفته شده‌است.

تاریخ

[ویرایش]
مقالهٔ اصلی:تاریخ گویان

در سراسر گویان ۹ طایفه از سرخ‌پوستان بومی زندگی می‌کنند که نام‌های آن‌ها عبارت است از: وای‌وای، ماچوشیس، پاتاموناس، آراواک، کاریبس، واپیشانا، آرکوناس، آکاوایوس، و وارائوس.

نخستین اروپائیانی که در ۱۵۱۰ وارد گویان شدند، دزدان دریائی بودند.در سده هفدهم مستعمره هلند شد. پس از آن به تصرف بریتانیا آمد و پادشاهی هلند در ۱۸۱۴ به‌طور رسمی حاکمیت بریتانیا را بر این سرزمین با نامگویان بریتانیا به رسمیت شناخت. بدین ترتیب تنها کشور انگلیسی زبان آمریکای جنوبی محسوب می‌شود.[۵]

منطقه گویان‌ها میان سه امپراتوری تقسیم شده بود:

در ۱۸۳۴برده‌داری ممنوع شد و برده‌های فراری به شهرها بازگشتند و مهاجرت کارگرانی ازاروپا وآسیا از جمله کشورهایپرتغال،آلمان،ایرلند،اسکاتلند،مالت،چین وهند برای کار در کشتزارهاینیشکر آغاز شد. در سال ۱۹۱۷ حدود ۲۴۰ هزار آسیایی در این سرزمین زندگی می‌کردند.

آبشار کائتور بزرگترین آبشار تک قطره‌ای جهان از نظر حجم است.

جغرافیا

[ویرایش]
مقالهٔ اصلی:جغرافیای گویان
نقشه توپوگرافیک گویان.

مرزهای گویان با برزیل ۱۱۱۹ کیلومتر، با سورینام ۶۰۰ کیلومتر، و با ونزوئلا ۷۴۳ کیلومتر است. طول خط ساحلی آن نیز ۴۵۹ کیلومتر است. بلندترین نقطه این کشوررورایما با ۲۸۳۵ متر ارتفاع است.

مناطق گویان

[ویرایش]
مقالهٔ اصلی:منطقه‌های گویان

این کشور را می‌توان به ۵ منطقه طبیعی تقسیم کرد: دشت مردابی کم‌عرض و حاصل‌خیز در امتداد ساحلاقیانوس اطلس که بیشتر جمعیت کشور در آن زندگی می‌کند؛ یک نوارهٔ شن و ماسه‌ای سفید دارای تپه‌زار و خاک‌هایرسی که با مقداری فاصله از ساحل قرار گرفته و بیشتر ذخایر معدنی گویان در این ناحیه قرار دارد؛ جنگل‌های بارانی انبوه در منطقه کوهستانی جنوب این کشور، مناطق نیمه‌بیابانی در جنوب غرب؛ و منطقه‌ای کوچک از زمین‌های پست‌های داخلی «ساوانای داخلی» که در آن کوه‌های نیز وجود دارد که به تدریج به سوی مرز برزیل افزایش می‌یابند.
گویان یکی از بزرگ‌ترین مناطق جنگلی دست‌نخورده در آمریکای جنوبی را دارد که دسترسی انسان به بخش‌هایی از آن همچنان دشوار است.

آب‌وهوای گویان گرمسیری و عمدتاً گرم و مرطوب است هرچندبادهای بسامان که از شمال خاوری می‌وزند به تعدیل هوای این کشور کمک می‌کنند. این کشور دو موسم بارانی دارد یکی از ماه مه تا اواسط اوت و دیگری از اواسط نوامبر تا میانه‌های ژانویه. گویان در میان کشورهای سورینام و گویان فرانسه در منطقهگویان‌ها قرار گرفته‌است.

سیاست

[ویرایش]
از راست به چپ:عرفان علی رئیس جمهور گویان،چان سانتوخی رئیس جمهور سورینام وبولسونارو رئیس جمهور پیشین برزیل
مقالهٔ اصلی:سیاست گویان

گویان در۱۹۶۶ مستقل شد وقانون اساسی جدیدی نیز در۱۹۸۰ نوشته شد. این کشور دارای یک نظام سیاسی چندحزبی ونظام حکومتی نیمه‌ریاستی با یک مجلس قانون‌گذاری و رئیس‌جمهور است.

گویان در سال ۱۹۷۰ بهاتحادیه کشورهای همسود پیوست، سازمانی بین‌المللی که ازبریتانیا و مستعمرات سابق آن تشکیل می‌شود. در مقطع پس از استقلال تا سال ۱۹۸۵ این کشور از نظر سیاسی گرایشی تدریجی به سویکمونیسم داشت. اما با مرگ اولین نخست‌وزیر گویانفوربز برنهام در سال ۱۹۸۵ روابط این کشور با قدرت‌های غربی تقویت شد و از دهه ۱۹۹۰ خصوصی‌سازی آغاز شد.[۲] گویان درسازمان‌های بین‌المللی دیگری از جملهسازمان کنفرانس اسلامی نیز عضویت دارد.

تقسیمات کشوری

[ویرایش]

کشور گویان ۱۰ استان دارد:[۶][۷]

اقتصاد

[ویرایش]
مقالهٔ اصلی:اقتصاد گویان

کمبود نیروی کار و نبود زیرساخت‌های اقتصادی از مشکلات عمده این کشور هستند.بوکسیت،برنج وشکر مهم‌ترین صادرات گویان است و این کشور رشد تولید ناخالص داخلی متوسطی را در سال‌های اخیر داشته‌است.

