Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


پرش به محتوا
ویکی‌پدیادانشنامهٔ آزاد
جستجو

کوزوو

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
جمهوری کوزوو


کوزوو
سرود: 
Himni i Republikës së Kosovës
جایگاه در قارهٔ اروپا
جایگاه در قارهٔاروپا
وضعیتمورد مناقشه
پایتخت
و بزرگترین شهر
پریشتیناa
۴۲°۴۰′ شمالی۲۱°۱۰′ شرقی / ۴۲٫۶۶۷°شمالی۲۱٫۱۶۷°شرقی /42.667; 21.167
زبان(های) رسمی
زبان‌های محلی
گروه‌های قومی
(۲۰۰۵)[۳]
دین(ها)
(۲۰۱۱)[۴]
نام(های) اهلیتکوزوویی
حکومتجمهوری پارلمانیمتمرکز
ویوسا عثمانی
آلبین کورت
• رئیس مجلس
گلاوک کانجوفکا
قوه مقننهمجلس کوزوو
بنیان‌گذاری
۱۸۷۷
۳۱ ژانویهٔ ۱۹۴۶
۲ ژوئیهٔ ۱۹۹۰
۹ ژوئن ۱۹۹۹
۱۰ ژوئن ۱۹۹۹
۱۷ فوریهٔ ۲۰۰۸
۱۰ سپتامبر ۲۰۱۲
۱۹ آوریل ۲۰۰۳
مساحت
• کل
۱۰٬۸۸۷ کیلومتر مربع (۴٬۲۰۳ مایل مربع)
• آبها (٪)
۱٫۰[۵]
جمعیت
• برآورد سال ۲۰۲۱
۱٬۹۳۵٬۲۵۹[۶] (۱۵۲اُم)
• تراکم
۱۵۹ بر کیلومتر مربع (۴۱۱٫۸ بر مایل مربع)
تولید ناخالص داخلی (GDP) برابری قدرت خرید (PPP)برآورد ۲۰۲۰ 
• کل
افزایش ۲۳٫۵۲۴ میلیارد دلار[۷]
• سرانه
افزایش 13,017[۷]
تولید ناخالص داخلی (GPD) (اسمی)برآورد ۲۰۲۰ 
• کل
افزایش ۸٫۴۰۲ میلیارد دلار[۷]
• سرانه
افزایش۴٬۶۴۹ میلیارد دلار[۷]
شاخص جینی (۲۰۱۷)رشد منفی ۲۹٫۰[۸]
 ۱۲۱اُم
شاخص توسعه انسانی (۲۰۱۶)افزایش ۰٫۷۴۲[۹]
واحد پول
منطقه زمانییوتی‌سی (CET)
• تابستان (ساعت تابستانی)
یوتی‌سی (CEST)
گاه‌شماریروز. ماه. سال
جهت رانندگیسمت راست
پیش‌شماره تلفنی۳۸۳+
کد ایزو ۳۱۶۶XK
دامنه سطح‌بالا.xk (پیشنهادی)
  1. پریشتینا پایتخت رسمی[۱۰] وپریزرن، پایتخت تاریخی کوزوو است.[۱۰]
  2. کوزوو عضو غیررسمیمنطقه یورو است.
  3. دینار صربستان معمولاً توسط صرب‌های کوزوو مورد استفاده است.[۱۱][۱۲][۱۳]

کوزوو[الف] (بهآلبانیایی: Kosova) با نام رسمیجمهوری کوزوو کشوری در مرکزشبه‌جزیره بالکان دراروپای جنوب شرقی است که در سال ۲۰۰۸اعلان استقلال کرده گرچه صربستان آن را بخشی از خاک خود می‌داند.[۱۴] ۱۰۴ کشور جهان از ۱۹۳ کشور عضو رسمیسازمان ملل تا ۴ سپتامبر ۲۰۲۰کوزوو را به رسمیت شناخته‌اند و این کشور به عضویت نهادهای بین‌المللی همچونبانک جهانی وصندوق بین‌المللی پول درآمده است. گرچه،روسیه وچین دوعضو دائم شورای امنیت استقلال کوزوو را به رسمیت نشناخته‌اند و این کشور عضوسازمان ملل نیست.

