| پشهٔ خاکی | |
|---|---|
 | |
| Phlebotomus papatasi | |
| رده‌بندی علمی | |
| فرمانرو: | |
| شاخه: | |
| زیرشاخه: | |
| رده: | |
| زیررده: | |
| فرورده: | |
| بالاراسته: | |
| راسته: | |
| زیرراسته: | |
| فروراسته: | |
| تیره: | |
| زیرخانواده: | Phlebotominae |
| جنس | |
پشهٔ خاکی (Phlebotomus) یکسرده ازشن‌مگس‌ها در خانوادهٔمگس راه‌آب و زیرخانوادهٔفلوبوتومینه (Phlebotominae) است. نزدیک به ۶۰۰ گونه در ۵ جنس از این حشره وجود دارد که ۳ جنسفلوبوتوموس،لوتزومیا وسرژنتومیا اهمیت زیادی دارند. جنس فلوبوتوموس دردنیای قدیم (قاره‌های آسیا، آفریقا و اروپا)ناقلبیماری سالک است و جنس لوتزومیا درجهان جدید ناقل می‌باشد و بالاخره سرژنتومیا از خونمهره‌داران تغذیه می‌کند. از نظر پزشکی دو جنس اول اهمیت بیشتری دارند.
پشه خاکی‌ها انتشار وسیعی در نواحیحاره ونیمه‌حاره دارند و در بعضی از مناطق دنیای قدیم و جدید انتشار آن‌ها تا حدود ۵۰ درجهٔ عرض شمالی امتداد یافته‌اند. جنس فلوبوتوموی فقط در دنیای قدیم به ویژه در قسمت‌های جنوبی مناطق معتدلهٔ شمالی مانند منطقهٔ مدیترانه یافت می‌شود.
جنس لوتزومیا فقط در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری دنیای جدید یافت می‌شود.
پشه خاکی‌ها ناقل بیماری سالک نیز می‌باشند.[۱] همچنین آن‌ها ناقلین عامل بیماری ویروسیتب پاپاتاسی و یکتک‌یاخته مولد بیماریکاریون به نامبارتنولوزیس می‌بدر زیرخانوادهٔ فلوبوتومینه قرار دارند و داراکص خواهرترمو، چشمانی نسبتاً بزرگ و سیاه‌رنگ و پاهای بلند است.
در پشه خاکی‌های زیرخانوادهٔ فلوبوتومبنه سر، سینه، شکم به‌طور انبوه با موهای بلند پوشیده شده‌است.
این پشه خاکی‌ها در هنگام استراحت بال‌هایشان به صورت ایستاده در بالای بدن نگه داشته می‌شود که یکی از طرق مهم تشخیص است.
این پشه خاکی‌ها در جاهای مختلف از جمله در لانهٔ جوندگان، لانهٔ سگ، لانهٔ خزندگان، لانهٔدوزیستان و همچنین در شکاف سنگ‌فرش‌ها، در کف اصطبل‌ها، در داخل مرغداری‌ها، در بین ریشه‌های خارجی درختان جنگلی و مناطق مشابه تخم‌گذاری و زندگی می‌کنند.
تخم این حشرات کوچک و کم‌وبیش بیضی‌شکل است و معمولاً به رنگ قهوه‌ای یا سیاه است.
هرچند که لارو این پشه خاکی‌ها آبزی نمی‌باشد، ولی یک حداقلرطوبت برای خاک منطقه لازم است.
این پشه خاکی‌ها دارایدگردیسی کامل می‌باشند. یعنی تخم -->لارو ---> پوپ --> بالغ
پشه خاکی‌ها دارای ۴ مرحلهٔ لاروی می‌باشد. لارو عمدتاً از موادآلی و در حال پوسیدن تغذیه می‌کند. این مواد شاملقارچها، برگ‌های جنگلی، مدفوع حیوانات و مواد آلی در حال فسادبندپایان است.
لارو پشه خاکی‌ها به راحتی قابل تشخیص می‌باشد زیرا دارای سر نسبتاً سیاه‌رنگ و بدن خاکستری‌رنگ یا زردرنگ است. هفت حلقهٔ اول شکم مجهز بهپاهای کاذب است ولی بارزترین صفت ابریشم مشخص و ضخیمی است که بر روی سر و تمام بدن قرار دارد. در اکثر گونه‌ها انتهای شکم مجهز به دو جفت موی بلند مشخص به نام ابریشم دمی یا ابریشم مخرجی است.
هردو جنس پشه خاکی‌ها از شیرهٔ گیاهان تغذیه می‌کنند، ولی پشه خاکی ماده افزون‌بر شیرهٔ گیاهان، از خون نیز تغذیه می‌کند.
| بندپایان |  | |
|---|---|---|
| دیگر جانداران | ||
| بیماری‌های منتقله | اسهال خونی • بیماری خواب • بیماری شاگاس • بیماری لایم • تب دنگی • تب خندق • تب راجعه شپشی • تب زرد • تب نیل غربی • تولارمی • تیفوس • تیفوس کنه‌ای • سالک • طاعون • فیلاریاز • مالاریا • ورم ویروسی مغز • هاری | |
| جستارهای وابسته | ||