نیروی کار کشور ۴۱۸ هزار نفر است.تولید ناخالص داخلی بر اساس قدرت برابری خرید در سال ۲۰۱۵ حدود ۳ میلیارد و ۱۷۹ میلیون دلار و سرانه ۴٬۱۴۲ دلار بوده‌است. حدود ۱۹٪ این تولید از بخشکشاورزی، ۳۳ درصد ازصنعت و ۴۸ درصد ازخدمات تأمین می‌شود.

یک مزرعه برنج در دشت ساحلی گویان

ماهی ومیگو، گوشتگاو وخوک،لبنیات،طلا،پارچه وچوب محصولات مهم دیگر این کشور هستند.

بیشترینصادرات گویان بهآمریکا وکانادا «هر یک ۱۸٪» و سپسبریتانیا،پرتغال،ترینیداد و توباگو،هلند،بلژیک وجامائیکا هستند.

بیشترینواردات گویان هم که شامل محصولات صنعتی، ماشین‌ها، سوخت و مواد غذایی می‌شود از ترینیداد و توباگو ۲۳٪، آمریکا ۲۱٪ و سپسچین،کوبا و بریتانیا می‌آید.

مجموع صادرات گویان در سال ۲۰۱۵ حدود ۱ میلیارد و ۱۶۹ میلیون دلار و واردات آن حدود ۱ میلیارد و ۴۸۴ میلیون دلار بوده‌است.[۸]

مردم

[ویرایش]

۴۳٫۵ درصد از مردم گویان هندی‌تبار، ۳۰٫۲ درصد سیاه‌پوست، ۱۶٫۷ درصد دورگه و ۹٫۱ درصد سرخ‌پوست هستند.۴۲ درصد از مردم این کشور مسلمان، ۳۶ درصد مسیحی، ۱۸ درصد هندو و ۵ درصد نیز بی‌دین و سایر ادیان هستند.

لازم است ذکر شود که گویان بیشترین جمعیتمسلمانان را در آمریکای جنوبی دارد.

مرکز وایدیک ماندیر در جورج تاون

هندی‌های گویان

[ویرایش]
مقالهٔ اصلی:هندی‌ها در گویان

شامل افراد هندی که شهروند گویان هستند و افراد با شهروندی گویانی که اصالت هندی دارند، می‌شوند. بیشتر مهاجران هندی که به گویان آمده بودند از شمال هندوستان بودند. اقلیت قابل توجهی از مهاجران نیز از هند جنوبی آمده بودند.

جستارهای وابسته

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
ویکی‌سفر یک راهنمای سفر برایگویان دارد.
درویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔگویان موجود است.
  1. "Welcome to the United Nations".www.un.org(به انگلیسی). Retrieved2021-03-06.
  2. ۲٫۰۲٫۱۲٫۲Encyclopædia Britannica Online, s. v. "Guyana", accessed August 31, 2013,http://www.britannica.com/EBchecked/topic/250021/Guyana.
  3. "The World Factbook Guyana". CIA. Archived fromthe original on 23 December 2018. Retrieved2012-07-18.
  4. World Religion Database at the ARDA database, retrieved 2023-08-08
  5. «گویان: تنها کشور انگلیسی زبان آمریکای جنوبی | لست سکند».lastsecond.ir. دریافت‌شده در۲۰۲۰-۱۰-۱۰.
  6. Bureau of Statistics – Guyanaبایگانی‌شده در ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۵ توسطWayback Machine, CHAPTER III: POPULATION REDISTRIBUTION AND INTERNAL MIGRATION, Table 3.4: Population Density, Guyana: 1980–2002
  7. Guyana – Government Information Agencyبایگانی‌شده در ۱۴ اوت ۲۰۰۷ توسطWayback Machine, National Profile
  8. "Welcome to the United Nations".www.un.org(به انگلیسی). Retrieved2021-03-06.
فهرست کشورهای مستقل
(اعضا)
اعضای
قلمروی وابسته
استرالیا
نیوزیلند
پادشاهی متحد
آبی: کشورها ومناطقی که انگلیسی زبان بومی بخش بزرگی از جمعیت است.فیروزه‌ای: مناطقی که انگلیسی، زبان رسمی است ولی اکثریت جمعیت به آن تکلم نمی‌کنند.


برای دیدن نوشتارهای وابسته بر روی مناطق رنگی کلیک کنید.
 
 
کشورها ومناطقی که انگلیسی زبان بومی بخش بزرگی از جمعیت است:
آفریقا
قاره آمریکا
آسیا
اروپا
اقیانوسیه
 
مناطقی که انگلیسی، زبان رسمی است ولی اکثریت جمعیت به آن سخن نمی‌گویند:
آفریقا
قاره آمریکا
آسیا
اقیانوسیه
کشورهای مستقل
سرزمین‌ها و
قلمروهای وابسته
کشورهای مستقل
هلند
بریتانیای کبیر
کشورهای مستقل
متعلقات
نوشتارهایتقسیمات کشوری سطح دوم کشورهای آمریکای جنوبی
کنونی
پیشین
فعلی
قبلی
1Annexed by Canada in 1949
2Rhodesia unilaterally declared independence in 1965, but this was not recognised internationally. Declared itself a republic in 1970.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=گویان&oldid=42927425»
رده‌ها:
رده‌های پنهان:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp