کوسِه یاکوسه‌ماهی‌ها، گروه بزرگی ازماهی‌های غضروفی از زیرردهٔنرم‌آبشش‌داران هستند. اقیانوس‌ها بیش از ۲۰ هزار گونه ازماهی‌ها را در خود جای داده‌اند که از این تعداد بیش از ۵۰۰گونه، کوسه هستند. کوسه‌ها با پنج تا هفتشکاف آبششی در طرفینسر وباله‌های سینه‌ای که به سر جوش نمی‌خورد مشخص می‌شوند. مدت‌ها پیش از به وجود آمدندایناسورها، کوسه‌ها فرمانروای آب‌ها بودند. آن‌ها نخستین بار بیش از ۴۰۰ میلیون سال پیش شکل گرفتند و در ۱۰۰ میلیون سال اخیر به ندرت دستخوش تغییر و دگرگونی شده‌اند.
اندازهٔ کوسه‌ها ازچراغ‌کوسه کوتاه (Etmopterus perryi)، گونه‌ای کوسه در اعماق دریا به طول ۱۷ سانتیمتر (۶٫۷ اینچ) تاکوسه‌نهنگ (Rhincodon typus)، بزرگ‌ترین ماهی در جهان، به طول تقریباً ۱۲ متر (۴۰ فوت) متغیر است.[۱] کوسه‌ها در همهٔدریاها و عموماً تا عمق ۲٬۰۰۰ متر (۶٬۶۰۰ فوت) یافت می‌شوند. آن‌ها به‌طور کلی درآب‌های شیرین زندگی نمی‌کنند، اما چند استثنا نیز وجود دارد، مانندگاوکوسه وکوسهٔ رودخانه‌ای که هم درآب شور دریاها واقیانوس‌ها و هم در آب شیرین یافت می‌شوند.[۲] کوسه‌ها دارای پوششی ازدندانه‌های پوستی هستند که علاوه بر بهبودپویایی مایعات، از پوست آن‌ها در برابر آسیب وانگل‌ها محافظت می‌کند. کوسه‌ها همچنین مجموعه‌های متعددی ازدندان‌های قابل جایگزینی دارند.[۳]
کوسه‌ها توسط انسان برای تهیهٔگوشت کوسه یاسوپ بالهٔ کوسه صید می‌شوند. بسیاری از جمعیت کوسه‌ها توسط فعالیت‌های انسانی تهدید می‌شود. از سال ۱۹۷۰، جمعیت کوسه‌ها تا ۷۱ درصد عمدتاً به‌دلیلصید بی‌رویه کاهش یافته است.[۴]
کوسه‌ها جاندارانی هستند که برای شکار تخصص یافته‌اند. آن‌ها که متکی بهحس شنوایی ویژه‌شان برای گرفتن شکار هستند، می‌توانند لرزش صدا را در فاصله‌ای بیش از ۳٬۰۰۰ پا تشخیص دهند. کوسه‌ها به ویژه به لرزش‌های بابسامد پایین که از سوی شکار پخش می‌شوند، حساسند. لرزش صدای بلندگوها که مانند صدای ماهی زخمی است، کوسه‌ها را به حالت دیوانگی و از خود بیخودشدگی می‌برد. هرچه که کوسه به شکار نزدیک‌تر می‌شود، حس بویایی‌اش بیشتر به کار می‌افتد. کوسه‌ها می‌توانند یک قطرهٔخون را در ۲۵ گالن (هر گالن معادل ۳٫۷۸۵۴۱۱۷۸۳۴ لیتر آب هست) آب تشخیص دهند.
آب، درون سوراخ‌های بینی کوسه‌ها که در بخش زیرین حلزونی شکل قرار گرفته است جاری می‌شود. همچنین کوسه‌ها منافذی کوچک برای جذبسیگنال‌های الکتریکی، که در هنگام حرکت جانوران ایجاد می‌شود، دارند. این منفذها مانند یک حس اضافی می‌مانند که به کوسه‌ها در یافتن شکار یاری می‌رساند، حتی اگر این موجود در زیر شن‌ها پنهان شده باشد. همچنین دارای یک بخشی به نامآمپول لورنزینی نیز هستند که یک سیستم حسی بسیار قوی محسوب می‌شود که در بخش پشتی و زیرینپوزهٔ جانور قرار می‌گیرد.[۵]
کوسه‌ها به‌طور مداوم دندان‌هایشان را استفاده می‌کنند و از دست می‌دهند. برخی از گونه‌ها در درازای عمر خود نزدیک به ۳۰ هزار دندان درمی‌آورند. عمل جایگزینی دندان در این جانوران دریایی همیشه رخ می‌دهد. هریک از دندان‌های کوسه در ردیفی واقع شده است که با شکستن یکی، دیگری جایگزین آن می‌شود. وجه تمایز کوسه‌ها از دیگر حیوانات به جز دندان‌های آن‌ها در اسکلت‌شان است. اسکلت کوسه‌ها به جایاستخوان، از مادهٔغضروفی انعطاف‌پذیری است و چون غضروف از استخوان سبک‌تر است، بنابراین کوسه‌ها برای شنا کردن نسبت به یکماهی استخوانی نیروی کمتری مصرف می‌کنند. پوست سختی تمام بدن کوسه را پوشش داده است وفلس‌های خمیده‌ای که جهت آن‌ها به عقب است، پوست را به سختی یک ورق سمباده می‌کنند که کوسه را از آسیب محافظت می‌نمایند. همچنین این فلس‌ها هنگامی که کوسه در حال شنا کردن است نیروی مقاوم آب را کاهش می‌دهند.[نیازمند منبع]