مشخصات

[ویرایش]

کوزوو پس از اعلام استقلال یک‌جانبه، نام خود را از اقلیم کوزوو به جمهوری کوزوو تغییر داد. این کشور با مساحت ۱۰٬۸۸۷ کیلومتر مربع،۱۶۹اُمین کشور جهان از نظر مساحت است. همچنین با جمعیتی در حدود ۱٬۹۳۵٬۲۵۹ نفر (برآورد ۲۰۲۱)۱۵۲اُمین کشور جهان از نظر جمعیت است.[۱۵] جمهوری کوزوو از غرب باآلبانی ومونته‌نگرو، از شمال و شرق باصربستان و از جنوب بامقدونیه شمالی همسایه است. بزرگ‌ترین شهر وپایتخت این جمهوری،پریشتینا است. از شهرهای مهم آن می‌توان بهپریزرن،اوروشواس،میترویتسا،جاکوویسا وپچ اشاره کرد.

بیشتر قومیت این جمهوری راآلبانی‌تبارها تشکیل می‌دهند، اما ۴ درصدصرب و ۴ درصد دیگر اقوام هستند. دین بیشتر مردماسلام است، اما اقلیت‌هایارتدکس وکاتولیک و دین‌های دیگر نیز در آن ساکن هستند.یورو واحد پول جمهوری کوزوو است و سیستم حکومتیجمهوری پارلمانی با یکمجلس قانون‌گذاری در آن حاکم است.

تاریخ

[ویرایش]
مقالهٔ اصلی:تاریخ کوزوو

۱۳۸۹: کوزوو توسطمراد اول بهامپراتوری عثمانی ملحق شد.

۱۹۱۲: درجنگ اول بالکان صربستان بار دیگر کوزوو را تحت کنترل خود درآورد.

۱۹۴۵: پس ازجنگ جهانی دوم دولتجمهوری فدرال سوسیالیستی یوگسلاوی، کوزوو را با ناماستان سوسیالیستی خودمختار کوزوو به‌عنوان بخشی ازجمهوری سوسیالیستی صربستان، به رسمیت شناخت. پس از چهار دهه، آلبانیایی‌تبارهای کوزوو تبلیغات گسترده‌ای را برای خودمختاری بیشتر ترتیب دادند.

۱۹۷۴: از جانب دولت یوگسلاوی، وضعیتی برابر با یک جمهوری به کوزوو اعطا شد و در قانون اساسی یوگسلاوی نیز به تصویب رسید.

۱۹۸۰–۱۹۸۹: با وجود اعطای قانون‌گذاری به آلبانیایی‌تبارهای کوزوو،ناسیونالیست‌های آلبانیایی، پا را از این نیز فراتر گذاشتند و در دههٔ ۱۹۸۰ میلادی با برگزاری شورش‌های خیابانی، خواستار استقلال کوزوو از یوگسلاوی شدند. ناسیونالیست‌های صرب کوزوو به رهبریاسلوبودان میلوسویچ، با تظاهرکنندگان آلبانیایی‌تبار درگیر شدند و این درگیری‌ها به خشونت کشیده شد.

۱۹۸۹: صربستان، تحت رهبری میلوسویچ، قانون اساسی را به تصویب رساند که خودمختاری کوزوو به حداقل رسید.

۱۹۹۱: رهبران آلبانیایی کوزوو در پاسخ با برگزاری یکهمه‌پرسی، استقلال خود را از صربستان اعلام کردند. میلوسویچ که در آن زمان به رهبری یوگسلاوی نیز رسیده بود، سرکوب گسترده‌ای را علیه دولت غیررسمی کوزوو که در آن زمان بر عهدهٔابراهیم روگوا بود و همچنین آلبانیایی‌تبارهای کوزوو آغاز کرد.

۱۹۹۵:ارتش آزادی‌بخش کوزوو با ماهیتی شورشی وشبه‌نظامی تشکیل گردید.

۱۹۹۸: میلوسویچ کارزاری را به منظور مقابله با شبه‌نظامیان کوزوو بنیاد نهاد و دست به سرکوب زد.

