نام کمبوجیه درزبان فارسی باستانکمبوجیه (به فارسی باستان:
)، درزبان عیلامیکنبوزیه، درزبان اکدیکمبوزیه و درزبان آرامیکنبَوزی خوانده می‌شد.[۱] این نام در اسناد مصریکنبوت وکمبات و درزبان یونانی باستانکامبوزس تلفظ می‌شده‌است. از مورخان دورهٔ اسلامی،ابوریحان بیرونی نام این شاه راقُمب‌سوس وقُمبوزِس وابوالفرج بن عبری آن راقُمباسوس بن کوروش نوشته‌اند.[۲] همچنین، این نام درفرانسوی و متعاقباًفارسی ایران، به صورتکامبیز درآمده است.[۳]
این نام، نام دو تن از شاهانهخامنشی است. براساس نظر برخی از دانش‌پژوهان، ریشهٔ این نام عیلامی است اما پژوهشگران دیگری از جملهارنست هرتسفلد،فریدریش فون اشپیگل وجیمز هوپ مولتن، آن را با قبیله‌هایسانسکریت‌زبان موسوم بهکمبوجه، که در شمال‌غربهند زندگی می‌کنند، در پیوند می‌دانند و بر این باورند که کمبوجیه صورت وصفی نام این قبیله است.[۴][۵]
اشپیگل همچنین معتقد است که کمبوجیه و کوروش نام دو قهرمان افسانه‌ایپیشاتاریخی هندوایرانیان بوده‌اند (پیش از جدایش میان ایرانیان و هندوآریایی‌ها) که سپس این دو قهرمان در دودمانپادشاهی هخامنشی به‌طور طبیعی تجدید حیات یافته‌اند و سپس چنین اظهار نظر می‌کند که اسطوره‌های مربوط به کوروش تا درجهٔ زیادی حاصل درهم‌آمیختگی میان داستان کوروش افسانه‌ای پیشاتاریخی و کوروش تاریخی است.جیمز هوپ مولتون نظریهٔ اشپیگل دربارهٔ ریشه‌شناسی این دو نام را بهترین تفسیر موجود می‌داند.[۶] اماریچارد نلسون فرای این تفسیر را نادرست می‌داند و معتقد است که پیش‌تر نیز نام دو تن از هخامنشیان، کمبوجیه بوده‌است و گزارش‌های حضور کمبوجیه در شرق ایران هنوز تأیید نشده‌اند.[۷]
در مقابل،آرنولد جی. توینبی استادانه استدلال می‌کند که این دو نامفارسی، از نام کوچ‌نشینان اوراسیایی کمبوجه و کورو — که در متن‌های سانسکریت از ایشان یاد شده — گرفته شده‌است که بر طبق گفتهٔ او در عصر مهاجرت در سده‌های هشتم و هفتم پیش از میلاد به ایران و هند وارد شده‌اند.[۸] توینبی نتیجه می‌گیرد که فتح جهان به دست شاخهٔ بزرگتر دودمان هخامنشی با دلاوری نیروی کمکی کوچ‌نشینان کامبوجه و کورو به دست آمد؛ از این رو، برای یادبود این موضوع، شاخهٔ بزرگتر خاندان، همهٔ شاهزادگان بزرگ خود را از کورش یکم به‌بعد یک‌سره کوروش و کمبوجیه نام‌گذاری نمودند.[۹]
افراد شاخص با نام کمبوجیه از این قرارند:
