کَلهای یالدار،ویلدبیستها یا به اشتباهگوزنهای یالدار یا(نام علمی:Connochaetes)، یک سرده از پستاندارانگاوسان از گروهسمداران است. تیرهگاوان شامل گاوهایاهلی، بزها، و دیگر زوجسمان دارای شاخ است.
بقایای سنگوارهای نشان میدهند که دو گونه در حدود ۱ میلیون سال پیش از یکدیگر جدا شدند و گونههای شمالی و جنوبی را به وجود آوردند. کل یالدار آبیرنگ تفاوت اندکی با نیای پیشین خود پیدا کرد ولی کلیالدار سیاه رنگ تفاوتهایریختی زیادی را به منظور تطبیق بهتر با محیط علفزاریجنوب آفریقا تجربه کرد. امروزه ۵زیرگونه از کلیالدار آبیرنگ شناخته شدهاند در حالی که کل یالدار سیاهرنگ هیچ زیرگونه شناخته شدهای ندارد. در شرق آفریقا، کَل های یالدار به فراوانی یافت میشوند و از جمله شکارهای اصلی جانوران گوشتخواری چونشیر هستند.[۱]
کل یالدار به صورت گروهی زندگی میکنند. آنها اغلب در گلههای مختلط باگورخرها به چرا میپردازند که باعث آگاهی بیشتر از شکارچیان بالقوه در دشت باز میشود. آنها همچنین نسبت به سیگنالهای هشداری که توسط حیوانات دیگر مانندبابونها ایجاد میشود، هوشیار هستند. شکارچیان عمده ای که از ویلدبیست تغذیه میکنند عبارتند از:شیر،کفتار،سگ وحشی آفریقایی،یوزپلنگ،پلنگ، وتمساح، که به نظر میرسد ویلدبیست را به طعمههای دیگر ترجیح میدهند.
نخستین تاکتیک دفاعی زندگی در قالب یکگله است. به این صورت، حیوانات جوان توسط ویلدبیستهای بزرگتر محافظت میشوند. بهطور معمول، شکارچیان سعی میکنند یک حیوان جوان یا بیمار را جدا کرده و بدون نگرانی در مورد گله حمله کنند. کل های یالدار رفتارهای همکاری پیچیده دیگری را توسعه داده است. به عنوان مثال حیوانات به نوبت میخوابند در حالی که دیگران در برابر حمله شبانه توسط شکارچیان مهاجم نگهبانی میدهند.
کل های یالدار پیوندهایجفت دائمی ایجاد نمیکنند و در طول فصل جفتگیری، نرها محدودههایی موقتی ایجاد میکنند و سعی میکنند مادهها را به درون محدودهٔ خود جذب کنند. نرها از این قلمروها در برابر سایر نرها دفاع میکنند در حالی که برای مادههایفحل رقابت میکنند. این رویداد معمولاً بین ماه مه و جولای اتفاق میافتد، و زایمان معمولاً بین ماههای ژانویه و مارس، در شروع فصل مرطوب انجام میشود. مادهها وحشی به صورت فصلیتولید مثل میکنند.
چرخهٔ فحلی حدود ۲۳ روز است وبارداری معمولاً بین ۲۵۰ تا ۲۶۰ روز به طول میانجامد. گوسالهها تنها چند دقیقه بعد از تولد روی پاهای خود میایستند و اندکی بعد همراه با گله حرکت میکنند. شکارچی اصلی گوسالهها،کفتار خالدار است.
↑Ackermann، Rebecca؛ James، S. Brink؛ Vrahimis، Savvas (۲۰۱۰). «Hybrid Wildebeest (Artiodactyla: Bovidae) Provide Further Evidence For Shared Signatures of Admixture in Mammalian Crania».South African Journal of Science.۱۰۶ (۱۱/۱۲):۹۰–۹۴.doi:10.4102/sajs.v106i11/12.423.پارامتر|تاریخ بازیابی= نیاز به وارد کردن|پیوند= دارد (کمک)