۱۹۹۹:ناتو در مارس ۱۹۹۹ بدون اجازهٔ سازمان ملل بهیوگسلاوی (صربستان و مونته‌نگرو) حمله کرد و کشور را طی ۷۸ روز بمباران می‌کرد. دلیل حمله، نقض حقوق آلبانیایی‌تباران کوزوو و همچنین جلوگیری ازقتل‌عام ونسل‌کشی آلبانیایی‌تباران از سوی حکومت صربستان اعلام شد.

۱۹۹۹: پس ازبمباران شدید نیروهای ناتو، نیروهای صرب در ژوئن ۱۹۹۹ از کوزوو عقب‌نشینی کردند.

۱۹۹۹:شورای امنیت سازمان ملل طیقطعنامه شماره ۱۲۴۴، مصوب سال ۱۹۹۹، در کوزوو یک حکومت موقت ایجاد کرد که زیر نظارت سازمان ملل کار خود را آغاز کرد. بنا به این قطعنامه، حقتمامیت ارضی صربستان نیز محفوظ شناخته شد.

استقلال از صربستان (۲۰۰۸)

[ویرایش]
مقالهٔ اصلی:اعلان استقلال کوزوو

کوزوو درقرون وسطی بخشی از صربستان محسوب می‌شد و از قرن پانزدهم تا ابتدای قرن بیستم تحت حکومتامپراتوری عثمانی قرار داشت. در اواخر قرن نوزدهم این منطقه مرکز جنبش استقلال‌طلبی آلبانیایی‌ها شد. شکست عثمانی درجنگ اول بالکان (۱۳–۱۹۱۲) موجب شد تا کوزوو به قدرت‌های فاتحبالکان تعلق گیرد.پادشاهی صربستان بخش بزرگ کوزو را تصاحب کرده و قسمت‌های غربی هم ضمیمهٔ خاکمونته‌نگرو شد. در پایانجنگ جهانی اول هر دو کشور بخشی ازپادشاهی یوگسلاوی شدند و پس ازجنگ جهانی دوم کوزوو به‌عنوان یک استانخودمختار به عنوان بخشی از جمهوری صربستان درجمهوری فدرال سوسیالیستی یوگسلاوی قرار گرفت.بافروپاشی یوگسلاوی در آغاز دهه ۱۹۹۰ منازعات قومی دیرپای میان صرب‌ها و آلبانیایی‌تبارها شدت گرفت و در جریانجنگ کوزوو (۹۹–۱۹۹۸) به اوج خود رسید. این جنگ بادخالت ناتو به پایان رسید. ناتویوگسلاوی را مجبور کرد که نیروهای ارتش خود را از کوزوو خارج کرده و این منطقه به موجبقطعنامه ۱۲۴۴ شورای امنیت به‌عنوان منطقه‌ای تحت‌الحمایهٔسازمان ملل تعیین شد. در ۱۷ فوریهٔ ۲۰۰۸پارلمان کوزوو اعلام استقلال کرد و بیشترکشورهای عضو ناتو،اتحادیه اروپا وسازمان همکاری و توسعه اقتصادی کوزوو را به‌رسمیت شناخته‌اند، اما هیچ‌یک ازکشورهای مستقل مشترک‌المنافع وسازمان همکاری شانگهای آن را به‌رسمیت نشناخته‌اند. صربستان همچنان کوزوو را به عنوان یک دولت مستقل به رسمیت نمی‌شناسد اما بر اساس توافق سال ۲۰۱۳ بروکسل مشروعیت نهادهای دولتی کوزوو را پذیرفته است. قضاتدیوان بین‌المللی دادگستریلاهه هم در سال ۲۰۱۰ به درخواست صربستان یک نظریهٔ مشورتی در مورد مشروعیت قانونی استقلال کوزوو صادر کرد و به اتفاق آرا نتیجه گرفتند که این اعلام استقلال، مقرراتحقوق بین‌الملل را نقض نکرده است.[۱۶]

نقشهٔ کشورهایی کهاستقلال کوزوو را به‌رسمیت شناخته‌اند.