مانند سایر ماهی‌ها، کوسه‌هااکسیژن را از آب دریا هنگام عبور ازآبشش‌ها استخراج می‌کنند. برخلاف سایر ماهی‌ها، شکاف‌های آبششی کوسه پوشیده نیست، بلکه پشت سر در یک ردیف قرار دارند. شکاف اصلاح شده‌ای به نامروزنک (اسپیراکل) درست در پشتچشم قرار دارد که به کوسه کمک می‌کند تا آب را در طولتنفس جذب کند و نقش مهمی در کوسه‌های ساکن کف دریا دارد. اسپیراکل‌ها در کوسه‌هایلجه‌زی فعال کاهش یافته یا از بین رفته‌اند.[۱۰] در حالی‌که کوسه در حال حرکت است، آب از طریق دهان و روی آبشش‌ها عبور داده می‌شود. بیشتر کوسه‌ها در حالت استراحت، آب را روی آبشش‌های خود پمپ می‌کنند تا از تأمین مداوم آب اکسیژن‌دار، اطمینان حاصل کنند. تعداد کمی از گونه‌ها توانایی پمپاژ آب از طریق آبشش خود را از دست داده‌اند و باید بدون استراحت شنا کنند. این گونه‌ها اگر نتوانند حرکت کنند احتمالاً خفه می‌شوند. این موضوع، در مورد برخی از گونه‌های ماهیان استخوانی دریایی نیز صادق است.[۱۱][۱۲]
ماجرای حمله کوسه‌ماهی در بندرهاوانا به ملوانبروک واتسون، موضوع تابلوی نقاشی مشهورواتسون و کوسه، اثرجان سینگلتون کاپلی است. حمله کوسه‌ماهی به بروک واتسون در سال ۱۷۴۹ میلادی، اولین حمله ثبت‌شده کوسه‌ماهی به انسان‌ها در تاریخ مدرن است.
مزایای فراوانی، کوسه را یکی از نادرترین شکارچیان کره زمین کرده است. بسیاری از کوسه‌ها برای حمله تخصص یافته‌اند اما همه آن‌ها به انسان‌ها حمله نمی‌کنند. در واقع بیشتر کوسه‌ها برای انسان بی‌ضرر هستند (مانندکوسه‌نهنگ) و فقط گونه‌های محدودی هستند که تاکنون خطرناک شناخته شده‌اند. این آبزیان منبعی پر درآمد نیز برای صنعت اکوتوریسمغواصی هستند.
کوسه‌ها در هنگام سپیده‌دم، غروب آفتاب و شب‌هنگام برای شکار فعال‌تر می‌شوند، از این روی همواره به شناگران توصیه می‌شود که در آن ساعات به آب نزنند و از شنا کردن در نقاطی که آب رودخانه‌ها به دریا می‌ریزد، پرهیز کنند.[۱۳] کوسه به‌جز انسان دشمن دیگری در طبیعت ندارد.[نیازمند منبع]
سالانه ۷۳ میلیون کوسه توسط انسان شکار می‌شوند. این کار باعث گردیده است که جمعیتکوسه‌های سرچکشی در اقیانوس ۹۸٪ کاهش یابد.[۱۴] عامل اصلی صید بی‌رویهٔ کوسه‌ها تقاضای گسترده در بازارهنگ کنگ وچین برای سوپ بالهٔ کوسه است. تجارت پنج گونه از کوسه‌های جهان از سپتامبر ۲۰۱۴ (شهریور ۱۳۹۳) تحت مقررات تازه درآمد که گام مهمی در جهت حفاظت از این موجودات بود. فروش گوشت یا بالهٔ این کوسه‌ها بدون داشتن مجوز قانونی ممنوع شد. براساس مقررات شکار و تجارت کوسه دم سفید، پوربیگل و سه نوع سرچکشی بدون داشتن مجوز و گواهینامه لازم ممنوع خواهد شد. سپرماهی مانتا هم که به خاطر آبشش آن درپزشکی سنتی چینی کاربرد دارد در این فهرست قرار می‌گیرد. به این ترتیب تجارت کلیه این گونه‌ها در ۱۸۰ کشور جهان ممنوع خواهد بود مگر آنکه با مجوز رسمی سازمان‌های مشخص دولتی انجام شده باشد.دانمارک (به نمایندگی ازگرینلند)،کانادا،گویان،ژاپن،ایسلند ویمن گفتند که تعهدی به مقررات تازه نخواهند داشت.سایتس (کنوانسیون بین‌المللی گونه‌های در معرض خطر) می‌گوید که شمار این کشورها کم است و مهم است کهچین به عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده این محصولات به اعمال مقررات تازه متعهد است. این حرکت مهم‌ترین اقدام در حفاظت از گونه‌ها در تاریخ ۴۰ ساله فعالیت سایتس محسوب می‌شود.[۱۵]
کوسه‌های سرگاوی (Heterodontiformes)؛ شامل ۹ گونهٔ موجود که در مقایسه با سایر کوسه‌ها اندازههای کوچکی دارند و طول بزرگ‌ترین گونهٔ آن‌ها حداکثر به ۱۶۵ سانتیمتر میرسد. این جانورانکفزی بوده و در آبهای مناطقگرمسیری ونیمهگرمسیری یافت می‌شوند.
.png)
