درخت کاج (نام علمی:Pinus) گونهایدرخت از دستهمخروطیان، بدون خزان و همیشهسبز است. کاجها به ترتیب در شاخههای دانهداران، بازدانگان، مخروطداران دستهبندی میشوند.
پولکهای مخروط کاج همان برگهای کاج هستند که دچار دگردیسی شدهاند.
ماده موجود دریاخته کاجنایدیس نام دارد. دانهٔ کاج دانهٔ بالدار است که به وسیلهٔ بخش بالمانندی با باد به جابجا شده و خود روییده میشود.
این درختهمیشه سبز است؛ درختهای کاج برگهای سوزنی و باریکی با یک غلاف یا پوشش ستبر و چرب بیرونی دارند. این لایه از تبخیرآب جلوگیری میکند. از همین روست که برگهای اینگونه از درختان چندین سال عمر میکند. وقتی برگهای یادشده میریزند، بیدرنگ برگهای تازهای به جای آنها میرویند و شاخههای این درختان هیچگاه لخت نیستند و کاجیان را درختان همیشه سبز مینامند همچنین کاجها کهنترین نژاد درخت های امروزی هستند، کاج ها از شناختهشده ترینبازدانگان میباشند. بازدانگان ریشه، ساقه و برگ دارند ولی گل ندارند.[۱]
کاجها در طول تاریخ، در ادبیات، هنر و نوشتار مذهبی، درختی بودهاند که بارها از آن یاد شده است.
کاج یک نقشمایه ویژه در هنر وادبیات چینی داشته است که گاهی نقاشی و شعر را در یک اثر با هم ترکیب میکند. برخی از ویژگیهای نمادین اصلی کاجها در هنر و ادبیات چینی، طول عمر و پایداری است؛ کاج در همگی فصلها، برگهای سبز خود را نگه میدارد. گاهی کاج وسرو با هم جفت میشوند. گاهی نیز، کاج، آلو و بامبو به عنوان "سه دوست زمستان" در نظر گرفته شدهاند. افزون برآسیا، در اثرهای هنری وفرهنگی آمریکایی نیز کاج جایگاهی داشته است.[۲]
گونههای درختان کاج درایران بسیار دیده میشوند؛ بهدلیل سبز بودن همیشگی شهرداریها، سازمانها و بسیاری از نهادها نیز علاقهمند به کاشت این درخت هستند. در شهرهای بزرگ ایران بهویژهتهران و شهرستانها کاج در پیرامون شهرها یا محلهای دلخواه شهرداریها کاشته میشود.پارک جنگلی چیتگر تهران، بزرگترین بوستانی است که بیشتر درختان آن کاج است.