سیاست

[ویرایش]
ویوسا عثمانی، رئیس‌جمهور

در ۱۷ فوریهٔ ۲۰۰۸، مجمع ملی کوزوو رسماً استقلال خود را از صربستان اعلام کرد.آمریکا و بسیاری از کشورهایاروپای غربی و جهان، استقلال کوزوو را به رسمیت شناختند، ولی صربستان وروسیه از به رسمیت شناختن استقلال کوزوو خودداری کردند. آمریکا نخستین کشور جهان بود که یک هیئت دیپلماتیک به کوزوو اعزام کرد. در انتخابات کوزوو نیز،فاتمیر سیدیو در ۱۰ فوریهٔ ۲۰۰۶ با کسب اکثریت آرای مجمع ملی، به‌عنوانرئیس‌جمهور کوزوو انتخاب شد.هاشم تاچی نیز در ۹ ژانویهٔ ۲۰۰۸ با صلاحدید مجمع ملی به سمت نخست‌وزیر کوزوو برگزیده شد. قانون اساسی کوزوو در ۹ آوریل ۲۰۰۸ تصویب و در ۱۵ ژوئن قابلیت اجرایی پیدا کرد.

جغرافیا

[ویرایش]
مقالهٔ اصلی:جغرافیای کوزوو
چشم‌اندازی از طبیعت کوزوو در نزدیکی مرزآلبانی

پایتخت کوزوو، شهرپریشتینا ۶۳۰ هزار نفر جمعیت دارد ومساحت آن ۱۰٬۸۸۷ کیلومتر مربع است.

کوزوو کشوری مرتفع است. پست‌ترین نقطهٔ این کشور،وایت درین در کنار مرز باآلبانی با ۲۹۷ مترارتفاع از سطح آب‌های آزاد و بلندترین نقطه، قلهٔ دراویکا با ۲٬۵۶۵ متر ارتفاع است که در غرب این کشور قرار دارد.

اقلیم

[ویرایش]

کوزوو دارایاقلیم قاره‌ای است به‌طوری که دارای زمستان‌هایی سرد و پر برف و تابستان‌هایی نسبتاً گرم است. جریان‌های هوای سردآلپ و هوای گرم و مرطوبمدیترانه‌ای باعث ایجاد تنوع آب و هوایی در این منطقه شده است. آب و هوای بیشتر مناطق کوزوو، تحت تأثیراقلیم آلپی واقلیم مدیترانه‌ای هستند.[۱۷]

تقسیمات کشوری

[ویرایش]
ساختمان دولت جمهوری کوزوو درپریشتینا

کوزوو بر اساس قوانین داخلی و توافقنامهٔ بروکسل در سال ۲۰۱۳ به هفت ناحیه تقسیم شده است. این نواحی نیز به ۳۸ شهرداری تقسیم می‌شوند. بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین ناحیهٔ کوزوو، ناحیهٔ پریشتینا به مرکزیتپریشتینا است که مساحتی معادل ۲٬۴۷۰ کیلومتر مربع (۹۵۳٫۶۷ مایل مربع) و ۴۷۷٬۳۱۲ نفر جمعیت دارد.

اقتصاد

[ویرایش]

واحد پول کوزوو،یورو است. از مهم‌ترینصادرات کوزوو می‌توان به انواعفلزات، تولیداتچرمی و ماشین‌آلات اشاره کرد.

جمعیت‌شناسی

[ویرایش]

جمعیت کوزوو در سال ۲۰۲۱، حدود ۱٬۹۳۵٬۲۵۹ نفر برآورد شده است.[۱۸] در کوزوو،آلبانیایی‌ها با ۹۲٪ اکثریت وصرب‌ها با ۴٪ و بقیه نیز با ۴٪ اقلیتی شاملبوسنیایی‌ها،گورانی‌ها،کولی‌ها،ترک‌ها،مصری‌ها و دیگرقومیت‌ها را تشکیل می‌دهند.[۱۹] صرب‌های کوزوو عموماً در نواحی شمالی زندگی می‌کنند و در این کشور،زبان صربی نیززبانی رسمی است.

دین

[ویرایش]
ادیان در کوزوو[۲۰]
دیندرصد
اسلام (عموماسنی)[۲۱]
۹۵٫۶٪
مسیحیت
۳٫۷٪
-(کاتولیک)
۲٫۲٪
-(ارتدکس)
۱٫۵٪
بی‌دین
۰٫۱٪
سایر باورها
۰٫۱٪
نامعلوم
۰٫۱٪

کوزوو دارایحکومتی سکولار و کشوری بدوندین رسمی است.آزادی ادیان وآزادی اندیشه، در قانون اساسی این کشور، مورد تأکید قرار گرفته است.[۲۲][۲۳][۲۴] جامعهٔ کوزوو با سرعتی بالا،سکولارسازی شده و این جامعه از نظر آزادی و تساوی حقوق باورمندان به ادیان وخداناباوران و تحمل عقاید مختلف، در ردهٔ نخست کشورهایجنوب اروپا و در ردهٔ نهم جهان، قرار دارد.[۲۵][۲۶]

بیش از ۹۵٪مردم کوزوو پیرواسلام و در حدود ۴٪ پیرومسیحیت هستند.[۲۷] اکثر آلبانیایی‌تبارهای کوزوومسلمان هستند و این مسئله در خصوص بوسنیایی‌ها، گورانی‌ها، ترک‌ها و برخی از گروه‌های روکمی، آشکالی و مصری نیز صدق می‌کند.

جستارهای وابسته

[ویرایش]

یادداشت

[ویرایش]
  1. تلفظ اصلی کوسوو است.

منابع

[ویرایش]
  1. "Israel's ties with Kosovo: What new opportunities await?".The Jerusalem Post. 1 February 2021.Archived from the original on 7 February 2021. Retrieved8 February 2021.
  2. "Municipal language compliance in Kosovo". OSCE Minsk Group.Archived from the original on 5 March 2021. Retrieved17 February 2021.Turkish language is currently official in Prizren and Mamuşa/Mamushë/Mamuša municipalities. In 2007 and 2008, the municipalities of Gjilan/Gnjilane, southern Mitrovicë/Mitrovica, Prishtinë/Priština and Vushtrri/Vučitrn also recognized Turkish as a language in official use.
  3. "Kosovo Population 2019".World Population Review. Archived fromthe original on 28 July 2019. Retrieved8 August 2019.
  4. "Kosovo Population and Housing Census 2011 - Final Results: Quality Report".unstats.un.org.United Nations Statistics Division. 2011. Archived fromthe original on 25 September 2020. Retrieved17 December 2017.
  5. "Water percentage in Kosovo (Facts about Kosovo; 2011 Agriculture Statistics)". Kosovo Agency of Statistics, KAS.Archived from the original on 29 August 2017.
  6. "Kosovo - The World Factbook". 4 November 2021.Archived from the original on 4 February 2021. Retrieved24 January 2021.
  7. ۷٫۰۷٫۱۷٫۲۷٫۳"World Economic Outlook Database, October 2019".International Monetary Fund.Archived from the original on 8 October 2020. Retrieved24 September 2020.
  8. "GINI index (World Bank estimate)–Kosovo".World Bank.Archived from the original on 24 January 2019. Retrieved24 September 2020.
  9. "Kosovo Human Development Report 2016".United Nations Development Programme (UNDP). 19 October 2016.Archived from the original on 14 July 2020. Retrieved24 September 2020.
  10. ۱۰٫۰۱۰٫۱"Ligji Nr. 06/L-012 për Kryeqytetin e Republikës së Kosovës, Prishtinën" (به آلبانیایی). Gazeta Zyrtare e Republikës së Kosovës. 6 June 2018. Archived fromthe original on 24 September 2020. Retrieved24 September 2020.
  11. "Foreign travel advice Kosovo".www.gov.uk. UK Government.Archived from the original on 26 November 2021. Retrieved26 November 2021.
  12. "Kosovo loses millions of euros from the use of the Serbian dinar". Kosova Press. 12 September 2020.Archived from the original on 26 November 2021. Retrieved26 November 2021.
  13. "Points of dispute between Kosovo and Serbia".France 24. 9 November 2018.Archived from the original on 26 November 2021. Retrieved26 November 2021.
  14. "Accordance with International Law of the Unilateral Declaration of Independence in Respect of Kosovo"(PDF).International Court of Justice (ICJ). 22 July 2010. Archived fromthe original(PDF) on 24 September 2020. Retrieved24 September 2020.
  15. «Kosovo - The World Factbook».web.archive.org.۲۰۲۱-۰۲-۰۴. بایگانی‌شده ازاصلی در ۴ فوریه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در۲۰۲۲-۰۴-۱۰.
  16. ACCORDANCE WITH INTERNATIONAL LAW OF THE UNILATERAL DECLARATION OF INDEPENDENCE IN RESPECT OF KOSOVOبایگانی‌شده در ۱۴ دسامبر ۲۰۱۰ توسطWayback Machine ADVISORY OPINION OF 22 JULY 2010
  17. «Wayback Machine»(PDF).web.archive.org. بایگانی‌شده ازاصلی(PDF) در ۲۸ اکتبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در۲۰۲۲-۰۴-۱۱.
  18. «Kosovo - The World Factbook».web.archive.org.۲۰۲۱-۰۲-۰۴. بایگانی‌شده ازاصلی در ۴ فوریه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در۲۰۲۲-۰۴-۱۰.
  19. CIA."World Factbook". CIA. Archived fromthe original on 1 July 2016. Retrieved24 July 2009.
  20. "World Factbook–Kosovo".The World Factbook. 19 June 2014.Archived from the original on 4 February 2021. Retrieved30 January 2014.
  21. Ghaffar, Mughal Abdul (30 December 2015)."Muslims in Kosovo: A Socio-economic and Demographic Profile: Is the Muslim Population Exploding?".Balkan Social Science Review.6: 155–201.Archived from the original on 20 December 2021. Retrieved20 December 2021.
  22. "Kosovo's Constitution of 2008 (with Amendments through 2016), article 8"(PDF).Archived(PDF) from the original on 2 November 2019. Retrieved2 November 2019 – via constituteproject.org.
  23. Perritt Jr, Henry H. (2009).The Road to Independence for Kosovo: A Chronicle of the Ahtisaari Plan. Cambridge University Press.ISBN 978-1-139-47943-1.Archived from the original on 16 February 2018 – via Google Books.
  24. Naamat, Talia; Porat, Dina; Osin, Nina (2012).Legislating for Equality: A Multinational Collection of Non-Discrimination Norms. Volume I: Europe. Martinus Nijhoff Publishers.ISBN 978-9004226128.Archived from the original on 7 March 2022. Retrieved1 November 2020 – via Google Books.
  25. Olivier Roy, Arolda Elbasani (2015).The Revival of Islam in the Balkans: From Identity to Religiosity (به انگلیسی). Springer. p. 67.ISBN 978-1-137-51784-5.Archived from the original on 7 March 2022. Retrieved1 November 2020.
  26. "Freedom of Thought 2014 report (map)". Freedom of Thought. Archived fromthe original on 10 October 2017. Retrieved8 September 2015.
  27. CIA."World Factbook". CIA. Archived fromthe original on 20 December 2018. Retrieved24 March 2017.
درویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔکوزوو موجود است.
کشورهای مستقل
واحدهای سیاسی کم‌رسمیت
متعلقات و دیگر قلمروها
نهاد مرتبط
شهرهایکوزوو
Map of municipalities of Kosovo
پایتخت‌های حکومت‌ها و قلمروهایاروپا
پایتخت‌هایقلمروی وابسته وفهرست کشورهای با رسمیت محدودitalics نمایش داده شده.
اروپای غربی
اروپای شمالی
اروپای مرکزی
اروپای جنوبی
اروپای شرقی
آفریقا
آمریکای شمالی
آسیا
اروپا
عمومی
کتابخانه‌های ملی
نهادهای پژوهش هنری
سایر
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=کوزوو&oldid=42167889»
رده‌ها:
رده‌های پنهان:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp